Transcript Prezentacja dyrektora Żubera

Problemy obszarów przygranicznych a współpraca
transgraniczna w projekcie KPZK 2030
Metropolia sieciowa 2030
Dr Piotr Żuber,
Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej,
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
21 lutego 2011 r., Zielona Góra
Powiązania funkcjonalne głównych ośrodków
miejskich 2010 i 2030
2
Powiązania funkcjonalne głównych
ośrodków miejskich 2010 i 2030
•
Przestrzeń Polski będzie ulegała w ciągu dwudziestu
najbliższych lat dynamicznym zmianom
•
Rozwój komplementarnych powiązań funkcjonalnych
pomiędzy głównymi miastami zapewni wzrost
konkurencyjności gospodarki polskiej
•
Układ – obecnie w dużej mierze warszawocentryczny zastępować będzie sieć krajowa o wielu węzłach (metropolia
sieciowa) powiązana z sieciami europejskimi
•
Obszar Polski Zachodniej jest obszarem szans, które powinny
zostać wykorzystane dla zdynamizowania rozwoju kraju
3
Kierunki integracji polskiej przestrzeni
2010 i 2030
4
Kierunki integracji polskiej
przestrzeni 2010 i 2030
•
•
•
•
Integracja przestrzeni polskiej będzie odbywała się poprzez:
–
Rozwój powiązań funkcjonalnych pomiędzy głównymi miastami,
–
Integrację funkcjonalną wokół głównych miast, w szczególności
wojewódzkich
–
w skali lokalnej wokół sieci ok. 150 ośrodków lokalnych
Procesy integracji funkcjonalnej zapewnią większa spójność w skali
kraju (dzięki w miarę równomiernemu rozłożeniu sieci maist
głównych) oraz w skali regionu (wokół mgłównych miast)
Mniej zintegrowane obszary – peryferyjne – położone na wschodzie
i północy Polski wymagać będą działań polityki przestrzennej i
regionalnej
Rozwój przestrzenny Polski Zachodniej odbywać się będzie poprzez
integrację przestrzeni wokół miast głównych (przy czym siła ich
oddziaływania jest zależna od wielkości i funkcji metropolitarnych)
oraz rozwoju powiązań transgranicznych
5
Polska metropolia sieciowa 2030 w Europie
Polska przestrzeń jest zintegrowana
w układzie międzynarodowym, dzięki
intensyfikacji powiązań
funkcjonalnych z metropoliami
Europy
Poprzez procesy integracji
funkcjonalnej następuje rozwój
Zachodniej Polski i jej ośrodków
miejskich
Zachodnia i południowo-zachodnia
granica Polski stanowi obszar
dodatkowych impulsów rozwojowych
6
Polityka zagospodarowania przestrzennego kraju:
Polska Zachodnia i Pomorze Środkowe
Cechy:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Brak dużych ośrodków miejskich,
Utrata części funkcji,
Rozproszenie i brak integracji
funkcjonalnej sieci osadniczej,
Niska gęstość zaludnienia,
Bezrobocie strukturalne,
Niska dostępność przestrzenna do
głównych ośrodków wzrostu
położonych w centralnej Polsce,
Niska dostępność do publicznych, w
tym usług wyższego rzędu,
Niski poziom aktywności
gospodarczej i inwestycyjnej,
Niskie wykorzystanie potencjału
rozwoju funkcji transgranicznych
W konsekwencji Polska Zachodnia i Pomorze
Środkowe w ograniczonym stopniu
uczestniczy w procesach modernizacyjnych
i rozwojowych kraju.
