Transcript Prezentacja Prof. Janiny Jóźwiak

I Posiedzenie Rady Programowej
projektu foresight
„Akademickie Mazowsze 2030”
28.04.2011
prof. dr hab. Janina Jóźwiak
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Cel merytoryczny projektu
Identyfikacja możliwych scenariuszy zmian modelu
funkcjonowania uczelni i kształcenia dla Gospodarki
Opartej na Wiedzy, w kontekście przewidywanego rozwoju
regionu i kraju do roku 2030, pozwalająca na wskazanie
strategicznych dziedzin kształcenia wspomagających GOW
Warszawy i Mazowsza.
www.akademickiemazowsze2030.pl
Cele szczegółowe
(„produkty projektu”- wg wniosku o
dofinansowanie projektu)
• Określenie strategicznych dziedzin kształcenia na potrzeby GOW w 4
obszarach nauki
• Określenie modelu ewolucji i działania szkół wyższych różnych
typów w kierunku organizacji kształcącej efektywnie na potrzeby
GOW
• Identyfikacja uwarunkowań społecznych i gospodarczych
niezbędnych do skutecznego wdrożenia wyników projektu
• Wytypowanie skutecznych ścieżek postępowania ułatwiających
współpracę między szkołami wyższymi i sferą gospodarczą
Słowa kluczowe definiujące kontekst
• GOW
• Innowacyjność
• Strategia rozwoju regionu
•
•
•
•
Współpraca z gospodarką
Efektywne kształcenie
Strategiczne dziedziny kształcenia
Uwarunkowania
Tematyczne panele ekspertów
•
•
•
•
Strategiczne kierunki kształcenia
Model absolwenta
Model uczelni
Budowa powiązań z otoczeniem gospodarczym
Działania w projekcie
•
•
•
•
•
•
•
Desk Research
PEST i SWOT
Określenie ścieżek rozwoju
Badanie Omnibus
Badanie Delphi
Budowa scenariuszy
Rekomendacje
Analiza SWOT- panel Top Ekspertów
Z punktu widzenia kierunków/obszarów kształcenia wspierających
gospodarkę opartą na wiedzy (GOW) w regionie Mazowsza w
perspektywie 2030 roku ważniejsza wydaje się identyfikacja
warunków dla powstania takich kierunków niż ich nazwanie, czy
wskazanie. System edukacji wyższej powinien być na tyle elastyczny,
aby uczelnie Warszawy i Mazowsza same mogły „pójść za życiem”
reagując na oczekiwania innowacyjnej gospodarki, równocześnie na
nie wpływając, głównie poprzez spełnianie swojej najważniejszej roli,
jaką jest kształtowanie „społeczeństwa wiedzy”. Równocześnie, w
krótszej perspektywie czasowej wiadomo, że niezwykle istotną rolę
dla rozwoju GOW odgrywa kształcenie specjalistów z obszarów
umownie nazwanych „BIO-NANO-INFO” oraz „ENERGIAZDROWIE-ŚRODOWISKO” i że kierunki z tych obszarów należy
rozwijać jako strategiczne.
System (model) edukacji wyższej, na poziomie regionu, spełniający
powyższe kryteria, to OTWARTY MODEL AKTYWNY którego
cechami charakterystycznymi są:




RÓŻNORODNOŚĆ
OTWARTOŚĆ
JAKOŚĆ
SPÓJNOŚĆ
Różnorodność:
• zróżnicowanie misji uczelni
• wszystkie poziomy edukacji: I – III stopień oraz life long learning
• różne modele absolwentów adekwatne do poziomu edukacji
• indywidualizacja ścieżek edukacyjnych w ramach obszarów i
pomiędzy obszarami kształcenia
Otwartość:
• reakcja na zmiany, podążanie za uniwersalnymi trendami
rozwojowymi, elastyczne kształtowanie programów
• tworzenie platform współpracy i dialog z otoczeniem
(gospodarczym, społecznym, politycznym) w tym z władzami
lokalnymi
• współpraca międzynarodowa, międzyuczelniana, międzywydziałowa
• kształcenie interdyscyplinarne
• wspieranie wielokulturowości/wielonarodowości
• mobilność studentów na wszystkich etapach kształcenia
• współpraca z placówkami edukacji podstawowej i średniej.
Jakość:
• umiejętność definiowania celów i (długookresowej) strategii
edukacyjnej
• zdolność do odnawiania treści (i form) edukacyjnych
• ścisłe powiązanie działalności edukacyjnej i naukowej uczelni
• samodoskonalenie procedur zarządczych
• infrastruktura adekwatna do potrzeb edukacyjnych i badawczych
• wysoki potencjał kadry akademickiej
• ewaluacja wewnętrzna i zewnętrzna jako stałe narzędzie
kształtowania strategii uczelni
• odpowiedzialna autonomia oparta o umowę społeczną (w której
dysponent środków publicznych- państwo udziela beneficjentowiuczelnia daleko posuniętej samodzielności w dysponowaniu tymi
środkami, pod warunkiem wyznaczenia jasnych i mierzalnych celów
działania w perspektywie średnio- i długookresowej)
• dywersyfikacja źródeł finansowania
Spójność:
system edukacji wyższej w regionie Mazowsza jako sieć współpracy
uczelni
• wspólne standardy nauczania w sieci regionalnej
• Warszawa jako akademickie centrum Mazowsza i Polski
odpowiedzialne za kształcenie elit oraz kształtowanie standardów
jakości kształcenia
•
Mocne i słabe strony
Różnorodność
Mocne strony
• regulacje dopuszczające zróżnicowanie misji, poziomów edukacji,
modeli absolwenta, ścieżek edukacyjnych
• faktyczne duże zróżnicowanie wewnątrz systemu (co do rozmiarów
uczelni, jakości, zakresu i obszarów kształcenia, form własności, etc.)
