Transcript Slide 1
Хөдөө Аж Ахуйн салбарын Санхүүгийн үйлчилгээ
Л.Оюун-Эрдэнэ Голомт банк 2014-12-15
1
Эдийн засгийн ерөнхий үзүүлэлт ДНБ-ий бүтэц /тэрбум төгрөг/ ЭКСПОРТЫН БҮТЭЦ
2013 2012 2011 2010
14,4% 14,1% 12,3% 14,3%
5 000 8 415 11 088 14 013 17 550 НИЙТ ДНБ Бусад салбар Хөдөө аж ахуй
ЭКСПОРТЫН БҮТЭЦ, салбараар
Мал, ургамлын гаралтай бүтээгдэхүүн Угаасан ноолуур Самнасан ноолуур Хонины самнаагүй ноос Бусад
Нийт экспорт 2013-XI
сая USD Эзлэх %
2014-XI
сая USD Эзлэх % 36.0
185.0
50.4
2.8
3,586.8
3,861.1
0,93% 4,80% 1,30% 0,07% 92,9% 100% 40.7
222.6
53.8
8.4
4,864.9
5,190.4
0,78% 4,29% 1,03% 0,16% 93,74% 100% 10 000 15 000 20 000
Банкуудын нийт зээл /тэрбум төгрөг/
14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 3 228
142
2010 5 598
170
2011
186
6 941 2012
227
10 716 2013
288
12 551 2014Q3 Хөдөө аж ахуй Боловсруулах Бусад НИЙТ ДНБ-ний14,4%-г Хөдөө аж ахуйн салбар бүрдүүлж байна.
Монгол улсаас экспортлож байгаа бүтээгдэхүүний 6,2% буюу 325,5 сая долларын хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн экспортолсон байна. Банкуудын нийт зээлийн 288 тэрбум төгрөг буюу 2,3% нь хөдөө аж ахуйн салбарт гаргасан зээл байна.
Голомт банкны хэрэгжүүлж буй төсөл, хөтөлбөрүүд
:
Засгийн газрын хөтөлбөрүүд: Олон улсын байгууллагын төсөл хөтөлбөрүүд:
Засгийн газар Монгол банк Монгол улсын хөгжлийн банк
Үнэ тогтворжуулах төсөл хөтөлбөр Эрчимжсэн АА-г хөгжүүлэх, Зоорь агуулахыг нэмэгдүүлэх, Гурил үйлдвэрлэгчдэд олгох Ноолуурын үйлдвэрлэлийг дэмжих, экспортыг нэмэгдүүлэх зээл
Азийн хөгжлийн банк Дэлхийн банк
төсөл Хөдөө аж ахуй, хөдөөгийн хөгжил Хувийн хэвшлийг хөгжүүлэх төсөл I,II Стратегийн ач холбогдол бүхий Сүү, Хүлэмж, Ноос, Ноолуурын салбарт олгож буй Чингис бондын хөтөлбөрүүд ҮХААЯ-ы Арьс ширний үйлдвэрлэл эрхлэгчдэд олгох зээл Экспортыг дэмжих, Импортыг орлох ЗГ-н 888 төсөл ЖДҮХСангийн зээл
JICA
Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, байгаль орчин хамгаалах 2 үе шаттай төслийн зээл I, II
Гадаад худалдааны санхүүжилт
Дунд болон урт хугацаны ECA зээл Богино хугацааны худалдааны санхүүжилт, зээлийн шугам: Commerzbank, BHF Bank, Deutsche Bank, KEXIM, Baoshang bank, ICBC
Голомт банкаар ХАА-н салбарт олгогдсон төслийн зээлүүдийн үр дүн
ЖАЙКА төслийн зээл 2006 Хугацаа:
10 хүртэл жил
Хүү:
MNT 7.0% жилийн USD 5.0% жилийн
Үр дүн:
Нийт 17 аж ахуйн нэгжид 3,5 тэрбум төгрөгийн зээл гаргасан.
