Transcript File

Chương 3:
Sự Phân Bố và Sự
Lưu Trữ của Các Độc Chất
1
DISTRIBUTION AND
STORAGE OF TOXICANTS)
(
Bài giảng độc học môi trường - K32
15/9/2010
Sự phân bố của các độc chất
2
 Khái niệm: Sự phân bố xảy ra
khi một độc chất được hấp
thụ và được vận chuyển đến
các vùng khác nhau trong cơ
thể.
 Hệ tuần hoàn chịu trách nhiệm
cho sự phân bố độc chất
 Chức năng của hệ tuần hoàn
1. Vận chuyển oxygen và chất
dinh dưỡng đến các cơ quan
trong cơ thể
2. Mang các chất thải của quá
Bài giảng độc học môi trường - K32
15/9/2010
Hệ tuần hoàn
3
Hệ thống tuần hoàn gồm:
 Phần tuần hoàn bạch huyết có chức năng rút hết lượng dịch thừa
ra khỏi các mô. Phần này bao gồm các mạch bạch huyết, các hạch
bạch huyết, các tập hợp của mô dạng bạch huyết (amidan, lá lách
và tuyến ức) và các tế bào lympho tuần hoàn (một trong năm
dạng khác nhau của bạch cầu)
 Phần tuần hoàn máu (phần tim mạch) bao gồm tim, các động
mạch, các tĩnh mạch, các mao mạch và môi trường tuần hoàn
được gọi là máu → đóng vai trò chính trong việc phân bố độc
Bài giảng độc học môi trường - K32
chất
15/9/2010
Các con đường phân bố độc chất
4
 Đối với trường hợp hấp thụ qua hệ tiêu hóa:
l Độc chất đi trực tiếp vào máu trong mao mạch của niêm
mạc  gan  tim  tuần hoàn phổi  tuần hoàn toàn
phần  mô
l Độc chất đi vào phần bạch huyết  mạch bạch huyết
hướng tâm  hạch bạch huyết  mạch bạch huyết ly tâm
 vòi bạch huyết  tĩnh mạch cảnh  tim  tuần hoàn
hệ thống  mô
Bài giảng độc học môi trường - K32
15/9/2010
Các con đường phân bố độc chất
5
Đối với trường hợp hấp thụ qua hệ hô hấp:
1.
Độc chất đi vào máu trong mao mạch của niêm mạc
tĩnh mạch phổi  tim  tuần hoàn hệ thống  mô
2. Độc chất (ví dụ, các hạt) đi vào vùng không gian giữa các
tế bào  mạch bạch huyết  mô
Đối với trường hợp hấp thụ qua da
Độc chất đi vào máu trong mao mạch dưới da tĩnh mạch
 tim  tuần hoàn hệ thống  mô
Bài giảng độc học môi trường - K32
15/9/2010
Các yếu tố ảnh hưởng lên sự phân bố
độc chất đến các mô
6
 Tính chất của độc chất:
 Gradient nồng độ (trong máu và trong các mô):
l Sau khi hấp thụ độc chất được pha loãng bởi các dịch lỏng trong cơ
thể.Trong cơ thể dịch lỏng có ở ba nơi:
- huyết tương (chiếm khoảng một nửa thể tích máu, tổng lượng máu cơ thể
từ 4-6 lít, chiếm 7-9% trong lượng cơ thể
- khe giữa các tế bào, chiếm 13% trong lượng cơ thể
- trong các tế bào, chiếm 40% trong lượng cơ thể
 Ái lực của độc chất đối với các mô (mô cơ, mô liên
kết, mô thần kimh…)
 Hàng rào cấu trúc đối với sự thâm nhập của độc
chất
Bài giảng độc học môi trường - K32
15/9/2010
Các yếu tố ảnh hưởng lên sự phân bố
độc chất đến các mô
7
 Lưu lượng máu: Sự tích lũy độc chất của một cơ quan chịu ảnh
hưởng của hai yếu tố
 thể tích máu chảy qua cơ quan
 khối lượng của cơ quan
Thông số kết hợp của hai yếu tố ảnh hưởng trên là tỷ số lưu lượng
máu/khối lượng cho phép so sánh sự tích lũy độc chất trong các
cơ quan khác nhau
Bảng so sánh
khối
lượng,
dòng máu và
%lượng máu đi
qua
Bài giảng độc học môi trường - K32
15/9/2010
Sự lưu trữ độc chất
8
Sự lưu trữ là sự tích lũy độc chất
trong các mô hay khi độc chất gắn
kết với các protein sinh chất tuần
hoàn. Sự lưu trữ làm giảm nồng dộ
của độc chất ‘tự do’ trong huyết
tương
Bài giảng độc học môi trường - K32
15/9/2010
Sự lưu trữ độc chất
9
l Sự lưu trữ protein sinh chất: Liên kết hóa học giữa độc
chất với protein sinh chất có thể là liên kết cộng hóa trị
hoặc không là cộng hóa trị. Các phản ứng thế độc chất
bởi một tác nhân có ái lực mạnh hơn là rất đáng chú ý
l Sự lưu trữ trong xương: Xương được tạo thành bởi các
protein và các muối khoáng hydroxyapatit
Ca10(PO4)6(OH)2. Sự lưu trữ xảy ra khi có sự thay thế, ví
dụ, F cho OH, Sr hoặc Pb cho Ca. Các khoáng trong
xương quay vòng mỗi 7-10 năm
Bài giảng độc học môi trường - K32
15/9/2010
Sự lưu trữ độc chất
10
 Sự lưu trữ trong gan: Độc chất được lưu trữ bằng cách gắn
kết với protein trong tế bào chất của tế bào gan
(hepatocyte)
 Sự lưu trữ trong thận
 Sự lưu trữ trong mỡ: Khoảng 50% mỡ của cơ thể nằm
trong các mô mỡ dưới da; 50% còn lại nằm trong màng nối
(ometa ruột), chung quanh thận, giữa các cơ, trên bề mặt
tim, ruột
15/9/2010
Sự lưu trữ trong mỡ chủ yếu là với các độc chất ưa
Bài giảng
 độc học môi trường - K32
Sự lưu trữ độc chất
11
Bài giảng độc học môi trường - K32
15/9/2010