PSZCZOŁY RASA ŚRODKOWOEUROPEJSKA

LINIA AUGUSTOWSKA LINIA KAMPINOSKA

Historia rasy środkowoeuropejskiej

podgatunek pszczoły miodnej; pszczoła środkowoeuropejska od tysięcy lat zasiedlała cały północny pas Europy dając początek wielu lokalnym populacjom; pierwotnie obejmowały swym zasięgiem teren całej Polski, z wyjątkiem Pogórza; wytworzyły szereg cennych cech: zimotrwałość rodzin, ostrożne czerwienie, szybki rozwój rodzin; w latach 60. XX wieku masowy import obcych ras pszczół do Polski - niemal całkowite wyparcie pszczół środkowoeuropejskich z terenu ich naturalnego występowania

Linia Augustowska i Kampinoska

reprezentują genotyp pszczół środkowoeuropejskich w stosunkowo czystej formie w środowisku naturalnym; są objęte ochroną już od lat 70. ubiegłego wieku; w celu ochrony utworzono rejony hodowli zachowawczej, dzięki czemu przetrwały i stanowią obecnie cenne źródło genów pszczół środkowoeuropejskich; program ochrony pszczół kampinoskich i augustowskich realizowany początkowo przez Oddziały Centralnej Stacji Hodowli Zwierząt, a od 2001r.przez Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt; stada zachowawcze linii Augustowskiej w pasiece w Olecku; stada zachowawcze linii Kampinoskiej w Parzniewie.

Apis mellifica

ciemne ubarwienie oskórka z brunatnym lub szarym owłosieniem; silna budowa ciała, długie skrzydła;

Charakterystyka ogólna:

krótki języczek; zdolność dostosowania rozwoju wiosennego do zmiennej pogody, odporność na niekorzystne warunki długiej zimowoli i chłodnego przedwiośnia; dostosowanie do zapylania roślin leśnych oraz do lotów nawet w dni pochmurne i przy niskich temperaturach; silne kitowanie gniazda jesienią, dzięki czemu do zimowoli wchodzą silne, co umożliwia dobre wykorzystanie pożytków wczesnych; silny instynkt obronny; ruchliwość na plastrze - w czasie przeglądu gniazda robotnice zbiegają szybko w dół ramki i zwieszają się tworząc charakterystyczne „grona”; zasklepianie zapasów miodu „na biało” (pozostawiając warstwę powietrza pomiędzy miodem a zasklepem).

Linia Augustowska (MA)

Wzorzec - standard hodowlany 1. Cechy fenotypowe 1) Ubarwienie osobników 2) Kształt matek ubarwienie wszystkich osobników jest jednolicie ciemne, bez zażółceń; u czerwiących matek dopuszczalne jest brązowe rozjaśnienie sternitów, tergitów i odnóży (bez zażółceń) oraz jaśniejsze ubarwienie owłosienia u wszystkich osobników matki o kształcie wydłużonym - nie krótkie i beczkowate, o wyglądzie prawidłowym, bez wyraźnych wad anatomicznych i uszkodzeń mechanicznych 3) Cechy morfologiczne: - długość języczka min 5,75 mm; max 6,50 mm - szerokość IV tergitu - indeks kubitalny min 2,04 mm; max 2,60 mm min 50; max 80 %

Linia Augustowska (MA)

Wzorzec - standard hodowlany cd.

2. Cechy biologiczne 1) Rozwój 2) Skłonność do rójki 3) Sposób zachowania pszczół wskazujący na ich łagodność lub złośliwość.

4) Zimotrwałość wiosną zaczyna intensywny wychów czerwiu w momencie dopływu pyłku do gniazda; rodziny pszczele rozwijają się bardzo dynamicznie na brak pożytku i zbyt ciasne gniazdo reagują trudnym do opanowania nastrojem rojowym nie reagują zwiększoną złośliwością na przerwy w dopływie nektaru; wykazują nieco zwiększoną złośliwość przy złej pogodzie linia dobrze zimuje, wykazuje małe zużycie pokarmu w czasie zimowli, pszczoły kończą zimowlę z małym lub średnim osypem 3. Cechy zachowania 1) Zachowanie pszczół na plastrze pszczoły, jak również matki w czasie przeglądu gniazda wykazują znaczny niepokój i są ruchliwe, robotnice szybko biegają po plastrze, spływają w dół, tworząc grona

Linia Augustowska (MA)

Wzorzec - standard hodowlany cd.

