Transcript ĐAU BỤNG KINH - WordPress.com

ĐAU BỤNG KINH
Lê Thị Thanh Vân
Trường đại học Y Ha nội
Đại Cương
• Khái niệm: Đau bụng kinh – Thống kinh
Đau bụng khi hành kinh, đau xuyên qua
cột sống, lan xuống hai đùi, lan ra toàn bộ
bụng, kèm theo có thể đau đầu, căng vú,
buồn nôn, thần kinh bất ổn định
• Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, sức
lao động
Đau bụng kinh
nguyên phát
–Là hiện tượng đau bụng kinh
nhưng không có nguyên nhân
bệnh lý
– 50 -60% phụ nữ tuổi, và sinh
đẻ có đau bụng kinh nguyên
phát , 10% đau bụng kinh nặng
đến mức ảnh hưởng đến sinh
hoạt, công việc hàng ngày
Stephen L. Stoll. Dysmenorrhehea. OB/GYN Secrets 1991. 12-17
Cơ chế bệnh sinh: Vai trò của
Progesteron, Prostaglandin F2
anpha
• Tăng trương lực, tăng co bóp cơ tử cung
• Thần kinh vận mạch , thần kinh thực vật:
Acetylcholin tăng nhậy cảm và gây đau
• Thiếu máu  co thắt
• Phù nề , hội chứng trước kinh, táo bón,
thay đổi tư thế
Cơ chế bệnh sinh trong đau bụng
kinh nguyên phát
Adapted from Stephen L. Stoll. Dysmenorrhehea. OB/GYN Secrets 1991. 12-17
Phân loại: Đau bụng kinh
nguyên phát
• Xảy ra ngay từ những vòng kinh đầu tiên
• Cơ năng – Không có tổn thương thực thể
Triệu chứng đau bụng kinh
nguyên
phát
Meät moûi
Choùng maët,
nhöùc ñaàu
Buoàn noân
Tieâu chaûy
ÑAU QUAËN BUÏNG
DÖÔÙI
Adapted from Stephen L. Stoll. Dysmenorrhehea. OB/GYN Secrets 1991. 12-17
Ñau löng
Đau bụng kinh cơ năng
• Chiếm 20-25% thiếu nữ đau bụng kinh
• Các mạch máu tử cung co thắt và gây
thiếu máu
• Tử cung co bóp mạnh quá
• Ống CTC hẹp làm máu kinh khó thoát
• Tử cung kém phát triển
• Ngưỡng kích thích đau giảm thấp
• Tình trạng dễ xúc động
Phân loại: Đau bụng kinh thứ phát
•
•
-
Xảy ra muộn, sau nhiều năm không đau
Nguyên nhân thực thể :
Tử cung đổ sau
CTC chít
U xơ tử cung
Viêm dính tử cung
Lạc nội mạc tử cung
Thống kinh màng: đau bụng từng cơn như
dọa xẩy, xẩy ra màng tử cung
Thống kinh màng
• Nguyên nhân chưa rõ: niêm mạc chịu tác
dụng kéo dài Progesteron
• Đau bụng từng cơn ( dọa xẩy thai )
• Trong máu kinh lẫn mảnh niêm mạc to,
hình tam giác ( Hình buồng tử cung )
• Cơn đau giảm nhanh sau khi bong và tống
màng NMTC ra khỏi buồng tử cung
Lạc nội mạc tử cung
• Định nghĩa: Niêm mạc tử cung phát triển ở
ngoài buồng tử cung
• Tỷ lệ: 10% phụ nữ 30-40tuổi, vô sinh 3040%
• Yếu tố thuận lợi
- Trào ngược máu kinh
- Dụng cụ tử cung
- Trạng thái hormon
- Yếu tố miễn dịch
Lạc nội mạc tử cung: Triệu chứng
và chẩn đoán
- 15-30% không có triệu chứng.
- Đau tiểu khung có tính chất chu kỳ, nặng lên khi có
kinh.
