Transcript Alexander Kielland

Alexander Kielland
’’Karen’’ og ’’En middag’’
Alexander Lange Kielland
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Født: 18.feb 1849, Stavanger.
Død: 6.april 1906, Bergen.
Rik familie
Til Paris for å bli forfattar i 1878.
Debutterte som forfattar i 1879 med ’’Novelletter’’.
Novellette betyr ’’liten novelle’’.
Kjent for grupperomanane sine. Ingen hovudperson, det er samspelet mellom personane
som er interessant.
Ville sette fokus på viktige samfunnsspørsmål: dobbeltmoral, kvinnesak, klassekamp,
borgarskapets mangel på kultur, religion som maktmiddel til undertrykking og rikdom og
maktmisbruk hos politikarar og embetsmenn.
Stortinget nekta å gi han diktarlønn i tre år. Bjørnson og Lie støtta han. Bjørnson sa frå seg
eiga diktarlønn til slutt.
Skreiv artiklar for ’’Stavanger Avis’’ og var ein flittig brevskrivar.
Vart redaktør for ’’Stavanger Avis’’ i 1889.
Borgemeister for Stavanger i 1901.
Fylkesmann i Romsdal i 1902.
Ein av ’’dei fire store’’ i norsk litteraturhistorie. Saman med Ibsen, Bjørnson og Lie.
Ein av dei mest sentrale forfattarane i realismen og ’’det moderne gjennombrotet’’ i Noreg.
KAREN
• Frå ’’To novelletter fra Danmark’’.
Utgitt i 1882.
• Karen: ung, vakker, alvorleg, taus,
store auger, forundrande
augebryn og servitør på Krarup
Kro.
• Karen har eit forhold med
postføraren. Finn ut at han er gift.
Blir knust. Tar sjølvmord.
• Gravid?
• SJANGERTREKK:
- Kort tidsrom
- Få personar
- Må lese mellom linjene
- Overraskande slutt
• LITTERÆRE VERKEMIDDEL:
- Symbol
- Besjeling
- Gjentaking
- Byrjar og sluttar med same
replikk, (bindar saman teksten).
• TEMA: kjærleikssvik, kvinnerolla,
klasseskilje.
EN MIDDAG
• Frå debutsamlinga ’’Novelletter’’
frå 1879.
• Stor middagsselskap. Heimkomen
student. Uventa tale til
ungdommen frå far i huset.
Uenigheit mellom far og son.
• SJANGERTREKK:
- In medias res
- Få personar
- Kort tidsrom
- Mellom linjene
• LITTERÆRE VERKEMIDDEL:
- Humor, Ironi
- Gjentaking
• TEMA:
- Dobbeltmoral
- Konflikt mellom far og son
- Kvinnerolla
Realismen
•
•
•
•
Ny retning i Noreg frå rundt 1870.
’’Det moderne gjennombrotet’’ kom til Noreg for fullt rundt 1880.
Kielland, ein av dei mest sentrale forfattarane.
Litteraturen fekk som oppgåve å ta opp problem i samfunnet og skape
debatt rundt dei.
• Stillinga til kvinna og dobbeltmoralen hos borgarskapet var nokre av
temaa.
• Realistisk skildring av personar og handlingar.
• Personar blir karakterisert gjennom replikkar og handlingar.
KJELDER
•
•
•
•
•
•
•
Gyldendal: Alexander Lange Kielland.
http://www.gyldendal.no/Forfattere/Kielland-Alexander-Lange , 2010.
Wiger, Ellen Nessheim: Alexander L. Kielland.
http://www.bokselskap.no/forfattere/kielland
Kielland, Alexander: ‘’Karen’’ i kontekst TEKSTAR 1, s. 184-189.
Gyldendal Norsk Forlag AS., Oslo 2006.
Knudsen, David: Lydklipp: Alexander Kielland – En middag (hele novellen)
http://www.nrk.no/skole/klippdetalj?topic=nrk:klipp/292316 , 2009 (spilt inn i
1947)
Kielland, Alexander: En middag.
http://www.riksmalsforbundet.no/Spr%C3%A5ktjenester/Skriv-bedre-stil/Vianalyserer-en-novelle/En-middag.aspx
Riksmålsforbundet: Vi analyserer en novelle.
http://www.riksmalsforbundet.no/Spr%C3%A5ktjenester/Skriv-bedre-stil/Vianalyserer-en-novelle.aspx
Kontekst TEKSTAR 1: Realismen s. 137-138 + KORT SAGT s. 139.
Gyldendal Norsk Forlag AS., Oslo 2006.