Transcript Naar een leefbare en zorgzame wijk - DSP

Naar een leefbare en zorgzame wijk
Paul van Soomeren, DSP-groep
Rotterdam, 16 april 2013
Twee werelden: van apart naar LAT
■ Wijk- buurtaanpak
■ fysiek
■ sociaal/leefbaar/participatie
■ Zorg
■ formeel
■ informeel
■ light
■ zwaar
Wijkaanpak 1: VromVrom VogelLaan aanpak
■
■
■
■
Van stadsvernieuwing naar stedelijke vernieuwing
Corporaties zouden het wel ff doen…
Nadruk op sloop/nieuwbouw
Het ministerie van aandachts… eh… kracht…
eh… pracht wijken
Vooral fysieke aanpak, geen link
naar zorg
Wijkaanpak 2: leefbaar, sociaal, participatie
■ Na PCG-beleid kwam Sociale Vernieuwing
(Lubbers/Kok en Ien Dales; begin jaren 90)
■ Schoon, heel & veilig (Rotterdam; meedoen: Opzoomeren)
■ Welzijnswerk (Nieuwe Stijl)
■ Prettig (samen) wonen, samen aan/in de wijk
werken (sociale samenhang/cohesie): laat de
bewoners het vooral zelf doen
Tezelfdertijd in Zorgland
■
■
■
■
■
Nadruk op formele zorg
Veel schaalvergroting (vgl. onderwijs, corporaties)
Maar eerstelijnszorg blijvend wijk/buurtgericht
Informele zorg beetje ‘vergeten gebied’
Weinig integratie formele en informele zorg
Help… de kosten lopen uit de hand; dus bijv. van AWBZ
naar Wmo
Verschuiving in zorg nu
■ Van professionele zorg naar informele zorg
■ Meer accent op eigen kracht, eigen verantwoordelijkheid en het inzetten van sociale netwerken en
andere vormen van informele zorg
■ Meer - integrale - zorg in de buurt
Vier typen oplossingen: piramide
Zorg: donkere wolken
■ Dubbele vergrijzing (iedereen ouder + geboortegolf
met pensioen)
■ Dementie en eenzaamheid toenemende problemen
■ Stijging zorgkosten (o.a. AWBZ)
■ Oplossing: langer thuis blijven wonen ‘met naasten
die je bijstaan in een betrokken samenleving’ en
‘gemeente die in kaart brengt wat
nodig is’. Dus: informele zorg
Martin van Rijn van
Leefbaarheid naar Zorg
Wat is informele zorg (wie zijn die ‘naasten’)?
■
■
■
■
Mantelzorg (veelal familie/bloedverwanten)
Vrijwillige inzet
Buren en buurthulp
Wederzijdse hulpdiensten
 Informele zorg light: gezelschap, boodschap, signaleren
Denk aan: Nabuurschap 2.0 (DSP-groep/VWS 2012)
 Informele zorg zwaar: wassen, kleden, toilet,
incontinentie, eten/drinken, sondevoeding,
medicatie, persoonlijke zorg, protheses
Kortom: van leefbaarheid naar
informele zorg (light & zwaar)
■
■
■
■
Eerst veegde je met de buren de straat
Later deed je voor de buren boodschappen…
…en natuurlijk hield je een oogje in het zeil (signaleren)
Maar het gaat nu nog verder; voordat je boodschappen
doet met de buurman :
■
■
■
■
moet je die buurman eerst wassen
en trekt hem dan z’n steunkousen aan
…en na afloop leg je hem ‘s avonds in bed (met luier)
…en ondertussen kalmeer je zijn verwarde dementerende
vrouw
Naast leefbaar-vegen nu ook zorg-vegen
Beroep op eigen kracht en informele zorg:
bezuinigen en knijpen (anders zorgkosten door dak)
■ Naar gemeenten:
■ Begeleiding (220.000 klanten): -25%
■ Persoonlijke Verzorging (250.000): -25%
■ Jeugdzorg: -15%
■ Hulp huishouden -75% (alleen meest kwetsbare armen)
■ Stop op aankloppen bij intramuraal (minimaal zzp 5)
■ Mantelzorg onder druk door meer alleenstaanden,
gezinsverdunning, arbeidsparticipatie, geografische
afstand, hogere pensioenleeftijd, arbeidsparticipatie,
andere familie structuur (scheidingen), zwakkere
bloedband, etc.
Hoe gaan we dat organiseren?
Wijk/buurt als thuis
■ Buurt handig organisatie kader (systeemwereld)
■ Maar vergeet leefwereld niet: thuis voelen in de wijk
(thuis = controle hebben, je veilig weten)
■ Dus:
■ stuur geen brief, maar laat hetzelfde gezicht steeds
langsgaan (ken elkaar)
■ Zorg voor een veilige buurt
■ Signalering goed regelen (met inzet vrijwilligers)
Startpunt keukentafelgesprek
Bespreek:
■ wat de beperkingen van iemand zijn
■ wat hij/zij zelf nog kan en wil (de eigen kracht)
■ welke ondersteuning hij/zij vanuit persoonlijk
informeel sociaal netwerk kan krijgen (bekend en
onbekend!!!)
■ en de vraag van de ‘man/vrouw op de keukenstoel’:
welke oplossing wenst hij/zij?
Wie krijg je aan de keukentafel?
■ Alleen reageren op hulpvragen? (lukt niet:
vraagverlegenheid, zorgmijders, vereenzaamd, etc.)
■ Problemen signaleren (via bijv. buren) en
doorverwijzen?
■ Iedereen langs?
Besef: vereist een frequente cyclus; vandaag nog prima
in orde, maar dat kan morgen anders zijn.
Inzet van eerste lijnszorg cruciaal: huisarts, praktijk
begeleider, thuiszorg
Krijg zicht op capaciteit informele zorgers:
wie, wat doen ze, waar, wanneer, hoe …?
■ Je ziet makkelijk iets over het hoofd. Bijvoorbeeld:
■ zorgvragers kunnen iets doen
■ naast bewoners zijn er werkers in een buurt
■ omvallende mantelzorgers
■ Krijg zicht op tijd die besteed wordt aan vrijwillige
inzet, mantelzorg, leefbaarheidswerk, buurt en
wijkinzet etc. (de rekeneenheid is naast geld dus
ook TIJD!)
Wat wilde gedachten
■ Veel jargon en bla bla: kanteling, eigen kracht,
keukentafelgesprek, informele zorg…
■ Natuurlijk is het bezuinigen, maar het is ook een
gouden kans: naar een leefbare en zorgzame buurt.
■ Elkaar ontmoeten en kennen leidt niet automatisch
naar ‘elkaar helpen’ (of zelfs: elkaar verzorgen)
■ Een ‘hulpvrager’ en ‘hulpvraag’ bestaat niet!
Vraagverlegenheid. Trek de vrager z’n huis uit en
maak hem aanbieder: deelnemer en deelgever
■ Andere vrijwilligers nodig:
De nieuwe ‘Informele zorg vrijwilliger’
■ Minder ‘vrijheid blijheid vrijwilliger’
■ Binding en opleiding
■ Vrijwillig, maar na het ja-woord niet vrijblijvend
Einde aan de vrijblijvendheid, ook voor de gemeente:
werven, opleiden, controleren, linken formeel-informeel…
Ik ken geen gemeente die hier echt op stuurt en regie op
voert!
Uitdaging komende jaren: van Wijk naar Wij
Werken aan een
leefbare en aan een
zorgzame wijk!
www.dsp-groep.nl
nh.nl
[email protected]
www.wmowonen-
www.wmoindebuurt.nl