Transcript E.Akgündüz sunusu - Coğrafi Bilgi Sistemleri

GeoPortal
COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ (CBS / GIS)
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), İngilizce
Geographical Information Systems (GIS)
ifadesinin Türkçe’ye çevrilmiş hali olup,
kullanıcıların çok farklı disiplinlerden
olması nedeniyle, bu kavram da değişik
şekillerde tanımlanmaktadır.
“Coğrafi Bilgi Sistemleri; konuma dayalı
gözlemlerle elde edilen grafik ve grafikolmayan
bilgilerin
toplanması,
saklanması, işlenmesi ve kullanıcıya
sunulması işlevlerini bütünlük içerisinde
gerçekleştiren bir bilgi sistemidir.”
GeoPortal
İnsanlar
Donanım
Yöntemler
Yazılım
Veri
GeoPortal
COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİNİN GENEL İŞLEVLERİ
Coğrafya ile ilişkili
Veri Katmanları
Sağlık Verisi
Yol Verisi
Binalar ve Tesisler
İl, İlçe, Mahalle, vb..
Sonuç!
Haritalar
Grafikler
Raporlar
Konumsal İlişkilerin Görselleştirilmesi ve Anlamlı
Hale Getirilmesi
GeoPortal
VERİ TOPLAMA
VERİ DEPOLAMA
VERİ YÖNETİMİ
Tablosal Veriler
Kurallar
Detaylar
Alan
Harita/görüntü
• Harita
Çizgi
Nokta
GIS
Server
Kompleks
ilişkiler
Network
On Line Servis
• Ölçü
• GPS
•Sinyal
Analiz
RDBMS
• Görüntü
Sorgulama ve Raporlama
• Diğer veri
GeoPortal 5
INSPIRE girişimi, mekansal bilginin erişimi ve kullanımı için aşağıdaki ilkeleri temel alan Avrupa
Mekansal Veri Altyapısı’nın oluşturulmasını tetikleyerek mevcut şartları geliştirmeyi hedef alır:
• Veri bir kere toplanmalı ve en yararlı olabileceği seviyede tutulmalıdır.
• Avrupa’dan farklı kaynaklardan elde edilen ve farklı görünen mekansal bilginin birleştirilmesi
sağlanmalı ve bu bilgi birçok kullanıcı ve uygulama ile paylaşılmalıdır.
• Tek bir seviyede toplanmış verinin tüm diğer seviyeler arasında da paylaşılması sağlanmalıdır,
örneğin detaylı araştırmalar için detaylı bilgi, stratejik amaçlar için genel bilgi olarak.
• Tüm seviyelerde iyi yönetim için ihtiyaç duyulan coğrafi bilgi fazla olmalıdır ve gerçek kullanım
amaçlarını kısıtlamayacak şartlarda geniş ölçüde kullanılabilir olmalıdır.
• Hangi coğrafi bilginin kullanılabilir olduğu, belirli bir kullanım için ihtiyaçları karşıladığı ve hangi
şartlarda temin edilip kullanılabileceği gibi bilgilere kolay erişilebilmelidir.
• Coğrafi veri farklı durumlara göre görüntüleneceği ve kullanıcı-dostu bir yolla seçileceği için
kolay anlaşılır ve kullanılır şekilde hazırlanmalıdır.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Fiziksel olarak farklı ortamlarda bulunan coğrafi
verilerinin ve coğrafi veriye ait metaveri
bilgilerinin INSPIRE, ISO ve diğer standartlara
uygun olarak, ortak bir altyapı üzerinden
kullanıcılara sunulmasıdır.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
NE SAĞLAR ?
• Veri kullanıcıları ile konumsal verinin üretildiği ve
servislerle sunulduğu sorumlu kurumların
eşgüdümlü olarak çalışmalarını ve böylelikle
zaman kaybını ve verinin tekrarlı üretimini
engeller.
• Veriyi üretenlerin, verinin en güncel sürümünün
kullanıcılarla veri bütünlüğünü koruyarak
paylaşımını sağlar.
