Najdawniejsze dzieje człowieka

Osiągnięcia ludzi pierwotnych.

Pochodzenie człowieka

• Badaniem pochodzenia człowieka, czyli ANTROPOGENEZY człowiek,

genesis

(gr.

antropos

– – powstanie) zajmuje się wiele dziedzin nauki, w ty, wyodrębniona dziedzina antropologii.

• ANTROPOLOGIA – zespół nauk badających różne aspekty życia ludzi, np. Społeczny, kulturowy czy biologiczny.

HISTORIA natomiast zajmuje się badaniem dziejów społeczności ludzkich.

Pierwsze formy życia społecznego tworzyły już pierwsze HOMINIDY , czyli istoty człekokształtne, podobne do człowieka.

Jeśli chodzi o bezpośrednich przodków dzisiejszego człowieka, jest to zagadnienie problematyczne, ponieważ nie do końca wiadomo, które z istot człowiekowatych dały początek naszemu gatunkowi.

Gdzie po raz pierwszy pojawił się człowiek?

Większość badaczy zgadza się dziś z teorią, że najdawniejsze hominidy, od których pochodzi człowiek, pojawiły się po raz pierwszy w Afryce ok. 4,4 mln lat temu.

Australopitecus

Przodkiem człowieka niewątpliwie był australopitek (

australopitecus

– łac. –

australis pithekos

ku temu dostarczyło odkrycie w 1974 r. w – południowy, gr. – małpa). Dowodów Hadarze (Etiopia), szkieletu australopiteka znanego dziś jako „Lucy z Hadaru”.

Australopitek wykorzystywał gotowe przedmioty jako narzędzi.

Homo habilis

– człowiek zręczny

Bardziej rozwinietym od australopiteków był pierwszy z reprezentantów rodzaju –

Homo

–

Homo habilis .

W przeciwieństwie do australopiteka Homo habilis wykonywał narzędzia intencjonalnie. Narzędzia te nazywamy „ oldowajskimi ” – od najstarszych warstw stanowiska w dolinie Oldovai , gdzie po raz pierwszy je odnaleziono.

Homo erectus

– człowiek wyprostowany

• Dalszym etapem ewolucji rodzaju

Homo,

było wykształcenie się nowego gatunku

– Homo erectus .

Był on pierwszym przodkiem człowieka, który wyemigrował z Afryki. • Homo erectus udoskonalił narzędzia, tworząc narzędzia bifacjalne (dwustronnie obrabiane), z których najpopularniejsze były pięściaki .

• Homo erectus posiadł też umiejętność rozniecania ognia.

Człowiek neandertalski.

Jeszcze do niedawna, za bezpośredniego przodka człowieka uważano człowieka neandertalskiego (

Homo sapiens neanderthalensis

), jednak ostatnie badania wykazały, że tak nie jest. Niemniej człowiek neandertalski (nazwa pochodzi od miejsca znalezienia pierwszych szczątków tego gatunku, od jaskini Neandertal w Niemczech) przejął umiejętność wykonywania narzędzi, rozniecania ognia oraz uważa się, że stworzył elementy kultury duchowej . Z neandertalczykiem związane są pierwsze intencjonalne pochówki, ustrojone kwiatami (grota Shanidar w Iraku).

Homo sapiens sapiens

Pierwszy człowiek z gatunku

Homo sapiens sapiens

najprawdopodobniej pojawił się ok. 200 tys. lat temu w Afryce.

Osiągnięcia epoki paleolitu.

wyrób pierwszych narzędzi; - sztuka – pierwsze znaki na skałach lub żłobione na kościach przez człowieka neandertalskiego, malowidła naskalne (jaskinia Altamira w Hiszpanii i Lascaux we Francji) oraz figurki gliniane, tzw. „prehistoryczne Wenus”; koczowniczy tryb życia oraz udoskonalenie zbieractwa i myślistwa;

Początki rolnictwa i hodowli.

Wraz ze zmianami warunków naturalnych oraz z powiększaniem się gromad ludzkich, musiało dojść do zmiany trybu życia. Ciągłe wędrówki były niekorzystne, w związku z tym rozpoczął się proces przechodzenia do osadniczego trybu życia. Było to związane z koniecznością uprawy zbóż oraz hodowlą zwierząt.

Najwcześniej te zjawiska zachodziły w okresie mezolitu, na terenie Bliskiego Wschodu, na terenie tzw. „żyznego półksiężyca”

Efektem tych przemian było pojawienie się trwałych osad z siedzibami ludzkimi w formie domów budowanych z kamienia lub cegły. Oznacza to, że pierwsze osady zakładane były przez społeczności posiadające zalążki hierarchii społecznej oraz pierwsze formy władzy nadrzędnej.

Proces przechodzenia do osiadłego trybu życia i gospodarki rolniczej trwał tysiące lat, mimo to naukowcy nazwali go „ rewolucją neolityczną ”. Rewolucją bo zachodziły w tym czasie gwałtowne zmiany w życiu człowieka, a neolityczna, bo proces ten zakończył się w młodszej fazie epoki kamienia- neolicie.

Życie ludzi w neolicie.

Neolit był okresem gospodarki opartej na rolnictwie i hodowli. W okresie tym udoskonalono techniki upraw, udomowiono krowę, owcę, a późnej i konia.

Pojawiły się też wtedy pierwsze miasta. Za najstarsze z nich uważa się znane z Biblii Jerycho, którego początek datuje się nawet na IX tys.

Do wyrobu narzędzi zaczęto stosować, oprócz kości i kamienia, również i rogi zwierzęce, a wielkim wynalazkiem okazała się ceramika . Najpierw naczynia lepiono ręcznie, a ok. VI tys. p.n.e. wynaleziono koło garncarskie . Z biegiem czasu naczynia wykonywane były coraz precyzyjniej, były ładniejsze a nawet ozdobione.

Kult „Wielkiej Bogini”

Wraz z osadnictwem pojawiły się pierwsze wierzenia i bóstwa. Najczęściej były one związane z uprawą roli i zmianami pór roku, a także z płodnością świata roślinnego i zwierzęcego. Pierwszym bóstwem pojawiającym się w epoce kamienia była „ Wielka Bogini ” lub „ Wielka Matka w osiedlu ” utożsamiania z ziemią. Najstarsze ślady tego kultu odnajdujemy Çatal Hüyük w Anatolii.

Języki.

Dla naukowców podstawą wyodrębnienia poszczególnych grup ludów jest język. Zauważono, ze jedne z nich są do siebie podobne a niektóre zupełnie odmienne. Nie wiadomo jednak w jaki sposób doszło do tak wielkich podziałów.

Języki semickie

Jedną z wielkich grup językowych stanowią języki semickie , którymi posługiwała się duża część ludności zamieszkująca Bliski Wschód Akadowie, Aramejczycy, Asyryjczycy, Babilończycy, Żydzi, Fenicjanie). Prawdopodobnie powstały one w Afryce i w IV tys. p.n.e. przywędrowały na tereny Bliskiego Wschodu.

Dziś do języków semickich zaliczają się m.in. hebrajski i aramejski.

Języki indoeuropejskie

• Większa grupę jednak stanowią języki indoeuropejskie , z których wywodzi się większość współczesnych języków europejskich, również i język polski.

• Nośnikiem tego języka były plemiona Indoeuropejskie, które juz w V tys. p.n.e. zamieszkiwały tereny europejskie od Renu po Dniepr. Musiały one już wtedy bardzo różnić się kulturą i językami, stąd w dzisiejszej Europie tak wielkie różnice.