Transcript Διαφάνεια 1
ΕΤΟΣ: 3ο ΕΞΑΜΗΝΟ: 5ο ΜΑΘΗΜΑ:"Η διάχυση του αισώπειου μύθου στην Ευρώπη" Η ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΙΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ, ΑΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΝΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ. ΕΓΩ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΘΑ ΑΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ. Να καταλάβουν τα παιδιά πως μπορούμε να μάθουμε από όλα τα βιβλία. Βαθύτερη γνωριμία με τον πιο παλιό παραμυθά και τους μύθους του. Μια πιο ανάλαφρη διάθεση. Να θίξουμε με αφορμή τους Αισώπειους μύθους βασικές αξίες της ζωής. Να αγαπήσουν οι μαθητές το βιβλίο. Να μάθουμε στοιχεία για την ζωή και το έργο του Αισώπου. Να διδαχθούμε μέσα από τον μύθο που επιλέξαμε, κάποια γραμματικά φαινόμενα. Να μάθουμε παίζοντας και συζητώντας νέες λέξεις, να φτιάξουμε μόνοι με αυτές προτάσεις. Αρχικά, θα κάνω μία αναφορά στο σχολικό βιβλίο. Θα ξεκινήσουμε, δηλαδή, το μάθημά μας με αφορμή ένα κείμενο από το τετράδιο εργασιών. Στην συνέχεια, θα μιλήσουμε για το Αίσωπο, τον δημιουργό δηλαδή. Θα μελετήσουμε κάθε μύθο λεπτομερώς ξεχωριστά. Θα αναφερθούμε στον διδακτικό χαρακτήρα των μύθων. Θα κάνουμε δραστηριότητες. Τέλος, θα συνδέσουμε τους μύθους με διάφορα φαινόμενα που συναντάμε καθημερίνα. (διαθεματικότητα) Χωρίζουμε τους μαθητές σε 5 ομάδες. Σε κάθε ομάδα θα δωθεί ένας μύθος. Θα δουλέψουν τα παιδιά σε ομάδες. Θα οριστεί ένας αρχηγός σε κάθε ομάδα. Ο κάθε αρχηγός θα μιλήσει σε όλη την τάξη για το μύθο της ομάδας του. Το λαγό και την χελώνα Το κουνούπι και το λιοντάρι Το κατσικάκι και ο λυκος Οι πετεινοί Η Aλεπού και ο πίθηκος Μέσα από τους πολλούς μύθους του Αισώπου διαλέξα το λαγό και την χελώνα, το κουνούπι και το λιοντάρι,το κατσικακι και ο λυκος, αλεπού και πίθηκος και τέλος οι πετεινοί. Δεν επέλεξα τυχαία αυτους τους μύθους. Οι λόγοι είναι πολλοί. Ένας από αυτούς είναι τα μηνύματα έμμεσα και άμεσα που εκπέμπονται. Και οι τέσσερις αυτοί μύθοι αναφέρονται σχεδόν στον ίδιο τύπο ανθρώπου, δηλαδή στον αλλαζώνα. Επίσης ο μύθος,ο λαγος και η χαλώνα, με κάποιες αλλαγές όμως, εμπεριέχεται στα νέα βιβλία της γλώσσας της Α΄ τάξης (στο 2ο τετράδιο δραστηριοτήτων στο 2ο τεύχοςστην σελίδα 59). Μέσα από το αρκετά αλλαγμένο κείμενο (που δεν αναφέρει ότι πρόκειται για μια παραλλαγή του μύθου του Αισώπου) στο νέο βιβλίο επιχειρείται να διδαχθούν τα ρήματα. Γι’ αυτο η επανάληψη αυτή μπορεί να γίνει αμέσως μετά από αυτο το μάθημα. Αρχικά........ Συζήτηση: Γνωριμία με τον Αίσωπο σαν υπαρκτό ή ανύπαρκτο πρόσωπο. (Πού λένε πως γεννήθηκε; Πως έζησε; Γιατί οι μύθοι του είναι πάντα τόσο διαχρονικοί); Γιατί επιλέξαμε τους συγκεκριμένους μύθους να διαβάσουμε σήμερα από τους τόσους μύθους του Αισώπου; ο Αίσωπος γεννήθηκε στη Φρυγία (ή στη Θράκη ή στις Σάρδεις ή στην Αίγυπτο) τον 6ο αι. π.Χ. Ήταν δούλος και αγοράστηκε από το Σάμιο φιλόσοφο Ξάνθο, που στη συνέχεια τον πούλησε στον επίσης σοφό Ιάδμονα. Αυτός, εκτιμώντας τις πνευματικές ικανότητές του, τον απελευθέρωσε. Ως απελεύθερος, πήγε στις Σάρδεις, όπου συναντήθηκε με το βασιλιά Κροίσο και το σοφό νομοθέτη Σόλωνα. Στη βιογραφία του Αισώπου αναφέρεται μια σειρά από σωματικά του ελαττώματα, τα οποία όμως καλύπτονται από τα πνευματικά του χαρίσματα. Πέθανε στους Δελφούς με τραγικό θάνατο. Οι παραλλαγές των Αισωπείων μύθων που διασώζονται σήμερα, αγγίζουν τις τετρακόσιες. Τα κείμενα αυτά είναι συνήθως μικρές διηγήσεις, που περιέχουν λόγο ή διάλογο, στις οποίες κυρίως δρουν ζώα και λιγότερο θεοί, άνθρωποι ή φυτά. Τη σύντομη διήγηση ακολουθεί ένα «επιμύθιο», το οποίο συμπυκνώνει το αλληγορικό νόημα του μύθου, με διδακτικό στόχο. Ανάγνωση των μύθων με παραστατικότητα και χρώμα στην φωνή. ΧΕΛΩΝΑ ΚΑΙ ΛΑΓΟΣ Μια χελώνα και ένας λαγός φιλονικούσαν για την ένταση των ποδιών τους. Όρισαν λοιπόν προθεσμία άφιξης και έφυγαν από τον τόπο. Ο λαγός λοιπόν αμέλησε για την πορεία που είχε να κάνει εξαιτίας της φυσικής γρηγοράδας του, ξάπλωσε δίπλα στο δρόμο και κοιμόταν, ενώ η χελώνα ξέροντας τη βραδύτητα των κινήσεών της δε σταμάτησε να τρέχει και έτσι ξεπερνώντας το λαγό που κοιμόταν έφτασε να πάρει το βραβείο της νίκης. ΟΙ ΠΕΤΕΙΝΟΙ Όταν οι πετεινοί διεκδικούσαν μαλώνοντας τις κότες, ο ένας νίκησε τον άλλον. Ο νικημένος έφυγε και κρύφτηκε σ’ ένα σκοτεινό τόπο. Ο νικητής πέταξε, στάθηκε σένα ψηλό τοίχο και φώναξε με δυνατή φωνή. Αμέσως ένας αετός πέταξε και τον άρπαξε. Από τότε εκείνος που είχε κρυφτεί σε σκιερό μέρος καβαλίκευε τις κότες χωρίς φόβο. ΚΑΤΣΙΚΑΚΙ ΚΑΙ ΛΥΚΟΣ Ένα κατσικάκι που έμεινε πίσω από το κοπάδι καταδιωκόταν από ένα λύκο. Το κατσικάκι έκανε στροφή και είπε στο λύκο: «Έχω πεισθεί, λύκε, ότι είμαι δικό σου φαγητό αλλά για να μην πεθάνω άδοξα, παίξε αυλό, για να χορέψω.» καθώς έπαιζε αυλό ο λύκος και χόρευε το κατσικάκι, άκουσαν τα σκυλιά, βγήκαν έξω και άρχισαν να καταδιώκουν το λύκο. Εκείνος έκανε στροφή και είπε στο κατσικάκι: «Καλά μου γίνονται αυτά, διότι έπρεπε, μια που είμαι σφαγέας ζώων, να μη μιμούμουν τον αυλητή.» ΚΟΥΝΟΥΠΙ ΚΑΙ ΛΙΟΝΤΑΡΙ Ένα κουνούπι πήγε σ’ ένα λιοντάρι και του είπε: «Ούτε σε φοβάμαι ούτε είσαι πιο δυνατό από εμένα. Τάχα ποια είναι η δύναμή σου; Ότι ξύνεις με τα νύχια