Transcript Kształcenie redagowania pisemnych form wypowiedzi

Kształcenie umiejętności
redagowania pisemnych
form wypowiedzi
opracowała:
mgr Aneta Milz
ZAPROSZENIE
•
Zaproszenie – to karta (najczęściej ozdobna)
z tekstem zawierającym prośbę o przybycie
na uroczystość prywatną lub oficjalną.
•
1.
2.
3.
4.
5.
Metoda pięciu palców:
Kto zaprasza?
Kogo zapraszamy?
Z jakiej okazji?
Kiedy?
Gdzie?
Najważniejsze cechy zaproszenia
• podanie pięciu ważnych informacji;
• zwroty grzecznościowe, skierowane do
adresata, zapisane wielką literą;
• formy językowe dostosowane odpowiednio
do stopnia zażyłości z adresatem,
• estetyka i właściwy układ graficzny.
Kryteria oceny nauczyciela
Uczeń:
• właściwie posługuje się formą zaproszenia,
ujmuje ważne informacje,
( kto? kogo? gdzie? kiedy? z jakiej okazji?)
• redaguje zaproszenie poprawne językowo,
• stosuje zachętę,
• zachowuje poprawność ortograficzną i
interpunkcyjną,
• dba o układ graficzny tekstu, pisze
czytelnie.
KARTKA POCZTOWA
Kartka pocztowa – celem pocztówki jest
przesłanie pozdrowień
lub okolicznościowych życzeń.
Najważniejsze cechy kartki pocztowej:
• czytelny zapis adresu,
• podanie nazwy miejscowości, z której
wysyłana jest kartkę oraz data,
• bezpośredni zwrot do adresata, zapisany
w wołaczu,
• ciekawy i dostosowany do adresata tekst
• formuły pożegnalne,
• zwroty grzecznościowe zapisane wielką
literą.
• podpis
KRYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• poprawnie adresuje;
• pisze zgodnie z tematem;
• rozwija treść twórczo, dostosowując ją do
adresata;
• tekst nacechowany emocjonalnie;
• zachowuje formę kartki pocztowej;
• dba o poprawność językową, ortograficzną
i interpunkcyjną
• estetyka i rozmieszczenie tekstu.
OGŁOSZENIE
Ogłoszenie to krótka wiadomość
o czymś, np.: kupnie, sprzedaży,
poszukiwaniu pracy. Może mieć
charakter prasowy, radiowy,
telewizyjny lub internetowy.
Najważniejsze cechy ogłoszenia
•
•
•
•
podanie daty i miejsca wydarzenia,
informacja o tym, co się stało,
cechy charakterystyczne przedmiotu,
informacja o sposobie nawiązania
kontaktu z nadawcą ogłoszenia;
• zwięzłość wypowiedzi;
• precyzja i spójność;
• selekcja informacji (dostosowana do celu)
KRYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• zamieszcza najważniejsze informacje,
odpowiadające na pytania:
- co się stało? gdzie? kiedy?
- jak wyglądał np: zaginiony pies
- co jest celem ogłoszenia?
- jak skontaktować się z nadawcą?
• dba o poprawność językową, ortograficzną
i interpunkcyjną
• pisze zwięźle i na temat.
PRZEPIS
Przepis to pisemne określenie sposobu
wykonania czegoś, najczęściej potrawy.
Najważniejsze cechy przepisu
• nazwa potrawy;
• składniki i ich ilość;
• sposób przyrządzenia: konsekwencja w
stosowaniu drugiej osoby liczby
pojedynczej trybu rozkazującego lub
bezokolicznika;
• formuła zakończenia;
• właściwy układ graficzny.
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• podaje nazwy składników i ich ilość;
• przedstawia sposób przygotowania potrawy:
- wprowadza słownictwo porządkujące
wykonywanie czynności,
- konsekwentnie stosuje 2 os., l.p. trybu
rozkazującego.
• zamieszcza nazwę potrawy i formułę
zakończenia;
• dba o poprawność językową, ortograficzną i
interpunkcyjną
• dba o układ graficzny.
OPIS
Opis to forma wypowiedzi, której celem jest
przedstawienie szczegółów wyglądu czegoś
bądź kogoś, przebiegu określonego
wydarzenia, działania.
Ze względu na przedmiot opisu wyróżniamy:
- opis miejsca, przedmiotu, postaci, zjawisk
przyrody, krajobrazu, przeżyć wewnętrznych.
Najważniejsze cechy opisu
• wstęp – przedstawienie przedmiotu,
miejsca, postaci, zjawiska przyrody;
• zachowanie jedności czasu,
• „malowanie słowami”( przymiotniki,
porównania)
• rozwinięcie – opis wyglądu ( wielkość,
kształt, kolor, zapach, cechy szczególne)
• zasada „od ogółu do szczegółu”;
• zakończenie - ocena
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• pisze zgodnie z tematem;
• zachowuje formę opisu:
• treść opisu rozwija twórczo;
• stosuje bogate słownictwo;
• zachowuje spójną kompozycję ( przestrzega
jedności czasu i przestrzeni)
• dba o poprawność językową, ortograficzną i
interpunkcyjną
• dba o układ graficzny.
