Transcript PACS

SAĞLIK SİSTEMLERİ SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ
Barbaros Bulvarı Nispetiye Mah. Uygur Apt. No:102/9
Zincirlikuyu/İSTANBUL
Tel: +90 212 337 57 96 Fax:+90 212 337 57 51
Web: www.aionmed.com Mail: [email protected]
DİJİTAL
RADYOLOJİDE
CR-DR ve PACS
SİSTEMLERİ
Ahmet YAKIN
DİJİTAL RADYOLOJİ
NEDİR?
Dijital Radyoloji; radyo frekansı, ses dalgaları,
radyoaktif maddelerle ve X - ray ışınları ile elde
edilen
görüntülerin
bilgisayar
ortamında
oluşturulmasına Dijital Radyoloji denir.
Dijital radyoloji uygulamalarında üst düzeyde
görüntü elde edilebilmesi nedeniyle, artık gelecekte
ve günümüzde tüm röntgen ve radyoloji
uygulamalarının dijital ortamlarda yapılmasını
gerektirmektedir
A-DİJİTAL RADYOLOJİDE HASTANE BİLEŞENLERİ
 Dijital Röntgen (CR, DR, Dijital Mamografi dahil)
 Ultrasonografi (US)
 Anjiografi (DSA)
 Renkli Doppler Ultrasonografi (RDUS)
 Bilgisayarlı Tomografi (BT)
 Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
 Nükleer Tıp (NT)
B-DİGİTAL RADYOLOJİ TEMEL ALTYAPISI
 HIS
 RIS
 PACS
 WEB SERVER
 TELERADYOLOJİ
Dijital Röntgen; klasik röntgende olduğu gibi
X - ray ışınları ile çalışır, ancak görüntünün filmde
değil bilgisayar ortamında oluşturulmasına DİJİTAL
RÖNTGEN denir.
Dijital Röntgen görüntüsünün elektronik olarak
elde edilmesi iki şekilde yapılmaktadır.
* İndirekt Dijital Röntgen (CR Sistemleri)
* Direkt Dijital Röntgen (DR Sistemleri)
İndirekt Dijital Röntgen (CR Sistemleri)
Genel olarak Bilgisayarlı Röntgen Sistemi
olarak adlandırılır. Bu sistemde konvansiyonel
röntgendeki gibi kaset teknolojisi kullanmaktadır. X
ışınları stimule edici (uyarıcı) fosfor plakalardan
geçtikten sonra önce ışık fotonlarına, daha sonra
elektrik sinyallerine dönüştürülmesi ile fosfor plaka
üzerinde oluşan latent görüntü özel bir cihaz ile
okunarak dijital görüntü elde edilmesine dayanan
yöntemdir.
İndirekt Dijital Röntgen (CR Sistemleri)
 Kaset+Fosfor Plaka
 Hasta Tanımlama İş İstasyonu
 Tarayıcı
*KURU SİSTEM PRİNTER CR SİSTEMİNİN BİR BİLEŞENİ DEĞİLDİR.
*TÜM CR SİSTEMLERİNE İSTENİLEN KURU SİSTEM PRİNTER
BAĞLANABİLİR.
İndirekt Dijital Röntgen (CR) Fosfor Plaka
Işınla uyarılabilir fosfor ekran ya da depo fosfor
görüntüleme plakası adı verilen, baryum
florohalid
kristallerinden oluşan bir plakadır.
Fosfor plakayı oluşturan kristaller, baryumun
halid grubu elementlerinden iyot, brom ve klorla
yaptığı bileşiklerdir (BaFI, BaFCl, BaFBr). Ayrıca
aktivatör madde olarak tanımlanan Europium (Eu)
elementi, fosfor kristalinde elektron alışverişini
sağlamakta ve görüntü oluşumunda önemli bir rol
oynamaktadır. Tüm bu bileşikler yarı iletken
özelliğinde kristal bir ortam içerisindedirler. Yarıiletkenlerde
elektronların
yoğun
olarak
bulunduğu valens bandı, elektronların çok az
bulunduğu kondüksiyon
bandı ve ikisinin
arasında F-merkezi adı verilen, elektronların
yakalanarak tutulduğu (trapping) bir ara alan
bulunmaktadır
İndirekt Dijital Röntgen (CR) Fosfor Plaka
Bilgisayarlı
Röntgen
(CR)’
de
görüntünün oluşumu:
A)X-ışını enerjisiyle bir Europiumun
valens elektronu serbest hale geçer,
kondüksiyon bandına yönelir ve Fmerkezi adı verilen elektron tutma
özelliği olan bir alanda yüksek
enerjili bir konumda yakalanır.
