Transcript Eğitimde Kademelerin Oluşması ve Kademeler Arası Geçiş

Eğitimde Kademelerin Oluşması ve
Kademeler Arası Geçiş Düzenlemelerine
Tarihi Bakış
Prof. Dr. Mustafa Ergün
Farklı okulları sıralama, bir
sistem içinde birbirine
bağlama, aralarındaki
geçişleri düzenleme
çalışmaları 16-17. yüzyıllarda
yapıldı.
Okul kurumu 17-18.
yüzyıllarda bütün boyutları
ve unsurlarıyla ortaya çıktı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Johann Amos Comenius (1592-1670), okul
sistemleri tasarladı.
* 1-6 yaşları ana okulu,
* 6-12 yaşları anadili okulu (schola vernacula),
* 12-18 Latince Okulu (schola latina),
* 18-24 yaş arası Akademi.
* Okul bittikten sonra seyahatler başlamalıdır.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Marquis de Condorcet (1743-1794) eğitim
sistemini beş kademeli olarak düzenliyordu:
* ilkokullar (écoles primaires),
* orta okullar (écoles secondaires),
* enstitüler (instituts),
* liseler (lycées) ve
* Bilim ve Sanatlar Ulusal Derneği (Societé
nationale des Sciences et des Arts).
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Orta veya ikinci kademe eğitim terimi İhtilâl
yıllarında (1791-2) Fransa’da ortaya çıktı.
Fransız ihtilâlinden sonra milli bir eğitim
sistemi içinde herkes bir ortaöğretim
kademesinin (l'enseignement de la seconde veya écoles
secondaires) kurulması için raporlar verdi.
Lepeletier, Talleyrand-Périgord, G. Romme
raporlarında da değişik sistemler öneriliyor.
lynn.tix.com
Dolayısıyla eğitimi Birinci (Primary), İkinci
(Secondary) ve Üçüncü (Tertiary)
kademelere ayırmak Avrupa’da doğdu ve
bütün dünyaya yayıldı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
J.W. Süvern (1775–1829), devletin
mesleki eğitimle değil, genel insan
eğitimi ile ilgilenmesi gerektiğini
belirtti. Elementarschule, Stadtschule
ve Gymnasium üçlüsünü önerdi; her
üst kademe bir alt kademeden mezun
olmaya dayanmalıydı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Ludolph von Beckedorff (1778–1858)
cinsiyet, yaş, güç, yetenek ve eğilimler;
daha önemlisi eşitsiz dağılmış mülkiyet gibi
eşitsizlikler varken eğitimle bütün insanları
eşitlemeye çalışmak, tabiatın düzenine bir
isyandır diyordu.
Dolayısıyla okulda, insanlar arasındaki doğal
eşitliksizlik göz önüne alınmalıydı. Eğitimle
toplumdaki mevcut düzenin bozulmamasını
istedi. Okul sistemi toplum yapısına uygun
olmalıydı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Almanya’da aşağı okul sisteminin
(Halkokulları, Volksschule) gelişimi, okul
mecburiyeti uygulamalarıyla beraber
meydana geldi. 18. yüzyılda hazırlıkları
yapılan bu mecburiyet, gerçek anlamda
19. yüzyılda uygulanabildi.
www.gl.ch
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Almanya’da sanayiin ihtiyaçlarını
karşılamak için “Mittelschule” adlı bir
okulun kuruldu; bu, Halkokullarının biraz
genişletilmiş şekli idi.
Fransa’da ise yüksek ilkokullar (école
primaire supérieur) kuruldu; bunlar
ilköğretim ile ortaöğretim arasında ara
öğretim kurumları idi (1941 ve 1959
reformlarında ilköğretimle birleştirildi).
http://www.le-temps-des-instituteurs.fr
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
16.yüzyılın en büyük eğitim olayı, ortaöğretimin
gelişmesidir.
Avrupa’da önce ilköğretim düzeyinde olan birçok okul,
şehirde üniversiteler kurulunca birden ortaöğretim
düzeyinde eğitim vermeye başladılar.
Reform ve Karşı Reform döneminde (1520-1600, 1648)
Protestan ve Katolik şehirlerde üniversitelere öğrenci
hazırlayan bir ortaöğretim sistemi (Bilgin okulları sistemi,
Gelehrtenschulwesen) kuruldu.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Ortaçağda üniversitelerde okutulan yedi hür sanat ve
özellikle üçlü dal (Trvium) liselerde öğretilmeye başlandı.
