Transcript slayt1 - lisekimya.net

4.Ünite: Karışımlar
Etrafımızdaki maddeleri bir gruplandıralım 
evren, galaksi
dünya
deniz
H2O
çekirdek
elektronlar
su
atom
elementler
molekül
insan
Her ne kadar böyle
olsa da insanlara ve
doğadaki her şeye
“atom” gözüyle
bakılmaz!
dokular
doku
hücre
Çeşitli Bileşikler
atom
elementler
(karbonhidratlar,
proteinler, lipidler,
nükleik asitler,…)
atom
element
molekül
bileşik
madde
H2 H 2 O
Bileşikler
.iki veya daha fazla cins elementten oluşur.
.oluştuğu elementin özellikleri kaybolur,yeni özellik kazanır.
.saf ve homojendir.
Metal çay kaşığı
demir veya
demir alaşımı
Cam,
ana maddesi SiO2
Çözelti
su ve çay şekeri
çay şekeri “sakkaroz”
moleküllerinden
oluşur
sakkaroz bileşiği;
C12H22 O11
karbon atomu
Bakır tel
Aluminyum folyo
Tek elementten oluşmuştur. Saf maddedir
İki elementten oluşmuştur. Bileşiktir. Saf
maddedir
Maddelerin gruplandırılması
madde
karışım
saf madde
bileşik
element
homojen madde
metal
inorganik
ametal
organik
soygaz
heterojen madde
çözelti
süspansiyon
emülsiyon
kolloidal
basit
karışımın özellikleri her yerinde
farklıdır.düzgün bir dağılma
olmamıştır.
Tek cins atom veya
molekülden oluşmuştur.
madde
karışım
saf madde
bileşik
element
homojen madde
metal
inorganik
ametal
organik
soygaz
karışımın her yerinde aynı özellik
görülür.düzgün dağılmıştır
Homo:latince aynı, eş anlamına gelir
heterojen madde
çözelti
süspansiyon
emülsiyon
tanecikler asılı
kalmıştır.
kolloidal
basit
sütsü yapı oluşur.
Karışım
Karışım ,birden fazla maddenin kimyasal özellikleri değişmeyecek şekilde bir araya
gelmesiyle oluşan madde topluluğudur.
.iki veya daha fazla maddenin karışmasıdır.
.karışan maddeler kendi özelliklerini kaybetmezler. Karışım içinde kendi
özelliklerini göstermeye devam ederler.
.homojen veya heterojen olabilirler.
.homojen ise “çözelti” olur
Homojen Karışımlar:
Karışımı oluşturan maddeler, karışımın her tarafına eşit olarak dağılmışlardır.
Tek fazdan oluşurlar.
Örnek: bronz, çelik, sirke, hava, tuzlusu
Heterojen Karışımlar:
Karışımı oluşturan maddeler karışımın her tarafına eşit miktarlarda dağılmaz.
Birden çok faz vardır. Birden çok tip ve renkte madde görülebilir.
Örnek: (tebeşir tozu+ su), (zeytinyağ+su)
Süt, ayran, toprak, beton, sis….
Emülsiyon
Bir sıvının başka bir sıvı içerisinde çözünmeden
kalmasıyla oluşan karışımlardır. Örnek: zeytinyağı-su,
benzin-su, süt…
.sıvı-sıvı karışımıdır.
Limonata süspansiyon
.sütsü yapıdır.
yapıdadır. Heterojen
bir karışımdır.
Süspansiyon
Bir katının sıvı içerisinde çözünmeyip, parçacıklar
(asılı)halinde kalmasıyla oluşan karışımlardır. Örnek:
ayran, pişmiş Türk kahvesi, çamurlu su, tebeşirli su,
hoşaf, taze sıkılmış meyve suyu, kan.
.katı-sıvı karışımıdır.
.katı sıvı içinde asılı durur.
Kolloid
.Bir biri içinde çok küçük tanecikler halinde dağılma.
Homojen gibi gözükür ancak heterojendir.
Örnek: aerosol, bulut, hava kirliliği, sis.
