Transcript kronik böbrek hastalıkları - Antalya Halk Sağlığı Müdürlüğü

KRONİK BÖBREK HASTALIĞI
ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR VE
PROGRAMLAR ŞUBESİ
BU EĞİTİMDE NELER
PAYLAŞACAĞIZ?
KRONİK BÖBREK HASTALIĞI
Kronik Böbrek Hastalığı Nedir?
Kimler Risk Altındadır?
Korunmak Mümkün müdür?
Sonuçları Nelerdir?
Tanısı Nasıl Konur?
Tedavi Edilebilir mi?
KRONİK BÖBREK HASTALIĞI
NEDİR?
Kronik Böbrek Hastalığı böbrek işlevinin yıllar süren uzun
bir dönemde ilerleyici kaybı ile karakterizedir. Böbrek işlevinin
kaybı kritik bir düzeye ulaştığında Böbrek Yetmezliği gelişir.
Vücudun tüm organlarını etkileyen ciddi sonuçlar ortaya çıkar.
Kronik Böbrek Yetmezliği glomerüler filtrasyon değerinde
azalmanın sonucu böbreğin sıvı-solüt dengesini ayarlama ve
metabolik-endokrin fonksiyonlarında kronik ve ilerleyici
bozulma hali olarak tanımlanabilir.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
NEDİR?
Üremi Kronik Böbrek Yetmezliğinin
neden
olduğu
tüm
klinik
ve
biyokimyasal anormallikleri içeren bir
deyimdir ve pek çok yerde Kronik
Böbrek Yetmezliği ile eş anlamda
kullanılmaktadır.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
NEDİR?
''Üç aydan daha uzun süreden beri var olan''
''Geri dönüşümsüz''
''İlerleyici''
böbrek fonksiyon bozukluğudur.
Böbrek fonksiyonunu gösteren Glomerül filtrasyon hızının
(Kreatinin klirensinin) 60 ml/dak. altında olması şeklinde de
tanımlanır.
KRONİK BÖBREK HASTALIĞI
SIK MIDIR?
Dünyada her 10 kişiden birinde
böbrek hastalığı bulunmaktadır.
Türk Nefroloji Derneğinin yaptığı
tarama
çalışmasına
göre,
Türkiye'de her 6- 7 yetişkinden
birinde çeşitli evrelerde Kronik
Böbrek
Hastalığı
bulunduğu
gösterilmiştir.
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
Bu sorulardan en az birisine yanıtınız evet ise, Kronik
Böbrek Hastalığı için risk altındasınız.
Diyabetiniz var mı?
Kan basıncınız yüksek mi?
Kalp hastası mısınız?
Ailenizde böbrek hastası var mı?
Kilonuz fazla mı?
Sigara içiyor musunuz?
Yaşınız 60’dan büyük mü?
BÖBREKLERİNİZ DE
YAŞLANIR TIPKI SİZİN GİBİ
Kronik Böbrek Hastalığı her yaşta görülebilir, ancak yaş
ilerledikçe hastalığın sıklığı giderek artar. Öyle ki, 55-75 yaş
grubundan kişilerin % 20-30’unda, 75 yaşın üzerindeki
kişilerin ise yaklaşık yarısında Kronik Böbrek Hastalığı
mevcuttur. Yaşlanma sürecinin doğal bir sonucu olarak, 40
yaşından sonra böbreğin süzme işlevi her yıl % 1 oranında
azalır. Yaş ilerledikçe sıklığı artan diyabet, hipertansiyon ve
kalp hastalıkları da böbreklerin bozulmasına yol açar. Bu
nedenle, 60 yaşından büyük kişilerin yılda en az bir kez
böbreklerini kontrol ettirmesi gerekir.
KRONİK BÖBREK HASTALIĞINDAN
NASIL KORUNULUR?
8 ALTIN KURAL:
Düzenli egzersiz yapın.
Sağlıklı beslenin ve vücut ağırlığınızı koruyun.
Tuzu azaltın.
Yeterli sıvı alın.
Sigara içmeyin.
Ağrı kesici ilaçlardan kaçının.