Almanya’daki bazı Latin Okulları Fen-Edebiyat
Fakültelerinin (Artistenfakultät) programını uygulayarak
öğretimi yükseltti ve 18. yüzyılda Protestan bilgin
okulları (Gelehrtenschule) olarak adlandırıldı.
Üniversiteye giriş ve önemli görevlere adam yetiştirme,
bu okulların hızla tek modele dönmesini sağladı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Akademik lise (Akademische Gymnasium), 16.
yüzyılda ortaya çıktı, diğer Latin okullarından
ayrılarak 1788 yılında Abitur verme hakkını
kazandı; 19. yüzyılda resmen üniversiteye hazırlık
okulu olarak kabul edildi.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Fransız devleti yetişmiş eleman
ihtiyacını karşılayacak bir yeni eğitim
kurumuna ihtiyaç duydu ve 1802 yılında
ulusal lise sistemini kurdu.
Bakalorya, 1808’de Napolyon
tarafından üniversiteye giriş için
düzenledi. Fransa dünyada devlet
tarafından merkezî bir ortaöğretim
sistemi kuran ilk ülkelerden biridir.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Sanat Fakülteleri 16 ve 17. yüzyılda henüz alt
öğrenci giriş yeterliklerini netleştirmemişti.
www.ibild.net
Üniversite ile ortaöğretim arasında kesin çizgi 19.
yüzyılda Abitur sınavları ile çekilebildi. Abitur
sınavlarına hazırlık, gimnazyum başta olmak
üzere birçok okul öğretiminin standartlaşmasını
sağladı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Okullar ve öğrenci sayıları artınca Felsefe
Fakülteleri öğrencilerini sınavla almaya
başladı.
Üniversitenin ve ortaöğretim kurumlarının
ne öğreteceği de uzun süre karışık vaziyette
kaldı; birçok dersler ve konular üniversite ile
liseler arasında gitti-geldi.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Üniversitelerin yapısal değişmeler yapmaya
istekli olmamalarından dolayı Fransa'da gibi
üniversitelere alternatif kurumlar (grandes
écoles) kuruldu.
1781’deki yeni Stuttgart Üniversitesi, Ortaçağın
dört fakülteli (quadripartitie) yapısını ret etti ve 6
fakülteli bir yapıya geçti.
18. yüzyılda Alman üniversiteleri yükselişe geçti
ve 19. yüzyıl ile 20.yüzyıl başlarında dünyanın en
iyi üniversiteleri haline geldiler.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
İlk defa 19. yüzyılda bazı burjuva devrim ve reformları
sonucu, eğitim sisteminde hak edenin gerektiği gibi
yükselmesi ve eğitimin nimetlerinden yararlanması
(meritokrasi) kabul edildi. Bu da birtakım mesleklere
ve üniversiteye girişte sınav sisteminin
yerleştirilmesiyle mümkün olabildi.
Devlet adım adım programlar, öğretmen yetiştirme,
okula devam zorunluluğu, ders kitapları gibi
çalışmalarla eğitimi kontrol etmeye başladı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Avrupa’da genelde her sosyal sınıfın kendilerine has eğitim kurumlarının
olduğu yapı vardı: Üst tabaka için liseler, Latin okulları veya
gimnazyumlar, orta tabaka için yüksek ilkokullar ve liselerin teknik kısmı
ve alt tabaka için temel ilkokullar.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Fransa’da 1963'te ortaöğretimin ilk kademesi olarak (6,
5, 4 ve 3. sınıflar) Orta Öğretim Kolejleri sistemi kuruldu.
Burada öğrenciler ortaöğretimin ikinci kademesindeki üç
dala (filière), dolayısıyla üç gruba (lise, teknik okul, iş
hayatı) ayrılacaklardı.
1980’li yıllarda üçüncü ve altıncı sınıflara standart testler
kondu.
1998'de ilköğretimin kazandırması gereken yeterlikler
ayrıntılı olarak belirlendi.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Liseler ortaöğretim diploması (Baccalauréat veya
bac) verirler. 1890'da iki bac çıktı: modern ve
klasik. 1964'te teknolojik bac çıktı.
En katı sınav bakalorya ve sözlü-yazılı tarzda
yapılıyor; test yapılmıyor, altı gün kadar sürüyor.