• rozwój nowych form kształcenia (III poziom, LLL, e-learning)
Słabe strony:
• skłonność do unifikacji modeli poszczególnych uczelni
• przewaga absolwentów „Profesjonalistów” i „Rynkowych”, zbyt mały
zakres kształcenia „Twórców Wiedzy Przydatnej dla GOW” oraz
„Twórców GOW” (wg klasyfikacji Panelu eksperckiego „Model
absolwenta”)
• niedocenianie humanistycznej formacji w kształceniu „Twórców
wiedzy” i „Twórców GOW”
• sztywne programy, kierunki i ścieżki kształcenia
• autarkia uczelni państwowych
Otwartość
Mocne strony :
pozycja Warszawy jako najważniejszego ośrodka akademickiego,
promieniującego na cały kraj i współpracującego z innymi
ośrodkami akademickimi w Polsce
• znaczący udział absolwentów uczelni Warszawy i Mazowsza w życiu
gospodarczym, społecznym i politycznym kraju
• znaczący udział uczelni (głównie warszawskich) w
międzynarodowych sieciach badawczych
• rozbudowane kontakty międzynarodowe
Otwartość
Słabe strony
• konserwatyzm środowiska i niechęć do zmian
• sztywne programy kształcenia nieodpowiadające potrzebom
otoczenia i wyborom studentów
• ograniczona współpraca międzyuczelniana, brak tradycji takiej
współpracy
• słabe związki z otoczeniem, brak mechanizmów ich tworzenia
• słabe związki z władzami regionu oraz strategią rozwoju
regionalnego
• ograniczony zakres kształcenia interdyscyplinarnego
• niezadowalająca krajowa i międzynarodowa wymiana/mobilność
studentów
Jakość
Mocne strony:
• duży potencjał kadry akademickiej w regionie
• koncentracja dobrej infrastruktury dydaktycznej i badawczej
• międzynarodowe akredytacje programów
• wysokie oceny/kategorie badawcze jednostek uczelni warszawskich
Jakość
Słabe strony:
• mobilność młodej kadry raczej w formie „brain drain” niż „brain
circulation”
• niedofinansowanie infrastruktury
• konserwatyzm treści nauczania
• ograniczenie możliwości do tworzenia własnych programów
• formalna, ilościowa ocena jednostek i programów
• brak obiektywnej oceny kształcenia i badań w uczelniach Warszawy
i Mazowsza
• słabo rozwinięte mechanizmy promowania najlepszych (studentów i
nauczycieli)
• słabości zarządzania i niska kultura organizacyjna wielu uczelni
Spójność
Mocne strony:
• dominująca pozycja uczelni warszawskich w kraju
• kształcenie międzyuczelniane (chociaż w ograniczonej skali)
• zgodność z założeniami procesu bolońskiego
Spójność
Słabe strony:
• bariery organizacyjno-formalne dla kształcenia międzyuczelnianego
• opór administracji i władz uczelnie przed wprowadzeniem nowych
narzędzi informatycznych pozwalających na większą elastyczność
studiowania w systemie uczelni Mazowsza
• zatomizowana struktura uczelni
• brak zachęt finansowych do tworzenia modelu otwartego
• różnice w infrastrukturze dydaktycznej i badawczej pomiędzy
uczelniami
Najważniejsze
Polityczne, Ekonomiczne, Społeczne
i Technologiczne
składniki otoczenia
Polityczne
• Regulacje i system prawno instytucjonalny
• Strategia rozwoju regionu
Ekonomiczne
• Zrównoważony rozwój, konkurencyjność, GOW
• Jakość życia
Społeczne
•
Procesy demograficzne :migracje i starzenie się ludności
• Społeczeństwo wiedzy, społeczeństwo obywatelskie
Technologiczne: rozwój ICT
„Drivers”
(kluczowe czynniki)
dla scenariuszy
•
•
•
•
Zmiany demograficzne
Rozwój regionu
Rozwój GOW
Zakres reform zewnętrznych/skala modernizacyjnej odwagi
decydentów
Foresight „Akademickie Mazowsze 2030”
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
2007 – 2013. Realizowany w ramach Działania 1.1, Poddziałania 1.1.1
www.akademickiemazowsze2030.pl
www.akademickiemazowsze2030.pl
01
Warszawa, 11.11.2009