B)Okuma sırasında, dışarıdan verilen
laser ışını enerjisi ile yeniden
serbest
hale
geçen
elektron
kondüksiyon bandı ile valens bandı
arasında yer değiştirme özelliği
kazanır. Elektron valens bandına
döndüğünde Europium eski haline
geçer, tüm işlemden artan enerji
foton olarak salınır. Foton ışın
çoğaltıcı tüple yükseltilir, sinyal
okunur ve dijitalize edilir.
İndirekt Dijital Röntgen (CR) İş Akışı
KASET
.
PACS
ÇEKİM
ODASI
HASTA TANIMLAMA İST. ve
TARAYICI SİSTEM
Direkt Dijital Röntgen (DR) Sistemleri
Dijital radyografi (flat panel) sistemleri doğrudan ve
dolaylı dönüştürme sistemleri olmak üzere ikiye ayrılır.
*Doğrudan dönüştürme sisteminde x-ışını, ışın-iletken
(photoconductor) bir madde aracılığıyla doğrudan yük
değişimi oluşturmaktadır.
*Dolaylı dönüştürme sisteminde ise iki basamaklı bir
işlem gerçekleşmekte, önce x-ışını sintilasyon (görünür ışığa
dönüştürme) özelliğine sahip bir madde ile etkileşerek
görünür ışığa dönüşmekte daha sonra görünür ışık bir yük
değişimi meydana getirmektedir.
Her iki sistemde de yük değişimi sonrası ortaya çıkan elektrik
akımı elektronik okuma düzenekleri tarafından algılanmakta
ve ardından analog -dijital dönüştürme işlemi ile dijital veriye
çevrilmektedir.
Direkt Dijital Röntgen (DR) Dedektör
Dijital radyografi (DR) sistemleri:
A)Doğrudan dönüştürme sisteminde xışını algılanması ve elekriksel yük
değişimi a-Se veya a-Si tarafından
gerçekleştirilir,
yük
değişimi
TFT
aracılığıyla sinyale dönüştürülür.
B)Sintilasyon-fotodiyod
dolaylı
dönüştürme DR sisteminde, x-ışını önce
görünür ışığa dönüşür, görünür ışık
fotodiyod
tarafından
algılanarak
elektriksel yüke çevrilir ve TFT ile sinyale
dönüştürülür.
C)C) Sintilasyon-CCD sisteminde, x-ışını
önce görünür ışığa dönüşür, görünür ışık
lens
ya
da
fiber-optik
kanallarla
küçültülerek CCD üzerine odaklanır. CCD
yük değişimini algılar ve sinyale
dönüştürür. Tüm DR sistemlerinde elde
edilen sinyal analog dijital dönüştürme
işlemi ile dijital veriye çevrilir.
Direkt Dijital Röntgen (DR) İş Akışı
ÇEKİM
.
ODASI
PACS
HASTA TANIMLAMA
İSTASYONU
HIS, RIS, PACS ve
TELERADYOLOJİ
Hangisi hangi işi yapar?
Picture Archiving & Communication System
MEDİKAL IT
MEDİKAL IT
“MEDIKAL IT” Ne İle İlgileniyor?
*RIS (Radiology Information System)
*HIS (Hospital Information System)
*LIS (Laboratory Information System)
*PACS (Picture Archiving and
Communication System)
*WEB Görüntü Dağıtımı
*Teleradyoloji
*Medikal Monitör
MEDİKAL IT
Özellikle son yıllarda hemen hemen tüm
hastaneler,
• Sağlık giderlerini daha etkin kontrol edebilmek,
• Artan taleplere cevap verebilmek,
• Hastaya ayrılan zamanı kısaltmak,
• Diagnostik verilere ihtiyaç duyulduğunda ve hızlı
bir şekilde ulaşabilmek,
• Teknolojik gelişmelere paralel olarak HIS, RIS,
LIS, PACS alanındaki gelişmelere ayak
uydurabilmek için farklı çözümlere başvurmaktadır.
PACS Sistemi de bunlardan biridir.
