Transcript Sözleşmenin İşçi Tarafından Feshi

İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞÇİ
TARAFINDAN FESHİ
YUSUF YÜCEL
1
SÖZLEŞMENİN İŞÇİ TARAFINDAN
SONA ERDİRİLMESİ
A.
B.
C.
İş Sözleşmesinin İstifa ile feshi
İş Sözleşmesinin geçerli neden
ile feshi
İşçinin İş Sözleşmesini haklı
nedenlerle feshi
2
A. İstifa
3
*BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞÇİ
TARAFINDAN İSTİFA İLE SONA ERDİRİLMESİ
İşçi İhbar Süresi bildirerek veya İhbar Tazminatı ödeyerek Belirsiz
Süreli İş Sözleşmesini istifa ile sona erdirebilir. 4857/17

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer
tarafa bildirilmesi gerekir.








İhbar Süreleri;
Çalışma Süresi 0 - 6 ay arasında sürmüş olanlar için 2 hafta (14
gün)
Çalışma Süresi 6 ay - 1,5 yıl arasında sürmüş olanlar için 4 hafta
(28 gün)
Çalışma Süresi 1,5 - 3 yıl arasında sürmüş olanlar için 6 hafta
(42 gün)
Çalışma Süresi 3 yıldan fazla sürmüş olanlar için 8 hafta (56
gün)
Bu süreler asgari olup sözleşmeyle artırılabilir.
Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret
tutarında tazminat ödemek zorundadır.
4
BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞÇİ
TARAFINDAN İSTİFA İLE SONA ERDİRİLMESİ


İşçi, İhbar Süresi bildirmez veya İhbar Tazminatı
ödemezse İşverenin bunu ücretinden kesme hakkı
yoktur. Ancak işverenin Yargı yoluyla İhbar Tazminatı
talep hakkı saklıdır.
Bildirim süresine uyan işçi,İhbar Süresi kullandığı süre
içerisinde günde 2 saatten az olmamak üzere Yeni İş
Arama İzni talep edebilir. 4857/27
5
BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞÇİ
TARAFINDAN İSTİFA İLE SONA ERDİRİLMESİ

İşçi, bildirim süresine uymaksızın işini bırakıp
başka bir işverenin işine girerse sözleşmenin
bu suretle feshinden ötürü, işçinin
sorumluluğu yanında, ayrıca yeni işveren de
aşağıdaki hallerde birlikte sorumludur:
4857/23
a) İşçinin bu davranışına, yeni işe girdiği
işveren sebep olmuşsa.
b) Yeni işveren, işçinin bu davranışını bilerek
onu işe almışsa.
c) Yeni işveren işçinin bu davranışını
öğrendikten sonra dahi onu çalıştırmaya
devam ederse.
6
B. Geçerli Neden
ile Fesih
7
*SÖZLEŞMENİN EMEKLİLİK/TOPTAN ÖDEME
NEDENİYLE İLE SONA ERDİRİLMESİ



İşçi bağlı bulunduğu sosyal
güvenlik kurumundan veya
kanunla kurulu sandıklardan
yine kanunlarda belirtilen prim
günü, yaş, sigortalılık süresi vb.
şartları yerine getirdiği
takdirde emeklilik aylığı veya
toptan ödeme almak için
istifa ile sözleşmesini sona
erdirebilir.
Emeklilik veya toptan ödeme
nedeniyle istifa eden işçininin
kıdem tazminatı hakkı
bulunmaktadır.
İşçi, emeklilik aylığı veya
toptan ödeme nedeniyle
istifa etmesi halinde İhbar
Süresi/Tazminatı ödemesine 8
gerek yoktur.1475/14
*EMEKLİLİK İÇİN YAŞ DIŞINDA DİĞER
ŞARTLARIN TAMAMLANMASI NEDENİYLE
İSTİFA



İşçi, Sosyal Güvenlik
Kanunu'na göre emeklilik
için yaş dışında kalan prim
günü ve sigortalılık süresi
şartlarını yerine getirdiği
takdirde istifa ile
sözleşmesini sona erdirebilir.
İşçi, emeklilik için yaş
dışında kalan prim günü ve
sigortalılık süresi şartlarını
getirmesi nedeniyle istifa
etmesi halinde İhbar
Süresi/Tazminatı ödemesine
gerek yok.
Bununla beraber 1 yılını
dolduran işçinin kıdem
tazminatı hakkı
9
bulunmaktadır.
EMEKLİLİK İÇİN YAŞ DIŞINDA DİĞER
ŞARTLARIN TAMAMLANMASI NEDENİYLE
İSTİFA


Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2006/8549 nolu
kararında;
Şüphesiz işçinin bu ayrılmasından sonra yeniden çalışması
gündeme gelebilir ve Anayasal temeli olan çalışma
hakkının ortadan kaldırılması beklenmemelidir. Bu itibarla
işçinin ilk ayrıldığı anda iradesinin tespiti önem
kazanmaktadır. İşçinin başka bir işyerinde çalışmak için
işyerinden ayrıldığı anlaşıldığı taktirde 1475 sayılı yasaya
4447 sayılı yasa ile eklenen 5. bent hükmü uyarınca kıdem
tazminatına hak kazanılması söz konusu olmaz
10
*MALULEN EMEKLİLİK
NEDENİYLE İSTİFA


En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam
olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli
bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar
için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün
malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş
olması ve en az % 60′ını kaybettiği Kurum Sağlık
Kurulunca tespit edilen sigortalı şartlarına haiz
olması gerekir.
İşçi, malulen emeklilik şartlarını yerine getirerek
istifa etmesi halinde 1 yılını doldurmuş ise kıdem
tazminat hakkı bulunmaktadır. Bununla beraber
ihbar öneline uyma zorunluluğu yoktur.
11
*SÖZLEŞMENİN ASKERLİK NEDENİYLE İSTİFA
İLE İŞÇİ TARAFINDAN SONA ERDİRİLMESİ



İşçi, muvazzaf askerlik
dolayısıyla istifa ile
sözleşmesini sona
erdirebilir.
İşçi, muvazzaf askerlik
nedeniyle istifa etmesi
halinde İhbar
Süresi/Tazminatı
ödemesine gerek
bulunmamaktadır.
İşveren, askerlik
nedeniyle istifa eden
sözleşmesi 1 yıldan
fazla sürmüş işçiye
Kıdem Tazminatı
ödemelidir.
12
*SÖZLEŞMENİN KADIN İŞÇİ TARAFINDAN
EVLİLİK NEDENİYLE SONA ERDİRİLMESİ


Kadın İşçi, evlendiği
tarihten itibaren 1 yıl
içinde evlilik
nedeniyle istifa ile
sözleşmesini sona
erdirebilir.
Kadın İşçi, evlendiği
tarihten itibaren 1 yıl
içinde evlilik
nedeniyle istifa
etmesi halinde İhbar
Süresi/Tazminatı
ödemesine gerek
olmamakla beraber
kıdem tazminatı
hakkı bulunmaktadır.
13
*SÖZLEŞMENİN İŞÇİ TARAFINDAN ÇALIŞMA
KOŞULLARINDAKİ DEĞİŞİKLİK NEDENİYLE
İSTİFAYLA SONA ERDİRİLMESİ

İşçi, İşverenin sözleşmede veya sözleşmenin eki
niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri
kaynaklarda ya da işyeri uygulamasında çalışma
koşullarında esaslı bir değişiklik yapması veya
yaptığı değişikliği yazılı olarak bildirmemesi veya
bildirilen değişikliği 6 işgünü içinde kabul etmemesi
halinde istifa ile sözleşmesini sona erdirebilir.
4857/22


İşçi, İşverenin çalışma koşullarında yaptığı esaslı
değişikliği ve bunu kabul etmediğini 6 işgünü içinde
yazılı olarak veya istifa dilekçesinde bildirmelidir.
İşveren, çalışma koşullarında değişiklik nedeniyle istifa
eden sözleşmesi 1 yıl ve daha fazla sürmüş işçiye
Kıdem Tazminatı ödemelidir.
14
SÖZLEŞMENİN İŞÇİ TARAFINDAN ÇALIŞMA
KOŞULLARINDAKİ DEĞİŞİKLİK NEDENİYLE
İSTİFAYLA SONA ERDİRİLMESİ


Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2005/39367 nolu
kararında;
Davacının muhasebe elemanı olarak çalışırken
genel müdür sekreteri olarak görevlendirildiği ve
bu değişikliği kabul etmeyen davacı işçinin
30.4.2004 tarihinde işyerini terk ettiği dosya
içindeki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. iş
koşullarında değişikliği kabul etmeyen davacının
işyerinden ayrılması, 4857 sayılı iş Kanununun 24/2-f
maddesi uyarınca sözleşmesinin haklı olarak feshi
niteliğindedir.
Davacı işçi haklı olarak iş sözleşmesini
feshettiğinden kıdem tazminatı isteğinin kabulü
yerinde ise de, ihbar tazminatına hak
kazanılmasına olanak bulunmamaktadır.
15
C. Haklı Neden
ile Fesih
16
*SÖZLEŞMENİN İŞÇİ TARAFINDAN
SAĞLIK NEDENİYLE DERHAL FESHİ
a.
b.


İşin Niteliğinin İşçinin Sağlığı veya Yaşayışı İçin
Tehlikeli Olması Halinde
İşçinin Sürekli Görüştüğü İşverenin veya Başka Bir
İşçinin Bulaşıcı veya İşçinin İşiyle Bağdaşmayan
Bir Hastalığa Yakalanması Halinde
İşçi, sözleşmesini yetkili sağlık kurumlarından
alacağı rapor ile beraber yazılı olarak bildirmek
şartıyla derhal fesh edebilir.4857/24/1/a-b
İşçi, sağlık nedeniyle sözleşmesini fesh etmesi
halinde İhbar Süresi/Tazminatı ödemesine, belirli
süreli sözleşmelerde sürenin bitimini beklemesine
gerek yok.
İşveren, sağlık nedeniyle iş sözleşmesini fesheden
en az bir yıllık kıdemli işçiye kıdem tazminatı
ödemelidir.
17
SÖZLEŞMENİN İŞÇİ TARAFINDAN
SAĞLIK NEDENİYLE DERHAL FESHİ
Yargıtay 9. Hukuk dairesinin 2010/34662nolu
Kararında
 İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin
niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya
yaşayışı için tehlikeli olması durumunda iş akdinin
işçi tarafından haklı olarak feshi söz konusu
olacaktır. Bu durumda işçinin, ihbar tazminatı
istemeye hakkı olmayacak ise de kıdem tazminatı
istemeye hakkı olacaktır.

Yargıtay 9. Hukuk dairesinin 1988/5373 nolu
Kararında
 İşçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulması
işçi yönünden bildirimsiz fesih nedeni olarak kabul
edilmiştir.

18
*İŞVERENİN AHLAK VE İYİ NİYET
KURALLARINA UYMAMASI NEDENİYLE İŞÇİ
TARAFINDAN DERHAL FESİH

a.
b.
c.
İşçi, aşağıda belirtilen hallerde sözleşmesini yazılı
olarak bildirmek şartıyla işverenin ahlak ve iyi
Niyet kurallarına uymaması nedeniyle derhal fesih
edebilir.
İşverenin İş Hakkında İşçiyi Yanıltması Halinde
İşverenin, İşçiye veya Aile Üyelerine Hakaret
Etmesi veya Cinsel Tacizde Bulunması Halinde
İşverenin, İşçiye veya Aile Üyelerine Sataşması,
Tehdit Etmesi, Hapsi Gerektiren Bir Suç
İşlemesi, İşçiyi veya Aile Üyelerini Kanuna Karşı
Kışkırtması, İşçi Hakkında Asılsız İhbar Ve
İsnatlarda Bulunması Halinde
19
İŞVERENİN AHLAK VE İYİ NİYET
KURALLARINA UYMAMASI NEDENİYLE İŞÇİ
TARAFINDAN DERHAL FESİH
d.
e.
f.
İşçininin, Diğer İşçi veya 3. Kişiler Tarafından
İşyerinde Taciz Edilmesi ve Bunun İşverene
Bildirilmesine Rağmen Gerekli Önlemin
Alınmaması Halinde
İşçinin Ücretinin Ödenmemesi veya Kanun ve
Sözleşme Şartlarına Göre Eksik Ödenmesi
Halinde
Parça Başı Ücret Anlaşması Durumunda,
İşverenin İşçiye Yapabileceğinden Daha Az İş
Vermesi Nedeniyle Ücret Farkının Zaman
Esasına Göre Karşılanmaması Halinde
20
İŞVERENİN AHLAK VE İYİ NİYET
KURALLARINA UYMAMASI NEDENİYLE
İŞÇİ TARAFINDAN DERHAL FESİH-YARGI
KARARLARI

Davacıya lojman tahsis edileceğine dair hizmet akdi şartı gereğince
yerine getirilmemiştir. Bu durumda davacı hizmet akdini feshetmekte
haklıdır.

