Transcript Gestalt hareket

Öğrenme ve Öğretme Kuramları
Doç. Dr. İbrahim H. Diken
Gestalt hareket: 1912 Almanya, Wertheimer
tarafından…
 Koffka «Gestalt Psikolojinin İlkeleri»
 Gestalt

 Almanca bir sözcük…
 Biçim, şekil, form, parçaların sadece toplamı değil, entegre
olmuş bütün gibi anlamları vardır.
 Bütün parçaların toplamından daha fazladır ve birey bütünü
parçalarına ayrıştırarak değil, bütünlük içinde algılar.
▪ Örn…Senfoni orkestrası…
 Dünyayı bütün olarak algılarız…

Davranışçıların insan davranışlarını uyarıcı-tepki
örüntülerine indirgeyerek açıklamalarını
eleştirmişler, bu durumun insan davranışlarını
gereğinden fazla basitleştirdiğini ve davranışları
bu yolla açıklamanın pek çok noktada yetersiz
kaldığını savunmuşlardır..
 Uyarıcı (U)-Tepki (T) yerine
 Uyarıcı-Algısal Örgütleme-Tepki (U-Ö-T)




Öğrenmeyle ilgili görüşler, algılamayla ilgili çalışmalara
dayanmakta…
Algı bir örgütlemedir..
Her psikolojik olayda anmalı olma, basit olma ve tam olma
eğilimi vardır: Pragnanz yasası
ALGISAL ÖRGÜTLEME YASALARI
 Şekil-zemin
 Yakınlık
 Benzerlik
 Tamamlama
 Basitlik

İnsan algılama sistemi şekil-zemin
arasında bir ayrım yapar.
 Zemin: şeklin gerisinde dikkat
edilmeyen, algı alanına girmeyen
 Şekil: Bireyin dikkatinin üstünde
odaklaştırdığı…
▪ Karışabilir ama aynı anda her ikisi de
şekil olarak algılanamaz…

Nesneleri birbirine olan
yakınlıklarına göre gruplandırarak
algılama eğilimi…
 Müzikte ritm algılaması…
 Konuşma ve cümleler…

Şekil, renk, doku,
cinsiyet vb. Pek çok
özellik bakımından
birbirine benzer
maddeler birlikte
gruplandırılarak
algılanır..

Tamamlanmamış
etkinlikleri, şekilleri, sesleri
tamamlayarak algılama
eğilimi…


Aynı yönde giden noktalar, çizgiler
vb. birimler birlikte gruplanarak
algılanma eğilimindedir…
Örn..sh.246..

Diğer unsurlar eşit
olduğunda birey basit
düzenli bir şekilde
organize edilmiş figürleri
algılama eğilimindedir…

Bir objenin değişik koşullar altında aynı biçimde
görülmesine/algılanmasına algısal değişmezlik…
 Karanlıkta renkler..
 Kapı…Farklı açıdan…
 Ağaç…Uzak/yakın…

COĞRAFİ ÇEVRE VE DAVRANIŞSAL ÇEVRE
 İki tür çevre: Coğrafi çevre (fiziksel ve nesnel
gerçek) ve Davranışsal Çevre (Psikolojik ya da
öznel)
▪ Duyusal uyarımlar + bireyin inançları, değerleri,
ihtiyaçları, tutumları = Uyarımları anlamlandırma ve
örgütleme

İZ KURAMI
 Kazanılmakta olan yaşantı bellek sürecini harekete geçirir.
 Çevresel yaşantının beyinde meydana getirdiği etkinliğe
bellek süreci denir.
 Bu etkinlik bittiğinde bir iz kalır ve bu ize bellek izi denir.
 Bu iz gelecekteki benzer süreçleri etkiler ve bu süreçler
sonucunda kazanılan yeni yaşantılarla kendisi de değişir.
 Bellek de tam ve anlamlı olma eğilimindedir. Düzensiz
olaylar düzenli gibi, orijinalinde tam olmayan olaylar tam
gibi hatırlanma, bazı küçük çarpıklıklar unutulma
eğilimindedir.

