Transcript Prezentacja programu PowerPoint

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 31 stycznia 2013 r. Sygn. akt K 14/11”
„Określone ustawowo dochody własne poszczególnych jednostek
samorządu terytorialnego zdeterminowane są niejednokrotnie
obiektywnymi czynnikami: warunkami gospodarczymi, położeniem
geograficznym czy sytuacją demograficzną.”…. W ramach systemu
korekcyjno-wyrównawczego dochodzi niekiedy (w wypadku
konkretnych jednostek) do sytuacji, w której, na skutek dokonania
wpłat
wyrównawczych,
nie
jest
możliwe
wykonywanie
zamierzonych celów przez poszczególne samorządy.”
W Konkluzji wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wpłaty
wyrównawcze oraz wysokości tych wpłat „nie są niezgodne z art. 32
Konstytucji”, a „system wyrównania poziomego dochodów j.s.t.,
jest przede wszystkim natury politycznej”.
1
Warszawa 15 lipca 2013
Przerwanie batalii o
„janosikowe”
2
2
Warszawa 15 lipca 2013
3
Warszawa 15 lipca 2013
Zestawienie dochodów samorządu województwa mazowieckiego
dochód województwa
3,0
miliardy zł
netto (do dyspozycji)
4
2,5
uzupełnienie subwencji
ogólnej
2,0
subwencja oświatowa
1,5
subwencja regionalna
1,0
pozostałe dochody
0,5
dotacje celowe
0,0
środki z budżetu Unii
Europejskiej
-0,5
udział w podatku PIT
i CIT
-1,0
wpłata do budżetu na
subwencję regionalną
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Warszawa 15 lipca 2013
Subwencja regionalna a budżet Mazowsza (2011 r.)
Powszechnym jest pogląd, że Mazowsze ma największy dochód
ogółem w przeliczeniu na 1 mieszkańca, tymczasem jeżeli uwzględnić
wpłatę na subwencję regionalną jest on niższy od średniej krajowej.
Rzeczywiste dochody województw po korekcie czasowej wpłat i wypłat subwencji
regionalnej (cofnięcie o 2 lata) na 1 mieszkańca.
średnia: 399 zł
5
Warszawa 15 lipca 2013
Mechanizm ewidencji dochodów ogółem województw
(2011 r.)
według ustawy
w rzeczywistości
Różnica
608 mln zł
Metoda przyjęta przez MF i GUS zawyża dochody samorządów ogółem i
wprowadza w błąd.
Dlaczego powstaje różnica
Transfer pionowy
budżet państwa → budżet samorządowy
• Subwencja oświatowa
• Subwencja wyrównawcza
Transfer poziomy
budżet samorządowy → budżet państwa → budżet
samorządowy
• Subwencja regionalna – „janosikowe”
Źródłem subwencji regionalnej są
– płatników; nie są to źródła zewnętrzne.
dochody
własne
województw
Wpłaty na subwencję regionalną pomniejszają dochody płatników
samorządowych, ale ustawa ujmuje te wpłaty jako koszt (w bilansie po
stronie wydatków: Dział 758 - Rozliczenia różne.
7
Warszawa 15 lipca 2013
Wskaźnik W - podstawowych dochodów podatkowych na 1 mieszkańca województwa
Wskaźnik Ww – analogiczny wskaźnik średnia dla kraju
Na podstawie wartości tych wskaźników oblicza się wpłaty i wypłaty na „janosikowe” (art. 31).
dochody własne
Mazowsza
- po korekcie wpłat
i wypłat z tytułu
„janosikowego”
wskaźnik Ww
- średnia krajowa
wpłaty Mazowsza
na „janosikowe”
Korekta jednorazowa z roku 2010
(byłoby 150 zł na 1 mieszkańca)
8
wskaźnik W
- Mazowsze
Warszawa 21 czerwca 2013
Dynamika relacji wskaźnika W do Ww
(wykres poglądowy)
Obecny sposób naliczania subwencji regionalnej (art. 31) sprawia, że dobrze rozwijający
się region jest karany za osiągane wyniki – odbiera mu się całą wypracowaną nadwyżkę.
9
Warszawa 15 lipca 2013
Wydatki majątkowe w zł na 1 mieszkańca
Środki na inwestycje na Mazowszu
10
•
Rozwój kraju jest powiązany
z rozwojem województwa
mazowieckiego jako regionu
stołecznego i ważnego centrum
społeczno-gospodarczego.
•
Mazowsze potrzebuje środków na
inwestycje, aby świadczyć usługi na
rzecz swoich mieszkańców jak
i mieszkańców innych regionów
oraz dalej się rozwijać.
•
Rzeczywiste dochody Mazowsza
nie są wystarczające, aby
realizować wszystkie zadania
publiczne.
Warszawa 15 lipca 2013
Wydatki majątkowe w zł na 1 mieszkańca w 2012 r.
