كارگاه آشنايي با حدود مجاز مواجهه شغلي
Download
Report
Transcript كارگاه آشنايي با حدود مجاز مواجهه شغلي
کارگاه آموزشی
آشنایی با حدود مجاز مواجهه شغلی
Occupational Exposure Limits
مدرس:
دکتر مسعود ریسمانچیان
عضو هیئت علمی دانشگاه و
عضو انجمن متخصصین بهداشت حرفه ای امریکا
1
Medical university of Isfahan
19/6/1392
19/6/1392
Medical university of Isfahan
2
بخش های اصلی کتاب
-1حدود مجاز مواجهه شغلی با عوامل شیمیایی محیط کار
3
Medical university of Isfahan
19/6/1392
19/6/1392
Medical university of Isfahan
4
Occupational Exposure Limits
تاریخچه
1374
1382
1392
19/6/1392
Medical university of Isfahan
5
منابع اصلی در تعیین حدود تماس شغلی عبارتند از :
اطالعات حاصل از تجارب محیط کار
مطالعات تجربی بر روی انسان
مطالعات تجربی بر روی حیوان
6
Medical university of Isfahan
19/6/1392
حدود تماس شغلی
تخمین سمیت مواد در تماس های مداوم و بی وقفه
ارزیابی یا کنترل آلودگی هوای شهرها
هنگامیکه زمان کار طوالنی تر از زمان معمول باشد
در شرایط کاری متفاوت با شرایط معمول
به تنهایی برای اثبات یا رد وجود یک بیماری یا شرایط جسمی خاص
7
Medical university of Isfahan
19/6/1392
متوسط سنجش زمانی )OEL-TWA( :
حد تماس شغلی کوتاه مدت )OEL-STEL( :
حد تماس شغلی سقفی )OEL-C( :
8
Medical university of Isfahan
19/6/1392
متوسط سنجش زمانی
(: )OEL-TWA
عبارت است از متوسط غلظت مجاز ماده شیمیایی در 8
ساعت کار روزانه و 40ساعت کار در هفته بطوریکه تماس
مستمر و روز به روز با این مقدار تقریبا در کلیه کارگران باعث
ایجاد عارضه نامطلوبی نگردد مشروط بر آنکه فاصله زمانی
بین پایان 8ساعت کار و شروع مجدد آن کمتر از 16ساعت
نباشد
9
Medical university of Isfahan
19/6/1392
حد تماس شغلی کوتاه مدت
()OEL-STEL
عبارت است از غلظتی از ماده شیمیایی که تماس کوتاه مدت با آن
باعث ایجاد عوارض ذیل نگردد
تحریک
آسیبهای بافتی مزمن یا غیر قابل برگشت
اثرات سمی وابسته به نرخ دوز
خواب آلودگی به نحوی که باعث ایجاد حادثه شده و یا عکس
العمل های فرد برای دور شدن از عامل حادثه ساز مختل و یا کارائی
وی را کاهش دهد .
10
Medical university of Isfahan
19/6/1392
STELبرای آن دسته از مواد شیمیایی توصیه شده که عالوه بر اثرات سمی
مزمن دارای اثرات اثرات حاد شناخته شده نیز هستند و اثرات سمی حاد ناش ی از
تماس کوتاه مدت با غلظت های باال ی آنها در انسان یا حیوان گزارش شده باشد
زمان تماس شغلی کوتاه مدت نباید از 15دقیقه تجاوز نماید این
زمان 15دقیقه ای می تواند حداکثر تا 4مرتبه در طول 8ساعت کار
مداوم تکرار شود مشروط بر آنکه فاصله بین دو دوره 15دقیقه ای از
60دقیقه کمتر نباشد .
11
Medical university of Isfahan
19/6/1392
STELیک حد تماس شغلی مستقل و جداگانه نیست بلکه مکمل
حد TWAمی باشد و در هر حال میزان حد تماس شغلی – متوسط
سنجش زمانی نباید از حد روزانه توصیه شده فزونی یابد .
در صورتیکه مشاهدات اثرات بیولوژیک ناش ی از تماس تایید نماید
می توان مدت زمان 15دقیقه را تغییر داد .
12
Medical university of Isfahan
19/6/1392
حد تماس شغلی سقف
()OEL-C
عبارت ازغلظتی است که تماس شغلی با بیش از آن حتی برای یک لحظه نیز مجاز نیست برای
سنجش OEL-Cدر صورتیکه پایش لحظه ای امکان پذیر نباشد می توان به جز مواردی که ماده
شیمیایی دارای اثرات تحریک کنندگی آنی در کوتاه مدت است در بقیه موارد از نمونه برداری زمان
های 15دقیقه ای استفاده نمود .
