Gestalt hareket
Download
Report
Transcript Gestalt hareket
Öğrenme ve Öğretme Kuramları
Doç. Dr. İbrahim H. Diken
Gestalt hareket: 1912 Almanya, Wertheimer
tarafından…
Koffka «Gestalt Psikolojinin İlkeleri»
Gestalt
Almanca bir sözcük…
Biçim, şekil, form, parçaların sadece toplamı değil, entegre
olmuş bütün gibi anlamları vardır.
Bütün parçaların toplamından daha fazladır ve birey bütünü
parçalarına ayrıştırarak değil, bütünlük içinde algılar.
▪ Örn…Senfoni orkestrası…
Dünyayı bütün olarak algılarız…
Davranışçıların insan davranışlarını uyarıcı-tepki
örüntülerine indirgeyerek açıklamalarını
eleştirmişler, bu durumun insan davranışlarını
gereğinden fazla basitleştirdiğini ve davranışları
bu yolla açıklamanın pek çok noktada yetersiz
kaldığını savunmuşlardır..
Uyarıcı (U)-Tepki (T) yerine
Uyarıcı-Algısal Örgütleme-Tepki (U-Ö-T)
Öğrenmeyle ilgili görüşler, algılamayla ilgili çalışmalara
dayanmakta…
Algı bir örgütlemedir..
Her psikolojik olayda anmalı olma, basit olma ve tam olma
eğilimi vardır: Pragnanz yasası
ALGISAL ÖRGÜTLEME YASALARI
Şekil-zemin
Yakınlık
Benzerlik
Tamamlama
Basitlik
İnsan algılama sistemi şekil-zemin
arasında bir ayrım yapar.
Zemin: şeklin gerisinde dikkat
edilmeyen, algı alanına girmeyen
Şekil: Bireyin dikkatinin üstünde
odaklaştırdığı…
▪ Karışabilir ama aynı anda her ikisi de
şekil olarak algılanamaz…
Nesneleri birbirine olan
yakınlıklarına göre gruplandırarak
algılama eğilimi…
Müzikte ritm algılaması…
Konuşma ve cümleler…
Şekil, renk, doku,
cinsiyet vb. Pek çok
özellik bakımından
birbirine benzer
maddeler birlikte
gruplandırılarak
algılanır..
Tamamlanmamış
etkinlikleri, şekilleri, sesleri
tamamlayarak algılama
eğilimi…
Aynı yönde giden noktalar, çizgiler
vb. birimler birlikte gruplanarak
algılanma eğilimindedir…
Örn..sh.246..
Diğer unsurlar eşit
olduğunda birey basit
düzenli bir şekilde
organize edilmiş figürleri
algılama eğilimindedir…
Bir objenin değişik koşullar altında aynı biçimde
görülmesine/algılanmasına algısal değişmezlik…
Karanlıkta renkler..
Kapı…Farklı açıdan…
Ağaç…Uzak/yakın…
COĞRAFİ ÇEVRE VE DAVRANIŞSAL ÇEVRE
İki tür çevre: Coğrafi çevre (fiziksel ve nesnel
gerçek) ve Davranışsal Çevre (Psikolojik ya da
öznel)
▪ Duyusal uyarımlar + bireyin inançları, değerleri,
ihtiyaçları, tutumları = Uyarımları anlamlandırma ve
örgütleme
İZ KURAMI
Kazanılmakta olan yaşantı bellek sürecini harekete geçirir.
Çevresel yaşantının beyinde meydana getirdiği etkinliğe
bellek süreci denir.
Bu etkinlik bittiğinde bir iz kalır ve bu ize bellek izi denir.
Bu iz gelecekteki benzer süreçleri etkiler ve bu süreçler
sonucunda kazanılan yeni yaşantılarla kendisi de değişir.
Bellek de tam ve anlamlı olma eğilimindedir. Düzensiz
olaylar düzenli gibi, orijinalinde tam olmayan olaylar tam
gibi hatırlanma, bazı küçük çarpıklıklar unutulma
eğilimindedir.
