Transcript identyfikowanie-ryzyka (1)

Identyfikowanie ryzyka
Konstancin 12-14.09.2012 r.
Dorota Pieńkowska
Tymon Tkaczuk
Identyfikowanie ryzyka
Co to jest ryzyko ?
Ryzyko – w języku naturalnym oznacza jakąś
miarę/ocenę zagrożenia czy niebezpieczeństwa
wynikającego albo z prawdopodobnych zdarzeń od nas
niezależnych, albo z możliwych konsekwencji podjęcia
decyzji.
Identyfikowanie ryzyka
Najogólniej mówiąc, ryzyko jest wskaźnikiem
stanu lub zdarzenia, które może prowadzić do
strat.
Identyfikowanie ryzyka
Zarządzanie ryzykiem w organizacji to: identyfikacja,
mierzenie ryzyka oraz decydowanie o skali akceptacji
ryzyka i zastosowaniu instrumentów ograniczających
ryzyko.
Zarządzanie ryzykiem nie polega na jego unikaniu za
wszelką cenę, ale na wykorzystanie wiedzy i umiejętności
do jego oszacowania oraz uzyskania przy nim założonych
optymalnych celów (np.: realizacji projektu, dochodu).
Identyfikowanie ryzyka
Etapy zarządzania ryzykiem
w organizacji:
1) rozpoznanie rodzajów ryzyka,
2) kwantyfikacja (pomiar),
3) zabezpieczenie przed ryzykiem
4) monitorowanie
5) ocena procesu zarządzania ryzykiem
Identyfikowanie ryzyka
Rozpoznanie (identyfikacja rodzajów ryzyka)
Identyfikacja ryzyka powinna być przeprowadzona w sposób
kompleksowy, gdyż wzrastająca liczba zagrożeń sprawia, że coraz
istotniejsze jest zrozumienie powiązań między czynnikami
wpływającymi na przepływy pieniężne. Identyfikację rodzajów
ryzyka należy rozumieć jako proces, którego zadaniem jest
określenie, co niepożądanego może się wydarzyć, gdzie, kiedy,
dlaczego i w jaki sposób.
Do identyfikacji rodzajów ryzyka można wykorzystać diagram
Ishikawy (schemat rybiej ości),
Identyfikowanie ryzyka
Do czego służy wykres przyczynowo skutkowy?
Wykres przyczynowo-skutkowy pozwala na identyfikację
różnych możliwych przyczyn danego problemu (lub efektu)
i przez to ułatwia znalezienie przyczyny źródłowej
problemu, a przez to ogranicza wystąpienie ryzyka w
przyszłości.
Identyfikowanie ryzyka
Jak zastosować wykres przyczynowo-skutkowy?
Ustal, jaki problem będzie analizowany
W tym etapie ustalamy, jaki w zasadzie mamy problem do rozważenia. Należy
upewnić się, że jest on dla nas zrozumiały. Należy zebrać maksimum informacji
o problemie i okolicznościach jego wystąpienia.
Warto odpowiedzieć sobie na następujące pytania:
• Kto zgłosił problem?
• Co to za problem?
• Gdzie problem wystąpił?
• Kiedy problem wystąpił?
• W jakich okolicznościach problem wystąpił?
• Jak duży jest to problem?
Identyfikowanie ryzyka
Wybierz odpowiedni format
Dobrze wykonany wykres przyczynowo-skutkowy często jest na tyle duży, że
trudno go zmieścić na małej kartce A4.
Dlatego na początku musimy zadbać o to, aby nam nie zabrakło miejsca.
Można wykorzystać:
• dużą kartkę papieru. Najlepiej formatu A2 lub bristol.
• dużą białą tablice.
• odpowiednie oprogramowanie komputerowe, pozwalające na łatwe
generowanie i edytowanie wykresu.
Identyfikowanie ryzyka
Wpisz sformułowanie problemu
Wpisujemy w prawym rogu problem do analizy (zostawiając dużo miejsca do
wpisania przyczyn) i rysujemy poziomą linię od opisu problemu w lewo.
To będzie "kręgosłup" naszej rybiej ości.