Чингис бондын 5 төсөл 2013 Хугацаа:
2017 оны 12 сар хүртэл
Хүү:
8% жилийн
Онцлог: Үр дүн:
Үндсэн бүтээгдэхүүн болох Сүү, Ноос, Ноолуурыг түүхийгээр нь бус эцсийн бүтээгдэхүүн болгож экспортлох Нийт 135 аж ахуйн нэгжид 177 тэрбум төгрөгийн зээл баталсан байна.
Атрын 3-р аян 2008 Хугацаа:
5 аас дээш жил
Хүү:
7,5% жилийн
Үр дүн:
Нийт 7 аж ахуйн нэгжид 15,3 тэрбум төгрөгийн зээл гаргасан.
Ноолуурын эргэлтийн хөрөнгийн зээл 2014 Хугацаа:
5 жил хүртэл
Хүү:
9-12.5% жилийн
Үр дүн:
Нийт 11 аж ахуйн нэгжид 12,4 тэрбум төгрөгийн зээл гаргасан.
ЖДҮХСангийн төслийн зээл 2011 Хугацаа:
5 жил
Хүү: 7
% жилийн
Үр дүн:
Нийт 23 аж ахуйн нэгжид 8,4 тэрбум төгрөгийн зээл гаргасан.
Арьс ширний төслийн зээл 2014 Хугацаа:
5 жил
Хүү: 7
% жилийн
Үр дүн:
Нийт 9 аж ахуйн нэгжид 16,3 тэрбум төгрөгийн зээл гаргасан.
АХБ, Хөдөө аж ахуй, хөдөөгийн хөгжил төсөл 2011 Хугацаа: 7
жил
Хүү:
8 10% жилийн
Үр дүн:
Нийт 2 аж ахуйн нэгжид 7,7 тэрбум төгрөгийн зээл гаргасан.
Үнэ тогтворжуулах төсөл хөтөлбөрүүд 2013 Хугацаа:
3 жил
Хүү:
3,8% жилийн
Онцлог: Үр дүн:
Мах хүнсний бүтээгдэхүүн нөөцлөх стандарт хангасан зоорь агуулах, эрчимжүүлсэн АА бий болгох. Нийт 17 аж ахуйн нэгжид 25,4 тэрбум төгрөгийн зээл гаргасан.
Импортыг орлох 888 төслийн зээл 2014 Хугацаа:
5 жил
Хүү: 7
% жилийн
Үр дүн:
Нийт 5 аж ахуйн нэгжид 380 сая төгрөгийн зээл гаргасан.
Нийт үр дүн:
зээлийн 55%-ийг буюу 220,8 тэрбум төгрөгийн зээлийг ХАА-н салбарын бизнес эрхлэгчдэд олгосон байна Голомт банкаар олгогдсон төслийн
Чингис бондын хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн байдал:
№ Салбар 1 2 3 4 5 Ноолуур Ноос Оёдол Сүү Хүлэмж
Нийт
ХБ-с олгосон зээл ( сая төг) ҮХААЯ-с хүлээн авсан төслийн тоо 106 345.2
55 664.4 11 199.3 38 497.9
27 323.6
239 030.3
80 51 41 203 114
489 Нийт хүлээж авсан төсөл 489
Голомт банкны: Шийдвэрлэсэн: Дүн 108 051.1
130 069.0
26 104.6
111 613.8
69 963.9
445 802.4
Тоо 68 43 31 113 70
325 Үүнээс дэмжсэн:
Дүн 74 781.7 44 265.0 3 030.6
33 086.2 22 147.05
177 310.55
Тоо 41 16 14 37 27
135
Шийдвэр гарсан 66% Шинэ төсөл 9% Судалгаанд байгаа 25% Нийт шийдвэр гарсан 66%-н төслөөс: 38,8 % нь татгалзсан 27,2% нь олгохоор батлагдсан зээл
Чингис бондын хөтөлбөрүүдийн үр дүн:
Ноос, ноолуурын салбарын хүчин чадлын өсөлт 125%
140% 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0%