برای برخی مواد مانند گازهای محرک فقط OEL-Cکاربرد دارد و برای سایر مواد می توان بر
حسب اثرات فیزیولوژیک آنها از یک یا دو معیار حد استفاده نمود
13
Medical university of Isfahan
19/6/1392
هرگاه غلظت ماده شیمیایی در هوای محیط کار از یکی از سه
معیار حد مذکور تجاوز نماید امکان ایجاد مخاطره برای افراد
وجود خواهد داشت .
14
Medical university of Isfahan
19/6/1392
مقایسه TWA-C
حد تماس شغلی سقف عبارت از مرز معینی است که غلظت نباید از
آن بیشتر شود و برای گروهی از مواد استفاده می شود که غالبا اثرات آنی
داشته و OELبر اساس اثرات اختصاص ی آنها تعیین می شود
در حالیکه حد تماس شغلی متوسط سنجش زمانی (OEL-TWA
) حدی است که به صورت مشروط نوسان مقادیر باالتر از OELرا
مجاز می سازد زیرا در طی زمان که متوسط سنجش زمانی TWAآن
تعیین می شود غلظت ماده می تواند به باالتر یا پایین تر از OEL
نوسان نماید مشروط بر آنکه مقادیر کمتر از OELمقادیر باالتراز آن را
جبران نمایند
15
Medical university of Isfahan
19/6/1392
فاکتور نوسان
Excurtion Factor
19/6/1392
Medical university of Isfahan
16
برنامه های کاری غیر معمول روزانه و هفتگی
17
Medical university of Isfahan
19/6/1392
برای تعدیل حدود مواجهه شغلی از دو نوع مدل استفاده میشود
-1مدلهای فارماکوکینیتیکی
-2مدلهای غیر فارماکوکینیتیکی
18
Medical university of Isfahan
19/6/1392
مدلهای فارماکوکینیتیکی
این مدل ها بسیار پیچیده و دقیق می باشند .
در این مدلها بدن به ارگانها ی ساده ای تقسیم بندی
می شود و فرض می گردد که خون در تعادل دینامیکی
با بافت ها و مایعات بدن است سپس نحوه جذب
،توزیع ،انتشار،متابولیسم و دفع مواد در داخل آن
ارزیابی می گردد.
فهم این مدلها نیاز به درک مفاهیم از قبیل نیمه عمر
بیولوژیکی ماده و حالت اشباع گیرنده های بدن و
مکانیسم رفتارهای مواد مختلف در داخل بدن دارد
19
Medical university of Isfahan
19/6/1392
مدلهای غیر فارماکوکینیتیکی
این مدلها مدلهای تخمینی و ساده ای هستند و به آسانی می توان از آنها
استفاده نمود در بین این مدلها بریف و اسکال و مدل OSHAمشهورترین
وکاربردی ترین مدلها می باشند .البته OSHAبه طور رسمی حدود مواجهه
شغلی برای شیفت های غیر معمول را ارائه نداده است اما خطوط راهنمایی
برای اصالح این حدود انتشار داده است
20
Medical university of Isfahan
19/6/1392
مدل بریف و اسکاال Brief & Scala
بریف و اسکاال این پیشنهادات را بر این اساس ارائه دادند که
خطرات یک شیفت کاری 12ساعته 50درصد بیشتر از
شیفت 8ساعته باشد و همچنین زمان استراحت و ترمیم
بدن نیز 25درصد کاهش می یابد (از 16ساعت به 12
21
ساعت می رسد )
Medical university of Isfahan
19/6/1392
مدل بریف و اسکاال
برای 8سات کار در روز
برای 40ساعت کار در هفته
DRF/WRFفاکتور کاهش ی
: hساعت های کاری غیر معمول در روز یا هفته
22
Medical university of Isfahan
19/6/1392
مدل بریف و اسکاال Brief & Scala
برای اصالح TWA
برای اصالح فاکتور نوسان
برای اصالح Cبشرطی که بعلت تحریک حس ی نباشد.
