Transcript Mgr Anna Myśliwska, Biblioteka Narodowa, Krótko, szybko

Krótko, szybko, efektywnie.
Ekonomiczny przekaz informacji bibliotecznej
w trosce o czas użytkownika.
Anna Myśliwska
Zakład Informacji Naukowej
Biblioteka Narodowa
Czytelnicy Biblioteki Narodowej
Liczba czytelników w latach
2011 - 2013
Czytelnicy BN w 2013 roku
120000
studenci
115000
110000
pracownicy
naukowi
105000
100000
36%
44%
95000
rok 2011
rok 2012
uczniowie
rok 2013
nauczyciele
10%
Liczba odsłon witryny bn.org.pl
2%
8%
przedstawiciele
innych zawodów
8000000
6000000
Dane na podstawie „Sprawozdania
Biblioteki Narodowej za rok 2013”
Dostęp online:
http://www.bn.org.pl/download/document/1402492500.pdf
4000000
2000000
0
rok 2011
rok 2012
rok 2013
Współczesny czytelnik











Rzadziej korzysta z biblioteki
Preferuje źródła cyfrowe
zapewniają one łatwy i szybki dostęp do konkretnej publikacji
Inaczej postrzega i przetwarza teksty
brak rozróżnienia pomiędzy cytatem a przywłaszczeniem cudzej myśli
Nastawiony na nieograniczone kopiowanie
brak świadomości konsekwencji istnienia praw autorskich
Przyzwyczajony do szybkiej obsługi
wpływ działania Internetu
Niechętny tradycyjnym katalogom
spowalniają dotarcie do pożądanej publikacji
Pokolenie Millenium, Pokolenie Sieci
- w opinii psychologów i socjologów
Łatwo docierają
do
wartościowych
tekstów pomimo
chaosu
informacyjnego
Z trudem radzą
sobie
z linearnym
tekstem
Naturalny środek
komunikacji
Środowisko
codziennego
życia
INTERNET
Przyzwyczajeni do
informacji złożonych
z obrazu, dźwięku i
tekstu, które dopiero
współistniejąc razem
tworzą w pełni
zrozumiały komunikat
Profil i konto
w serwisie
społecznościowym
stanowi podstawę
bytu
Doskonale
funkcjonują
w świecie
hipertekstów
Pokolenie Millenium, Pokolenie Sieci
- w badaniach Biblioteki Narodowej
o 31 V- 10 VI 2011, Warszawa – Kraków - Poznań
o Badanie wykonała firma MillwardBrown na zlecenie
Biblioteki Narodowej.
o Metody:
 wywiady indywidualne (IDI-12 wywiadów)
 wywiady grupowe
(MGI-6 mini wywiadów)
o Badaniem objęto:
pracowników naukowych i dydaktycznych wyższych uczelni: adiunktów, doktorów,
doktorów habilitowanych ;
studentów, w tym: studiów III stopnia (doktorantów), studiów II stopnia (ostatni rok
studiów uzupełniających magisterskich lub piątego roku studiów jednolitych
magisterskich)
o Z badania wykluczono:
przedstawicieli nauk informatycznych
„Sieciaki” na tropie informacji
- stosowane narzędzia wyszukiwawcze
 „ Z reguły staram się gdzieś znaleźć w Google jakieś informacje,
jak mam problem, jak ktoś rozwiązał taką samą sytuację”
[doktorantka, elektrochemia, Warszawa]
 „ Jak czegoś szukam, to staram się szukać przez Google. Staram
się chwycić jakiejś tematyki, a następnie chodzę po linkach”
[student, maszyny lotnicze, Poznań]
 „Google jest najlepszy i najłatwiejszy. Później jest taka baza
danych, gdzie jest zgromadzona cała literatura światowa. Nie
pamiętam nazwy”
[prac. nauk., ekonomia, Warszawa]
„Sieciaki” na tropie informacji
- stosowane narzędzia wyszukiwawcze
„[Wikipedia] pełni rolę podręcznika, który jest szybko
dostępny, a także jest na każdy temat. Można w
nim znaleźć informacje na temat wszystkich
zagadnień. Jeśli poszukuję informacji to wchodzę
do Wikipedii i już wiem, o czym mam pisać pracę,
Jednak z Wikipedią jest ten problem, że ona jest
często niewiarygodna. Taka encyklopedia, którą
każdy może edytować, nie może być traktowana
jako źródło naukowe […]”
[student, maszyny lotnicze, Poznań]
Informacja Internetowa w opinii
„Sieciaków”
Pozorna trafność
Nadmiar informacji słabej
jakości
Informacje oparte na
nieistniejących
źródłach
i adekwatność stron
proponowanych przez
wyszukiwarkę
„[…] teraz jest straszny
śmietnik w Internecie i
trzeba bardzo uważać
wpisując dane hasło, bo
można uwierzyć w rzeczy,
które nie są prawdziwe”.
