Transcript Inhoud lezing Lilian Linders

De betekenis van nabijheid: over
het uitwisselen van hulp
[email protected]
Lilian Linders
Fontys Hogeschool Sociale Studies
06 50242166
21 april 2011
Groningen Plus en de Humanitas
Academie
1
Opbouw
•
Aanleiding onderzoek
•
Bouwstenen beleid: vooronderstellingen
van de Wmo
•
Resultaten van het onderzoek: wat zeggen
ze over de vooronderstellingen?
•
Hoe sociale netwerken organiseren?
2
Aanleiding voor het onderzoek
• Wmo
• Wie sociaal nabij is, woont niet altijd in de
buurt
• Wie fysiek nabij is, is niet altijd sociaal nabij
3
Wmo: drie vooronderstellingen
•
Meer buurtcohesie leidt tot meer burenhulp
•
Er is een (dreigend) tekort aan informele zorg
•
Gezonde mensen helpen kwetsbare mensen
4
Het onderzoek
•
Onderzoekslocatie: zwakke buurt in Eindhoven
•
Gestructureerde interviews
•
Diepte-interviews met een selectie van
respondenten
5
Bevindingen: geïndividualiseerd buurschap
•
•
•
•
•
Sociale afstand
Toch helpen mensen
Ze helpen één op één
Op basis van een persoonlijke relatie
Geïndividualiseerd buurschap is nadeel voor
kwetsbare bewoners
6
Bevindingen: latent buurschap
• Handelingsverlegenheid
• Vraagverlegenheid
• Acceptatieschroom
7
Bevindingen: oorzaken vraagverlegenheid
• Angst voor afhankelijkheid, niet in het krijt willen staan
• Geen zin in bemoeizucht
• Het ideaal van autonomie
• Bang voor afwijzing
• Negatief beeld van de samenleving: onderschatting
hulpbereidheid van anderen
• De vraag een ander niet ‘gunnen’
8
Bevindingen: lamme helpt blinde
• Soort zoekt soort en dat geldt ook voor mensen
die elkaar helpen
• Informele helpers zijn vaak mensen die zelf
fysieke en/of psychische problemen hebben
9
Conclusies t.a.v. de vooronderstellingen
•
Meer buurtcohesie leidt tot meer burenhulp:
Buurtcohesie is geen voorwaarde voor burenhulp
•
Er is of dreigt een tekort aan informele zorg:
Vraagverlegenheid is een groter probleem voor het tot
stand komen van informele zorg dan onvoldoende
aanbod
•
Gezonde mensen helpen kwetsbare mensen
De ‘lamme helpt de blinde’
10
Conclusies
•
De solidariteit in onze samenleving speelt zich voor
een belangrijk deel af tussen kwetsbare groepen
onderling
•
De gerichtheid op eigen kracht en zelfredzaamheid
heeft als onbedoeld neveneffect dat mensen geen
steun (durven) vragen aan anderen
•
Negatieve beeldvorming kan werken als een selffulfilling prophecy
11
Hoe kun je dan wel (buren)hulp organiseren?
•
Professionals moeten zich bewust zijn van de
geneigdheid van (kwetsbare) mensen om geen hulp
te vragen of te accepteren en rekening houden met
handelingsverlegenheid, wetende dat er wel
hulpbereidheid is
•
Ideaal van autonomie nuanceren: mensen mogen
zich ook kwetsbaar opstellen
12
Hoe kun je dan wel (buren)hulp organiseren?
•
In plaats van werken aan buurtcohesie en
buurtparticipatie meer gericht informele zorg
stimuleren met aandacht voor wederkerigheid
- TijdvoorElkaar
- Buurtzorgconcept
•
Professionals moeten ‘tussen de oren krijgen’ dat ze
altijd moeten kijken naar de steunende
mogelijkheden van de omgeving
- EKC’s
13
Hoe kun je dan wel (buren)hulp organiseren?
•
Als die er niet zijn kunnen ze zich richten op het
organiseren van een steunend netwerk, bijv. m.b.v.:
vrijwilligers
- Bijv. Homestart
- Humanitas
- Zonnebloem
- Maatjes, Buddy’s, vriendendiensten
- via actieve buurtbewoners
- Zelfhulpgroepen, lotgenotencontacten
14
Hoe kun je dan wel (buren)hulp organiseren?
•
Werken aan zichtbaar maken van de hulpbereidheid
in de buurt
- Bijv. met behulp van huiskamergesprekken
•
Niet alleen outreachend werken maar daarna ook
verbindend werken
- Bijv. ‘Achter de voordeur’ GGZ i.s.m. woningcorporatie
•
Lotgenoten met elkaar verbinden
- Bijv. Bouwgroep Eindhoven
15
Vragen?
16