• Mevcut veri ve konumsal hizmetlere sağlanan
veri arama teknolojileri ile erişimini sağlar
GeoPORTAL
Keşif
Görüntü
İndirme
Geoportal
• Kullanıcıların kendi konumsal veri ve servislerine
ait veri tanımlamalarını etkin ve kolay kullanımlı
araçlar ile yönetmelerini sağlar.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
FARKI NEDİR?
WEB SERVİSLERİNE TEK TEK
ERİŞİM
WEB SERVİSLERİNE
GEOPORTAL İLE ERİŞİM
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
INSPIRE VERİ
MODELİ
COĞRAFİ
VERİ
METAVERİ
(METADATA)
GEOPORTAL
Yeryüzü üzerindeki doğal ve yapay detaylara
ilişkin, belli bir referans sistemindeki konum
koordinatları ile ifade edilen mekansal(grafik)
veriler ve bunlara ait tanımsal(öznitelik)
verilerden oluşur.
Veri katmanlarına ait oluşturan kişi bilgisi,
projeksiyon, koordinat sistemi, ölçek, format
gibi verilerden oluşan veri hakkındaki bilgidir.
Inspire direktifleri ile yayımlanmış olan
metaveri ve coğrafi veri modelini içermektedir.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Geoportal; coğrafi veri altyapısının INSPIRE direktifi ile
uyumlu olarak oluşturulması ve kurumlar arası işbirliğinin
kolaylaştırılması yönünde, modern bir Coğrafi Bilgi Sistemi üzerinde
konumsal veri altyapısı sunmaktadır.
Bu altyapı ile;
• INSPIRE-uyumlu verinin yönetilmesi ve sunulması
• Mevcut verinin INSPIRE- uyumlu veriye dönüştürülmesi
• INSPIRE-uyumlu görüntüleme ve indirme servisleri
• INSPIRE-uyumlu metadata oluşturulması ve bulunması
• INSPIRE-uyumlu konumsal veri ve servislerin kullanılması
sağlanmaktadır.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Bulma
GeoPortal
veri
GIS Server
GeoPortal
Tüketiciler
Üretme
GeoPortal
veri
Veri Erişimi
Üreticiler
•GIS Desktop
•Other GIS
Kullanma
GeoPortal
veri
•GIS Desktop
•Other GIS
•Browser
•Open APIs
Sunma
GeoPortal
veri
OGC Servisleri
Inspire Servisleri
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Yönetici
Veritabanı
Uygulama
Üye
WMS,WFS,WCS
Dosya
Yanıt
INTERNET
İstek
İstek :Metavari sorgusu sonucu
GEOPORTAL
Servis, Veriseti, kayıt
Web Sayfası
Kayıtçı
Geodb
Altlık Harita
Servis, veriseti ve metaveri kayıt
Metaveri
Veri|Servis
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
Servisler: Bulma, Görüntüleme, İndirme,
Dönüşüm
GeoPortal
Genel Kullanıcılar
Servis Sağlayıcıları
Veri Sahibi
Web
Uygulamaları
GIS İşlemleri
CBS İşlemleri
Profesyonel Kullanıcılar
Kurumiçi
Veri Modeli
INSPIRE
Modele
Dönüşüm
Hedef INSPIRE
VeriModeli
Masaüstü CBS
Mobil Uygulamalar
INSPIRE Görüntü Servisleri
INSPIRE İndirme Servisleri
INSPIRE Dönüşüm Servisleri
Coğrafi Veritabanı Tarafından
Desteklenen Web Siteleri
Web Uygulamaları
Standart Servisler
Avrupa Komitesi
Raporlama
Görevleri
Desteklenen
Sitelerden Raporlama
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
Verilerin
Uyumlaştırılması
Web Uygulamaları
GeoPortal
GeoPortal
Paydaş Kurum
Uygulamaları ve
Veri Üretimi
Inspire VT
•Dönüşüm ve Veri İndirme Modülleri
•Harita Görüntüleme Modülü
•Metada Yayınlama, Düzenleme,
Arama, Yönetme Modülleri
