Transcript Jovanka Vukmirović Primenjena statistika u istraživanjima javnog

Sistem zvanične statistike
i primena statističkih podataka u
praksi
J. Vukmirović, Ph.D
Novi Sad 14. decembar 2011.
Koncept / sadržaj
Sistem Zvanične statistike kao proizvođača
podataka
Značaj zvaničnih statističkih podataka za
korisnike:
o U sistemu državne uprave i lokalnih samouprava
o Za biznis korisnike (tržište, javno mnjenje, mediji)
o Za stručne i naučne analize, obrazovne institucije
o Svi ostali (korisnici iz inostranstva, donatori, EU...)
Sistem zvanične statistike
RZS je posebna stručna organizacija u sistemu državne uprave
koja obavlja stručne poslove: donošenje programa, organizaciju i
sprovođenje statističkih istraživanja, izradu metodologije, prikupljanje, obradu,
statističku analizu i objavljivanje statističkih podataka; pripremu i donošenje
jedinstvenih statističkih standarda; razvoj, održavanje i korišćenje republičkih
administrativnih i statističkih registara; formiranje i održavanje sistema
nacionalnih računa; saradnju i stručnu koordinaciju sa organima i
organizacijama ovlašćenim za vršenje statističkih istraživanja; saradnju sa
međunarodnim organizacijama radi standardizacije i obezbeđivanja
uporedivosti podataka; obradu podataka radi utvrđivanja rezultata izbora i
referenduma na republičkom nivou, kao i druge poslove određene zakonom.
RZS je samostalna organizacija
Nema resorno ministarstvo
Zakon o zvaničnoj statistici
Zakon o zvaničnoj statistici usvaja Skupština na predlog Vlade
Srbije. Zakon definiše ko su proizvođači podataka zvanične
statistike
Član 6.
Odgovorni proizvođači zvanične statistike su:
Republički zavod za statistiku;
Narodna banka Srbije;
Gradska uprava grada Beograda – za teritoriju grada
Beograda;
Ostali odgovorni proizvođači zvanične statistike,
navedeni u petogodišnjem statističkom programu.
o
o
o
o
Administrativni izvori
o Agencija za privredne registre
o Institut za javno zdravlje Srbije
o Komesarijat za izbeglice
o Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja
o Ministarstvo finansija
Petogodišnji
o Ministarstvo poljoprivrede
program
o Ministarstvo unutrašnjih poslova
definiše
o Ministarstvo zdravlja
administrativne
o Nacionalna služba za zapošljavanje
izvore
o Nadležne službe koje vode matične knjige
o Narodna banka Srbije
o Narodna biblioteka Srbije
o Osnovni, viši, privredni i prekršajni sudovi i Upravni sud
o Republička izborna komisija, opštinska i gradska izborna komisija
o Republički fond za penzijsko i invalidsko osiguranje
o Republički zavod za zdravstveno osiguranje
Petogodišnji statistički program
RZS je zadužen za obavljanje statističkih aktivnosti zasnovanih
na petogodišnjem statističkom programu i godišnjim
primenjivim planovima.
Zavod je glavni proizvođač i diseminator zvaničnih
statističkih podatka, kao i odgovorni stručni nosilac, organizator
i koordinator sistema zvanične statistike
RZS predstavlja zvaničnu statistiku Republike Srbije u
međunarodnom statističkom sistemu.
Program i planove usvaja Vlada, neophodna su pozitivna
mišljenja svih resornih ministarstava
Godišnji plan zvanične statistike
Detaljna operacionalizacija je prikazana kroz godišnje planove
koje usvaja Vlada
Vlada odobrava budžet
Deo podataka dolazi iz administrativnih izvora
Godišnje RZS realizuje ~300 istraživačkih projekata
Potrebna su pozitivna mišljenja svih resornih ministarstava
Dostupnost podataka zvanične statistike
Svi podaci čije sakupljanje i prezentovanje je finansirano iz
budžeta republike Srbije (i donatorskih fondova) su:
Javno dostupni i besplatni
Metodološka uputstva su priložena sa podacima
Značaj podataka zvanične statistike
o Podaci zvanične statistike su osnova za svako statističko
istraživanje
Okviri (uzorkovanje)
DESK analize (sekundarni izvori)
Incidence
OPREZ
Broj
Maloletnih pušača( procena)
+ minimalno 50,000
~1€
Prosečan pušač troši 20 cigareta na dan
Kuda odlaze pušači?
Analiza i zaključivanje
na osnovu istorijskih
sekundatnih izvora
Primeri
Od 1992. godine u Srbiji
(bez Kosova) vlada "bela
kuga"
Pre 1987. negativan
prirodni priraštaj beležen je
samo u nekim delovima Srbije
Od 1989. javlja se u
Vojvodini, a od 1992. i u
Centralnoj Srbiji
Od 1992. godine za čitavu
Republiku registruju se sve
veće stope negativnog
prirodnog priraštaja.
Posledice ovakvog
demografskog kretanja su
starenje stanovništva,
nepovoljne promene strukture
aktivnog stanovnistva, porast
izdržavanog stanovništva...
Iako neprekidno
opada, registrovana
zaposlenost u
posmatranom periodu
opala je u znatno manjoj
meri od pada društvenog
proizvoda.
Stvarna nezaposlenost
je daleko veća, zbog
postojanja fiktivne
zaposlenosti
Mnogi se vode kao
zaposleni, ali su na
prinudnim odmorima,
ili ostaju na radnim
mestima iako za njih
zapravo nema posla
Prema zvaničnim
podacima stopa
nezaposlenosti u Srbiji
je najveća u Evropi
U 2000. godini
stvarna nezaposlenost,
prema procenama
Grupe 17, kreće se oko
32%, odnosno svaki
treći radno-sposobni
građanin ove zemlje je
nezaposlen
Što je broj
zaposlenih prema broju
penzionera manji, to je
veće opterećenje plata
iz kojih se izdvajaju
doprinosi
Apsolutni svetski rekord
po intenzitetu mesečne
inflacije. U Januara 1994.
mesečna stopa inflacije
iznosila je 313.000.000.
Dnevni rast cena bio je
preko 60% - 2% na sat
Izdata je novčanica
najveće nominalne
vrednosti: 500.000.000.000
sa likom Jovana
Jovanovića Zmaja
Tokom perioda
hiperinflacije emotovane
su, u proseku, po četiri
nove novčanice mesečno
Hiperinflacija je trajala
24 meseca
Uzorak u statističkim istraživanjima