Skutki braku zmiany systemu naliczania
„janosikowego” dla inwestycji
Mazowsze – najmniej inwestujące województwo w Polsce
11
Warszawa 15 lipca 2013
Struktura wydatków majątkowych Mazowsza
1,2
gospodarka mieszkaniowa
pomoc społeczna i polityka
społeczna
1,0
administracja publiczna
miliardy zł
0,8
kultura fizyczna i sport
oświata i wychowanie
0,6
kultura i ochrona
dziedzictwa narodowego
rolnictwo i łowiectwo
0,4
pozostałe wydatki
majątkowe
0,2
ochrona zdrowia
0,0
12
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
transport i łączność
Warszawa 15 lipca 2013
Fundusze UE a „janosikowe”
Szczególna sytuacja województwa mazowieckiego
w przyszłej perspektywie finansowej przyczyni się
do ograniczenia dostępności środków na inwestycje.
•
Znaczne obciążenie „janosikowym” przekłada się
na trudności z wykorzystaniem środków z funduszy UE.
Euro na 1 mieszkańca
•
13
Warszawa 15 lipca 2013
Zasady przyznawania subwencji regionalnej
Część regionalna subwencji ogólnej
ustalona wg zasad określonych w ustawie:
40% dla województw w zależności od powierzchni dróg na 1
mieszkańca
10% dla województw w zależności od PKB na 1 mieszkańca
20% dla województw w zależności od stopy bezrobocia
15% dla województw w zależności od bieżących wydatków
na PKP
Województwo
mazowieckie
nie spełnia
kryteriów
określonych
w ustawie, aby
w ogóle
otrzymywać
wpłaty
z subwencji
15% dla województw, w których planowane dochody na rok
budżetowy są niższe od planowanych dochodów na rok
bazowy
14
Warszawa 15 lipca 2013
Transfery do budżetu województw pomijające
województwo mazowieckie
Część regionalna – 40 % części regionalnej, dzieli się między województwa,
w których powierzchnia dróg wojewódzkich, w przeliczeniu na jednego
mieszkańca województwa, jest wyższa od powierzchni dróg wojewódzkich w kraju,
w przeliczeniu na jednego mieszkańca kraju (art. 25 ust 4).
• Preferowane są województwa o niewielkim zaludnieniu, a eliminowane
są województwa o dużym zaludnieniu z gęstą siecią drogową.
Partycypację Mazowsza w subwencji drogowej można szacować
na 25 mln zł.
Część wyrównawcza – kwota uzupełniająca tylko dla województw, w których liczba
mieszkańców nie przekracza 3 milionów (art. 24 ust. 8 pkt 3).
• Nie ma podstaw merytorycznych, dla których województwa przekraczające 3 mln
mieszkańców nie mogą korzystać z kwoty uzupełniającej części wyrównawczej
subwencji.
Mazowsze w warunkach z roku 2011 powinno otrzymać
około 50 mln zł.
15
Warszawa 15 lipca 2013
Niezbędne działania na najbliższą przyszłość
Należy jak najszybciej wznowić prace w Sejmie nad doraźnymi korektami
Ustawy o dochodach samorządowych – niezbędna jest dyscyplina
w głosowaniach koalicji rządowej i sejmowej:
– Zapewnienie mechanizmu bezpieczeństwa – „janosikowe”
na poziomie do 30% bieżących wpływów z podatku PIT i CIT (propozycja
podkomisji sejmowej to 45% i jest nie do przyjęcia).
– Należy wprowadzić mechanizm proporcjonalności dzielenia się nadwyżką
dochodów - średniego dochodu
„W” na 1 mieszkańca, aby przedsiębiorczy nie byli nadmiernie drenowani.
– Należy przyjąć zasadę, że wpłaty do budżetu państwa z tytułu subwencji
regionalnej są PODATKIEM, a nie WYDATKIEM.
16
Warszawa 15 lipca 2013
Działania perspektywiczne
Należy rozpocząć prace nad nową ustawą o dochodach samorządu
terytorialnego ponieważ realia finansowe od momentu uchwalenia tej
ustawy zmieniły się diametralnie:
– Głównym źródłem finansowania rozwoju JST stały się fundusze unijne.
– Po roku 2013 Mazowsze będzie miało ograniczony dostęp do środków
unijnych, zwiększył się też poziom udziału własnego
w dofinasowaniu inwestycji (z 15 do 20%).
– Mechanizm ustalania części regionalnej subwencji wg zasad określonych
w ustawie nie ma przełożenia na wydatki celowe.
– Mechanizm wyrównywania poziomu dochodów JST powinien być oparty
na zasadach wyrównywania poziomu rzeczywistych dochodów do średniej
krajowej.
17
Warszawa 15 lipca 2013
Dziękuję za uwagę
18