Problem
Identyfikowanie ryzyka
Określ poszczególne kategorie
Następnie nanosimy na wykres główne kategorie
(główne ości). Kategorie różnią się w zależności od tego,
czy analizowany problem to wynik działania procesu
produkcyjnego czy jest to usługa.
Typowe kategorie to:
Procesy produkcyjne
Procesy usługowe
Maszyny (sprzęt, ale także
licencje na korzystanie)
Polityka (założenia, zasady
odgórne)
Metody (techniki pracy)
Procedury (metody
postępowania, etapy)
Materiały (składniki lub
surowce)
Personel (czynnik ludzki)
Zarządzanie (organizacja
pracy, warunki pracy,
struktura organizacji)
Personel (czynnik ludzki)
Warsztat (sprzęt i lokale)
Pomiary (techniki pomiaru i
testów)
Informacje
Dostawcy
Środowisko (budynki, warunki
środowiskowe)
Identyfikowanie ryzyka
 Podane powyżej przykłady nie muszą być stosowane
obligatoryjnie.
 Nie ma preferowanej liczby kategorii ani ich
rodzajów.
 Można sobie samemu określić inne kategorie,
bardziej odpowiadające analizowanemu problemowi.
Identyfikowanie ryzyka
Po wpisaniu kategorii łączymy je z "kręgosłupem" –
i powstaje nam coś, co przypomina swoim wyglądem rybią
ość.
pracownicy
metody
środowisko
Problem
badania
maszyny
materiały
Identyfikowanie ryzyka
Przygotowanie diagramu
Najczęściej stosowaną metodą przy przygotowywaniu diagramu i jego konstrukcji jest
burza mózgów. W ten sposób można uzyskać jak najszerszy obraz problemu, gdyż
zazwyczaj problemy tkwią w różnych dziedzinach działania. Wypracowane zespołowo
sugestie mają większą szansę na wprowadzenie w życie niż propozycje pojedynczych
pracowników.
Identyfikowanie ryzyka
W przygotowaniu diagramu „rybiej ości” istotnych jest kilka czynności:
Pierwszą czynnością jest identyfikacja problemu, w której należy jasno i możliwie
najdokładniej zdefiniować zaistniały problem. Dodatkowo, na tym etapie zbiera się
informacje i omawia możliwe przyczyny powodujące trudności;
Kolejno następuje inicjacja prac nad diagramem, kiedy to zostaje wyraźnie
sformułowany problem oraz jego przyczyny. Ta faza jest pierwszą próbą graficznego
przedstawienia i uporządkowania zebranych danych, związanych z omawianym
zagadnieniem;
Identyfikowanie ryzyka
Przygotowanie diagramu cd.
Kiedy wstępny diagram jest już przygotowany, należy zająć się jego
uszczegółowieniem, a także sprawdzeniem kompletności wskazanych potencjalnych
przyczyn niepowodzenia. Bardzo ważne jest umieszczenie na diagramie nawet
najbardziej błahych powodów czy aspektów, gdyż jak wiadomo, to właśnie małe
kamienie powodują lawiny;
Końcowym stadium budowy diagramu Ishikawy jest analiza treści. Na ogół polega
ona na wyborze kilku (2 - 4) przyczyn, które mogą mieć największy wpływ na skutek
(analizowany problem).
Identyfikowanie ryzyka
Przygotowanie diagramu cd.
Graficzna forma prezentacji diagramu umożliwia rozpatrzenie zaistniałego problemu
w przejrzysty sposób oraz ustalenie wzajemnych powiązań i relacji między
przyczynami. Wyniki przeprowadzonej analizy powinny zostać sformułowane
w postaci wniosków, które należy wykorzystać przy projektowaniu i wdrażaniu
programu naprawczego;
Ostatnim etapem przeprowadzonych badań, niezwiązanym bezpośrednio z samym
diagramem Ishikawy (przydatne są też pogłębione analizy i wykorzystanie innych
narzędzi, w celu optymalizacji podjętych działań), jest wprowadzanie zmian
polegających na naprawie błędów i skutków źle funkcjonujących elementów.
Identyfikowanie ryzyka
Jakie kategorie (przyczyny) dla NGO ?
…………………………………….