2) Miejsce gromadzenia zapasów 3) Ograniczanie czerwienia matek 4) Sposób zasklepiania plastrów 4. Cechy produkcyjne Miodność zapasy miodu pszczoły gromadzą wokół czerwiu; niezbyt chętnie zagospodarowują nadstawki; pyłek zbierają intensywnie gromadząc go wokół czerwiu lub w komórkach między czerwiem, układając go w sposób nieuporządkowany na różnych plastrach wykazują skłonność do ograniczania matek w czerwieniu przy bardzo intensywnych pożytkach zasklep na świeżo poszytych plastrach (po pożytku głównym) - na sucho lub półmokro linia wykorzystuje pożytki od wczesnych do późnych (od rzepaku do spadzi); bardzo dobrze wykorzystuje pożytki ubogie

Linia Kampinoska (MK)

Wzorzec - standard hodowlany 1. Cechy fenotypowe: 1) Ubarwienie osobników 2) Kształt matek wszystkie osobniki jednolicie ciemne bez zażółceń; dopuszczalne u matek czerwiących brązowe rozjaśnienie sternitów, tergitów i odnóży oraz jaśniejsze ubarwienie owłosienia u wszystkich osobników matki o kształcie wydłużonym – nie krótkie i beczkowate, o wyglądzie prawidłowym, bez wyraźnych wad anatomicznych i uszkodzeń mechanicznych 3) Cechy morfologiczne:

-

długość języczka min 5,75 mm; max 6,50 mm

-

szerokość IV tergitu min 2,04 mm; max 2,60 mm -indeks kubitalny min 50; max 80 %

Linia Kampinoska (MK)

Wzorzec - standard hodowlany cd.

2. Cechy biologiczne: 1) Rozwój: dostosowanie rozwoju do warunków zewnętrznych 2) Skłonność do rójki 3) Sposób zachowania pszczół wskazujący na ich łagodność lub złośliwość 4) Zimotrwałość linia wykazuje intensywny rozwój po ustabilizowaniu się pogody wiosną pszczoły wpadają w nastrój rojowy przy przerwach w pożytku i ciasnym gnieździe pszczoły charakteryzują się przeciętną łagodnością, reagują bardziej agresywnie przy niesprzyjających warunkach atmosferycznych linia dobrze zimuje, kończąc zimowlę z małym lub średnim osypem 3. Cechy zachowania: 1) Zachowanie pszczół na plastrze pszczoły są ruchliwe, po wyjęciu z ula spływają z plastrów w dół tworząc grona

Linia Kampinoska (MK)

Wzorzec - standard hodowlany cd.

2) Sposób zasklepiania plastrów 3) Miejsce gromadzenia zapasów (pyłek) 4. Cechy produkcyjne Miodność zasklep na świeżo poszytych plastrach (po pożytku głównym) - na sucho lub półmokro pyłek gromadzi wokół czerwiu i na sąsiednich plastrach w sposób uporządkowany pszczoły tej linii bardzo dobrze wykorzystują pożytki ubogie, wykorzystują pożytki od wczesnych do późnych (od rzepaku do spadzi)

Apis mellifica Apis mellifera mellifera

Uzasadnienie konieczności ochrony

w hodowli pszczół postęp nie opiera się wyłącznie na selekcjonowaniu populacji w obrębie linii, ale przede wszystkim wynika z wykorzystania ich zdolności krzyżowniczej. Pszczoły miejscowe (tzn. rodzime) posiadają cechy mogące mieć duże znaczenie w krzyżowaniu z innymi liniami. Powtarzalność rezultatów krzyżowania zależy od utrzymywania populacji w czystości rasy i linii; starzenie się i wymieranie pszczelarzy, którzy nie pozostawiają następców; ubogie pożytki i trudne warunki klimatyczne bytowania pszczół;

Lista produktów pszczelich wykorzystywanych przez człowieka jest coraz dłuższa .

miód, mleczko, pyłek, wosk, pierzga, jad, propolis.

BIBLIOGRAFIA

Dziękuję Urszula Pawłowska

http://www.bioroznorodnosc.izoo.krakow.pl/taxonomy/term/9 http://www.pasiekaambrozja.pl/forum/viewtopic.php?t=36 http://www.polanka.pozytki.pl/articles.php?topic=15 http://www.shiuz.pl/index.php?id=materialhodowlany