7
Polityka zagospodarowania przestrzennego
kraju: Polska Zachodnia i Pomorze
Środkowe
Kierunki działań:
•
•
•
•
•
Wzmocnienie powiązań
transportowych Polski Wschodniej,
Pomorza Środkowego i Polski
Zachodniej z Polską Centralną i siecią
głównych miast w kraju,
Wspieranie rozwoju funkcji
metropolitalnych słabszych ośrodków
miejskich,
Wspomaganie procesów koncentracji
urbanizacji w średnich miastach i
wybranych małych,
Wspomaganie restrukturyzacji
obszarów wiejskich,
Działania w obszarach problemowych
W ramach zintegrowanego podejścia
polityki przestrzennej (KPZK 2030) i polityki
regionalnej (KSRR) przewiduje się
przygotowanie i stałą aktualizację
makroregionalnych strategii rozwoju, które
obligatoryjnie będą uwzględniane w PZPW i
Strategiach Rozwoju Województw, zgodnie
z hierarchicznym systemem planowania
8
Docelowy hierarchiczny system planowania
DŁUGOOKRESOWA STRATEGIA ROZWOJU
KRAJU
DSRK
Dokumenty
koordynujące działania
finansowane ze
środków europejskich
KONCEPCJA
PRZESTRZENNEGO
ŚREDNIOOKRESOWA STRATEGIA ROZWOJU KRAJU
9 horyzontalnych strategii rozwoju
ŚSRK
KSR
R
Plan Zagospodarowania
Przestrzennego Kraju PZPK
ZAGOSPODAROWANIA KRAJU
Krajowe Programy
Rozwoju/
Operacyjne
Regionalne
Programy
Rozwoju/
Operacyjne
*PSRICP
poziom
krajowy
*PSRICP
Poziom
wojewódzki
DSRK i ŚSRK
uwzględniają zapisy
Koncepcji Przestrzennego
Zagospodarowania Kraju 2030
Delimitacja specyficznych
obszarów funkcjonalnych
określonych w KPZK poziomu
krajowego i makroregionalnego
Z chwilą opracowania PZPK
i przyjęcia go przez
Radę Ministrów
KPZK przestanie obowiązywać
PLANOWANIE
NA OBSZARACH
FUNKCJONALNYCH
STRATEGIE
ROZWOJU
Plan zagospodarowania
przestrzennego
województwa
POZIOM
WOJEWÓDZKI
Delimitacja obszarów
funkcjonalnych określonych
w KPZK poziomu
regionalnego
i subregionalnego
Programy
Lokalne
PSRICP – Programy służące realizacji
inwestycji celu publicznego
o znaczeniu krajowym i wojewódzkim
POZIOM LOKALNY
STRATEGIE
LOKALNE
Funkcjonalne planowanie strategiczne
uwzględniające każdy poziom
planowania strategicznego
Planowanie operacyjne
Delimitacja obszarów funkcjonalnych w PZPK określonych
w KPZK poziomu krajowego i makroregionalnego: obszarów
przygranicznych, strefy przybrzeżnej, polskiej wyłącznej strefy
ekonomicznej na morzu, obszarów strategicznej ochrony złóż
kopalin.
WOJEWÓDZTW
Regionalne
i Subregionalne
Strategie Rozwoju
Plany obszarów
funkcjonalnych
poziomu
regionalnego
i subregionalnego
Programy rozwoju/operacyjne
poziomu krajowego i regionalnego
zapewniające realizację inwestycji
Główny nurt planowania
strategicznego
Makroregionalne
Strategie Rozwoju
Plany obszarów
funkcjonalnych
poziomu
makroregionalnego
Strategie rozwoju każdego
poziomu zarządzania
strategicznego
Plany zagospodarowania
przestrzennego każdego poziomu
planowania
Studium Uwarunkowań
i Zagospodarowania
Przestrzennego Gminy
ROZWOJ
U
Miejscowe plany
zagospodarowania
przestrzennego gminy
Delimitacja specyficznych
obszarów funkcjonalnych
określonych w KPZK poziomu
lokalnego
Delimitacja obszarów funkcjonalnych w PZPW ujmowanych
obligatoryjnie,
określonych
w
KPZK:
obszarów
metropolitalnych, peryferyjnych obszarów wiejskich zagrożonych
marginalizacją, strefy przybrzeżnej, obszarów górskich, obszaru
Żuław, obszarów cennych przyrodniczo, obszarów krajobrazów
kulturowych, obszarów ochrony i kształtowania zasobów
wodnych, obszarów strategicznych złóż kopalin, obszarów miast i
innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społecznogospodarcze, obszary o najniższym poziomie dostępu do dóbr
i usług warunkujących możliwości rozwojowe, obszarów
przygranicznych.