U socio-ekonomskim istraživanjima
uobičajeno je da se ispituju pojave
masovnog karaktera.

Osnovne metode koje se pri tome
mogu koristiti su popis i uzorkovanje
Uzorak
Slika osnovnog skupa – koja reprezentuje
populaciju
Neophodno je poznavanje strukture
populacije (osnovnog skupa) po svim
relevantnim svojstvima
Primeri uzoračkih okvira:
ŠIRA JAVNOST (Zainteresovana, obaveštena…)
 AUDITORIJUM

STRUČNA JAVNOST, LIDERI MIŠLJENJA

POSEBNO CILJANE GRUPE (mladi, majke, jedu majenoz...)

TIPIČNI (pušači FF cigareta, neopredeljeni glasači...)

PREDUZEĆA, PRODAJNI OBJEKTI, ŠKOLE, USTANOVE...

DOMAĆINSTVA

OPŠTINE, DRŽAVE,

Sadržaj MEDIJA
Uzorak = Uzorački okvir / Selekcioni kriterijumi
Slučajni i neslučajni uzorci

Kod slučajnih uzoraka je poznata verovatnoća
izbora (svaki elemenat populacije ima istu ili
poznatu verovatnoću da bude izabran u
uzorku)

Neslučajni uzorci ne počivaju na verovatnoći.
Njima se najčešće pribegava u slučajevima
ograničenih materijalnih sredstava ili u
nedostatku vremena (kvotni, pogodni, namerni)
Najcitiraniji primer: The Literary
Digest: predizborna prognoza 1936.
god.



Uzorak: n=100.000 ispitanika
Prognozirali pobedu republikanskog kandidata
Landona a pobedio je Ruzvelt sa 523:8
Epilog:
1. Kraj izlaženja časopisa The Literary Digest
2. Primena naučnog metoda – Galup, 1935
Reprezentativni uzorak – instrument za
merenje intenziteta neke pojave u populaciji
U socio-ekonomskim istraživanjima, relevantna
su demografska svojstva populacije (uzrast, pol,
obrazovanje, životni standard, tip naselja...)
Ako uzorak ne preslikava u potpunosti
populaciju, metodama “ponderacije” se vrši
korekcija greške
Zaključivanje o populaciji na osnovu uzorka
podrazumeva “grešku” koju je moguće izračunati
Veličina uzorka
 Optimalna veličina uzorka zavisi od varijanse
fenomena koji se ispituje (broja relevantnih svojstava
populacije po kojima fenomen varira) i očekivane
incidencije pojedinih aspekata fenomena koji se ispituje
 Nedovoljna veličina uzorka ograničava zaključivanje
po svim relevantnim svojstvima populacije i smanjuje
preciznost merenja (uvećava greške procene)
Veličina uzorka nije garancija reprezentativnosti
Primeri primene podataka zvanične
statistike po osnovnim oblastima
oU institucijama sistema (ministarstva, vladine agencije,
opštine...)
o Istraživanje tržišta, javnog mnjenja, medija)
o U nauci, obrazovnim institucijama
o Svi ostali (korisnici iz inostranstva, donatori, EU...)
Obavezno je priložiti metodološka uputstva sa podacima