Transcript Fragmentaryczne deficyty trydno ci w uczeniu

Korekcja fragmentarycznych deficytów
rozwojowych, trudności w uczeniu się
Dr hab. prof. AP Jolanta Zielińska
Korekcja
fragmentarycznych
deficytów
utrudniających dzieciom uczenie się:
rozwojowych
Korekcja fragmentarycznych deficytów rozwojowych utrudniających
dzieciom uczenie się to dział pedagogiki specjalnej zajmujący się
diagnozowaniem oraz prowadzeniem terapii dzieci i młodzieży
przejawiających deficyty rozwojowe określane często jako
mikrouszkodzenia.
Etiologia fragmentarycznych deficytów rozwojowych utrudniających
dzieciom uczenie się to przyczyny:
 genetyczne,
 organiczne,
 biologiczne,
 społeczne.
UWAGA OGÓLNA:
W analizie rozwoju dziecka istotne jest branie pod uwagę stopnia
nasilenia i rozległości występujących zaburzeń.
Czynników
mogących
mieć
wpływ
na
fragmentarycznych
deficytów
rozwojowych
dzieciom uczenie się można doszukiwać się w:
 systemie
edukacyjnym
programowe),
(organizacja
występowanie
utrudniających
szkolnictwa
i
treści
 środowisku, w jakim przebywa dziecko (rodzinne, rówieśnicze, ale i
kulturowe),
 samym dziecku (właściwości fizyczne i psychiczne).
Objawy deficytów rozwojowych (obserwowalne już od 3 roku życia
przy uzyskanej w granicach normy inteligencji ogólnej):
 zaburzenia: neurologiczne (bez wyraźnych objawów uszkodzenia
ośrodkowego
układu
nerwowego
określane
często
mikrouszkodzeniami),
 nietypowy rozwój (przede wszystkim sfer: ruchowej, poznawczej i
emocjonalnej oraz mowy),
 trudności edukacyjne (nieharmonijny rozwój oraz występująca
nadpobudliwość psychoruchowa, zaburzenie funkcji percepcyjnomotorycznych oraz myślenia i komunikacji),
 rozbieżności między możliwościami a osiąganymi wynikami.
Podstawowe terminy:
 trudności w uczeniu się,
 specyficzne trudności w uczeniu się.
UWAGA OGÓLNA:
Trudności w opanowaniu materiału wyznaczonego programem, opisane
przez Halinę Spionek
Cechy dzieci z trudnościami w uczeniu się:
 zaburzenia percepcyjne, percepcyjno-motoryczne, koordynacji
ruchowej,
 nadpobudliwość,
uwagi,
nadruchliwość,
impulsywność,
zaburzenia
 zaburzenia pamięci, myślenia,
 zaburzenia rozwoju języka,
 braki w umiejętnościach szkolnych,
 nieprawidłowości w rozwoju emocjonalnym i społecznym –
trudności adaptacyjne.
Percepcja wypowiedzi:
 fizyczna słyszalność dźwięków mowy,
 fonematyczna zdolność różnicowania dźwięków,
 słuchowa pamięć słowna,
 zdolność szybkiego przełączania uwagi na różne elementy
linearne wypowiedzi, semantyka,
 umiejętność mówienia i rozumienia.
Trudności w uczeniu się:
szeroki termin, odnoszący się do różnorodnej grupy zaburzeń,
manifestujących się poprzez: znaczące trudności w opanowaniu i
stosowaniu umiejętności słuchowych, mówienia, czytania, pisania,
rozumienia oraz umiejętności matematycznych.
Cechy zaburzenia:
 pochodzenie wewnętrzne,
 uwarunkowane dysfunkcjami centralnego układu nerwowego,
 mogą współwystępować z innymi rodzajami niepełnosprawności (na
przykład defektami sensorycznymi, upośledzeniem umysłowym,
zaburzeniami rozwoju emocjonalnego i społecznego),
 mogą być konsekwencjami wpływu środowiska (na przykład różnice
kulturowe, nieodpowiednie lub niewłaściwe wychowanie, czynniki
psychogenne), nie są one jednak bezpośrednim następstwem działania
tych warunków i wpływów.
Specyficzne trudności w uczeniu się to długotrwały stan,
najprawdopodobniej pochodzenia neurologicznego, który w sposób
wybiórczy manifestuje się poprzez zakłócenie rozwoju, integracji i
realizacji werbalnych oraz niewerbalnych zdolności.
Specyficzne trudności w uczeniu występują jako odmienny rodzaj
niepełnosprawności przy zachowaniu przeciętnej lub ponadprzeciętnej
inteligencji, prawidłowo funkcjonujących systemów sensorycznych,
właściwej sprawności motorycznej i adekwatnych możliwości uczenia
się.