Strategie obszarów funkcjonalnych delimitowanych w PZPK
i PZPW: Strategia Polski Wschodniej, Strategia Polski Zachodniej,
Strategia Pomorza Środkowego, strategia rozwoju obszarów
metropolitalnych, strategia strefy przybrzeżnej, strategie rozwoju
społeczno-gospodarczego
i
przestrzennego
obszarów
9
Obszary przygraniczne w
KPZK
•
•
•
Obszary przygraniczne są specjalnym typem obszarów
funkcjonalnych wyznaczonych w KPZK
Ze względu na swoje cechy społeczno-geograficzne sa jednoczesnie
obszarem problemowym polityki regionalnej zarówno polskiej (KSRR
2020), jak i europejskiej (obecnie cel Europejska Współpraca
Terytorialna)
Ze względu na różną sytuację wyjściową (czynniki rozwoju)
kierunki działań polityki zagospodarowani kraju na różnych
granicach w odniesieniu do obszarów przygranicznych powinny być
różnicowane
10
Obszary przygraniczne w KPZK 2030
Wewnętrzna granica UE
Słabość sieci osadniczej
Trudno przenikalna bariera
przestrzenne, ekonomiczna i społeczna
Niska dostępność do centrum kraju
Zewnętrzna granice UE
Trudno przenikalna bariera
przestrzenne, ekonomiczna i społeczna
Rozwój uzależniony od sytuacji w
państwach sąsiadujących
Niewielka aktywność współpracy
bilateralnej w zakresie transgranicznego
planowania rozwoju
Niedostateczna zdolność
instytucjonalna samorządów
regionalnych i lokalnych
Odmienny system instytucjonalny
i gospodarczy
Odmienność systemów
administracyjnych i planistycznych po
obu stronach granicy
Słabość ośrodków subregionalnych
i lokalnych
Pomimo braku przeszkód formalnych
brak wspólnej strategii rozwoju dla
obszarów przygranicznych –
wykorzystania komplementarnych
potencjałów
Granica morska
Miejsce szczególnych konfliktów
przestrzennych
Brak barier fizycznych dla
przenikających się bodźców
antropogenicznych
Miejsce aktywnej działalności
interesariuszy
•Obszary słabo rozwinięte gospodarczo,
w dużej mierze rolnicze
11
Obszary przygraniczne
Zadaniem polityki przestrzennego
zagospodarowania kraju jest wspomaganie
procesu integracji obszarów przygranicznych
z głównymi obszarami aktywności
gospodarczej dzięki zapewnianiu rozwoju
powiązań funkcjonalnych po obu stronach
granicy
Dla rozwiązania problemów obszarów
przygranicznych potrzebne są działania zintegrowane
na każdym poziomie planowania, uwzględniające
narzędzia polityki regionalnej i przestrzennej.
Dla realizacji działań zintegrowanych na tych
obszarach uwzględniających oddziaływanie o
charakterze transgranicznym zakłada się
przygotowanie ośmiu strategii rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego dla wszystkich
polskich obszarów przygranicznych (na poziomie
NUTS 2), obejmujących terytoria po obu stronach
granicy.
