Transcript Prezentacja Open Access a prawo autorskie

OPEN ACCESS
A PRAWO AUTORSKIE
Biblioteka Główna PG - Open Access Week
26 października 2011 r.
1.
OPEN ACCESS ≠ DOMENA PUBLICZNA
2.
ZASADY OPEN ACCESS
3.
LICENCJE TYPU COPYLEFT
4.
COPYRIGHT A COPYLEFT
5.
COPYLEFT - IDEA I PRAKTYKA
6.
CREATIVE COMMONS
7.
RODZAJE LICENCJI CC
8.
STOSOWANIE LICENCJI CC
OPEN ACCESS
DOMENA PUBLICZNA
dostęp powszechny, darmowy,
natychmiastowy
twórczość wolna od ograniczeń
majątkowych praw autorskich
dostęp poprzez Internet do
informacji zapisanej cyfrowo
powstaje w związku z upływem
czasu od śmierci twórcy
prawo do czytania, kopiowania,
drukowania, przechowywania
powstaje z mocy prawa (akty
normatywne, idee…)
ściśle wiążę się z typem czasopism
naukowych i repozytoriów
cyfrowych
odnośni się do wszystkich
rodzajów utworów
wzrost
znaczenia
inicjatyw
otwartego
dostępu
tzw.
kurczenie
się domeny
publicznej
OPEN ACCESS:

OA związany jest z ruchem naukowym Open Access Movement,
który rozwija się od lat 90. i działa na rzecz budowy otwartego
modelu komunikacji naukowej,

oznacza prawo do czytania, kopiowania, drukowania,
przechowywania publikacji,

nie oznacza zrzeczenia się praw majątkowych przez twórców,

podmiot uprawniony (autor/wydawnictwo) może postawić
warunki korzystania z utworu zgodne z zasadami open access,

podmiot uprawniony może udostępnić utwór na zasadzie licencji
copyleft,

podmiot uprawniony może nie stosować licencji, a jedynie
podać politykę/regulamin korzystania z publikowanych
materiałów.
LICENCJE TYPU COPYLEFT

system licencjonowania praw autorskich, zezwalający na modyfikację i
udostępnianie utworu,

rodzaj umowy między autorami i potencjalnymi czytelnikami,
zezwalającej im na wszystko co mieści się w pojęciu otwartego dostępu,
jednak narzucającej różnego rodzaju obowiązki,

system został stworzony w roku 1984 przez Richarda Stallmana na
użytek oprogramowania, obecnie używany również dla innych utworów,

w pierwszym etapie zastrzega się prawa autorskie do danej pracy tak,
jak w przypadku copyright

w następnym etapie zezwala się wszystkim zainteresowanym na
dowolne kopiowanie, dystrybuowanie oraz modyfikowanie danej pracy
lub pracy pochodnej

jednocześnie wszelkie zmiany i dalsze udostępnianie MUSZĄ BYĆ
również objęte klauzulą copyleft,
all rights
reserved
COPYRIGHT
„zastrzeżenie
wszelkich
praw”
COPYLEFT
„porzucenie
wszelkich
ograniczeń”
all rights
reversed
IDEA: stworzenie twórczości, która
będzie się rozprzestrzeniać;
jednocześnie ten proces nie będzie
zablokowany przez ponowne
zastrzeżenie wszystkich praw
autorskich do niej na zasadzie
copyright
udostępnienie
na zasadzie
copyleft
stworzenie
utworu
objętego
copyright
wykorzystanie i dalsze
udostępnienie pod warunkiem
zastosowania systemu
copyleft
ZASTOWANIE: wykorzystanie
systemu copyleft można znaleźć
w projektach opracowujących
typy licencji: GNU - GNU GPL,
GNU LGPL oraz GNU FDL, a także
w licencji FAL, FreeBSD, Mozilla;
dla działalności wydawniczej
duże znaczenie ma inicjatywa
Creative Commons
CREATIVE COMMONS
some rights
reserved

organizacja typu non-profit,

celem jest stworzenie uniwersalnych, zasad korzystania w
możliwie nieskrępowany sposób z twórczości innych osób,

creative commons wprowadza „pewne prawa zastrzeżone”,

organizacja udostępnia gotowe typu licencji na korzystanie z
utworów,

projekt iCommons – celem jest dostosowanie treści licencji do
prawa poszczególnych krajów,

Polska przystąpiła do projektu w 2005 r.
RODZAJE LICENCJI CC

UZNANIE AUTORSTWA (BY)
zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie dzieła i
wszelkich jego pochodnych pod warunkiem umieszczenia informacji o twórcy

UŻYCIE NIEKOMERCYJNE (NC)
zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie dzieła i
wszelkich jego pochodnych tylko w celach niekomercyjnych

BEZ UTWORÓW ZALEŻNYCH (ND)
zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie tylko dokładnych
(dosłownych) kopii dzieła, niedozwolone jest jego zmienianie i tworzenie na
jego bazie pochodnych

NA TYCH SAMYCH WARUNKACH (SA)
zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie
pochodnych dzieł, pod warunkiem że będą one opublikowane na takiej
samej licencji

kombinacje warunków, np. CC-BY-NC
licencja CC Uznanie Autorstwa – Użycie Niekomercyjne
STSOWANIE LICENCJI CC

stosowanie licencji CC jest dobrowolne,

licencje typu CC muszą być zgodne z prawem krajowym,

utwór udostępniany na zasadzie licencji CC musi przytaczać
tekst licencji lub jego URL oraz informacje o autorstwie,

licencja typu CC0 – jednostronne zrzeczenie się twórcy
wszelkich praw, jakich można się zrzec wg prawa; w Polsce
nie można się zrzec praw autorskich osobistych,
wydawane są kolejne wersje licencji typu CC
(1.0, 2.0, 2.5, 3.0),

w projekcie Wikimedia Commons znajduje się ok.
2 000 000 plików na licencjach CC; w Internecie co najmniej
100 000 000 plików.

Literatura i przydatne strony:

http://domenapubliczna.org/

http://www.plos.org/

http://pl.wikipedia.org/wiki/Otwarty_dostep

http://pl.wikipedia.org/wiki/Domena_publiczna

http://creativecommons.pl/

http://creativecommons.org/

http://pl.wikipedia.org/wiki/Copyleft

http://pl.wikipedia.org/wiki/Licencje_Creative_Commons

http://freeculture.org/