CBS
Uygulamaları
Veri Üretimi
ve Servisler
Kullanıcılar
Intranet, Internet
Paydaş Kurum Servisleri
(WMS,WFS,WCS)
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
GEOPORTAL INSPIRE ÇÖZÜM MODELİ
INSPIRE Arama Hizmetleri
Yönetim Güvenliği
Geoportal Modülü
Harita Görüntüleyici
Harici Uygulamaların İnternet
Yoluyla Güvenli Servislere Erişimi
Harita
Kullanıcıları
Katalog
INSPIRE Arama
Güvenlik Yöneticisi
Uzaktan Kontrol
Servisleri
Yetkilendirme için
Güvenlik Katmanı
INSPIRE
Servisleri
WCS
Catalog
CSW/INSPIRE
WMS
WFS
WCS
WFS
GIS Servisleri
Ekran
WMS
Birleşme Merkezi
Merkez Kullanıcı
Havuzundan
Yetkilendirme
EC
LDAP
GIS Servisleri
INSPIRE
GDB
Oracle
RDBMS
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GIS
GDB
Oracle
RDBMS
GeoPortal
• Geoportal Web Uygulaması
– Metadata Arama
– Metadata Düzenleme
– Metadata Yönetimi
– Coğrafi Veri Kataloğu (Geokatalog)
– Coğrafi Veri Indirme
– Harita Görüntüleyici
– Güvenlik Yönetimi
– Kullanıcı Yönetimi
– Servis İzleme
• Veri Üretim ve Entegrasyon
– FME
– INSPIRE için FME çözümü
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Sisteme kayıtlı olan mekansal veri setleri ve mekansal veri servisleri içerisinde;
• Coğrafi alan
• Veri kategorisi (idari alanlar, vb. )
• Veri döküman türü (dataset,harita servisi)
• Coğrafi özellik (nehir,orman vb. )
• Anahtar kelimeler ile arama yapılabilir.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Geoportal üzerinden
servis, veri ve
verisetlerinize;
metadata düzenleme
aracı ile içeriğe karşılık
gelen INSPIRE / ISO
standartlarına uygun
metadatalar
oluşturabilir.
Daha önceden oluşturulmuş metadataların ISO/INSPIRE
metadata standartlarına uygunluğunu doğrulatabilir.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Sisteme kayıtlı tüm metadata kayıtlarına, gelişmiş sorgu parametreleri ile erişerek, metadata
içeriğinin;
• Doğruluğu
• Standartlara uygunluğu
• Kalitesi
• Sahipliği (oluşturan kişi bilgisi)
Bilgilerini görüntüleyebilir, gerektiğinde güncellenebilir ya da silinebilir.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
ISO 19115 ve ISO
19119 metadata
standardında belirtilen
konu başlıklarına,
Metadataların temsil
ettiği veri döküman
türlerine,
Yöneticiler tarafından
oluşturulan özel
kriterlere,
göre arama yapılabilir.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
INSPIRE veri indirme ve
dönüştürme servis
standartlarında belirtilen
özellikler ve kurallar
çerçevesinde, dönüşüm
vb. gerekli coğrafi
işlemleri yaparak;
sistemde bulunan vektör
ve raster tipindeki
verileri, .dxf, .gdb, .shp
vb. yaygın coğrafi veri
formatlarında, lokalde
bulunan bilgisayara
indirilmesini sağlar.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
 Sistemde sunulan coğrafi harita
servislerinin dışında, WMS
standartlarında yayınlanan herhangi bir
coğrafi harita servisi interaktif harita
üzerine eklenebilir.
 Uygulamaya eklenen servislere ait
veriler Google, Bing Maps ve Esri altlık
haritaları üzerinde görüntülenerek,
karşılaştırma vb. analizler yapılabilir.