Kazanamayanlar üniversiteye gidemiyor.
http://pointamine.canalblog.com/
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Bac hayli çeşitlidir. Akademik yola girenler baccalauréat général
alırlar. Teknik dala girecekler baccalauréat technologique,
mesleki eğitim alacaklar baccalauréats professionnels alırlar.
1994'e kadar genel öğretim bakaloryaları (A, B, C, D, E)
öğrencileri uzun öğretime hazırlıyordu, teknik bakaloryalar
(F,G.H) öğrencileri BTS ve DUT gibi teknik yükseköğretim
kurumlarına yönlendiriyordu. A serisi bac'lar edebiyat, B
ekonomi ve sosyal bilimler, C matematik ve fizik bilimler, D
matematik ve doğa bilimleri, E matematik ve teknik alanında
idi. Teknik bakaloryalar da değişik sanayi alanlarını kapsıyordu.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Öğrenciler, büyük okullar ve
mühendislik okuluna girmek için
lisede hazırlık sınıflarına (classes
préparatories) devam etmelidir. 2002'de
hazırlık sınıfları olan 365 lise vardı.
Öğrenciler buradan mezun olunca
büyük okullara gene sınavla
giriyorlar. Başta Paris Lycée Louisle-Grand olmak üzere birçok lise
bu okullara hazırlık sınıfları (Classes
préparatoires aux grandes écoles -CPGE, veya
kısaca prépas denir) açarlar.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
www.epicureweb.fr
Bu sınıflara girmek de öğrenci başarısına
bağlıdır ve çok zordur. Beş çeşit hazırlık sınıfı
vardır: fen, beşeri bilimler (edebiyat ve matsosyal alt dalları var), ekonomik matematik ve
ticaret, dil ve tarih ve son olarak tarım,
biyoloji, fizik, kimya ve matematik grubu.
Birçok üniversite öğrencilerini ilk önce, bazı
liselerde açtıkları iki yıl süreli hazırlık
sınıflarına alıyor. Burada bakalorya derecesi,
cinsi ve öğretmen tavsiyeleri rol oynuyor.
Hazırlık sınıfında okuyanlara üniversite
öğrencilerinin iki katı para harcanıyor. Burada
okuyan öğrenciler de büyük okulların seçme
sınavlarına katılıyor.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
1974’ten sonra kitle
üniversiteleri kuruldu ve çok
sayıda öğrenci hücumu ile
baş edebilmek için bütün
yükseköğretim tek
tipleştirildi.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Okullar önce ayrı ayrı kurulup birbiriyle bağlantısız çalışırken, zamanla
birbirlerine bağlı, yanyana veya üst üste sıralı bir sistem haline gelmeye
başladı.
Okullar kendi iç sınıflarında bir program düzenlemesi yaparken, derslerin
adları ve içerikleri kademelere uygun olarak düzenlendi. Dolayısıyla gerek
üst üste sıralı okullar arasında dikey geçişler (vertical transition, vertikalen
Übergang) gerekse yanyana konulmuş aynı seviyedeki okullar arasında
yatay geçişler (horizontal transition) olmaya başladı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Okullar arası geçiş; okul öncesi ile ilkokul arasında, ilköğretimle
ortaöğretim, ortaöğretimle yükseköğretim, yükseköğretim ile
lisans üstü öğretim arasında ve okul ile meslek hayatı arasında bir
sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak şu anda en sancılı geçiş
ortaöğretime ve yükseköğretime giriş noktalarında olmaktadır.
Bu geçişlerin nasıl yapılacağı bütün dünyada bir sorundur, ama
sorunun en tartışmalı olduğu yerlerden biri Türkiye’dir.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Kademeler arası geçişi düzenleyen
mekanizmalar nelerdir.
Burada en yaygın olarak kullanılan seçmeeleme sınavlarıdır.
İkinci yaygın olarak kullanılan bir yöntem,
20.yüzyılda Almanya’da uygulanan ve Fransa’da
uygulanmaya çalışılan yönlendirme
(orientation) çalışmalarıdır.
Bir üçüncü yol da adayların öğretim sırasındaki
performansları, notları, sosyal faaliyetleri ve
diğer hususlarla sınavın karması bir sistem
uygulanmasıdır.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Fransa’da 1989'da Eğitimde Yönlendirme
Kanunu (la loi d'orientation sur l'éducation)
çıkarıldı. Kolejlerin son sınıfında
yönlendirme yapılacaktı; iyi öğrenciler
liseye, diğerleri teknik öğretime
yönlendiriliyordu.
www.m-pep.org
Sosyal kökenler başarılı çocuklarda değil,
başarısız çocuklarda daha etkili oluyor.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
1955’te Psikolog Weinstock, bir makinenin
tasarlayıp imal edeni, onun bakımını ve tamirini
yapanı ve o makineyi kullananı vardır, diyordu.