MEDİKAL IT
Bazı Tanımlamalar
PACS (Picture Archiving And Communication System)
nedir? Medikal teknolojilerinin gelişimi, bilgisayar
teknolojilerinin gelişimi ile paralellik gösteriyor. Tanıda
kullanılan görüntüleme yöntemlerinin değişmesiyle birlikte,
elde edilen görüntü ve raporların taşınması ve saklanmasında
da bazı kolaylıklar oluşmaya başladı.
Bu konudaki en son gelişme ise, kısaca PACS olarak
adlandırılan (Picture Archiving And Communication System)
görüntü arşivleme ve iletişim sistemidir. PACS, radyolojik
görüntülerin dijital olarak elde edilmesi, arşivlenmesi ve
iletilmesi sistemi olarak tanımlanabilir. Sistem, dijital olarak
elde edilen görüntülerin saklanmasını sağladığı gibi, bu
görüntülerin bilgisayar ağları aracılığı ile sağlık merkezinin
içinde yer alan herhangi bir bilgisayara veya başka merkezlere
ulaştırılmasına da olanak tanır.
MEDİKAL IT
Bazı Tanımlamalar
RIS (Radiology Information System) nedir?
Radyoloji departmanları tarafından, hastaya ait her türlü
bilginin paylaşılması, saklanması ve erişimini sağlayan dijital
ortamdaki veritabanıdır.
Başlıca işlevleri:
• Hasta kayıt ve zamanlama
• Hasta listesi yönetimi
• Modaliteler ile iş listesi entegrasyonu
• Radyoloji bölümü iş akışı yönetimi
• Sonuç girişi
• Raporlama ve baskısı
• Sonuç dağıtımı (fax, e-mail veya klinik raporlama)
• Hasta takip
• Teknik dosya oluşturma
• Modalite ve materyal yönetimi
MEDİKAL IT
Bazı Tanımlamalar
HIS (Hospital Information System) nedir?
HBYS olarak bilinen ve hastaneye ait tüm yönetimsel, finansal ve klinik
bilgilerin ve iş akışlarının kağıtsız ortamda yönetildiği sistemdir
DICOM nedir?
DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine)
değişik cihazlardan elde edilen medikal görüntülerin tüm
dünyada kullanılan standart bilgi formatıdır.
HL7 nedir?
HL7 standartları klinik, finansal ve yönetimsel enformasyonun
hastane enformasyon sistemi, klinik laboratuar sistemleri,
eczane sistemi, kurumsal sistemler gibi sağlık bakım hizmetleri
için geliştirilmiş bağımsız bilgisayar sistemleri arasında
değişimine odaklanmaktadır. HL7 protokolü PACS dünyasında
HIS/RIS ile PACS arasındaki komünikasyon için
kullanılmaktadır.
MEDİKAL IT
Bazı Tanımlamalar
HIPPA nedir?
Sağlık kurumlarının elde ettiği kişisel sağlık bilgilerinin ve
elektronik hasta kayıtlarının gizliliğini, güvenliğini ve
standartlarının korunması için elektronik işlemlerde belli
normlarda uyulmasını şart koşan bir yasadır.
Önemli olan noktalar; bilgi alan kişinin alması gereken doğru
kısmı alması, tüm hasta ve sağlık kurumlarının verilerinin
gizliliği, tutulan verilerin izinsiz erişimlere karşı korunması, …
IHE nedir? (Integrating the Healthcare Enterprise)
Farklı üreticilere ait ürünlerin entegre edilebilirliğini sağlayan
standarttır.
MEDİKAL IT
Bazı Tanımlamalar
Modalite nedir?
Dijital imaj (çoğu DICOM olmak üzere) çekimini gerçekleştiren
makinelerdir. Bu cihazlar, MR, BT, CR , US , DR, NM olarak
farklı olabilirler.
Teleradyoloji nedir ?
Teleradyoloji, medikal imaj değerlendirmesinin yer ve
zamandan bağımsızlaşmasını ifade etmektedir. Teleradyoloji ile
imajlar elde edildikleri yerler dışında raporlanabilmektedir. Tele
radyoloji uygulamaları sıklıkla PACS ve RIS sistemlerinin bir
uzantısı olarak yapılmaktadır.
PACS
Picture Archiving & Communication System
PACS sistemdir, cihaz değildir !!!