……………………………………..
……………………………………..
……………………………………..
………………………………………
Identyfikowanie ryzyka
Zbudujmy przykładowy diagram…..
Identyfikowanie ryzyka
Rodzaje ryzyka
Podstawowy podział uwzględnia dwa obszary
występowania ryzyka
RYZYKO
ZEWNĘTRZNE
WEWNĘTRZNE
Identyfikowanie ryzyka
Ryzyko wewnętrzne – to ryzyko, które
identyfikujemy wewnątrz naszej organizacji.
Jest ono z reguły zależne od nas samych, od
sposobu zarządzania, doboru ludzi oraz
prowadzonej polityki finansowej.
Identyfikowanie ryzyka
Ryzyko zewnętrzne – to ryzyko, które
identyfikujemy na zewnątrz organizacji
(otoczenie w jakim funkcjonujemy, trendy
w branży, szeroko rozumiana polityka
społeczna, przepisy prawne, ludzie itd.)
Z reguły nie mamy na nie wpływu. Możemy je
jedynie ograniczać poprzez wnikliwą
obserwację i badanie rynku, na jakim
funkcjonujemy.
Identyfikowanie ryzyka
Żeby dobrze móc rozpoznać ryzyka
w organizacji należy znać jej mocne
i słabe strony oraz szanse i zagrożenia
wpływające na jej rozwój.
Identyfikowanie ryzyka
SWOT – to proste narzędzie do samodzielnej
oceny mocnych i słabych stron oraz szans
i zagrożeń organizacji.
Identyfikowanie ryzyka
Co to jest SWOT ?
Krótkie przypomnienie
Nazwa SWOT jest skrótem od czterech angielskich słów,
będących podstawą całej analizy:
1.
2.
3.
4.
Strengths (siły, mocne strony),
Weaknesses (słabe strony),
Opportunities (szanse, możliwości),
Threats (zagrożenia).
Identyfikowanie ryzyka
Otoczenie zewnętrzne organizacji
Szanse i zagrożenia mają swoje źródło w zewnętrznym otoczeniu
organizacji, powinno się więc poszukiwać ich poza badaną jednostką.
Należą do nich zarówno uwarunkowania makroekonomiczne (otoczenie
demograficzno-ekonomiczne, środowiskowe, technologiczne,
instytucjonalno-polityczne oraz socjo-kulturalne), jak i
mikroekonomiczne (klienci, wykonawcy, konkurenci, itd).
Każde zdarzenie ze sfery makro i mikro niesie ze sobą możliwości
i zagrożenia, które powinny zostać zidentyfikowane.
Identyfikowanie ryzyka
Środowisko wewnętrzne organizacji
Ważną częścią analizy jest zidentyfikowanie mocnych i słabych stron
badanej jednostki, gdyż nawet jeśli odnalezione zostaną obiecujące
możliwości i szanse, to nie wystarcza to jeszcze do osiągnięcia
sukcesu.
Mocnych i słabych stron należy szukać wewnątrz organizacji oraz
w jej najbliższych relacjach z: instytucjami, akcjonariuszami,
darczyńcami, pracownikami, kontrahentami itd.
Identyfikowanie ryzyka
Środowisko wewnętrzne organizacji cd.
Organizacja nie powinna zwalczać wszystkich swoich słabości ani
chełpić się zanadto swoimi siłami.
Niektóre słabości mogą być niezbyt szkodliwe, a skupić należy się na
tych, które przeszkadzają w wykorzystaniu zidentyfikowanych szans
i możliwości.
Siła jest istotna dla analizy tylko wtedy, kiedy pozwala na wypełnienie
jakiejś niszy, np: rynkowej, czyli wykorzystanie możliwości.
Identyfikowanie ryzyka
Tylko obiektywna ocena własnej
organizacji sprawi, że SWOT spełni swoje
zadanie i stanie się pomocnym narzędziem.
Identyfikowanie ryzyka
Należy pamiętać, że prawidłowo sporządzony
SWOT powinien identyfikować tylko najważniejsze
i kluczowe obszary działania organizacji, tak więc
ocena powinna definiować maksymalnie od 2 do 5
pozycji.
