Transcript PPT basisblok 3 4 5

Vragen
 Wat zijn impulsen?
 Elektrische signalen die zich via neuronen en de
membranen van neuronen verplaatsen.
 Wat zijn receptoren?
 Chemische stoffen in en aan de celmembraan die gevoelig
zijn voor de neurotransmitter
 Hiermee kan ook de hele cel aangeduid worden die de
impulsen van een zenuwcel ontvangt
 Wat is een neuron?
 Zenuwcel
Vragen
 Waar ligt de Thalamus?
 Onderdeel van tussenhersenen  schakelcentrum
sensorische impulsen  voorrang
 Waar ligt de hersenschors?
 De sterk geplooide buitenkant van de grote hersenen
(grijze stof).
 Wat wordt er bedoeld met de cortex?
 cortex cerebri = Latijnse benaming voor hersenschors
Vragen
 Hoeveel cellen zitten er in onze hersenen?
 De grote hersenen bevatten meer dan 10 miljard
neuronen.
 Hoe kan activiteit van de hersenen gemeten
worden?

EEG (Elektro Encephalo Gram) of PET scan
Vragen
 In welk deel van de hersenschors liggen optische
beelden opgeslagen?

Secundaire optische schorscentrum
 Wat zijn neurotransmitters?
 Chemische signaalstoffen die impulsen WEL / NIET
overdragen aan een volgende cel.
 Wat kan het gevolg zijn van openingen in de
celmembraan van de postsynaptische cel?

Daardoor wordt de receptorcel ontvankelijker
(gevoeliger) voor impulsen (via neurotransmitters) van
de buurcel.
Werking sensoren
 Prikkel  impuls
 Impuls  als prikkeldrempel overschreden
 Sterkere prikkel  hogere frequentie
Passerproef
 2 sateprikkers per duo
Zenuwcel
 Dendriet = uitloper naar
cellichaam toe
 Axon (neuriet) = uitloper
van cellichaam af
 Myelineschede
 Cellen van Schwann
Teken een zenuwcel
Benoem:
 Axon
 Axoneindknopjes
 Cellichaam
 Dendrieten
 Celkern
 Knoop van Ranvier
 Myelineschede
 Neuriet
Controle zenuwcel
Functie
 Sensorische zenuwcellen:
 1 dendriet (+ myelineschede)
 Signaal: buiten  cellichaam  Centraal Zenuwstelsel
 Motorische zenuwcellen:
 Meerdere dendrieten
 Signaal: Centraal Zenuwstelsel  spieren / klieren
 Schakelcellen:
 zenuwcel  zenuwcel
 Meeste zenuwcellen in ruggenmerg zijn schakelcellen
Benoem de zenuwcellen
•Sensorisch
•Motorisch
•Schakelcel
Zenuwcel 3 functionele delen:
 Ontvangend deel (dendriet)
 Geleidend deel (axon)
 Overdragend deel
(synaps of motorische eindplaat)
Vraag: Wat is welk deel?
Geleidend
deel
Overdragend
deel
Ontvangend
deel
Contacten in een zenuwcel
Vraag
 Hoe komt het dat zenuwcellen slechts in 1 richting
een signaal doorlaten?
Bloed-hersenbarrière
Vraag g
Wat bedoelt men met de bloed-hersenbarrière?
Het mechanisme waardoor veel chemische stoffen
buiten de hersenen worden gehouden.
Vraag h
Welk groot voordeel levert de bloed-hersenbarrière?
Door de barrière is de kans klein dat ziektekiemen de
hersenen kunnen bereiken.
Vraag i
Welk nadeel brengt de bloed-hersenbarrière met zich
mee?
Het transport van o.a. glucose en aminozuren moet via
actief transport door de barrière plaatsvinden.
Normaal kunnen deze passief verplaatst worden.
Vraag j
Welke moleculen gaan zonder meer door de
bloedvatwand van de hersenhaarvaten heen?
Alleen zuurstof, koolstofdioxide en water en in vet
oplosbare moleculen.
Onder deze laatste vallen ook:
 heroïne,
 nicotine,
 cannabiol,
 alcohol en
 cafeïne.
Vraag k
Op welke manier komen de andere stoffen door die
wand heen?
De andere stoffen worden via actief transport
verplaatst.
Vraag l
Stel dat alle haarvaten in het lichaam ook een barrière
zouden hebben zoals de hersenhaarvaten: wat zou het
nadeel daarvan zijn?
Dit zou het lichaam veel meer energie kosten.
Vraag m
Chronisch alcoholisten zien er met hun bierbuik
weldoorvoed uit.
Toch kunnen hun hersencellen vroegtijdig
degenereren.
Leg uit waarmee dit samenhangt.
De alcoholisten hebben tekort aan B1
Drinken vooral alcohol
B1 (=thiamine): verbranding van glucose ATP
Gebrek B1 = gebrek energie = afsterven hersencellen =
Korsakoff
Het brein
 Film
Zenuwstelsel
 Waaruit bestaat het Centrale zenuwstelsel?
  hersenen en ruggenmerg
 Hoe heet het andere deel?
 Wat doet het Perifere zenuwstelsel?
  verbind organen met centrale zenuwstelsel
Centrale zenuwstelsel
 Hersenen
 Hersenstam
 Tussenhersenen
 Kleine hersenen
 Grote hersenen
 Ruggenmerg
Indeling naar functie:
 Animale zenuwstelsel:
 interactie
met de omgeving
 bestuurt skeletspieren
 Autonome zenuwstelsel:
 reguleert organen
Autonome zenuwstelsel
Opdracht
Bekijk bioplek.org  Inhoud animaties havo / vwo
 Zenuwstelsel  Membraan neuriet (axon)
impulsgeleiding
Voorbereiden (20 min)
 Presenteer (5 min) op digibord
 ingangstoets basisblok 5 vraag a t/m f
Vraag a
Welk proces kost een neuron in rusttoestand energie?
De Na/K-pomp die steeds energie gebruikt om een
constant potentiaalverschil te handhaven: Natrium ionen naar buiten en kaliumionen naar binnen
pompen.
Vraag b
Welke twee ionen worden in welke richting onder
invloed van de Na/K-pomp getransporteerd?
De Natrium -ionen stromen door de geopende
Natriumkanaaltjes naar binnen.
Vraag c
Welke ionen gaan tijdens de depolarisatie in welke
richting door de kanaaltjes van de celmembraan heen?
Natriumionen stromen naar binnen
Vraag d
Welk transport vindt er plaats tijdens de repolarisatie?
Kaliumionen stromen naar buiten
Vraag e
Welk transport vindt er plaats tijdens de herstelfase?
De Na/K-pomp:
• pompt natriumionen naar buiten,
• pompt kaliumionen naar binnen.
Vraag f
Waarvoor wordt in rust een membraanpotentiaal van 70 mV gehandhaafd?
 De rustpotentiaal moet gehandhaafd blijven zodat bij
een volgende impuls opnieuw een potentiaalverschil
aanwezig is waarbij makkelijk een nieuwe impuls
kan ontstaan.
Opdracht
Bekijk bioplek.org  Inhoud animaties havo / vwo
 Zenuwstelsel  synaps neurotransmitters
Voorbereiden (10 min)
 Presenteer (5 min) op digibord
 ingangstoets basisblok 5 vraag g t/m i
Vraag g
Op welke manier is er in synapsen sprake van een
recyclingproces?
 De neurotransmitters worden afgebroken en deels
weer aan elkaar gekoppeld in het presynaptische
eindblaasje.
Vraag h
Noem twee redenen waardoor een impuls maar in één
richting over het axon kan lopen.
 De impuls beweegt in één richting doordat de andere
zijde zich nog in de refractaire periode bevindt: niet
prikkelbaar is.
 Verder kunnen de neurotransmitters alleen aan de
presynaptische zijde uitgestoten worden.
Vraag i
Wat bedoelt men met het alles-of-niets-principe wat
betreft het ontstaan van een impuls?
 Als eenmaal een actiepotentiaal ontstaat, wordt deze
doorgegeven langs de zenuwcel zonder dat hij te
stoppen is.
Vraag j
Welk voordeel heeft de myelineschede van een axon?
 Doordat het ompolen op minder plaatsen hoeft
plaats te vinden, neemt het minder tijd. en daardoor
is de snelheid hoger.
Vraag 1
Hoe verloopt het signaal?
LR
RL
Vraag 2
 Waaruit bestaat het centrale zenuwstelsel?
 A: Ruggenmerg en zenuwen
 B: Ruggenmerg en hersenen
 C: Alle zenuwen
 D: Alleen de perifeer (aan de buitenzijde) gelegen
zenuwen
Vraag 3
 In de afbeelding zie je een