UNUTMA
İki farklı nedene bağlanmakta:
1. Geriye getirmedeki (Hatırlama) başarısızlık
nedeniyle unutma:
▪ Hatırlamada kullanılan ipuçlarının bilgi verici olması, tam,
anlamlı ve belleğe yerleştirirken kullanılan ilk kodlama
biçimine uygun olması gerekmektedir.
▪ Sh. 2525 örnekler
UNUTMA
İki farklı nedene bağlanmakta:
2. İz sistemindeki bozulma nedeniyle unutma:
▪ Bellek izi, temsil ettiği basit, iyi örgütlenmiş,
dengeli yapıya yaklaşmak, benzemek ve ona göre
değişmek zorundadır.
▪ Bu süreçte çok fazla değişirse tüm özelliklerini
kaybedebilir.
▪ Hatırlama mümkün olmayabilir.
Temel özellikleri;
1. Ön çözümden çözüme geçiş, ani ve tamdır.
2.İçgörü yoluyla edinilen çözüme dayalı performans
genellikle pürüzsüz ve hatasızdır.
3. İçgörü yoluyla kazanılan problem çözümü uzun süre
hatırlanır.
4. İçgörü yoluyla kazanılan bir ilke, diğer problemlerin
çözümüne kolaylıkla uygulanabilir.
5. Zeki olanlar içgörüsel çözüme daha kısa sürede
ulaşırlar.
▪ Örn. Sh.252-253
A TÜRÜ PROBLEM ÇÖZME:
Gestalt ilkelere dayalıdır, orijinaldir, içgörüseldir,
problemin doğasını, temel yapısını anlamayı gerektirir,
çözüm bir başkası tarafından değil, birey tarafından
bulunur, kolaylıkla genellenebilir ve uzun süre
hatırlanabilir…
B TÜRÜ PROBLEM ÇÖZME:
Anlamadan ezberlemeye dönüktür. Öğrenci olguları,
kuralları, olayları anlamadan ezberler. Katıdır, kolayca
unutulur.
▪ «Gece hemşiresinin gece yarısı dolaşarak uyuyan hastaları uyandırıp
uyku ilacı vermesi…»
▪ Örn. Sh. 256
Tekrar etme, pratik yapma: Yaşantılarda çeşitlilik ve
tekrarlar…
Güdülenme: Ödüllenen davranış tekrar edilir…
Anlama: Araç-amaç ilişkisinin algılanması…Kavrayarak,
sezerek, yapısal olarak anlama ve çözümleme..İçgörüsel
öğrenme yolu…
Transfer: Anlamı kavranılan ilke geniş bir problem
alanına uygulanabilir..
Unutma: 1. Geriye getirmedeki (Hatırlama) başarısızlık
nedeniyle unutma, 2. İz sistemindeki bozulma nedeniyle
unutma:
Bütünden parçaya…Önce dersin temel çerçevesi
verilmeli daha sonra ünitelere inilmesi…Bilinenden
bilinmeyene doğru aşamalandırma…
Öğrencinin inançları, değerleri, ihtiyaçları, tutumları
önemli…Dış uyarıcıları bunlar anlamlandırmakta…
İçgörüsel problem çözme ve üretici düşünme…Problem
ve çözüm için olanaklar sunulmalıdır…Çözümü öğrenci
bulmalıdır…
Üretici düşünmede problem doğasını ve çözümlerin
anlamı tartışılmalıdır…Mantıklı düşünme ile birlikte çok
yönlü ve yaratıcı düşünme…
Tekrarlar…Anlamaya dayalı tekrarlar…
Öğrenilenlerin transfer edilmesi…Ödevler ve
uygulamalar…
Önceki öğrenmelerin hatırlanması için dersin başında
önceki yaşantılar vurgulanmalı…
Senemoğlu, N. (2010) Gelişim, Öğrenme ve
Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Ankara:
Pegem Akademi.