 Uygulama üzerindeki ölçüm,tanımlama,
vb. temel haritacılık araçları yardımıyla
gelişmiş haritacılık analizleri yapabilir
 Anahtar kelime ve coğrafi filtre
tanımlanarak, metadata araması
yapılabilir.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Mail, telefon, vb. İletişim
bilgilerini belirterek, kayıtlı
kullanıcı rolünde sisteme
otomatik kaydınızı
yapabilirsiniz.
Sisteme kayıtlı tüm kullanıcılara ait
telefon, mail, vb. İletişim bilgilerini
görüntüleyebilir
Kullanıcıları, sistem içerisinde farklı
yetkilerle tanımlanmış olan 3 ana rol
( kullanıcı, servis sağlayıcı, yönetici )
ile eşleştirebilirsiniz
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Sistemde tanımlı veri
servislerine ve iç yada
dış bağlantı adreslerine
(URL ) kişi – rol - grup
bazlı gelişmiş erişim
kurallar tanımlayarak,
sistem kaynaklarının
yetkisiz kişilerce
kullanılmasını
engelleyebilirsiniz.
 Servisler üzerine zaman kısıtı tanımlayarak servisin erişilebilirliğini belirli saatler arasında
yalnızca istenilen kullanıcılara açabilirsiniz.
 Servisler üzerinde coğrafi kısıtlamalar tanımlayarak kullanıcıların tanımlanan alan
dışındaki verilere erişmesini düzenleyebilirsiniz.
 Yayınlanan harita servisleri üzerine kurumun logosunu ekleyerek veri üzerinde telif
hakkınızın korunmasını sağlayabilirsiniz.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
 Sistemde kullanılan servislerin
 Kapasite
 Erişilebilirlik
 Performans
 yönünden durumlarını çevrimiçi olarak izleyebilir.
 Geçmiş döneme yönelik servis izleme raporlarını oluşturabilirsiniz.
 Servislerde yaşanabilecek olası çökme vb. durumlarda, yetkililere sistem tarafından e-posta
gönderilir.
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
VERİ MODELİNDE İZLENEN YÖNTEM
• Inspire veri matrisi ile ÇOB birimleri veri matrisinin
eşleştirilmesi
Inspire Veri Modeli
ÇOB Veri
Matrisi
Inspire
Veri
Matrisi
Eşleme
ÇOB Veri Modeli
• Inspire Veri Matrisine eklenmesi istenen alanların
eklenmesi
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
TASARIM ÇALIŞMALARI İÇİN OLUŞTURULAN
INSPİRE TEMALARI VERİ EŞLEŞTİRME MATRİSİ
protectedEntity
presentHabitat
timePeriod
beginLifespanVersion
endLifespanVersion
Mevcut ÇOB verileri
ProtectSide
siteIdentifier
siteProtectionClassificati
spatialResolution
on
siteDescription
qualityAndImportance
vulnerability
ownership
documentation
legalExpiryDate
dataSource
officialsiteArea
siteLength
fundingSource
siteManagementPlan
natura2000Respondent
Eşleniği bulunan
Eşlenen alan
İnspire tarafından Korunan Alanlar teması içerisinde yer alan ProtectSide
katmanı ve bu katmana ait fieldlar
geometry
inspireID
legalFoundationDate
legalFoundationDocume
siteDesignation
nt
siteName
Hiç eşleniği bulunamayan
milliParklar
geometry
Alan
Ad
Yüzölçümü
AnaKaynakDeğeri
domain
İlan Tarihi
SınırRevizyonTarihi
Plan
Var/Yok
SorumlulukAlanıRef
tabiatParkı
geometry
Alan
Ad
Yüzölçümü
AnaKaynakDeğeri
domain
İlan Tarihi
SınırRevizyonTarihi
Plan
Var/Yok
SorumlulukAlanıRef
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
FME ARACI İLE VERİ DÖNÜŞÜMÜ
FME (Feature Manipulation Engine)
Detay Manipülasyon Motoru
Inspire Veri Modeli
Diğer Kurum Veri Modelleri
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
FARKLI ORTAMLARLA UYUMLULUK
Güncel Veri
Kurumiçi Veri Modeli
Dönüşüm
Taşınabilir veritabanı formatı
Güncel Veri
FME SERVER
INSPIRE Birleştirme Merkezi
Dönüşüm Servisi
Kurumiçi Veri
Modeli
Dönüşüm
INSPIRE
VeriModeli
Saklanan
verimodeli
Veri Bakım
INSPIRE
VeriModeli
Yayınlanan
Veritabanı
INSPIRE
VeriModeli
Saklanan veri
Modeli
INSPIRE
VeriModeli
Yayınlanan
Veritabanı
INSPIRE
Veri
Servisleri
Paylaşılmış
Veritabanı
Paylaşılmış
Veri Bakım Veritabanı
Veri Bakım
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
Erişim
Servisleri
Paylaşılmış
Veritabanı
GeoPortal
Meta Data
Meta Data
TAKBİS
Meta Data
Çevre ve Orman Bak.