Identyfikowanie ryzyka
Pytania, na które trzeba odpowiedzieć:
• Czy zidentyfikowane mocne strony pozwolą wykorzystać
nadarzające się szanse?
• Czy mocne strony pozwolą przezwyciężyć zagrożenia?
• Czy słabe strony będą miały znaczący wpływ na pojawiające
się szanse?
• Czy słabe strony spotęgują zagrożenia?
Identyfikowanie ryzyka
Pomocne pytania do przeprowadzenia wstępnej analizy SWOT:
Mocne strony - wszystko co organizacja robi, posiada i co sprzyja jej
rozwojowi.










Własna świadomość NGO
Świadomość ekonomiczna – budżet krótko- i długoterminowy.
Ludzie – potencjał, doświadczenie
Umiejętność pozyskiwania nowych ludzi
Zaplecze materialne - zabezpieczenie
Sytuacja finansowa (płynność )
Doświadczenie organizacji – ile lat istnieje na rynku
Aktualnie realizowane projekty
Zrealizowane projekty (rozliczone) – dorobek
Prognoza – projekty w przygotowaniu na 2013
Identyfikowanie ryzyka
Pomocne pytania do przeprowadzenia wstępnej analizy SWOT:
Mocne strony - wszystko co organizacja robi, posiada i co sprzyja jej
rozwojowi.







Współpraca z innymi organizacjami
Znajomość organizacji na lokalnym rynku
Kultura współpracy - z innymi organizacjami i lokalnym samorządem
Umiejętność inicjowania działań dla organizacji i społeczności lokalnej
Zdolność realizowania podjętych zadań
Zdolność pozyskiwania środków na działalność statutową i projekty
(umiejętność budowania projektów)
Umiejętność przygotowania aplikacji dla pozyskania wsparcia

inne
Identyfikowanie ryzyka
Pomocne pytania do przeprowadzenia analizy SWOT- cd.
Słabe strony stanowią odwrotność mocnych stron organizacji.
Dotyczą wszystkiego, czego organizacja nie posiada i nie robi,
a co może mieć negatywny wpływ na jej funkcjonowanie.
Identyfikowanie ryzyka
Pomocne pytania do przeprowadzenia wstępnej analizy SWOT:
Szanse - sprzyjające wszelkie sytuacje zewnętrzne, prowadzące do
osiągnięcia lepszych wyników organizacji.





Korzystne prawodawstwo
Sprzyjanie władz lokalnych
Możliwości pozyskiwania środków na działalność (w tym z UE)
Dodatkowe możliwości wsparcia materialnego
Miejsce prowadzenia działalności organizacji

inne
Identyfikowanie ryzyka
Pomocne pytania do przeprowadzenia wstępnej analizy SWOT:
Zagrożenia stanowią odwrotność szans i możliwości.
Dotyczą wszelkich zmian zewnętrznych czynników, które mogą
mieć negatywny wpływ na organizację.
Identyfikowanie ryzyka
Identyfikowanie ryzyka
Dlaczego powinniśmy identyfikować ryzyka
w organizacji ?
•
Ponieważ każda organizacja, tak jak każda firma, działa na
rynku i podlega w większości tym samym prawom rynkowym.
•
Ponieważ w działalność każdego podmiotu operującego na
rynku wpisane jest ryzyko.
Identyfikowanie ryzyka
Kto powinien definiować ryzyka w organizacji?
Założyciele organizacji lub osoby przez
nie wyznaczone.
Identyfikowanie ryzyka
Jakie kroki powinny być podjęte po zidentyfikowaniu
i określeniu ryzyk ?
Powinien być wprowadzony szczegółowy plan
naprawczy, który będzie zawierał precyzyjne propozycje
naprawy sytuacji w określonym czasie.
Identyfikowanie ryzyka
„Umiejętność przewidywania,
dostrzegania i reagowania we
właściwym czasie na zmiany, które
decydują o losach organizacji to
sztuka nie tylko kierowania, ale
przetrwania i rozwoju. Rozwijają się
tylko te organizacje, które są zdolne
do takiego procesu” C.H. Beck