σου και δαγκώνεις με τα δόντια σου; Αυτό το κάνει και μία γυναίκα, όταν χτυπιέται με τον άντρα της. Εγώ είμαι πολύ πιο δυνατό από εσένα εάν θέλεις να πολεμήσουμε.» Σάλπισε το κουνούπι και ορμούσε δαγκάνοντας τα άτριχα σημεία γύρω από τη μύτη του λιονταριού. Το λιοντάρι με τα νύχια του ταλαιπωρούσε τον εαυτό του, ωσότου αγανάκτησε. Το κουνούπι νίκησε έτσι το λιοντάρι, σάλπισε, τραγούδησε το επινίκιο άσμα του και πετώντας έφευγε. Αλλά μπλέχτηκε σε ιστό αράχνης και, καθώς αυτή το έτρωγε, θρηνούσε, επειδή, ενώ πολεμούσε πολύ μεγάλα ζώα, χάθηκε από ένα ασήμαντο έμβιο ον, την αράχνη. ΑΛΕΠΟΥ ΚΑΙ ΠΙΘΗΚΟΣ Mια αλεπού κι ένας πίθηκος περπατούσαν στον ίδιο δρόμο και μάλωναν για την ευγενική τους καταγωγή. Έλεγαν και οι δυο ένα σωρό, ώσπου έφτασαν σε κάτι τάφους. Tότε κοιτώντας προς τα κει ο πίθηκος αναστέναξε. Kι όταν η αλεπού τον ρώτησε γιατί, ο πίθηκος της είπε δείχνοντάς της τα μνήματα: «Πώς να μην κλαίω σαν βλέπω τις επιτύμβιες στήλες των απελεύθερων και των δούλων των προγόνων μου;» Tότε εκείνη τού απάντησε: «Πες όσα ψέματα θες· γιατί κανένας απ’ αυτούς δεν θ’ αναστηθεί για να σε ελέγξει». Αυτός που τελικά κερδίζει και φτάνει στο σκοπό του δεν είναι ο γρήγορος, αλαζόνας λαγός, αλλά η αργή, ταπεινή χελώνα. Άρα, η ταχύτητα δεν είναι ο καλύτερος σύμβουλος, ακόμα κι εκεί που φαίνεται απολύτως αναγκαία. Ο μύθος αναφέρεται σε ανθρώπους που τα βάζουν με το θεό και τελικά τιμωρούνται. Το βασικό νόημα αυτού του μύθου είναι ότι όσοι κάνουν κάτι παράταιρο χάνουν και όσα έχουν στα χέρια τους. Ο μύθος αναφέρεται σε όσους νικούν μεγάλους και νικιούνται από μικρούς. Οι άνθρωποι που ψεύδονται γίνονται πολύ αλαζόνες, κυρίως όταν δεν υπάρχουν εκείνοι που θα μπορούσαν να τους ελέγξουν Όπως καταλαβαίνουμε, γενικά, και οι πέντε αυτοί μύθοι αναφέρονται σε αλαζόνες και υπερόπτες ανθρώπους, που τελικά νικιούνται από φαινομενικά πιο αδύναμους ανθρώπους. Στην συνέχεια…. Εντοπίζουμε Δημιουργία τις άγνωστες λέξεις. προτάσεων με τις άγνωστες λέξεις για να κατανοήσουμε βαθύτερα το νόημά τους Αφού διαβάσουν και οι μαθητές μόνοι τους μια φορά τους μύθους, σημειώνουν με ένα μολυβάκι ποιες λέξεις είναι πρόσωπα, ποιες είναι ζώα ποιες φυτά, και ποιες είναι πράγματα καθένας μόνος τους. Ωστόσο φτιάχνουμε στον πίνακα ένα διάγραμμα και καλούμε ένα ένα τα παιδιά να γράφουν τις λέξεις που βρίσκουν μόνα τους. Όταν τελειώσουμε με αυτήν την εργασία φτιάχνουμε στον πίνακα την ακροστιχίδα με το όνομα του Αίσωπου. Και για κάθε γράμμα βρίσκουμε μια λέξη. Φροντίζουμε όμως αυτή η λέξη να είναι ένα ουσιαστικό δηλαδή πρόσωπο ζώο, φυτό πράγμα. Α_______ Ι_____ Σ______ Ω_____ Π_____ Ο_______ Σ______ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΑ ΖΩΑ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΑΜΕ ΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΜΥΘΟΥΣ (ΔΗΛΑΔΗ: ΛΑΓΟΣ,ΧΕΛΩΝΑ,ΚΟΥΝΟΥΠΙ, ΛΙΟΝΤΑΡΙ, ΛΥΚΟΣ, ΚΑΤΣΙΚΑΚΙΑ ΚΑΙ ΠΕΤΙΝΟΣ) ΘΑ ΤΑ ΒΡΕΙΤΕ ΚΑΘΕΤΑ, ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΟΔΑ!!) Χ Ε Λ Ω Ν Α Β Α Α Ε Κ Α Α Ε Ν Ο Π Ε Χ Γ Λ Σ Ο Ν Ι Ε Τ Ε Π Σ Λ Υ Κ Ο Σ Κ Ι Ψ Β Σ Ι Κ Ο Υ Ν Ο Υ Π Ι Ο Ο Η Τ Θ Χ Α Ι Ρ Ν Γ Κ Α Τ Σ Ι Κ Α Κ Ι Α Σ Ε Ι Ρ Α Τ Ν Ο Ι Λ Αντιστοίχε τα ζώα με τις εικόνες, ώστε να φτιάξεις τους μύθους.... πετεινός λαγός κατσικάκι πίθηκος κουνούπι ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Οι μύθοι του Αισώπου προσφέρονται πολύ για μια βαθύτερη γνωριμία με τα ζώα που ζουν στα δάση. Συζητάμε για το ποια από αυτά υπάρχουν στην Ελλάδα. Δείχνουμε στον χάρτη που έχει δάση η Ελλάδα και μαθαίνουμε τι ζωάκια ζουν σε αυτά. Αναζητούμε και άλλα άγρια ζώα που ίσως να μην ζουν στο δάσος αλλά στους πάγους, στον βόρειο πόλο. Συζητάμε για τις άσχημες συνθήκες που μεγαλώνουν τα ζώα στα τσίρκο και πόσο πολύ τα τυραννάνε για να τα εκπαιδεύσουν να δώσουν την παράσταση που εμείς βλέπουμε. Αναζητούμε και άλλους μύθους τους Αισώπου και γράφουμε αυτόν που μας έκανε περισσότερο εντύπωση και γιατί. http://www.junior.gr Παιδική σελίδα με πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τα ζώα και όχι μόνο! www.wwf.gr τα ζώα που τελούν υπό εξαφάνιση http://web.auth.gr/virtualschool/1.1/youngs/fo rkids/zoa/Home/dog/Dog_family.html φωτογραφίες από ζώα στον Βόρειο πόλο http://web.auth.gr/virtualschool/1.1/youngs/fo rkids/zoa/Wild/Pole/animals_of_pole.html φωτογραφίες από άγρια ζώα που ζούν στον πάγο http://www.vgt.at/actionalert/circus/info/inde x.php?country=gr Τα ζώα στο τσίρκο «Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια!» «Όποιος σκάβει τον λάκκο του άλλου, πέφτει ο ίδιος μέσα!» «Ο ψεύτης και ο κλέφτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται!» «Τον αράπη να λευκάνεις, άδικα τον κόπο κάνεις!» «Στην ανάγκη και τη δυστυχία φαίνεται η αληθινή φιλία!» « Οι κακές επιθυμίες βλάπτουν πάντα αυτόν που τις έχει!» «Του φρονίμου το παιδί πριν πεινάσει μαγειρεύει!» «Δεν φτάνει να φαίνεσαι μόνο αυτό που θέλεις αλλά και να είσαι πραγματικά!.» «Όπου φτάνει το χέρι σου να κρεμάς το καλάθι σου!» Αισώπειοι μύθο, Θεόδωρος Γ. Μαυρόπουλος Εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ, 2005 http://gymmelit.flo.sch.gr/library/aisopos/ais_fast.htm www.edc.uoc.gr/~didgram/T_POL_pdf/Melesanaki.p df http://talanto.forumup.gr/post-399-talanto.html www.google.com