.aerosol:gaz içinde dağılma
.bulut:sıvı gaz içinde dağılmış.
.bazı hava kirlilikleri,duman:katı gaz içinde dağılmış
.sis:sıvı gaz içinde dağılmış
Süt kolloid yapıdadır.
Heterojen bir karışımdır.
Ham petrol hidrokarbon karışımıdır.
Heterojendir.
Çözelti
Çözücü ve çözünenden oluşmuş homojen karışımlardır.
Genellikle miktarı çok olan çözücü, az olan çözünendir.
.Çözeltiler homojendir.
.Çözünme;
-atomlar halinde olabilir
-iyonlara ayrışarak olabilir
-moleküllere ayrışarak olabilir.
çözücü + çözünen = çözelti
+
çözücü
=
çözünen
çözücü
katı
çözelti
çözünen
sıvı
gaz
katı
alaşımlar
gümüş içinde
civa
palladyum içinde
hidrojen
sıvı
su içinde şeker
su içinde alkol
su içinde oksijen
gaz
azot içinde iyot
azot içinde su
azot içinde
oksijen
Çözünürlük
Bir çözücünün çözebileceği madde miktarını ifade eder.
.çözünenin veya çözeltinin miktarının değişmesi
çözünürlüğü değiştirmez.Yani çözebileceği oran sabittir.
+
100 cm3
çözücü
25°C de 100 g çözücüde 36 g
madde çözülebiliyor. Çözünürlük;
36 g/100cm3 çözücü
=
36 g
çözünen
136 g
çözelti
.çözücü çözebileceği kadar çözmüşse doymuş
.çözebileceğinden az çözmüşse doymamış
.çözebileceğinden çok çözmüşse aşırı doymuş olur
(aşırı doymuş sıcaklıkla yapılabilir)
-Alaşım tanımı.
-Seyreltik çözelti, derişik çözelti
-Çözünürlük sorusunun çözümü.
-NOT: Çözünürlük belli sıcaklık ve basınçta verilir.
Seyreltik ve derişik çözelti:
Doymamış bir çözeltinin çözünen miktarı fazla olan derişik,
az olan seyreltik olur. (not: derişik/seyreltik aynı çözelti için
söylenebilir)
Soru: 30 °C de 200 g suda en çok kaç gram KClO3 çözünür?
(30 °C de KClO3 çözünürlüğü 10 gr/ 100 gr su )
Soru: 40 °C de 24 g KNO3 çözmek için kaç gram su gerekir?
(40 °C de KNO3 çözünürlüğü 60 gr/ 100 gr su )
Soru: 60 °C de 300 g suda kaç gram MgCl2 çözünür(60 °C de
MgCl2 çözünürlüğü 61 gr/ 100 gr su )
çözünürlük
Grafik için kitap 267.syf
sıcaklık
Çözünürlüğe Etki eden Faktörler
1-Çözücü ve çözünene göre değişir.
çözelti
Polar maddeler polar çözcüde, apolar maddeler apolar derişimi
çözücüde iyi çözünür.
çözünen
katı çözelti
içine geçer
katı
miktarı
2-Basınç
.katı ve sıvıların çözünürlüğü basınçtan etkilenmez.
.basınç arttıkça gazların çözünürlüğü artar. Çözelti
içindeki gaz miktarı artar.
çözünürlük
çözünürlük
Gazlarda
çözünürlüğün
basınçla değişimi
basınç
çözünürlük
katı ve sıvılarda
çözünürlüğün
basınçla değişimi
basınç
derişim
derişim
3-Sıcaklık
.çözünürken ısıya ihtiyaç duyanlarda, yani ısı alanlarda sıcaklık arttıkça
çözünürlük artar.(endotermik)
.çözünürken ısı verenlerde,sıcaklık arttıkça çözünürlük azalır.(egzotermik)
.sıcaklık arttıkça gazların çözünürlüğü azalır.Çözelti içindeki gaz miktarı azalır.
Endotermik çözünme;(ısı alan)
.doymuş çözelti ısıtılarak daha fazla madde çözmesi
sağlanırsa aşırı doymuş olur.