- Đau khi giao hợp
- Vô sinh
- Khối lạc NMTC tại âm đạo, cùng đồ
- Tử cung ngả sau, ít di động, nang buồng trứng to,
dính , ấn vào đau
- Siêu âm . Chụp tử cung vòi trứng, Soi ổ bụng
Lạc nội mạc tử cung : Điều trị
Nội khoa:
• Hormon
• Giảm đau
Phẫu thuật: cắt bỏ khối LNMTC,Tử cung qua nội soi
hay mở bụng .
Chú ý : Kết hợp cả điều trị nội khoa và ngoại khoa
• Bệnh hay tái phát .
• Điều trị triệu chứng đau bụng khi hành kinh khó,
lâu dài
Chẩn đoán: Hỏi bệnh
Tránh theo tâm lý muốn điều trị của BN :
• Thời gian xuất hiện theo chu kì kinh
• Kiểu đau : Nặng bụng dưới, Cơn đau đại
tràng, Đau mạnh , từng cơn hay âm ỉ, kèm
theo dấu hiệu khác
• Thay đổi cường độ đau khi nghỉ ngơi, khi
ngủ, đau tăng khi giao hợp...
• Tiền sử: phụ khoa, sản khoa, nội khoa
• Tâm lý, hoàn cảnh xã hội, gia đình , stress
Chẩn đoán: Khám lâm sàng
• Toàn trạng
• Phụ khoa
• Bộ phận liên quan
Chẩn đoán phân biệt
Đau bụng cấp :
• U nang buồng trứng xoắn
• Nhiễm khuẩn tiểu khung
• Chửa ngoài tử cung
Chẩn đoán phân biệt : Đau bụng
mãn không có chu kỳ
Ngoài cơ quan sinh dục
• Bệnh khớp
• Bệnh đường tiết niệu
• Bệnh đường tiêu hóa
Đau khi giao hợp
• Yếu tố tâm lý
• Tổn thương thực thể: viêm, rách, LNMTC,
SSD
Chẩn đoán: Đau bụng mãn tính
nguyên nhân tại cơ quan SD
•
•
*
*
*
*
*
Nhiễm khuẩn cơ quan SD
Biến đổi giải phẫu cơ quan SD:
SSD
Lạc NMTC
U nang buồng trứng
Ung thư cơ quan sinh dục
Đau bụng kinh cơ năng
Điều trị
• Nguyên nhân gây đau bụng kinh
• Triệu chứng
• Phụ nữ trẻ: điều trị bảo tồn, thời gian kéo
dài 6 tháng - 1 năm
• Nội khoa
• Phẫu thuật
Điều trị: Đau bụng kinh cơ năng
• Phong phú, đa dạng: từ giảm đau đến
phẫu thuật
• Thuốc giảm đau: Nhóm gây ngủ : morphin,
codein, pethidin: Tác dụng thần kinh trung
ương
• Nhóm giảm đau, chống viêm : Tác dụng
ngoại vi
• Điều trị tâm lý liệu pháp
Cơ chế tác dụng trong điều trị
đau bụng kinh nguyên phát
CATAFLAM
Điều trị : nội khoa
• Gây vòng kinh không phóng noãn
• Progestin tổng hợp: Norethisteron gây teo
niêm mạc tử cung và kháng estrogen
mạnh nhất .
• Thuốc tránh thai kết hợp : Estrogen liều
thấp, progestin trội.
• Đặt vòng có progestin: vòng Mirena
Điều trị : Ngoại khoa
• Sau điều trị nội không kết quả
• Phẫu thuật Cotte: cắt đám rối thần kinh
trước xương cùng .
• Tổn thương thực thể
• Nội soi : chẩn đoán và điều trị
• Kết quả : phụ thuộc nhiều yếu tố
Điều trị: Phác đồ chung
•
•
•
•
•
Hormon
Thuốc giảm đau
Tâm lý liệu pháp
Phụ khoa tại chỗ .
Nội soi chẩn đoán và điều trị
Chỉ định – liều dùng
Chỉ định :
Viêm đau cấp tính trong sản phụ khoa .
- Đau bụng kinh nguyên phát .
- Viêm phần phụ
Liều dùng : Cataflam (diclofenac potassium)
viên 25mg: 3-6 viên/ngày chia 2 -3 lần
Hoäp 1 væ 6 vieân Cataflam 25mg