Alman eğitim sistemi de bunun gibidir ve üç
türlü insan yetiştirmelidir. Güya çocukları pratik
(ilkokul), pratik-teorik (realschule) ve teorik
yetenekli (gymnazyum) olarak üçe ayırıyorlardı.
Heinrich Weinstock, Realer Humanismus. Eine Ausschau nach
Möglichkeiten seiner Verwirklichung, Heidelberg 1955, S. 121
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
1960’lı yıllarda
Almanya’da okul
reformları başladı:
1964’de Hauptschule
kuruldu.
1965’te deneme
okulları olarak
Gesamtschuleler açıldı.
Burada bütün çocuklar
bir arada
okuyacaklardı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Dört yıllık temel eğitimden sonra çocuğun gideceği
okulun belirlenmesi Almanya’daki en karmaşık ve
tartışmalı konulardan biridir. Çocuğun gideceği okulu
seçme hakkı 12 eyalette anne-babaya veriliyor, ama
anne-baba karar verirken okul tavsiyelerine uymak
zorunda; 1988’de dört eyalette karar tamamen annebabaya bırakılıyordu.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Veli, not ortalaması tutmayan çocuğu illa
gimnazyuma göndermek istiyorsa,
gimnazyum Matematik ve Almancadan
giriş sınavı yapıyor. Çoğu eyalette çocuğun
yönlendirmesinin doğru yapılıp
yapılmadığı, gönderildiği ortaöğretim
kurumunda kontrol ediliyor. Ortaöğretim
kurumlarındaki bu öğretim kademelerine
bazı yerlerde Regelschule, bazı yerlerde
de Förderstufe denildi. Bu üst okulların
giriş kademesi, seçme sınıfları gibi
kullanılmaya başlandı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Almanya’daki bu yönlendirmelerin isabetli olup olmadığına dair
karar verebilmek için, şu değerlendirmeye bakmak yeterli olur
kanaatindeyim. Niedersachsen’de 1979 ve 1986 yıllarında
gimnazyum ve realschulelerin 7. Sınıflarındaki öğrencilerin
tavsiye biçimleri ve okullardaki sayıları (okul değiştirmeleri)
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Başarı yönlendirmeli bir seçme hatalı, sadece başarıya göre
homojenleştirilmiş sınıflarda eğitim de hatalı; eğitimin sadece bazı
derslerdeki başarı değil, sosyal ve sanatsal yönleri de var.
İlkokul öğretmenleri, yönlendirme tavsiye kâğıdı dolduracağından
dolayı, 3.sınıftan itibaren öğrencilerine eğitici gözle değil eleyici
gözle bakıyorlar. Çocuğun o andaki gelişimine uygun eğitim
yerine, gelecekteki başarı yeteneği değerlendirilmeye çalışılıyor.
Öğrenciler kader notlarını alacakları Anadil ve Matematiğe
odaklanıp, eğitimin diğer derslerini ihmal ediyorlar.
Öğretmenler öğrencilerini değişik şekillerde kategorilere
ayırıyorlar; öğretmen de öğrenci de gergin ve kendilerini derse
veremiyorlar. Öğrenciler birbiriyle yarıştığı için sürekli rekabet
onları da bozuyor.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Yönlendirme de bir seçme-eleme işlevi görmüyor mu? Bazı
öğrencileri ha sınavla eliyorsun ha yönlendirme ile.
Yönlendirme ile yapılanların daha doğru ve isabetli olduğu, bir
varsayımdır. Okul içi öğretmen değerlendirmelerine
güvenilemiyorsa, bunların yönlendirmesine ne kadar
güvenilebilir? Yönlendirme zekâ ve yeteneklere göre mi
yapılıyor, mesleki yatkınlıklara göre mi? Niçin meslek okullarına
bilimsel temelli yönlendirme yapılmıyor da akademik olarak en
başarısız olan öğrenciler oraya gönderiliyor? İlkokullarda ve
üniversitede niçin yönlendirme yapılmıyor da, sadece
ortaöğretim seviyesinde yapılıyor. Dünyada neredeyse tüm
mesleki eğitim yükseköğretime kaydığı halde, niçin ortaöğretim
yönlendirmesinde ısrar ediliyor? Yoksa yönlendirme üniversite
kapısındaki yığılmayı önlemenin politik manevralarından biri
mi? Eskiden beri gelen üst sınıfların çocuklarını seçerek
yükseltme, alt tabaka çocuklarını mesleki eğitime yönlendirme
faaliyeti midir?
