Transcript prezentacja - pisownia cząstki "nie" z różnymi częściami mowy

Pisownia cząstki „ nie ”
z różnymi częściami mowy.
a) Przeczenie nie pisze się oddzielnie:
- przed czasownikami, np.: nie chodził, nie pisali, nie lubimy,
matka nie ma czasu;
- przed wyrazami o znaczeniu czasownikowym: nie brak,
nie można, nie wiadomo, nie warto, nie wolno;
- przed użytymi w roli orzeczenia wyrazami: nie wstyd,
nie żal, nie strach;
- przed użytymi w roli orzeczenia wyrazami: nie żal mi,
nie strach o tym myśleć, nie sposób go o tym przekonać;
- przed imiesłowami, np.: nie czekając odpowiedzi,
nie zastawszy nikogo, nie umiejący po francusku, nie znający
terenu, nie obeschłe łzy;
-przed liczebnikami i zaimkami, np.: nie dwa, nie trzy,
nie ty, nie nasz;
-przed przysłówkami nie dającymi się wyprowadzić
z przymiotników, np.: nie dosyć, nie całkiem, nie dziś
(wyjątek: niezbyt, nieraz);
-przed partykułami, np.: nie lada okazja, nie byle kto.
b) Łącznie pisze się nie z rzeczownikami i przymiotnikami,
np.: nieprzyjaciel, niewola, niespełnienie (np.obowiązku).
c) Przeczenie nie pisze się łącznie również z imiesłowami
przymiotnikowymi, jeśli nie są użyte w znaczeniu
czasownikowym, na oznaczenie jakiejś aktualnej czynności,
Lecz występują w znaczeniu przymiotnikowym,
np.: nieodżałowany, niepojęty, nienasycony, niepalący
(= nie mający zwyczaju palenia).
d) Łącznie pisze się przeczenia nie także z przysłówkami
utworzonymi od przymiotników, np.: niedaleko, niebezpiecznie,
niedobrze.
e) Odchylenie od łącznej pisowni przeczenia przy rzeczownikach,
przymiotnikach i przysłówkach stanowią jedynie:
wyraźne lub domyślne przeciwstawienia, np.: nie szczęście,
ale ciężka dola ich tam czeka;
f) Również rozdzielnie pisze się przeczenie przed wyrażeniami
przyimkowymi, np.: nie do przeliczenia, nie do rzeczy,
nie na czasie, nie za długo (np.: tam bądźcie, ale: niezadługo =
= wkrótce).