PLAN WYDARZEŃ
Plan wydarzeń to zapisany w punktach
przebieg najważniejszych wydarzeń
przedstawionych w utworze. Jego celem
jest ułatwienie zapamiętania treści
przeczytanego tekstu lub usprawnienie
pisania wypracowania.
Wyróżniamy dwa rodzaje planów:
- ramowy i szczegółowy.
Najważniejsze cechy planu wydarzeń
• plan ramowy – najważniejsze wydarzenia
zapisane w punktach;
• plan szczegółowy- kluczowe wydarzenia
rozbite na zdarzenia szczegółowe, zapisany
w punktach z podpunktami;
• konsekwencja w stosowaniu zdań lub
równoważników zdań;
• niezmienność zapisu punktów ( literowa lub
cyfrowa)
• porządek chronologiczny w przedstawieniu
wydarzeń
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• dokonuje właściwej selekcji wydarzeń;
• stosuje poprawny zapis punktów;
• dba o poprawność językową –
konsekwentnie posługuje się zdaniami lub
równoważnikami zdań;
• zachowuje poprawność ortograficzną i
interpunkcyjną.
OPOWIADANIE
Opowiadanie to forma wypowiedzi literackiej
ukazująca określony świat przedstawiony,
złożony z czasu i miejsca akcji, bohaterów
oraz wydarzeń powiązanych ze sobą w
porządku chronologicznym i przyczynowoskutkowym.
Najważniejsze cechy opowiadania:
• tytuł i oryginalność;
• stosowanie akapitów;
• wstęp – wprowadzenie w wydarzenia, opis
czasu i miejsca akcji, bohaterów.
• rozwinięcie – opisanie przebiegu wydarzeń;
• zakończenie – rozwiązanie akcji.
• zachowanie jedności czasu gramatycznego;
• zachowanie konsekwencji w prowadzeniu
narracji.
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• pisze prace zgodnie z tematem;
• zachowuje formę opowiadania;
• zachowuje chronologię zdarzeń;
• wzbogaca narrację elementami opisu;
• stosuje bogate słownictwo;
• zachowuje spójną kompozycję ( przestrzega jedności
czasu gramatycznego; wstęp rozwinięcie,
zakończenie)
• dba o poprawność językową, ortograficzną i
interpunkcyjną
• dba o układ graficzny.
INSTRUKCJA
Instrukcja to zbiór zasad opisujących kolejne
etapy postępowania w jakiejś dziedzinie
życia; wskazówka, pouczenie.
Jej celem jest objaśnienie, jak należy
zachować się w określonych sytuacjach.
Najważniejsze cechy instrukcji:
• tytuł;
• zapis w punktach;
• konsekwencja w stosowaniu
czasowników: 2os.lp. trybu rozkazującego
lub bezokoliczników;
• skrótowość;
• precyzja wypowiedzi;
• zachowanie logicznej kolejności
opisywanych czynności.
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• podaje tytuł instrukcji;
• pisze instrukcję zgodnie z tematem i unika zbędnych
informacji;
• stosuje konsekwentnie 2os.lp. trybu rozkazującego;
• udziela logicznych i precyzyjnych wskazówek,
porządkujących kolejność wykonywania czynności;
• formułuje instrukcję w punktach;
• dba o poprawność językową, ortograficzną i
interpunkcyjną
• dba o układ graficzny.
SPRAWOZDANIE
Sprawozdanie to wierne przedstawienie
przebiegu zdarzeń, napisane przez ich
uczestnika lub świadka; relacja z
wydarzenia przypominająca reportaż.
Najważniejsze cechy sprawozdania
• tytuł - odniesienie do wydarzenia;
• wstęp – kto? co? gdzie? kiedy? w jakim celu?
• rozwinięcie – przedstawienie chronologicznie
uporządkowanych najważniejszych wydarzeń;
• zakończenie – ocena wydarzenia;
• zachowanie spójności
• rzeczowość – elementy stylu urzędowego;
• akapity.
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• pisze prace zgodnie z tematem;
• zamieszcza tytuł;
• zachowuje formę sprawozdania;
• przestrzega chronologii zdarzeń;
• zachowuje spójną kompozycję ( przestrzega
jedności czasu gramatycznego; wstęp rozwinięcie,
zakończenie)
• posługuje się właściwym, sprawozdawczym stylem;
• dba o poprawność językową, ortograficzną i
interpunkcyjną
• stosuje akapity.
LIST
List to wypowiedź pisemna skierowana
do osoby lub instytucji. Jego celem jest
nawiązanie z kimś kontaktu, aby np.:
poinformować o czymś, nakłonić do
czegoś, przedstawić własną opinię na
określony temat, przekazać swoje emocje.
