De celcyclus

celcyclus chromosomen mitose meiose 1

Celcyclus

● Verschillende fases tijdens het leven van een cel – Celdeling – Interfase ● G1 ● S ● G2 ● G0 2

Interfase

● De cel leeft en groeit. Duur varieert ● G1 : synthese van eiwitten, toename cytoplasma etc ● S : replicatie van DNA, aan het einde is er 2 keer zoveel DNA in de cel. Synthese van

Histonen

3

Interfase

● G2 : eiwitsynthese, vooral eiwitten ivm celdeling. Vb Microtubuli ● G0 : sommige cellen specialiseren zich en delen niet meer. Vb Zenuwcellen, levercellen 4

Celdeling

● In lichaamsweefsels (somatische weefsels) celdeling =

Mitose

●

Vorming van gameten = Meiose in voortplantings weefsels (germinatieve weefsels)

5

Chromosomen

6

Chromosoom

●

Chromatide

● Centromeer ● Eiwitskelet ●

Chromatine

7

Chromosoom

● DNA keten ● Histon: eiwit dat DNA keten ondersteunt ● Chromatine= DNA +

Histonen

8

Chromosoom

● ● ● ● ● DNA, dubbele helix DNA + Histonen één Chromatide met centromeer 2 Chromatiden in 1Chromosoom einde S fase Sterk gespiraliseerd chromosoom tijdens celdeling 9

Karyotype

● Alle chromosomen uitgeprepareerd, gekleurd, genummerd en naast elkaar gelegd per paar. 10

Karyotype

● Cellen met gepaarde chromsomen = DIPLOÏD (2N) ● Organismen hebben AUTOSOMEN en geslachtschromosomen ● Cellen met ongepaarde chromosmen = HAPLOID (N) ● ● ● ● ● ● ● Mens: 46 Karper: 104 Chimp: 48 Aardappel: 48 Fruitvlieg: 8 Radijs: 18 Duif: 80 11

12

Celdeling

● 2 types: Mitose en Meiose ● Mitose: 2 dochtercellen 2n ● Meiose: 4 dochtercellen n 13

Mitose

● Mitose gebeurt in fases –

Profase

–

Metafase

–

Anafase

● ● –

Telofase

Aan 't einde: 2 dochtercellen met IDENTIEK DNA In alle lichaamscellen 14

Mitose: profase

● vorming van de spoelfiguur = microtubuli ● verdwijnen van de kernmembraan ● spiralisatie van chromatine en aanhechting van de centromeren ad microtubuli 15

Mitose: telofase

● Microtubuli “slepen” de chromosomen naar het midden ● Alle centromeren liggen in het “evenaarsvlak” 16

Mitose: anafase

● Centromeren breken ● De microtubuli trekken de CHROMATIDEN uit elkaar en worden zusterchromosomen ● De spoelfiguren gaan verder uit elkaar 17

Mitose: telofase

● De cel strekt nog verder ● Celkernen vormen zich rond de chromosomen ● Chromosomen de spiraliseren 18

Mitose

Groen

: microtubuli;

Blauw

: Chromatine. Uit salamanderlongcel 19

● Meiose gebeurt in fases – –

1e meiotische deling 2e meiotische deling

Meiose

● ● Aan 't einde: 4 haploide cellen met VERSCHILLEND DNA : Vorming van voortplantingscellen 20

1e meiotische deling

● Zelfde stappen als mitose ● ● ● MAAR: Tijdens profase 1 wisselen chromosomen stukken DNA uit:

CROSSING OVER

Tijdens anafase 1 worden

zusterchromosomen gescheiden

●

PLOIDIE?

21

2e meiotische deling

● Analoog aan mitose ● In anafase 2 worden zusterchromatiden gescheiden ● Na telofase 2: 4 dochtercellen ● WILLEKEURIGE mix van ouder DNA 22

Mitose

Meiose 1

Meiose

Meiose 2 23

Meiose en Mitose

ploidie # chromosomen / cel # chromatiden / cel Recombinant DNA?

# cellen

Meiose Na telofase 1 Na telofase 2 Mitose Na telofase

24

Meiose en Mitose

ploidie # chromosomen / cel # chromatiden / cel Recombinant DNA?

# cellen

Meiose In profase 1 In profase 2 Mitose In profase

26