Mają one stanowić bazę współpracy terytorialnej dla
rozwoju obszarów przygranicznych
12
Kierunki polityki: Obszary przygraniczne,
zlokalizowane na wewnętrznej granicy UE
Działania na rzecz:
•
rozprzestrzeniania się czynników
rozwoju z dużych ośrodków
miejskich położonych po obu
stronach granicy,
•
intensyfikacji współpracy
transgranicznej miast i obszarów
wiejskich leżących po obu stronach
granicy, co przyczyni się do
powstania transgranicznych
obszarów funkcjonalnych,
•
przygotowania transgranicznych
planów zagospodarowania dla
subregionalnych i lokalnych
ośrodków miejskich podzielonych
granicą,
•
poprawy zarządzania oraz
stworzenie mechanizmów
kordynacji i kooperacji w systemie
wieloszczeblowego zarządzania na
poziomie subregionalnym i
lokalnym.
13
Kierunki polityki: Obszary przygraniczne,
zlokalizowane na zewnętrznej granicy UE
Działania na rzecz:
•
zwiększenie dostępności transportowej
do centrum kraju,
•
wzmocnienie przygranicznych
ośrodków subregionalnych i lokalnych,
•
rozwój współpracy miast bliźniaczych,
•
wsparcie działań za pomocą nowych
inwestycji społeczno-gospodarczych,
•
sytuowanie w miastach
przygranicznych instytucji związanych
z transgraniczną współpracą
bilateralną i europejską,
•
realizacja wspólnych projektów
twardych i miękkich w zakresie kultury,
turystyki uzdrowiskowej oraz
wypoczynkowej,
•
poprawa przenikalności granicy,
poprzez uproszczenie procedur
wizowych, w tym zwiększenie liczby
odpraw paszportowo-celnych oraz
uruchomienie przejść granicznych
małego i dużego ruchu.
14
Obszary, zlokalizowane przy granicy morskiej
Działania na rzecz:
•
wprowadzenia zintegrowanego
zarządzania obszarami przybrzeżnymi,
•
integracji polityki morskiej kraju z
działaniami rozwojowymi zawartymi w
planach krajowych i regionalnych,
•
opracowanie planu dla strefy
przybrzeżnej i morza terytorialnego,
które będą wpisywać się w
hierarchiczny system planowania
przestrzennego,
•
koordynacji działań zapobiegającą
konfliktom przestrzennym,
•
integracji morskich planów, strategii
sektorowych i przestrzennych,
15
Współpraca transgraniczna w zlewniach
Na obszarach transgranicznych kontynuowana i
rozwijana będzie współpraca w zakresie zarządzania
wspólnymi zasobami wodnymi (Międzynarodowy
Obszar Dorzecza Odry, dorzecze Dunaju, Wisły,
zlewnie Sanu, Bugu, fragment zlewni Dniestru)
Cel współpracy:
•
zarządzania ryzykiem powodzi,
•
osiągnięcie dobrego stanu jakościowego i
rozwoju
zasobów wodnych,
•
przeciwdziałania skażeniu wód,
•
osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego oraz
poboru i przesyłu wód na potrzeby ludności i
przemysłu,
•
wsparcie inwestycji infrastrukturalnych w zlewni
Bugu mające na celu zmniejszenie obciążenia
zanieczyszczenia wód rzek granicznych i
Bałtyku (budowa oczyszczalni ścieków w
Brześciu).
16
Transgraniczny system korytarzy ekologicznych
Krajowy system korytarzy
ekologicznych zostanie powiązany z
systemem kontynentalnym poprzez
rozwój i ochronę struktur
przyrodniczych położonych po obu
stronach granic.
W ramach współpracy transgranicznej:
•
podjęte zostaną działania mające na celu
koordynację programów ochrony
przyrody w parkach narodowych i
krajobrazowych oraz na innych
obszarach chronionych i cennych
przyrodniczo, w szczególności
stanowiących obszary sieci Natura 2000,
położonych po obu stronach granicy,
•
powołanie transgranicznych obszarów
chronionych o różnych programach
funkcjonalno – przestrzennych i
zróżnicowanym poziomie ochrony.
17
Uwagi i wnioski do projektu KPZK 2030 prosimy kierować do 2 marca 2011 na
adres: [email protected]
lub na adres pocztowy:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej,
ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa
z dopiskiem „Konsultacje KPZK 2030”
18