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
“Çok sınav iyidir” !?...
Bütün dünyada eğitim sistemleri sınav odaklı bir hale gelmektedir. Öğrenciler
üniversite çağına gelinceye kadar onlarca sınavdan geçmektedir.
“Çok sınav iyidir” şeklinde bir anlayış son zamanlarda bize de sirayet etmiş; yeni
Ortaöğretime Geçiş Sistemi çok sınavlı bir sürece dönüşmüştür.
Aslında her sınavın çocukta bir stres ve kaygı yarattığı, çocuğu kendi yaşının
doğal ortam ve gelişiminden uzaklaştırıp dershanelere ve yarışmaya mahkûm
ettiği düşünülürse, hem çocuğun aile içi ilişkilerinde hem de arkadaşlarıyla
ilişkilerinde ve kendi iç dünyasında yarattığı gerilimin onun ruh dünyasını
bozduğu açıktır. Çocuk giderek asosyal, kendini ifade edemeyen, kişiliği tam
oluşamamış, duygusuz bir varlık haline gelmektedir. Dolayısıyla “çok sınav
iyidir” anlayışı belki bir ölçme-değerlendirme mantığı olabilir, ama çocuk
psikolojisi ve gelişimi açısından mantıklı olmadığı çok açıktır.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Sınav soruları hangi derslerden ve hangi
konulardan çıkacaktır? Sorular geçmişteki
öğrenme durumunu mu ölçecektir, gelecekteki
öğrenme durumu hakkında tahminde mi
bulunacaktır. Tek bir sınavla nasıl o kadar çok
okul, fakülte veya programa yerleştirme
yapılacaktır. Yapılan tek sınav bütün bu
uygunlukları nasıl ölçmektedir?
Çoktan seçmeli test sınavı her şeyin çaresi midir?
Bütün öğretimin test çözmeye odaklanması
(teaching to the test), en başarılı öğretmenlerin
en iyi “test teknisyenleri” olması ne kadar
doğrudur? Çocukların her gün daha fazla test
sorusu çözerek “test çözme makineleri” haline
getirilmesi ne kadar eğitimdir?
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Test modern eğitim sistemlerinin kanseridir. Test
kanserini yok etmeden, yapılan hiçbir eğitim ve
program reformu başarıya ulaşamayacaktır. Bu eğitim
sistemi devam ettiği sürece, insanlığın genel gelişimine
de olumsuz etki edecektir. Çocuklarımız –aile içinde
bile- artık sadece test puanları ve akademik
başarılarına göre değerlendirilir olmuştur. Test tipi
sınavların verdiği zarar, pratikliği ve avantajlarından
daha çok fazladır. Test sınavları ile yetişen öğrenci
sadece bilgi malzemesi yığmakta; onları sindirip,
işleyip kendi malı haline getirememekte, bilgiyi güce
dönüştürememektedir. Testler her yaş grubu için
tehlikelidir; ama tehlikesi öğrencinin yaşı küçüldükçe
daha da artmaktadır.
Testler bize gerçek eğitimi unutturdu. Eğitimin insan
oluşturma özelliği gitti, basit bir teknisyenlik seviyesine
düştü.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Özel dershanelerle ilgili sadece Güney
Kore olgusunu anlatmak, zannederim bu
konuda Türk eğitim politikasını
oluşturanlara yetecektir. Güney Kore’de
dershaneler (hagwon) âdeta bir gölge
eğitim sistemi (shadow education system)
oluşturmuş. 6000’i Seul’de olmak üzere
100 bini aşkın hagwon var. Buralarda
kamu okullarından daha çok öğretmen
var. Bazı dershaneler seçme sınavı ile
öğrenci alıyor. Bunların İnternet, uzaktan
eğitim, bireysel ve grup eğitimleri gibi
faaliyetleri var.