PACS
Geleneksel İş Akışı
Film Dağıtım-Teslim
Tedavi
Kayıt
Raporlama
Film Arşivi
Tanı
Radiografi Çekimi
Film Kategori
Film Banyo
Okumaya Gönderme
PACS
PACS Nedir?
Günümüzde tanı sistemleri fiziksel kayıtlar ve filmler
kullanmaktadır. Bu sistemler ise tanı süresini oldukça
uzatmaktadır. Bu bilgilerin ve medikal kayıtların taşınması,
depolanması ve tasnifi hem oldukça zor hem de pahalıdır.
Hastalara ait filmler kaybolmakta veya yetkisiz kişiler tarafından
incelenebilmektedir.
Hastaneler saklama maliyetlerinin yüksekliği ve arşiv almakta
kullanılan donanımların standart dışı olması, bunları üreten
firmaların yeni donanımlar geliştirdikçe eski teknolojilere destek
vermemeleri
gibi
nedenlerle
ya
radyoloji
arşivleri
oluşturamamakta ya da sahip oldukları kısıtlı arşivler, eski
teknolojilere destek verilmemesi yüzünden kullanılamamaktadır.
Arşivlerin oluşturulamaması ve olan arşivlere erişilememesi tıbbi
araştırmaların yapılmasını ve istatistiklerin oluşturulmasını
engellemektedir.
PACS
PACS Nedir?
Klasik analog radyoloji görüntüleme cihazları yerlerini, hızla
elektronik ve DICOM standardında çekim yapan cihazlara
bırakmaktadır. Üretici firmalar bu gelişmeyi görerek artık bu
analog cihazların ve sarf malzemelerinin üretimlerine son
vermeye başlamış, bütün kaynaklarını DICOM standardında
cihazların geliştirilmesine ve üretilmesine vermişlerdir. Yakın
zamanda analog cihazlar için gereken banyo üniteleri ve yedek
parçalar gibi ekipmanların temininde sıkıntılar çekilecektir. Bu
gelişmeler hastaneler için PACS sistemlerine geçişi bir
tercihten, bir zorunluluğa dönüştürmektedir. PACS, bu geçisi
yapmak isteyen ama güvenilir ve uygun maliyetli bir çözümün
bulunmamasI yüzünden hastanelerin bu sorununa bir çözüm
getirmektedir.
PACS
PACS Nedir?
Film tabanlı radyolojik görüntü ve resimler, fiziksel olarak bir
yerden diğerine taşınmak zorunda olduğu için, birden fazla
hekimin ayni hasta üzerinde konsültasyon yapmasını
zorlaştırmakta ve gereksiz zaman kayıplarına sebebiyet
vermektedir. PACS, DICOM standardındaki görüntüleri web
ortamında sunarak Tele-Radyolojiye imkan sağlamaktadır.
Klasik film bazlı radyolojik sistemlerde, banyo süresinin
uzunluğu yüzünden hastalara tanı konması uzun zaman
alabilmektedir. Bu zaman kaybına, hasta bazlı arşiv olmaması,
olsa bile buradan hasta filmlerine ulaşmanın zaman alması gibi
faktörler eklendiğinde hastaya hizmet verme süresi uzamakta
ve eksik tanılar yapılabilmektedir. PACS hastanelerde tanı
sürelerini kısaltarak, etkin ve hızlı bir hizmet verilmesine
katkıda bulunmaktadır.
PACS
PACS Image Exam Flow
Kayıt
Tedavi
PACS Dağıtıcı
Radiografi Çekimi
Tanı
PACS
Farklı Çözümler
Hastane Çözümleri
Departman Çözümleri
Klinikler veya
küçük hastaneler
için çözüm
Radyoloji Çözümleri
Radyologlar ve
Küçük merkezler
Kısa süreli
görüntü arşivleme
raporlama
Görüntü yönetimi
ve bilgi sistemleri
sağlar
İleriye dönük
genişleme
sağlayabilecek
sistemdir.
Hastanenin
tamamını
kapsayan
sistemlerdir.
RIS, HIS ve EPR
hizmetlerini sağlar
PACS
Diagnostik İş İstasyonu
• Diagnostik görüntüleme
• Diagnostic görüntüleme şu işlevleri sunmalı
– İmajların işlenmesi
– RIS ile entegrasyon
– Optimal diagnose için hastanın önceki görüntülerinin de
ekrana gelmesi
• Tanılamayı kolaylaştırmak için şu özellikleri içermeli
– zoom, daha önceki görüntülerle karşılaştırma, cine
viewing, …
• Çalışma ortamı kullanıcı istek ve gereksinimlerine göre
ayarlanabilir olmalıdır.