çözünürlük
derişim
artar
endotermik
ısı alan çözünme
sıcaklık
çözünürlük
Egzotermik çözünme;(ısı veren)
.çözelti ısıtılırsa çözünürlük azalır,daha az çözer.
.doymamış çözelti soğutulursa doymuş olur.
egzotermik
ısı veren çözünme
derişim
azalır
sıcaklık
Çözünme Hızı
Çözünen maddenin boyutu küçültülürse (toz haline getirilirse) çözünme hızı artar.
Boyut küçültülmesi maddenin daha fazla yüzeyinin çözücü ile etkileşime girmesini
sağlar.
Çözeltiyi karıştırma da çözünme hızını arttırır.
NOT: Toz hale getirme veya karıştırma “çözünme hızını” arttırır.
Çözünürlüğü değiştirmez.
gX
100 ml su
45
35
25
15
5
10
20
30
40
50 0 C
Yukarıdaki grafik, bir X katı maddesinin sudaki
çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimini
göstermektedir.
30°C de 200 ml suda 5 g X maddesi
çözülerek hazırlanmış bir çözeltiyi, bu
sıcaklıkta doymuş hale getirmek için kaç
gram X eklenmelidir?
35 B) 30 C) 25
D) 20
E) 15
çözünürlük
g/100 g su
X
çözünürlük
g/100 g su
Y
Sıcaklık C
I
Sıcaklık C
II
Yukarıda verilen çözünürlük-sıcaklık grafikleriyle ilgili olarak
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) II.grafikte sıcaklık artışı çözünürlüğü arttırmıştır.
B) X gaz, Y katıdır.
C) X ve Y gazdır.
D) I.grafik genellikle bir katıya, II.grafik ise gaza özgüdür.
E) I.grafikte sıcaklık artışı çözünürlüğü azaltmıştır.
Çözeltilerin özelikleri
Çözeltilerin özellikleri “tanecik sayısı” ile ilgilidir. Bu özelliklere koligatif
özellikler de denir.(colligative)
1-Buhar Basıncı (B.B) Düşmesi
buhar basıncı sıvı fazdan buhar faza geçen
gazın yaptığı basınçtır.
.Saf çözücüye uçuçu olmayan bir çözünen
eklenirse B.B düşer
B.B
farklı
2-Kaynama Noktası(K.N) Yükselmesi
Çözelti içinde tanecik sayısı(mol) artarsa,
K.N. yükselir.
3-Donma Noktası(D.N) Düşmesi
Çözelti içinde çözünen tanecik sayısı(mol)
artıkça donma noktası düşer.
.kışın karlı yollara tuz serpilmesinin nedeni
suyun donma noktasını düşürmektir.
Su normal D.N’dan daha düşük sıcaklıkta
donacağı için sıvı hale geçer.
saf
Buhar
basıncı
Çözelti saf değil.
Tanecikler B.B düşürmüş.
1 atm
0
derişim
Özetle; tanecik sayısı artması yani derişim artması;
sonraki sayfada grafiği inceleyiniz.
D.N düşürür, BB. Düşürür, K.N yükseltir.
Hal Değişim Grafiği
saf madde
sıcaklık sabit
sıcaklık
sıcaklık 0C
zaman
K.N kaynama noktası
(yoğunlaşma noktası)
E.N erime noktası
(D.N donma noktası)
Saf maddelerin erime
ve kaynama süresinde
sıcaklıkları sabit olur.
sıvı-gaz
Saf olmayan
maddelerde ise erime
ve kaynama süresinde
sıcaklık biraz
yükselmeye devam
eder.
katı-sıvı
E.N ve K.N belirli
basınçta ayırt
edici özelliktir.
Sabittir.
saf değil
Erime süresi
veya donma süresi
Kaynama süresi
veya yoğunlaşma süresi
Erime ve kaynama süreleri; madde miktarı,birim
zamanda verilen ısı, basınç gibi etkilerle değişebilir.
sıcaklık
zaman
zaman