Kan basıncınızı ve kan şekerinizi düzenli olarak ölçtürün.
Risk grubundaysanız böbreklerinizi düzenli olarak kontrol
ettirin.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
NEDENLERİ
Kronik glomerülonefrit
Diyabetik nefropati
Hipertansiyon-Nefroskleroz
Ürolojik (idrar yollarında tıkanma vs.)
Kistik böbrek hastalıkları
Kronik interstisiyel nefrit (devamlı ağrı kesici kullanımı)
Diğer nedenler(amiloidoz, kanserler, operasyonlar vs.)
Bilinmeyen
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
BELİRTİLERİ
1. KARDİYOVASKÜLER BELİRTİLER
Halsizlik, göğüs ağrısı, nefes darlığı, düz yatamama,
çarpıntı, bayılma, ani ölüm gelişebilir.
2. HEMATOLOJİK BELİRTİLER
Kalp yetmezliği,
görülebilir.
enfeksiyon
eğilimi,
kanama
eğilimi
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
BELİRTİLERİ
3. GASTROİNTESTİNAL SİSTEM BELİRTİLERİ
Bulantı-kusma, dispeptik yakınmalar(mide asit salgısı
artar), tat alma bozukluğu, ağız kokusu, ağız içinde yaralar,
parotitis, viral hepatit sıklığı artar.
4. ENDOKRİN SİSTEM BELİRTİLERİ
Tüm hormonal sistem etkilenir. Böbrekte yıkılan
hormonlar( PTH, GH, insülin, glukagon vs.) artar. Sentezi
azalan hormonlar( D3, eritropoetin, estradiol, testesteron)
vardır. T4'ün T3'e dönüşümünde azalma olur.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
BELİRTİLERİ
5.LÖKOMOTOR SİSTEM BELİRTİLERİ
Şiddetli kemik, eklem ağrıları, eklem hareket kısıtlılığı,
spontan kırık, patolojik kırık, ellerde uyuşma oluşabilir.
6. ÜREME SİSTEMİ BELİRTİLERİ
Fertilite oranları düşer, aktivitede azalma görülür. Gebelik
yetmezliği hızlandırır.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
BELİRTİLERİ
7. DERİ BELİRTİLERİ
Üremik cilt, yaygın kuruma, çatlama, kireçlenmeler,
kaşıntı, cilt nekrozu, beyaz tırnak olabilir.
8. NÖROPSİKİYATRİK BELİRTİLER
Major
depresyon,
hastalığın
reddi,
diyalizin
komplikasyonları, sinir felçleri, uyuşma, gastroparezi, kalp
atımında düzensizlik, aritmi, demans, koma, serebrovasküler
hastalık oluşabilir.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
EVRELERİ
-------: Böbrek Hastalığı riski yüksek,GFH normal.
Evre 1: GFH değerinde düşme olmaksızın gelişmiş böbrek
hasarı, GFH 90 ve üzeri.
Evre 2: Hafif kronik böbrek hasarı, GFH 60-89 arasında.
Evre 3: Orta evre kronik böbrek hasarı, GFH 30-59 arasında.
Evre 4: İleri evre kronik böbrek hasarı, GFH 15-29 arasında.
Evre 5: Böbrek Yetmezliği, GFH 15'in altında.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
EVRELERİ
İlk evrelerde böbreğin fonksiyonlarında hafif bir azalma
tespit edilebilir, hastalarda genellikle belirli bir şikayet ve belirti
yoktur. Böbrek fonksiyonlarını gösteren üre ve kreatininin
yükselmesi üçüncü evrede başlar ve bu dönemde hastalarda
hafif bir kansızlık gelişmiştir. Diyabetik hastalarda kansızlığın
gelişmesi daha erken evrede olur. Bu evrede bol su içme ve
idrar yapma, geceleri iki üç defa idrara gitme başlamıştır.