doorsnede van het ruggenmerg
1 = witte stof
3 = grijze stof
Vraag
Witte stof is wit door dat er
zenuwcellen doorheen lopen
met een myeline schede
A: JA
B: Nee
Vraag 4
•A: Sensorisch
•B: Motorisch
•C: Schakelcel
•A: Motorisch
•B: Sensorisch
•C: Schakelcel
•A: Schakelcel
•B: Motorisch
•C: Sensorisch
Vraag 5
Autonome zenuwstel
Waar of niet waar?
 Orthosympatische zenuwstelsel  rust
 Parasympatische zenuwstelsel  activiteit
 Waar
 Niet waar
Vraag 6
Waar of niet waar?
 Animale zenuwstelsel:
 interactie met de omgeving
 bestuurt dwarsgestreepte skeletspieren
 Autonome zenuwstelsel:
 reguleert organen
 Waar
 Niet waar
Vraag 7
Autonome zenuwstel
Waar of niet waar?
 Orthosympatische zenuwstelsel  rust
 Parasympatische zenuwstelsel  activiteit
 Waar
 Niet waar
Vraag 8
 Aan de binnenzijde van het membraan van een
zenuwcel in de rustfase bevinden zich veel negatief
geladen eiwitten en veel K+
 Waar
 Niet waar
Vraag 9
 Bij depolarisatie pompt de Na/K pomp Na naar
binnen
 Waar
 Niet waar
 Bij depolarisatie diffundeert Na via de Na kanaaltjes naar
binnen
Vraag 10
 Bij repolarisatie gaan Na-poorten dicht, K-poorten
open.
 K= naar buiten
 Binnenkant cel wordt negatief geladen
 Waar
 Niet waar
Winnaar
???