[doktorantka mikrobiologia, Kraków]
Wątpliwa
wiarygodność
tekstów
„Sieciaki” na tropie informacji
- czas spędzony na wyszukiwaniu
Czas pracy doktoranta
Czas pracy pracownika
naukowego
gromadzenie literatury
praca dydaktyczna
badania własne
gromadzenie literatury
praca dydaktyczna
badania własne
Wnioski:
 Narzędzia takie jak Google czy Wikipedia, których podstawową funkcją miała
być oszczędność czasu użytkownika, wydłużają poszukiwanie informacji
 Popularne wyszukiwarki zniechęcają użytkowników ogromną liczbą
chybionych wyników
Informacja Internetowa w opinii
„Sieciaków”
 „Wydaje mi się, że Google to jest trochę śmietnik niż źródło informacji. Na
przykład pojawia się, że to jest ten artykuł, ale to jest też w jakimś cytowanym,
więc wchodzę do trzech rzeczy, a okazuje się, że to tylko cytowanie, a nie
artykuł. To jest bardziej czasochłonne.” [doktorantka, elektrochemia, Warszawa]
 „Google ma praktycznie dostęp do całych zasobów
Internetu, tylko często trzeba mieć farta, żeby coś
znaleźć wartościowego, bo zawsze wyskakują tysiące
stron, ja przeglądam pierwsze dwie, trzy, a później jak
zaczynają się wyniki rozbiegać, to zmieniam zadane
hasło i liczę na to, że znajdzie się coś innego. W
pewnym momencie jednak dochodzi się do takiego
momentu, że znajduje się w kółko to samo i nie ma
„Sieciaki” na tropie informacji
- trudności wyszukiwawcze
- przyczyny:
 nieumiejętność dotarcia
do tzw. ukrytych zasobów Internetu
„[...] czasami całe dni schodzą na dotarciu do jednego artykułu. Są takie
artykuły, do których nigdy nie dotarłam. [...] To jest takie kręcenie się
wokół własnego ogona.” [prac. naukowy, ekonomia, Warszawa]
„[..] jak szukam coś w Internecie to zawsze czuję taki niesmak, że na pewno ktoś o tym coś
napisał, ale ja nie potrafię tego znaleźć. Nie wierzę, żeby ktoś na ten temat jeszcze nie
napisał artykułu. Wpisując różne frazy wyskakuje mi to samo, więc w pewnym momencie
jest bez sensu dalej szukać.”
[ student, kier. techniczne]
„Sieciaki” na tropie informacji
- trudności wyszukiwawcze
- przyczyny:
 nadmiar informacji Internetowej,
 brak wiedzy o zaawansowanych narzędziach
wyszukiwawczych oraz filtrach zawężających wyniki,
 brak dostatecznego rozpoznania problemu
badawczego,
 nieumiejętność rozróżnienia zasobów wartościowych
od bezużytecznych
„Sieciaki” na tropie informacji
- osoby zawansowane w pracy naukowej
 posiadają większą wiedzę przedmiotową,
 mają długoletnie doświadczenie wyszukiwawcze,
 lepiej potrafią korzystać z narzędzi wyszukiwawczych
„
[prac. naukowy, historia, Poznań]
 krytycznie oceniają znalezione informacje,
 nabywają nieufności do wypowiedzi ekspertów
„Jeżeli znajdę artykuł doktora, którego nie kojarzę, to przeczytam, ale mam do tego
drobny dystans, bo są różne ośrodki naukowe, niektóre pretendują tylko do tego,
żeby być ośrodkami naukowymi.” [student, maszyny lotnicze, Poznań]
Internet czy Biblioteki ?