84% Самнах /Боловсруулах хүчин чадлын өсөлт, жилд/ Сүлжих, холбох машины өсөлт Сүүний салбарын өсөлт Цаашид 11594 мянган тоннд хүрэх Шилмэл үүлдрийн үнээний тоог цаашид 2542 тоо толгойд хүргэх Ноос Ноолуур Сүү Хүлэмж 1 дэд зээлдэгчид олгосон зээлийн дүн /сая төг/
Хамгийн бага 75 45 20 15 Хамгийн их 9 100 15 000 6 000 8 240
Хүлэмжийн салбарт гарсан хүчин чадлын өсөлт
9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Цаашид өсөх 5080 тн 7800 тн 4800 тн Тариалалтын хүрнэ. талбай 16 га-аар өссөн. Цаашид 25,4 га 3200 тн 1040 тн тн Улаан лооль /тн жилд/ Өргөст хэмх /тн жилд/ Бусад /тн жилд/
ХАА-н салбарт санхүүжилтын хүндрэлтэй асуудлууд
•
ХАА-н салбарын онцлог
Урт хугацаанд хөрөнгө оруулалтаа нөхдөг Мөнгөн урсгал тодорхой мөчлөгтэй Барьцаа хөрөнгийн хүрэлцээгүй байдал болон үнэлгээний асуудал Байгаль орчны эрсдлүүд Эцсийн бүтээгдэхүүний борлуулалтын суваг Эдийн засгийн үр ашиггүй хэт жижиг төслүүд Боловсон хүчний дутагдал Тоног төхөөрөмжийн ашиглалт, ажиллуулж байгаа байдал хангалтгүй • •
Санхүүжилт
Урт хугацааны ХАА-ын салбарын онцлогт тохирсон санхүүжилт шаардлагатай Одоогийн санхүүжилтийн эх үүсвэр нь Засгийн газар, Улсын төсвөөс хараат байх нь зөвүү ?
Арилжааны банкуудын оролцоо
Зээлийн эцсийн хариуцлагыг санхүүжүүлэгчийн өмнө банк хүлээдэг Банкны үйл ажиллагааны ачаалал, зардал өндөр Мэргэжлийн экспертын хөндлөнгийн дүгнэлт шаардлагатай байдаг Цэвэр хүүгийн орлого бага
Асуудлыг шийдвэрлэх санал, дүгнэлт
•
Эрсдлийг хэмжих, удирдах
Даатгалыг хөгжүүлэх /ТЭМ ноос ноолуур, мал эд хөрөнгө барьцааны даатгал/ ТЭМ-ын чанарыг анхаарах, сайжруулах, ноос ноолуурын гарцыг өсгөх Тоног төхөөрөмжийг эзэмших, ажиллах ур чадварыг нэмэгдүүлэх Малын үр ашиг, үржил селекцийг сайжруулах, эрүүл ахуйн стандарт мөрдөх Тэжээл бэлтгэл, сүүн бүтээгдэхүүний тээвэрлэлт ханган нийлүүлэлтийн Бүсчилсэн нийлүүлэлтийн сүлжээг хөгжүүлэх •
Компаниудыг бодлогоор дэмжих
Өртгийг бууруулж, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх ХАА-н эцсийн бүтээгдэхүүний борлуулалтыг ЗГ-ын бодлогоор дэмжих, экспортын гэрээ хэлэлцээрийг дэмжих, угаасан ноолуурыг экспортлохгүй байх Хэт жижиг төслүүдийг олноор санхүүжүүлэхийн оронд томоохон төслүүдийг бодлогоор дэмжих Зээлийн батлан даалтын сангийн нэг компанид олгох батлан даалтын хэмжээг өсгөх Зээл бус дэмжлэг мэт ойлголтыг өөрчилж, бизнесээ өргөжүүлэх өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх •
Салбарын онцлогт тохирсон шинэ хэлбэрийн санхүүжилт
ХАА-н санхүүжилтийн туршлагатай
ОУ-ын санхүүжүүлэгчидтэй
хамтран ажиллах