Transcript Akustika prostorija za muziku

Akustika prostorija
Akustika prostorija za muziku
Raspored akustičke obrade - generalno
Apsorpcioni materijal treba rasporediti u delovima površine od 1-5 m2
Povećava se efikasnost materijala i dodatna difuzija reflektovanog zvuka
Optimalno vreme reverberacije
Preporučena zapremina po osobi
Oblik osnove
Balkon kod velikih dvorana
Balkon kod velikih dvorana
Balkon kod velikih
dvorana
Odnos dimenzija
Balkon kod velikih dvorana - Oblici ograde
Nagib poda
Izdignuti zadnji redovi
r H  hn1 
hn  hn1  h 
S  n  1r
Nagib poda
Izdignuti i zadnji i prednji redovi
Eliminisanje ometajućih akustičkih faktora
Izbor pravilne krivine zadnjeg konkavnog zida
Eliminisanje ometajućih akustičkih faktora
Eho na sceni i u
prvim redovima
usled refleksije
zvuka od ugla
između plafona i
zadnjeg zida
Eliminisanje ometajućih akustičkih
faktora
Poželjni oblici spoja plafona i
zadnjeg zida
Prostorije za muziku
Važni subjektivni parametri
Vezani uz “rani zvuk”:
• Reverberantnost (Reverberance) – vezana za EDT
• Jasnoća (Clarity)
• Intimnost (Intimacy)
• Prostornost (Spaciousness) – doprinos refleksija od
bočnih zidova
Vezani za reverberaciju:
• Prostornost (Spaciousness) – “uključenost” slušaoca
• Toplina (Warmth)
• Briljantnost (Brilliance)
Prostorije za muziku
Važni subjektivni parametri
Reverberantnost (živost prostorije): Subjektivni osećaj koji
karakteriše proces opadanja zvuka tokom slušanja muzike. Subjektivna
ocena zavisi od tipa (simfonijska, kamerna) i stila muzike.
Objektivni parametar za reverberantnost nekog prostora
- rano vreme reverberacije ili EDT (early decay time)
– srednja vrednost u oktavnim opsezima od 125 Hz
do 4 kHz
EDT je definisano ranim refleksijama pa zavisi od oblika prostorije
(T ili T60 zavisi samo od apsorpcije u prostoriji )
EDT sr = 1,8 do 2.2 s.
Prostorije za muziku
Važni subjektivni parametri
Jasnoća: Osobina koja karakteriše vremensko razlikovanje tonova
pojedinih instrumenata (ili grupa instrumenata) koji zvuče
jednovremeno, bez obzira na prisutnu reverbeaciju prostorije.
Objektivna mera jasnoće
80 ms
Indeks jasnoće
C80

 10 log

0

80 ms
p 2 t dt
p 2 t dt
Optimalne vrednosti:
Srednja vrednost C80 za oktavne opsege od 0,5 kHz, 1 kHz i 2kHz
C80(3) = (C80(500)+C80(1k)+C80(2k))/3 [dB] = - 2 do +2 dB
Prostorije za muziku
Važni subjektivni parametri
Intimnost: subjektivni osjećaj veličine prostorije
Mera ovog osjećaja je kašnjenje prve refleksije
ITDG (Initial Time Delay Gap)
Optimalne vrednsoti:
ITDG < 20 ms
Prostorije za muziku
Važni subjektivni parametri
Prostornost:
Subjektivni osećaj da izvor zvuka u prostoriji (na primer
orkestar) ima veće dimenzije u poređenju sa njegovim
vidljivim gabaritima (prividna širina izvora)
Subjektivni utisak o slušaočevoj ličnoj uključenosti u
događaj (izvedbu), odnosno slušaočev osećaj da je okružen
ili obuhvaćen zvukom.
Prividna širina izvora
Određena je relativnom
vrednošću ranih lateralnih
refleksija, prema ranim
refleksijama iz svih pravaca.
Bitni su uglovi dolaska lateralnih
refleksija.
Merenja se izvode sa dva mikrofona: lateralne
rane refleksije gradijentnim a ukupne rane
refleksije neusmerenim
Prividna širina izvora
oblik dvorane i uglovi dolaska bočnih refleksija
Prostorije za muziku
Važni subjektivni parametri
Prostornost: - objektivna mera - Određena je relativnom
jačinom zvuka koji do slušaoca stiže iz svih pravaca
(izuzimajući pravac od izvora) prema jačini zvuka koji stiže
direktno od izvora.
Prostorije za muziku
Važni subjektivni parametri
Toplina: Postiže se povećavanjem vremena reverbeacije na niskim
frekvencijama u odnosu na srednje frekvencije
Mera Topline je BR (Bass ratio):
BR = (T125 + T250)/(T500 + T1k)
BRopt = 1,1 – 1,25 za T60 < 2,2 s
BRopt = 1,1 – 1,45 za T60 < 1,8 s
Veće vrednosti od navedenih nisu preporučljive
Prostorije za muziku
Važni subjektivni parametri
Briljantnost: Postiže se kontrolisanim padom počernog vremana
reverberacije T10 na visokim frekvencijama.
Mera Briljantnosti je TR (Treble ratio):
TR = [T10 (2k) + T10 (4k) ]/[T10 (0,5k) + T10 (1k)]
TRopt = 0,8 – 0,9
Da bi postigli ove vrednosti treba absorbere visokih frekvencija
(zastori, tepisi,...) postavljati samo na površine koje stvaraju
velike refleksije
Prostorije za muziku
Važni subjektivni parametri
Boja: Utisak o relativnoj važnosti pojedinih komponenti iz spektra
muzičkog signala na datom sedištu. To jest iznos do kojeg
karaktersitke sale menjaju tipičnu boju datog izvora.
Boja se obično povezuje sa promenama vremena reverbeacije sa
frekcencijom, T(f).
U salama za muzička izvođenja poželjno je da se T(f) povećava idući
prema niskim frekvencijama, i to tako da na 125 Hz ima vrednost za
oko 20 % veću nego na frekvencijama od 500 do 1000 Hz.
Prostorije za muziku
Koncertne dvorane
Zapremina po sedištu:
Orgulje: 10 – 12 m3
Simfonijska muzika: 8 – 10 m3
Kamerna muzika: 6 – 7 m3
Broj sedišta: simfonijska muzika 1500 – 2000
kamerna muzika: do 400
Zapremina: simfonijska muzika 12 000 – 20 000 m3
kamerna muzika: do 3000 m3
Dužina prostorije: simfonijska muzika do 45 m
kamerna muzika: do 20
Prostorije za muziku
Koncertne dvorane
Optimalan odnos između vremena
reverbeacije, zapremine i visine
dvorane:
13
 V 

 / hmax  1,25
 T500 
Prostorije za muziku
Operske dvorane
Zapremina po sedištu: 6 – 7 m3
Broj sedišta: do 1500
Zapremina: do 10 000 – 12 000 m3
Vreme reverberacije: oko 1,3 s
Optimalna veza:
13
 V 

 / hmax  1,1
 T500 
Koncertne dvorane - rang