 Dlaczego Internet jest
podstawowym źródłem wiedzy,
skoro wypełniają go nierzetelne,
cząstkowe informacje?
 Jakie znaczenie dla młodych
badaczy ma dziś biblioteka ?
 Czy biblioteki i bibliotekarze
potrafią sprostać zadaniom
wyznaczanym im przez pokolenie
Millenium ?
Współczesne biblioteki a Pokolenie Millenium
„[…] nigdy nie było
tak, że szłam z jakimś
hasłem, że czegoś szukam
i [pani z biblioteki]
pomagała mi wyszukać
[…] nie śmiałam
wykorzystywać jej nigdy”
[doktorantka, mikrobiologia, Warszawa]
Nowe technologie biblioteczne
a cenny czas czytelnika
Łączy heterogeniczne zbiory,
daje dostęp do pełnych tekstów z
uwzględnieniem praw autorskich,
Opac
aby szybciej uzyskać wynik
zastosowano wyszukiwanie
fasetowe,
istnieje możliwość zamieszczania
tagów
Tradycyjne
kartoteki
Znaleziono zastosowanie dla
tradycyjnych kartkowych kartotek
w Internecie, co pozwala na ich
upowszechnienie i zarazem
uwiarygodnienie zamieszczanych
w Sieci informacji
Nowe technologie biblioteczne
a cenny czas czytelnika
Strony
domowe
bibliotek
Biblioteki
cyfrowe
„Smart
Library”
• szybki sposób Komunikacji z
czytelnikiem: e-mail, pytania do
bibliotekarza
• Zastosowanie „collective intelligence” - aktywne
uczestnictwo użytkownika,
• wykorzystanie sieci semantycznej do powiązania
heterogenicznych źródeł,
• wprowadzenie języka naturalnego – przyspieszy
proces wyszukiwania
• dostępne z każdego miejsca o dowolnej porze
dnia i nocy,
• platforma umożliwiająca użytkownikom
wymianę pomysłów i opinii
Nowe technologie biblioteczne
a cenny czas czytelnika
Biblioteki przenoszą większość swych usług do Internetu,
są to:
 powiadomienia mailowe o zakupionych nowościach,
 monitorowanie zbliżających się terminów zwrotów,
 możliwość rezerwacji i wypożyczeń,
 elektroniczne kwerendy,
 wypożyczenia międzybiblioteczne
Nowe technologie biblioteczne
a cenny czas czytelnika
„Cyfrowa wypożyczalnia publikacji naukowych
Academica” - od 2010 roku
- udostępnianie publikacji w postaci cyfrowej na
dedykowanych terminalach zlokalizowanych w
bibliotekach naukowych i publicznych w całej
Polsce
- elektroniczny system rezerwacji
- publikacje należące do domeny publicznej –
dostępne bez ograniczeń
- planowane jest udostępnianie ok 250 tys.
publikacji: m. in. podręczników akademickich
oraz czasopism naukowych
Nowe technologie biblioteczne
a cenny czas czytelnika
„Problem jest w tym, że
e-mail nie zastąpi
rozmowy. I to ze
względów czasowych, jak
i objętościowych. Poza
tym w trakcie rozmowy
można zareagować,
zapytać o konkretną
kwestię.”
[prac. naukowy, Poznań]
Współczesny bibliotekarz
 umiejętnie konkretyzuje problem wyszukiwawczy
 doprecyzowuje potrzeby informacyjne czytelnika
 uczy technik skutecznego wyszukiwania
w internetowym chaosie
 wskazuje, które źródła są wartościowe i godne uwagi
 wykorzystuje w swej pracy zarówno elektroniczne,
jak i analogowe źródła informacji
W ten sposób oszczędzamy czas
użytkownika !
Dziękuję za uwagę !