Transcript PP hersenen en zenuwstelsel

De hersenen
en het zenuwstelsel
• Zenuwstelsel speelt een
rol bij:
– Gedrag
– Regeling van processen
in je lichaam
• Centraal zenuwstelsel
(CZS in nl,CNS in eng)
–
–
–
–
Grote hersenen
Kleine hersenen
Hersenstam
ruggenmerg
• Perifeer zenuwstelsel
– zenuwen
4
1 = tussenwervelschijf
2 = wervel
3 = ruggenmerg
4 = ruggenmergszenuw
Ruggenmerg
Witte stof (schors)  uitlopers schakelcellen
Grijze stof (merg)  cellichamen van
schakelcellen en motorische zenuwcellen
Zenuwknoop (spinale ganglia)  liggen
sensorische zenuwcellen
De Hersenen
Grote hersenen
(cerebrum)
Kleine hersenen
cerebellum
1 = Schors  grijze stof  cellichamen van schakelcellen
2 = Merg  witte stof  uitlopers van schakelcellen
Om hersenen liggen drie hersenvliezen voor
bescherming en bloedvoorziening
Grote hersenen
Centrale groeve
1. Sensorische centra:
impulsen verwerken
(+ bewustwording)
2. Motorische centra:
ontstaan impulsen voor
bewuste bewegingen
Andere onderdelen van grote
hersenen:
Limbisch systeem: oa geheugen, emoties
enz. (in nauw contact met andere
hersenonderdelen)
- Amygdala: angst, emotie
- Hippocampus: oa geheugen
- Thalamus en hypothalamus
- Reukhersenen
Contact van hypothalamus met hypofyse
De cortex:
sensorische en motrische gebieden
Kleine hersenen
Coördinatie van alle bewegingen
(o.a. evenwicht)
De Hersenstam
• Is voortzetting van ruggenmerg
• Bestaat uit
– middenhersenen,
– pons
– Verlengde merg
• Bevat centra van autonome
zenuwstelsel
o.a. voor ademhaling,
lichaamstemperatuur
• Aantal reflexen verloopt via
hersenstam
o.a. pupilreflex
• Let op: via hersenstam worden
impulsen van linkerlichaamshelft
geleid naar de
rechterhersenhelft.
Zenuwen die via de
hersenstam de
hersenen verlaten
•12 paar hersenzenuwen
•31 paar ruggemergzenuwen
•Motorische zenuwen
•Sensorische zenuwen
Verwerking van informatie?
prikkel 
impuls  CZS  impuls 
Ontvangen
door
zintuigcellen
Geleid door
zenuwcellen
Geleid door Ontvangen
zenuwcellen impuls en
voeren actie uit
receptor
conductor
conductor effector
• De rol van zenuwcellen
• Bouw van zenuwcellen
Spieren of
klieren
De bouw van zenuwcellen
• Bouw van zenuwcellen
(neuronen)
– Cellichaam
– Uitlopers
• Dendrieten (naar cl toe )
• Axonen (van cl af )
– Kunnen myelineschede
hebben
Soorten zenuwcellen
•
3 soorten zenuwcellen:
–
–
–
•
Schakelcellen
Motorische zenuwcellen
Sensorische zenuwcellen
Welke verschillen zie je?
1. In welke richting vervoeren
ze impulsen
2. De lengte van axonen en
dendrieten
3. Waar ligt het cellichaam?
Soorten zenuwcellen
• Sensorische zenuwcellen
– Geleiden impulsen van receptor naar CZS toe
– Cellichaam ligt dichtbij CZS
– Lange dendriet, kort axon
• Motorische zenuwcellen
– Geleiden impulsen van CZS af naar effector toe
– Cellichaam ligt in het CZS
– Korte dendriet, lang axon
• Schakelcellen
– Geven impulsen van sensorisch naar motorisch
– Liggen in CZS
Reflex
Reflex = snelle (onbewuste) reactie op bepaalde prikkel.
(bv.: pupilreflex / kniepeesreflex / hoestreflex)
Reflexen zijn belangrijk:
- bij lichaamshouding
- als bescherming
(bv. als je per ongeluk iets heets aanraakt)
- bij bewegingen / coördinatie van spieren
(bv. bij lopen en fietsen)
Kniepeesreflex
Animatie Bioplek reflexboog
Animatie Bioplek kniepeesreflex
Het zenuwstelsel
Indeling op grond van werking
•Animale zenuwstelsel
- staat onder invloed van de wil
- verzorgd bewuste reacties en reflexen
- centra liggen voornamelijk in grote hersenen
•Autonome zenuwstelsel
- staat niet onder invloed van de wil
- voor onbewuste functies van organen
- regelt allerlei lichaamsfuncties o.a.hartslag,
spijsvertering,ademhaling, nieren etc
- centra in hersenstam
Hormoonstelsel veel invloed op
Autonome zenuwstelsel
Bestaat uit:
1) orthosympatisch deel
2) parasympatisch deel
Naar ieder orgaan (doelwitorgaan) gaat een
orthosympatische zenuw en een parasympatische
zenuw (= dubbele innervatie)
Deze hebben een tegengestelde werking
Autonome zenuwstelsel
Orthosympatisch zenuwstelsel
Stimuleert organen die met activiteit te
maken hebben
+ versnelling ademhaling
+ versnelling hartslag
+ verhoging dissimilatie (verbranding om
energie vrij te maken)
- remt (vertraagt) spijsvertering
Orthosympatische deel wordt
vanuit het ruggenmerg (4) via
de grensstrengen (5) naar de
organen geleid.
Zowel links als rechts v.d.
wervelkolom liggen deze
ganglia
Parasympatisch zenuwstelsel
Zwevende zenuwen ontspringen uit hersenstam
+ stimuleert spijsverteringsorganen
+ bevordert assimilatie (vormen
organische stoffen voor opbouw
lichaam)  voor rust en herstel lijf
- remt (vertraagt) hartslag en
ademhaling