UNUTMA

İki farklı nedene bağlanmakta:
 1. Geriye getirmedeki (Hatırlama) başarısızlık
nedeniyle unutma:
▪ Hatırlamada kullanılan ipuçlarının bilgi verici olması, tam,
anlamlı ve belleğe yerleştirirken kullanılan ilk kodlama
biçimine uygun olması gerekmektedir.
▪ Sh. 2525 örnekler

UNUTMA

İki farklı nedene bağlanmakta:
 2. İz sistemindeki bozulma nedeniyle unutma:
▪ Bellek izi, temsil ettiği basit, iyi örgütlenmiş,
dengeli yapıya yaklaşmak, benzemek ve ona göre
değişmek zorundadır.
▪ Bu süreçte çok fazla değişirse tüm özelliklerini
kaybedebilir.
▪ Hatırlama mümkün olmayabilir.

Temel özellikleri;
 1. Ön çözümden çözüme geçiş, ani ve tamdır.
 2.İçgörü yoluyla edinilen çözüme dayalı performans
genellikle pürüzsüz ve hatasızdır.
 3. İçgörü yoluyla kazanılan problem çözümü uzun süre
hatırlanır.
 4. İçgörü yoluyla kazanılan bir ilke, diğer problemlerin
çözümüne kolaylıkla uygulanabilir.
 5. Zeki olanlar içgörüsel çözüme daha kısa sürede
ulaşırlar.
▪ Örn. Sh.252-253

A TÜRÜ PROBLEM ÇÖZME:
 Gestalt ilkelere dayalıdır, orijinaldir, içgörüseldir,
problemin doğasını, temel yapısını anlamayı gerektirir,
çözüm bir başkası tarafından değil, birey tarafından
bulunur, kolaylıkla genellenebilir ve uzun süre
hatırlanabilir…

B TÜRÜ PROBLEM ÇÖZME:
 Anlamadan ezberlemeye dönüktür. Öğrenci olguları,
kuralları, olayları anlamadan ezberler. Katıdır, kolayca
unutulur.
▪ «Gece hemşiresinin gece yarısı dolaşarak uyuyan hastaları uyandırıp
uyku ilacı vermesi…»
▪ Örn. Sh. 256





Tekrar etme, pratik yapma: Yaşantılarda çeşitlilik ve
tekrarlar…
Güdülenme: Ödüllenen davranış tekrar edilir…
Anlama: Araç-amaç ilişkisinin algılanması…Kavrayarak,
sezerek, yapısal olarak anlama ve çözümleme..İçgörüsel
öğrenme yolu…
Transfer: Anlamı kavranılan ilke geniş bir problem
alanına uygulanabilir..
Unutma: 1. Geriye getirmedeki (Hatırlama) başarısızlık
nedeniyle unutma, 2. İz sistemindeki bozulma nedeniyle
unutma:

Bütünden parçaya…Önce dersin temel çerçevesi
verilmeli daha sonra ünitelere inilmesi…Bilinenden
bilinmeyene doğru aşamalandırma…

Öğrencinin inançları, değerleri, ihtiyaçları, tutumları
önemli…Dış uyarıcıları bunlar anlamlandırmakta…

İçgörüsel problem çözme ve üretici düşünme…Problem
ve çözüm için olanaklar sunulmalıdır…Çözümü öğrenci
bulmalıdır…

Üretici düşünmede problem doğasını ve çözümlerin
anlamı tartışılmalıdır…Mantıklı düşünme ile birlikte çok
yönlü ve yaratıcı düşünme…

Tekrarlar…Anlamaya dayalı tekrarlar…

Öğrenilenlerin transfer edilmesi…Ödevler ve
uygulamalar…

Önceki öğrenmelerin hatırlanması için dersin başında
önceki yaşantılar vurgulanmalı…

Senemoğlu, N. (2010) Gelişim, Öğrenme ve
Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Ankara:
Pegem Akademi.