Listy dzielimy na prywatne i oficjalne.
Najważniejsze cechy listu
• miejscowość, data w prawym górnym rogu;
• nagłówek-zwrot do adresata pisany wielką literą w
wołaczu;
• wstęp – nawiązanie do ostatniego kontaktu,
wspólnych spraw, przedstawienie powodu pisania
listu;
• rozwinięcie – zasadnicza treść listu;
• zakończenie – zamknięcie tematu, formuły
grzecznościowe;
• podpis
• akapity;
• styl i treść dostosowane do adresata.
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• redaguje list zgodnie z tematem;
• wprowadza elementy typowe dla formy listu,
zachowując właściwy układ graficzny
(miejscowość, data, zwrot do adresata)
• podpisuje się pod treścią listu;
• zachowuje właściwą kompozycję;
• styl wypowiedzi dostosowuje do adresata;
• dba o poprawność językową, ortograficzną i
interpunkcyjną
• stosuje akapity.
STRESZCZENIE
Streszczenie to skrótowe ujęcie treści danego
tekstu.
Jego celem jest przekazanie najistotniejszych
informacji o większym utworze.
Najważniejsze cechy streszczenia:
•
•
•
•
•
•
•
przygotowanie – ramowy plan wydarzeń;
lojalność wobec streszczanego tekstu;
skrótowość–przewaga zdań pojedynczych;
rzeczowość;
tekst uporządkowany logicznie i stylistycznie;
akapity;
brak opisów, dialogów, komentarzy, metafor,
porównań itp.
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• zachowuje zwięzłość formy:
- w większości posługuje się zdaniami
pojedynczymi;
- nie umieszcza dialogów, opisów, komentarzy,
cytatów;
- pomija szczegółowe wydarzenia;
• dba o poprawność językową, ortograficzną
i interpunkcyjną
• stosuje akapity
DIALOG
Dialog to forma wypowiedzi w postaci
rozmowy dwu lub więcej osób; może
stanowić odrębny tekst literacki( komiks,
dramat) lub być częścią innej wypowiedzi.
Najważniejsze cechy dialogu:
• wypowiedź każdego z bohaterów zapisana
od myślnika i w nowej linii;
• komentarze narracyjne;
• zdania wprowadzające dialog;
• naturalność rozmowy;
• spójność i porządek logiczny tekstu.
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• pisze dialog zgodnie z tematem;
• właściwie rozwija treść wypowiedzi – dialog
na początek, rozwinięcie i zakończenie;
• dba o naturalność rozmowy, zachowując jej
logiczną spójność;
• stosuje zróżnicowane komentarze
narracyjne;
• właściwie zapisuje dialog
• dba o poprawność językową, ortograficzną
i interpunkcyjną.
NOTATKA
Notatka to krótki tekst o charakterze
informacyjnym; uwaga, zapisek.
Jej celem jest ułatwienie zapamiętania
najważniejszych informacji odnoszących
się do tekstu, zdarzenia, wypowiedzi.
Najważniejsze cechy notatki:
•
•
•
•
zwięzłość;
przejrzystość;
rzeczowość;
trafność wyboru formy.
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• trafnie wybiera formę notatki, dbając o jej
spójność kompozycyjną;
• notuje zgodnie z tematem, uwzględniając
wszystkie najważniejsze aspekty;
• zachowuje zwięzłość i rzeczowość informacji;
• dba o przejrzystość notowania;
• dba o poprawność językową, ortograficzną
i interpunkcyjną.
CHARAKTERYSTYKA
Charakterystyka to forma wypowiedzi,
która łączy w sobie opis cech zewnętrznych
i wewnętrznych postaci. Jej celem jest
przedstawienie całościowego portretu
człowieka – jego wyglądu, zachowania
i osobowości.
Charakteryzować możemy np.: bohatera
literackiego, filmowego, członka rodziny lub
samego siebie ( autocharakterystyka)
Najważniejsze cechy charakterystyki:
• wstęp – przedstawienie postaci, a w
odniesieniu do bohatera literackiego
uzupełnione nazwiskiem autora i tytułem
książki, informacją o roli postaci w utworze;
• rozwinięcie – prezentacja cech zewnętrznych
i wewnętrznych bohatera poparta właściwymi
przykładami, opinie innych o postaci;
• zakończenie – własna ocena bohatera;
• zachowanie spójności kompozycyjnej;
• wprowadzanie cytatów;
• stosowanie akapitów.
K RYTERIA OCENY NAUCZYCIELA
Uczeń:
• pisze pracę zgodnie z tematem;
• zachowuje formę charakterystyki;
• uzasadnia przedstawione cechy;
• zachowuje spójną kompozycję (przestrzega
jedności czasu, prowadzi narrację w trzeciej
osobie);
• dba o poprawność językową, ortograficzną
i interpunkcyjną;
• dba o układ graficzny.