Meta Data
Tarım Bak.
GIS Portal
MTA
Meta Data
Http://www.mta.gov.tr/xservis
Http://www.takbis.gov.tr/xservis
Http://www.cevreorman.gov.tr/xservis
Http://www.tarim.gov.tr/xservis
Http://www.diger.gov.tr/xservis
Http://www.digersistemsiz.com.tr/xservis
MetaData
Kataloğu
Uygulama/Analiz
Arama
Sonucu
Sonucu
Çıkan Ürün
Bulunan
Servis
Adresleri
Meta Data
Diğer sistemsiz...
Meta Data
Lokal
Veriler
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
Diğer...
Türkiye Kurumsal Servis Hattı
AVRUPA BİRLİĞİ
(INSPIRE)
ÇEVRE VE ORMAN
BAKANLIĞI
Modül
Servisler
Servisler
Servisler
Modül
Modül
Servisler
Modül
Servisler
Servisler
TÜRKİYE K u r u m s a l
KÜLTÜR VE TURİZM
BAKANLIĞI
TARIM BAKANLIĞI
BAYINDIRLIK VE
İSKAN BAKANLIĞI
Servisler
S e r v i s H a t t ı
Servisler
Servisler
Modül
Modül
Modül
Modül
SAĞLIK
BAKANLIĞI
MİLLİ EĞİTİM
BAKANLIĞI
BELEDİYELER
DİĞER KAMU
KURUMLARI
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Avrupa Birliği Servis Hattı
BELÇİKA
ALMANYA
FRANSA
İSPANYA
İTALYA
TÜRKİYE
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
Avrupa Birliği Servis Hattı
Clients
European
Commission
User aplication
Service changing:
Search display,
Access, e-buisness,...
Middleware
ITALIAN
MetaData
Catalouge FRENCH
MetaData
Catalouge TURKISH
MetaData
Catalouge
Content
Repositories
Metadata search
and retrieval for data
And services
Belgium
Geo-processing
service
Direct
data access
Metadata update
Servers
EUROSTAT
data
TURKISH Regional
Geo-spatial data
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
FRENCH Regional
Geo-spatial data
GeoPortal
SONUÇ
Günümüzde bilginin koordineli üretimi,
güncellenmesi, paylaşımı ve kullanımı, önemli bir
gereksinim olmuştur. Veri kaynaklarının farklı
ortamlarda yer alması, aynı verinin farklı formatlarda
ya da öznitelik bilgisinde tutulması ise kaynaklara
erişimi herkes için sorun haline getirmektedir. Bu
problem doğrultusunda, geoportal mimarisi önemli
bir çözüm getirerek, verinin erişebilirliğini ve
paylaşımını kolaylaştıracaktır.
http://geoportal.cob.gov.tr
http://www.geodata.gov.tr
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal
GIS SUMMIT 2011
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
GeoPortal