İşçinin iş sözleşmesinde işlemiş ücretlerinin, takip eden ayın ilk
haftasında ödeneceği kararlaştırılmış olmasına rağmen bu süreden
sonra ödenmesi işçiye bildirimsiz fesih hakkı verir.

İşçinin ücretinin düşürülmesi ve fazla çalışmalarının da ödenmemesi
nedeniyle hizmet akdinin feshi haklı sebebe dayandığından, işçi kıdem
tazminatı isteyebilir

İşçinin sosyal güvenlik hakkı da ücret kadar önemli ve temel
anayasal haklardandır. Bu nedenle sigortasız çalıştırılan işçinin hizmet
akdini feshetmesi haklı sebebe dayanır. Kıdem tazminatının ödenmesi
gerekir.
21
İŞVERENİN AHLAK VE İYİ NİYET
KURALLARINA UYMAMASI NEDENİYLE İŞÇİ
TARAFINDAN DERHAL FESİH



İşçi, fesih bildiriminde işverenin iyiniyet ve ahlak
kurallarına uymayan tutum ve davranışıyla ilgili yaşadığı
sorunu/olayı belirtmeli, olaya şahit olan kişilerin yazılı ve
imzalı ifadelerini de eklemelidir.
İşçi, işverenin iyiniyet ve ahlak kurallarına uymaması
nedeniyle derhal fesih hakkını sorunu / olayı / durumu
öğrendiği günden itibaren 6 işgünü içinde kullanmalıdır.
Her halükarda olayın gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl
geçtikten sonra derhal fesih hakkını kullanamaz.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2010/3345 nolu ve yerleşik
kararında “Haklı fesih nedeninin devamlı olması
durumunda hak düşürücü süre işlemez”
Örneğin; ücreti ödenmeyen işçi ödeme yapılmadığı sürece
her zaman haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir. Bu
örnekte işçi açısından haklı fesih nedeni her an devam
etmektedir.
22
İŞVERENİN AHLAK VE İYİ NİYET
KURALLARINA UYMAMASI NEDENİYLE İŞÇİ
TARAFINDAN DERHAL FESİH


İşçi, işverenin iyiniyet ve ahlak kurallarına
uymayan tutum ve davranışları nedeniyle
sözleşmesini fesh etmesi halinde İhbar
Süresi/Tazminatı ödemesine, belirli süreli
sözleşmelerde sürenin bitimini beklemesine
gerek bulunmamaktadır..
İşveren, kendisinin iyi niyet ve ahlak
kurallarına uymaması nedeniyle sözleşmesini
feshi eden en az bir yıllık kıdemi olan işçisine
Kıdem Tazminatı ödemelidir.
23
ZORLAYICI NEDENLE İŞÇİNİN
DERHAL FESHİ
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile
işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler
ortaya çıkması halinde bir haftalık süreden sonra
İşçi, sözleşmesini yazılı olarak bildirmek şartıyla
derhal fesh edebilir.

Zorlayıcı sebepler;

Deprem
 Sel
 Yangın
 İşyerine devletin el koyması gibi

beklenmeyen ve işin sürdürülmesinde kesin bir
imkânsızlık doğuran olaylar verilebilir.
24
ZORLAYICI NEDENLE İŞÇİNİN
DERHAL FESHİ



İşçi, fesih bildiriminde işyerinde bir haftadan
fazla süre ile işin durmasını gerektirecek
zorlayıcı sebeplerin neler olduğunu, bu zorlayıcı
sebepler nedeniyle sözleşmesini fesh ettiğini
belirtmelidir.
İşveren, işyerinde bir haftadan fazla süre ile
işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebebin
ortaya çıktığı günden itibaren 7 gün boyunca en
az yarım ücret ödemek zorundadır,
7. günden sonra ücret veya yarım ücret ödeyip
ödememek işveren insiyatifindedir.
25
ZORLAYICI NEDENLE İŞÇİNİN
DERHAL FESHİ


İşçi, işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin
durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler
nedeniyle sözleşmesini fesh etmesi halinde
İhbar Süresi/Tazminatı ödemesine, belirli süreli
sözleşmelerde sürenin bitimini beklemesine
gerek bulunmamaktadır.
İşveren, işyerinde bir haftadan fazla süre ile
işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler
nedeniyle sözleşmesini fesh eden en az bir yıllık
kıdemi bulunan işçisine kıdem tazminatı
ödemelidir.
26
27
28