PACS
Diagnostik İş İstasyonu
1, 2, 3 ve 5 Megapiksel
(renkli veya siyahbeyaz)
monitör seçeneği ile U İş
istasyonları, ihtiyaca
göre konfigürasyon
belirleme imkanına sahip
olmalıdır.
PACS
Görüntü Dağıtım Sistemi
• Neden web ile yapılmakta?
– Entegrasyon: Farklı modalitelerden gelen iş yüklerinin
entegrasyonu ve bunlara esnek ve etkili bir şekilde ulaşmak
– Daha kompleks network yapılarına alternatif olarak verilere daha
hızlı ve kolay bir şekilde ulaşmak
– 3-5 yıl gibi süreler için görüntü arşivlemek ve bunlara web
üzerinden ulaşmak.
PACS
Görüntü Dağıtım Sistemi

Radyoloji için tek web tabanlı çözüm.

Hastane ağına dahil herhangi bir bilgisayardan istenilen
görüntüye ulaşabilme.

Arşiv imkanı.

Zaten var olan bilgisayarların kullanılması

Güvenlik ve denetleme özelliği
PACS
Web Görüntü Dağıtım Sistemi
Modaliteler
WEB SERVER
MR
Web Enterprise Server
CT
Intranet
CR
Diğer
İş İstasyonu
PACS
Neden Medikal Monitör?
Standart Monitör
Medikal Monitör
PACS
Neden Medikal Monitör?
Medikal monitör ile standart monitörü karşılaştırmak,
Kağıda baskı ile filme baskıyı karşılaştırmakla aynıdır.
Filmsiz ortamda filmler hastane içerisinde her noktadan ulaşılabilir
durumdadır. Siyah Beyaz monitörlerde griskala ton karakteristiği, aynı
model monitör bile olsa, farklılıklar gösterebilir. Bu sebeple, imajların
uygun ve tutarlı bir biçimde gösterilebilmesi için standartlara ihtiyaç
vardır.
Digital Imaging and Communications in Medicine (DICOM) Part 14,
medikal alanda kullanılan monitörlerin ton karakteristiğinin
ayarlanabilmesi için standart olarak kabul edilmiştir.
PACS
Neden Medikal Monitör?
Standart Monitör
Medikal Monitör
PACS
Medikal Monitör - Monitör Seçimi
Medikal uygulamalara en uygun monitörün seçilmesi önemlidir.
PACS
A-DİJİTAL RADYOLOJİDE HASTANE BİLEŞENLERİ
 Dijital Röntgen (CR, DR, Dijital Mamografi dahil)
 Ultrasonografi (US)
 Anjiografi (DSA)
 Renkli Doppler Ultrasonografi (RDUS)
 Bilgisayarlı Tomografi (BT)
 Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
 Nükleer Tıp (NT)
B-DİGİTAL RADYOLOJİ TEMEL ALTYAPISI
 HIS
 RIS
 PACS
 WEB SERVER
 TELERADYOLOJİ
PACS
HIS (Hospital Information System)
HIS
Hastanenin merkezi yönetimsel ve finansal
sistemidir
Merkezi hasta kayıt sistemidir
Hasta tanımlama burada yapılır
Demografik bilgileri tutar
RIS ile HL7 standardını kullanarak iletişim kurar
PACS
RIS (Radiology Information System)
HL7
HIS
RIS:
Modalite iş isteği
Tetkiklerin planlanması
Raporlama
Faturalama bilgisinin HIS’e gönderilmesi
Hasta tetkik bilgilerini saklar
RIS
PACS
PACS (Picture Archiving and
Communication System)
HIS
HL7
RIS
İmajların saklanması ve dağıtılması
HL7
DICOM standardı üzerinden
PACS broker
hastane içi ve dışı iletişimi sağlar
DICOM
PACS
PACS
Server Mimarisi
Network Attached Storage
Failover server
Primary server
Secondary server
Heart Beat
PACS
Disaster Recover Data
Center
Disaster Recover Data Center
Network Attached Storage
Failover server
Primary server
Secondary server
Heart Beat
TEŞEKKÜRLER