Trudności w nauce występują, gdy uczeń:
 mimo starań, nie potrafi w odpowiednim czasie przyswoić sobie
wiedzy i umiejętności przewidzianych w programie nauczania,
 wprawdzie wykazuje postępy w nauce, ale czyni to kosztem
niewspółmiernie dużego własnego wkładu pracy czy też wysiłków i
starań otoczenia.
UWAGA OGÓLNA:
Trudności w nauce manifestują się w bardzo różny sposób, zarówno
jeśli chodzi o ich zakres, jak i stopień nasilenia. W ciągu życia mogą
wpływać na:
 poczucie własnej wartości,
 samoocenę,
 edukację,
 aktywność zawodową,
 aktywność społeczną,
 czynności dnia codziennego.
Edukacja dzieci z trudnościami w uczeniu się:
 organizacja: zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, korekcyjnokompensacyjne (2-3 godziny tygodniowo), klasy wyrównawcze (1015 dzieci),
 diagnoza i wczesne rozpoznanie:
psychologiczna, pedagogiczna, socjalna,
diagnoza
medyczna,
 filozofia edukacji: 3 stanowiska, edukacja zorientowana na:
wspomaganie rozwoju procesów poznawczych, kształtowanie
umiejętności szkolnych, zaspokajanie indywidualnych potrzeb.
Uwarunkowania genetyczne jako przyczyna trudności w uczeniu
się:
 związane z naturą dziecka,
 z wyposażeniem z jakim przychodzi na świat,
 wyraźniej w męskich liniach rodzin,
 5 – 10 razy częściej u chłopców.
Uwarunkowania organiczne i biologiczne jako przyczyna trudności
w uczeniu się:
 minimalna dysfunkcja mózgu,
 zaburzenia fizjologiczne lub biochemiczne (anemia, alergie
pokarmowe),
 opóźnienie w rozwoju centralnego systemy nerwowego( wolniejsze
osiąganie pełnej dojrzałości anatomicznej i funkcjonalnej) 5 – 40%
dzieci w wieku przedszkolnym.
Autyzm wczesnodziecięcy:
zespół
poważnych
zaburzeń
rozwojowych
dziecka,
manifestujących się do 30 miesiąca życia, związanych z
wrodzonymi dysfunkcjami układu nerwowego.
Liczby:
 częściej u chłopców niż dziewczynek (4:1),
 15 na 10 000 dzieci,
 70 % dzieci autystycznych jest upośledzonych umysłowo.
Triada objawów zaburzeń autystycznych:
 zaburzenia więzi międzyludzkich,
 zaburzenia komunikacji i fantazji,
werbalnego i niewerbalnego, wyobraźni,
brak
porozumienia
 ograniczony repertuar aktywności i zainteresowań, stereotypia
ruchowa, niepokój przy zmianach otoczenia.
Zespoły psychozopodobne:
 Schizofrenia dziecięca: rozpad lub rozszczepienie osobowości.
 Zespól hospitalizacyjny: zachowanie dziecka
reakcję na nagle przerwanie kontaktu z matką.
stanowiące
 Zespól deprywacyjny: zaburzenia rozwoju psychoruchowego
dziecka związane z brakiem opieki i miłości wskutek utrzymującej
się nieobecności matki.
Uwarunkowania społeczne jako przyczyna trudności w uczeniu się:
 nieprawidłowe wychowanie w rodzinie, jakość opieki i oddziaływań
wychowawczych,
 przedszkole, niewłaściwe metody wychowawcze,
 szkoła, niewłaściwe metody nauczania (90 % dzieci z trudnościami w
nauce).
Problem diagnozy i wczesnego rozpoznania:
 diagnoza medyczna: zaburzenia rozwoju fizycznego i funkcjonowania
systemu nerwowego,
 diagnoza psychologiczna: ogólny rozwój umysłowy, poszczególnych
procesów poznawczych,
 diagnoza pedagogiczna: stopień zaawansowania w nauce, rodzaj i
zakres trudności, niepowodzeń, opóźnień,
 diagnoza socjalna: sytuacja i warunki życia w rodzinie, stosunki więzi
emocjonalne.
Dobra diagnoza: nie tylko braki, ale mocne strony, dla edukacji, czyli
opracowania programu pomocy.
Filozofia edukacji dzieci z trudnościami w uczeniu się:
 edukacja zorientowana na wspomaganie rozwoju procesów
poznawczych (strategie uczenia się),
 edukacja zorientowana na kształtowanie umiejętności szkolnych
(niewłaściwe metody nauczania),
 edukacja zorientowana na zaspokajanie potrzeb indywidualnych,
poprzednie łącznie.
Przedstawiciele
zajmującymi
fragmentarycznych
deficytów
dzieciom uczenie się:
Marta Bogdanowicz,
Ewa Górniewicz,
Edyta Gruszczyk-Kolczyńska,
Jadwiga Jastrząb,
Barbara Kaja,
Jan Konopnicki,
Hanna Nartowska,
Ewa Tomasik,
Halina Spionek,
Barbara Zakrzewska.
się
problematyką
korekcji
rozwojowych
utrudniających