hiexpat.com
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
carolinelquick.wordpress.com
Hükümet hagwon ve diğer özel öğretim
yerlerini sınırlamak istiyor. Buna karşı
eşitleme politikası uygulandı. (İngiltere’nin
aksine okul seçme olayını ortadan kaldırdı)
1969’da ortaokullar, 1974’te liseler için
yapılan sınavlar kaldırıldı. Öğrenci
yerleştirme kura ile yapıldı. Okullar
arasındaki fark kaldırıldı (bu arada kalite
biraz düştü). Liseleri eşitleme politikası (High
School Equalization Policy, 1974) hem kamu hem
de özel liselerde uygulandı. Sanal bir
ulusallaştırma (virtual nationalisation) yapıldı,
özel liselerin öğrenci seçme ayrıcalıkları
kaldırıldı.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
1980’de hükümet özel dershanelere karşı sert önlemler aldı.
Kadrolu öğretmenlerin ve üniversite öğrencilerinin buralarda
çalışmaları yasaklandı. Dershaneye giden öğrencilere okuldan
uzaklaştırma verildi. Özel dersler yer altına indi. 2000’de
Anayasa Mahkemesi velilerin çocuklarını eğitime hakkı
temelinde yasakları iptal etti. Hükümet de okulları geliştirme
politikası izlemeye başladı. 2008’de resmi öğretmenlerin özel
dershaneler için soru hazırlamalarını yasakladı. Ücretleri
kontrol etmeye başladı, hükümetten izin almadan zam
yapamıyorlar. Yanlış reklam yapanları kapatıyor. Gece 10’dan
sonra eğitim yapmayı yasakladı. Ama dershaneler de online
dersler ve hafta sonu yoğun ders programı ile bunu aşmaya
çalışıyor. En son üniversiteye giriş sınavının sorularının çıkacağı
konular ve resmi eğitimin okullar dışı yaptığı eğitim
yayınlarından (dershanelerle saatleri çakışan) %70 soru
sorarak dershaneleri etkisiz hale getirmeye çalışıyor.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
jhpark15.blogspot.com
Zorunlu öğretim süresinin artması, okullardaki öğrenci
sayısının patlaması eğitimde eşitlik yaratmıyor. Bundan
gene en çok üst sosyo-ekonomik sınıflar faydalanıyor.
Eğitim reformları bir işe yaramıyor.
Ortaöğretimde bir eğitimsel tabakalaşma (Educational
Stratification) var. Bu tabakalaşma toplumdaki mevcut
eşitsizliklerin eğitim tarafından yeniden üretilmesi ve
meşrulaştırılması sonucunu ortaya çıkarıyor. Bunun en
etkili vasıtalarından biri de, ister yönlendirme ister
seçme-eleme sınavları yoluyla olsun, kademeler arası
geçişlerdeki süzme faaliyetidir. Bunun kaldırılması gerek.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
1990’lı yıllarda yönlendirme
yerine “national curriculum” ve
standart testler geçmeye
başladı. Aynı ilkokuldaki gibi,
öğrenciler sosyal menşelerine
ve hatta başarı seviyelerine
bakılmaksızın bir arada aynı
programı eğitim görecekler.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
1950’li yıllardan beri eğitimde sorunlu kademe
ortaöğretimdir. Ortaöğretimde yapısal bozukluk var ve
bu teknik ortaöğretimle çözülemiyor; çünkü yeterli
sanayileşme ve teknik meslek istihdamı
yaratılamıyor.
Önceleri ortaöğretimden yükseköğretime geçişte
ciddi sorunlar yaşanıyordu; şimdi bu stres liselere
geçişte yaşanmaya başladı.
Liseler artık hayata ve mesleğe hazırlayan eğitim
kurumları değil, sadece yukarıya öğrenci hazırlayan
eğitim kurumlarıdır; sınavsız geçiş ile meslek liselerini
bile buna dönüştürdük.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
19. yüzyılın hedefi herkese ilköğretim
imkânı sağlamak idi.
20 yüzyıl herkese ortaöğretim
yaptırmaya çalıştı.
21.yüzyıl, herkese yükseköğretim
yaptırma yüzyılı olacaktır.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
Eğitim Bakanlığının temel görevi,
eğitimde fırsat eşitliğini sağlamaktır.
Oysa sistemde yapılan her yeni
düzenleme fırsat eşitsizliğini daha da
derinleştirmektedir.
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic
“Seyyah, yol diye bir şey yok; sadece
denizde bir gemi izi var!...”
Antonio Machado
Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi
International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic