Transcript 5.Ünite - Ekonomi ve Sosyal Hayat

V.ÜNİTE
EKONOMİ ve
SOSYAL HAYAT
Öğrenme Alanı:
Üretim-Dağıtım ve Tüketim
TARIM
Çeşitli makinelerden, insan
ve hayvan gücünden
yararlanarak topraktan ürün
elde etme faaliyetine TARIM
denir.
Tarımda makine kullanımı
ile ekili-dikili alanlar artmış ve
ürün miktarı artmıştır.
TIMAR SİSTEMİ
-
-
-
-
Osmanlı Devleti’nde toprağın sahibi
devlettir.
Yeni ele geçirilen toprakları devlet,
komutan ya da memurlarına “maaş”
karşılığı vermiştir.
Bu topraklardan devlet tarım ürünü
vergisi almazdı. Vergiyi toplayan tımar
beyi, bu vergi ile maaşını karşılar ve
kalanı ile de asker yetiştirirdi.
Bu askerler “Tımarlı Sipahi Ordusu”nu
oluşturur.
TIMAR SİSTEMİ
-
-
-
Tımarlı Sipahi Ordusu Osmanlı’nın en
kalabalık ordusudur. Atlı askerlerden
oluşur.
Toprağını ekmeyen ya da terk
edenden devlet “çiftbozan” vergisi
alırdı. Eğer 3 yıl üst üste ekmezse o
toprak elinden alınır başkasına
verilirdi.
1839 “Tanzimat Fermanı” ile Tımar
Sistemi tamamen sona ermiştir.
TIMAR SİSTEMİNİN FAYDALARI
-
Üretimin sürekliliği sağlanmıştır.
-
Hazineden büyük bir yük kalkmıştır.
-
Savaşa hazır bir ordu oluşmuştur.
Ülke güvenliği sağlanmıştır.
Toprağın boş kalması önlenmiştir.
Vergilerin düzenli toplanması
sağlanmıştır.
AHİLİK
-
-
-
-
13.Yüzyılda Anadolu’da faaliyet göstermiş
olan esnaf ve sanatkarlar birliğidir.
Ahi Evran ilk kurucusudur.
AHİLİK: ahlak, sanat ve konukseverliğin
birleşimi olarak ün yapmıştır.
12-13 yaşlarındaki çocuklar yeteneklerine
uygun bir sanat faaliyeti gösteren bir
ustanın yanına çırak olarak verilirdi.
Usta, çırağın hem ahlaki hem mesleki
hocasıdır.
USTA
KALFA
ÇIRAK
TARIM
ÜRÜNÜ
1.BÖLGE
2.BÖLGE
Y
BUĞDAY
İÇ ANADOLU
MARMARA
MISIR
AKDENİZ
KARADENİZ
Ş.PANCARI
İÇ ANADOLU
KARADENİZ
PAMUK
G.DOĞU AND.
EGE
TÜTÜN
EGE
KARADENİZ
AYÇİÇEĞİ
MARMARA
İÇ ANADOLU
ZEYTİN
EGE
MARMARA
HAYVANCILIK
BESLENEN YER
BESLENEN YER
BÜYÜK BAŞ H. D.ANADOLU
KARADENİZ
KÜÇÜK BAŞ H. İÇ ANADOLU
G.DOĞU AND.
KÜMES HAYV.
B.KARADENİZ
MARMARA
İPEK BÖCEKÇ. BURSA,
BİLECİK,
ARICILIK
RİZE, MUĞLA,
HAKKARİ,
BALIKÇILIK
KARADENİZ
DENİZLİ,
ELAZIĞ
ANTALYA,
BURSA
MARMARA
Y
TARIMI
ETKİLEYEN
FAKTÖRLER
1. İklim
5. Deniz Etkisi
2. Yerşekilleri
4. Enlem
3. Toprak Türü
TARIM ÜRÜNÜ
BİTKİ ÖRTÜSÜ
SICAKLIK
YAĞIŞ
İKLİM
Tarımda Verimi
Etkileyen Faktörler:
1.
2.
3.
4.
5.
Sulama
Gübreleme
Tohum Islahı
Tarımda Makineleşme
Zirai Mücadele
Ülkemizde TARIMI destekleyen
kurum ve kuruluşlar nelerdir?
Tarım İşletmeleri
Genel Müdürlüğü:
Üretim ve kaliteyi
yükseltmeye çalışır.
Devlet Su İşleri
(DSİ):
Bent, gölet, baraj ve
sulama şebekesi ile
tarımı destekler.
Ziraat Bankası:
Kredi vererek ve
yatırımlar yaparak
çiftçiyi destekler.
Tarım Kredi
Kooperatifleri:
Ürünleri değerlendirmek
ve destek alımlara
yapmaktadır.
Y
Yurdumuzda sulama yaygınlaşırsa:
-
-
-
Tarım çalışmaları iklime bağlı
olmaktan kurtulur.
Nadas tarımı sona erer.
Tarlalardan bir yılda birden fazla ürün
elde edilir. (Yaz uzunluğuyla da ilgili)
Tarlaların verimi artar.
Çiftçinin gelir seviyesi artar.
Üretimde dalgalanma azalır.
yazılacak
TARIM SEKTÖRÜ
UYARI:
Ekonomisinde tarım
sektöründe çalışanların
payının fazla olduğu
ülkeler geri kalmış
ülkelerdir.
UYARI:
Bir ülkede sanayi ve
hizmet sektöründe
çalışanların sayısı
fazla ise o ülke
gelişmiş bir ülkedir.
İhracat: Dış Satım
İthalat: Dış Alım
FINDIK üretiminde dünyada 1. ülkeyiz
AYÇİÇEĞİ
Edirne-Trakya-Marmara
GÜL-ISPARTA
1 lt gülyağı için kaç kilo
gül yaprağı gereklidir.
LEBLEBİ (Nohuttan yapılır)
ÇORUM, DENİZLİ
ANKARA TİFTİK KEÇİSİ
Angora örgüsü, Sof ipliği
KONYA OVASI
BUĞDAY, ARPA, ÇAVDAR
(Tahıllar, hububat)
RİZE Yaylalarında Büyükbaş
Hayvancılık ve Arıcılık çok
gelişmiştir.
ZEYTİN: Ege ve
Marmara
HUMUS: Çürümüş bitki
kalıntılarının, toprağın üst
kısmında birikmesi ile
oluşan tabakaya humus
denir. Verimi arttırır.
NADAS: Toprağın bir
sene boş bırakılmasıdır.
Sebep: Yağışın yetersiz
olmasından dolayı
toprağın verimsiz olması.
Amaç: Toprağı bir yıl boş
bırakarak, eksik olan
mineralleri toplamasını
sağlamak.
NADAS:
Yağışın yetersiz olduğu
yerlerde yapıldığı için;
*İç Anadolu,
*Güney Doğu,
*Doğu Anadolu,
*Ergene’de
yapılmaktadır.
NADAS:
Bu uygulama Erozyonu
arttırır. Yani toprak
Nadasa bırakılmamalıdır.
Nadas uygulamasının
azaltılması, sulamanın
geliştirilmesine bağlıdır.
KURU TARIM:
Tamamen doğal
koşullara bağlı olarak
yapılan tarımdır.
İklimde meydana gelen
olumsuzluklar, tarımda
verimliliği hemen
etkiler.
SULU TARIM:
Sulama imkanlarının
olduğu alanlardaki tarım
çeşididir. Yağışın yetersiz
olduğu yıllarda üretim
açığı sulama ile kapatılır.
Sulu tarım ile üretimde
denge sağlanır. Yıldan
yıla dalgalanma söz
konusu olmaz.
SULU TARIM
MODERN (İNTANSİF)
TARIM:
Sulama, gübreleme, makine
kullanımı, kaliteli tohum,
ilaçlama gibi yöntemler
kullanılarak, birim alandan
elde edilen verimi arttırma
tekniğidir.
Makineli tarım, düz arazide
yapılabilir.
MODERN
(İNTANSİF)
TARIM
İLAÇLAMA
İNCE
(İNTANSİF)
TARIM
MAKİNELİ TARIM
KARADENİZ
(EĞİMLİ ARAZİ)
İLKEL(EKSTANSİF)TARIM:
Tarımın, insan ve hayvan
gücü ile yapılmasıdır.
Türkiye’de 1950’lere kadar
vardı.
Verim çok düşüktür.
Makineleşme ile insanlar işsiz
kalmış ve kente göç başlamış.
İLKEL TARIM
TAHILLAR:
Buğday: İç Anadolu
Arpa: İç Anadolu
Mısır: Akdeniz
Pirinç: Marmara
ENDÜSTRİ BİTKİLERİ:
Pamuk: G.Doğu Anadolu
Tütün: Ege Bölgesi
Şeker Pancarı:İç Anadolu
Çay: Karadeniz
YAĞ BİTKİLERİ:
Ayçiçeği: Marmara
Zeytin: Ege Bölgesi
Haşhaş: Ege Bölgesi
MEYVELER:
Fındık: Karadeniz
Turunçgiller: Akdeniz
Üzüm: Ege Bölgesi
İncir: Ege Bölgesi
Elma: İç Anadolu
Yurdumuzda Hayvancılığın
Geliştirilmesi İçin:
-
Hayvan ırklarının ıslah edilmesi.
Otlakların ıslah edilmesi.
Yem üretiminin artırılması.
Ahır hayvancılığının artırılması.
Hayvan hastalıklarıyla mücadele edilmesi.
Devlet kredilerinin artırılması gereklidir.
TÜRKİYE’DE CİNSE GÖRE
HAYVAN YÜZDESİ
60
50
40
30
Yüzde
20
10
0
Koyun
Sığır
Kıl
Tiftik
Keçisi Keçisi
MERA HAYVANCILIĞI: Hayvanların
otlaklarda beslendiği hayvancılık
türüdür. Meralar yağışa bağımlı
olduğu için yağışın az olduğu
dönemlerde verim düşer. Doğu
Anadolu 1., Karadeniz 2.dir.
AHIR HAYVANCILIĞI: İyi cins,
verimi yüksek hayvanlarla
ahırlarda yapılan hayvancılıktır.
Geliri yüksektir. Büyük kent
çevrelerinde yapılır. Marmara
Bölgesi 1.dir.
HAYVANCILIK
Kümes
Hayvancılığı
ÖZELLİK
Modern tavuk çiftlikleri
Marmara’da en gelişmiştir.
İpek Böcekçiliği Tekstilde kullanılır.
Bursa, Balıkesir, Denizli..
Arıcılık
Çam balı ve çiçek balı.
Rize, Muğla, Hakkari, Kars
Balıkçılık
Karadeniz bölgesi 1.dir.
Deniz ve tatlı su balıkçılığı
ORMANCILIK
(Karadeniz 1., Akdeniz 2.dir)
Ormanların Faydaları:
-
-
Erozyonu önler, havayı temizler,
Kereste, tomruk ve odun elde edilir,
Çam fıstığı, defne yağı, sığla yağı,
Avcılık ve turizm için önemlidir,
Mobilyacılık ve inşaat sektörü gelişir,
Kağıt üretiminde kullanılır,
GAP
-
-
-
-
Hammadde işlenerek ............. yapılır.
Elazığ, Muğla, Bursa’da çıkarılan ..........
paslanmayan bir maden olduğundan
kaplama sanayinde kullanılır.
Jet ve roket yakıtı, bilgisayar ve cep
telefonu alanında kullanılan .........
geleceğin petrolü olarak tanımlanır.
Sivas ve Malatya’da çıkarılan ve
Elazığ, Karabük ve İskenderun’da
işlenen .......... madenidir.
PKK’yı önlemeyi hedefleyen dünyanın
on projesinden biri ......... tır.
-
-
-
-
Hammadde işlenerek SANAYİİ yapılır.
Elazığ, Muğla, Bursa’da çıkarılan KROM
paslanmayan bir maden olduğundan
kaplama sanayinde kullanılır.
Jet ve roket yakıtı, bilgisayar ve cep
telefonu alanında kullanılan BOR
geleceğin petrolü olarak tanımlanır.
Sivas ve Malatya’da çıkarılan ve
Elazığ, Karabük ve İskenderun’da
işlenen DEMİR madenidir.
PKK’yı önlemeyi hedefleyen dünyanın
on projesinden biri GAP tır.
Ben bir çiftçiyim.
Seralarım var. İşimi iyi
yaptığımı düşünüyorum.
-Doğayı çok seviyorum.
-Ürünlerimi sevgi ile
yetiştiriyorum.
-Ayrıca çocukluğumdan
beri kendi arazilerimizde
bu işi yapıyorum.
-Organik tarım yaparak
daha iyi gelir elde
ediyorum.
Mesleğinizi en iyi şekilde
yapabilmeniz için önce
kendinizi tanımanız
gerekmektedir. Kendinize,
“En geçerli ya da en çok
kazanç getiren meslek
nedir?” Sorusunu değil,
“Ben hangi işi en iyi
yapabilirim? Hangi işte
mutlu olurum?” sorularını
sormalısınız.
Aşağıda “A” ürününün yıllara göre
üretim miktarları verilmiştir. (ton)
40 –
30 –
20 –
10 –
1980
1990
2000
2008
1. “A” ürünü en fazla hangi yıl üretilmiştir?
2. Üretimin yıllara göre dağılımı nasıldır?
3. En az hangi yıl üretilmiştir?
4. 1990 yılında üretim yaklaşık kaç tondur?
Bölge
Akdeniz
Ege
Diğer
Türkiye
Sayı
17.700.000
5.300.000
1.000.000
24.000.000
Yüzde %
73
22
5
100
Türkiye turunçgil ağaçlarının bölgelere dağılışı (DİE-1990)
1. En fazla ağaç hangi bölgemizdedir?
2. Toplam turunçgil ağacı ne kadardır?
3. Doğu bölgelerimizde turunçgil olup olmadığını
bu tablodan çıkarabilir miyiz?
Yandaki grafikte,
ormanların Türkiye’nin
coğrafi
bölgelerine dağılışı
verilmiştir.
Grafiğe bakılarak
aşağıdaki yargılardan
hangisine ulaşılamaz?
A. Kıyılardan iç bölgelere gidildikçe orman varlığı
azalmıştır.
B. Karadeniz ve Akdeniz bölgeleri orman varlığı yönünden
en zengin bölgelerdir.
C. Ormanlarımız enleme uygunluk göstermektedir.
D. Orman yönünden en fakir bölge Güneydoğu Anadolu
Bölgesi’dir.
Yandaki grafikte,
ormanların Türkiye’nin
coğrafi
bölgelerine dağılışı
verilmiştir.
Grafiğe bakılarak
aşağıdaki yargılardan
hangisine ulaşılamaz?
A. Kıyılardan iç bölgelere gidildikçe orman varlığı
azalmıştır.
B. Karadeniz ve Akdeniz bölgeleri orman varlığı yönünden
en zengin bölgelerdir.
C. Ormanlarımız enleme uygunluk göstermektedir.
D. Orman yönünden en fakir bölge Güneydoğu Anadolu
Bölgesi’dir.
Aşağıdakilerden hangisi
ülkemizde tarımı geliştirmek
için kurulan devlet
kurumlarından biri değildir?
A. Toprak Mahsulleri Ofisi
B. Tarım Kredi Kooperatifleri
C. Türkiye Ziraat Odaları Birliği
D. Etibank İşletmeleri
Aşağıdakilerden hangisi
ülkemizde tarımı geliştirmek
için kurulan devlet
kurumlarından biri değildir?
A. Toprak Mahsulleri Ofisi
B. Tarım Kredi Kooperatifleri
C. Türkiye Ziraat Odaları Birliği
D. Etibank İşletmeleri
I. TEMA
II. Kızılay
III. Ziraat Bankası
IV. Devlet Su İşleri
Yukarıdakilerden hangileri
Türkiye’de tarımı destekleyen
kuruluşlardandır?
A. Yalnız II
B. I ve II
C. III ve IV
D. I, III ve IV
I. TEMA
II. Kızılay
III. Ziraat Bankası
IV. Devlet Su İşleri
Yukarıdakilerden hangileri
Türkiye’de tarımı destekleyen
kuruluşlardandır?
A. Yalnız II
B. I ve II
C. III ve IV
D. I, III ve IV
Aşağıdakilerden hangisi
tarıma dayalı bir sanayi
koludur?
A. Seramik Fabrikası
B. Petro-kimya Sanayi
C. Çimento Sanayi
D. Tekstil Sanayi
Aşağıdakilerden hangisi
tarıma dayalı bir sanayi
koludur?
A. Seramik Fabrikası
B. Petro-kimya Sanayi
C. Çimento Sanayi
D. Tekstil Sanayi