Genellikle hasta olay yavaş geliştiği için bunların böbrek
hastalığının
bir
belirtisi
olduğunu
anlayamaz.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
EVRELERİ
Ancak araya giren enfeksiyon, vücutta sıvı eksikliği (aşırı
bulantı ve kusma, ishal), idrar yollarında tıkanma, böbreğe
dokunan ilaç kullanımı, mide ve bağırsaklardan kanama gibi
akut sorunlar hızla ürenin yükselmesine va hastanın genel
durumunun bozulmasına neden olur.
Geri dönüşümü mümkün olan bu akut sorunların tedavisi
ile hasta genellikle eski haline döner.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
EVRELERİ
İleri evreye ulaşmış Böbrek Yetmezliğinde böbrek
fonksiyonları % 25-30 civarına inmiştir. Böbreğin üremik
toksinleri atma kapasitesi, idrarı konsantre etme fonksiyonu
bozulur. Sentezlediği eritropoetin, vitamin D gibi hormonların
yapımı azalır. Sonuçta anemiye bağlı devamlı halsizlik, gece
sık idrara gitme, iştah azalması, ödem gibi klinik belirti ve
bulguların ortaya çıkmasına neden olur. Son dönemde ortaya
çıkan bu klinik sendrom, üremi olarak da tanımlanır.
KRONİK BÖBREK HASTALIĞININ
SONUÇLARI NELERDİR?
Kronik Böbrek Hastalığı sıklıkla sinsi bir şekilde ilerler,
özellikle erken evrelerde belirti vermeyebilir. Bu nedenle
birçok hastaya zamanında tanı konulamaz. Teşhis
edilemeyen Kronik Böbrek Hastalığı iki önemli sonuca yol
açar:
1. Son dönem böbrek yetmezliği gelişmesi. Bu evreye
ulaşan hastaların yaşamını sürdürebilmesi için diyaliz veya
böbrek nakli tedavilerinin uygulanması gerekir.
2. Özellikle eşlik eden kalp-damar hastalıklarına bağlı
erken ölüm riski. Kronik Böbrek Hastalığı olan bireylerde
ölüm riski genel toplumdan 10-30 kat daha yüksektir.
KRONİK BÖBREK HASTALIĞININ
TANISI NASIL KONUR?
Kronik Böbrek Hastalığının tanısı oldukça kolay ve
ucuzdur. Kanda kreatinin ve idrarda protein ölçümü tanının
büyük oranda konulmasını sağlar. Basit bir kan ve idrar
tahlilinin ardından gerekli durumlarda ileri tetkikler yapılır.
KRONİK BÖBREK HASTALIĞININ
TEDAVİSİ NEDİR?
Kronik Böbrek Hastalığı erken dönemde saptanır ve uygun
şekilde tedavi edilirse ilerlemesi engellenebilir veya
yavaşlatılabilir. Yüksek ölüm riski azaltılabilir. Hastalığın
tedavisi diyet ve bazı ilaçlardan oluşur. Tedaviye ne kadar
erken başlanırsa yararı o kadar fazla olur. İleri dönem Böbrek
Yetmezliği gelişmişse diyaliz veya böbrek nakli tedavilerinin
uygulanması gerekir.
KRONİK BÖBREK HASTALIĞININ OLUMSUZ
SONUÇLARI NASIL AZALTILABİLİR?
Ülkemizde Kronik Böbrek Hastalığı T. C. Sağlık Bakanlığı
tarafından toplum sağlığı açısından öncelikli hedefler arasına
alınmış ve Türk Nefroloji Derneğinin de katkılarıyla ''Türkiye
Böbrek Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı''
başlatılmıştır.
Kronik Böbrek Hastalığının giderek artan tıbbi, sosyal ve
ekonomik yükünü azaltmanın en etkin yolu hastalığın
gelişimini önlemeye, erken tanı ve uygun tedaviler ile
ilerlemesini engellenmeye, hastaların yaşam sürelerini
uzatmaya ve yaşam kalitelerini artırmaya yönelik önleme
programının ulusal ölçekte uygulanmasıdır.
ÜLKEMİZDE BİNLERCE HASTA YAŞAMAK
İÇİN BÖBREK NAKLİ BEKLİYOR!
TEŞEKKÜRLER
SAĞLIKLI GÜZEL GÜNLER