23
Medical university of Isfahan
19/6/1392
نماد ها
19/6/1392
Medical university of Isfahan
24
شاخص بیولوژیکی مواجههBEI
: BEI Aبه شاخص بیولوژیکی مواجهه برای آفت کشهای
مهار کننده استل کولین استراز مراجعه شود
: BEI Mبه شاخص بیولوژیکی مواجهه برای ایجاد کننده های
مت هموگلوبین مراجعه شود
: BEI Pبه شاخص بیولوژیکی مواجهه برای هیدروکربنهای
آروماتیک چند حلقه ای () PAHSمراجعه شود
25
Medical university of Isfahan
19/6/1392
نماد گذاری پوست( )Skin
مواردی که با نماد پوست مشخص شده اند از جمله موادی
هستند که سهم قابل توجهی از جذب کلی حاصل از تماس با آنها
از طریق پوست است مانند جذب مخاطی و چشمی در اثر تماس با
بخارات و یا اینکه احتماال بیشتر از طریق تماس مستقیم پوست با
ماده شیمیایی جذب می شوند .
نماد گذاری حساسیت
نماد حساسیت مربوط به موادی است که حتی تماس کوتاه
مدت ونامکرر با آنها در غلظتهای کمتر از حد تماس شخص ی نیز می
تواند سبب بیماری شغلی گردد.
26
Medical university of Isfahan
19/6/1392
بخار و کسر قابل تنفس () IFV
@مواردی که فشار بخار کافی برای بودن در هر دو فاز ذره ای
وبخار را
با نسبت معنی داری از غلظت TWAداشته باشند .
@هنگام تعیین IFVباید SVC/OEL-TWAرا محاسبه کرد
@موادی که نسبت فوق برای آنها 0/1تا 10است این نماد را
گرفته اند.
27
Medical university of Isfahan
19/6/1392
روش استفاده از کتاب
19/6/1392
Medical university of Isfahan
28
نمونه ای از جداول حدود تماس شغلی
19/6/1392
Medical university of Isfahan
29
حدود تماس شغلی این مواد را پیدا کنید
متیلن اکساید
-2فورالدئید
سیکلو هگزانون
-2پنتانون
منگنز
الکل چوب
متیل استر استیک اسید
سیتیون
سیلیس کریستالی
سیلیس بی شکل
تری هیدرات آنتیموان
30
Medical university of Isfahan
19/6/1392
حدود تماس شغلی این مواد را پیدا کنید
متیلن اکساید -فرمالدئید
-2فورالدئید-فورفورال
سیکلو هگزانون-کتونها
-2پنتانون-کتونها
منگنز
الکل چوب-متانول
متیل استر استیک اسید -متیل استات
سیتیون-ماالتیون
سیلیس کریستالی
سیلیس بی شکل
تری هیدرات آنتیموان-استیبین
31
Medical university of Isfahan
19/6/1392
ضمائم
19/6/1392
Medical university of Isfahan
32
نماد سرطانزایی
A1سرطانزای تایید شده انسانی
A2مشکوک برای سرطانزائی در انسان
A3 سرطانزای تایید شده برای حیوان با ارتباط ناشناخته برای
انسان
A4غیر قابل طبقه بندی به عنوان یک عامل سرطانزای انسانی
A5مشکوک نبودن ماده شیمیایی به عنوان یک عامل سرطانزا
انسان
33
Medical university of Isfahan
19/6/1392
ذراتی نا محلول یا کم محلول که طبقه بندی نشده است () PNOS
استنشاق هوای آلوده به این ذرات موجب پاسخ نسج ریه می شود که خصوصیات آن عبارت
است از :
شکل ساختمانی فضاهای تنفس ی دست نخورده می ماند .
نسج حاوی ماده کالژن (نسج التیامی )به مقدار زیاد ایجاد نمی گردد.
نوع پاسخ بافتی بلقوه برگشت پذیر است .
غلظت بیش از () PNOSدر هوای محیط کار موجب کاهش شدید قدرت رویت اشیاء و
نشست ناخوشایند مواد در چشم ،گوش و مجاری بینی می شود
34
Medical university of Isfahan
19/6/1392
حد مواجهه مجاز بر اساس اندازه و ابعاد ذرات به سه شکل بیان می شود
توده ذرات قابل تنفس
)Inhalable P M(
توده ذرات توراسیکی
) Thoracic P M(
توده ذرات قابل استنشاق
) Respirable P M(
35
Medical university of Isfahan
19/6/1392
)Inhalable P M( توده ذرات قابل تنفس
19/6/1392
Medical university of Isfahan
36
) Thoracic P M(
توده ذرات توراسیکی
19/6/1392
Medical university of Isfahan
37
) Respirable P M(
توده ذرات قابل استنشاق
19/6/1392
Medical university of Isfahan
38
گردو غبارهای رشته ای
سر دسته گردو غبارهای رشته ای آزبست می باشد در پایش هوای محیط کار برای
گردوغبارهای رشتهای تعداد و الیاف برابر یا طویل تر از پنج میکرون که نسبت طول به قطر
آنها 1/3می باشد در هر سانتی متر مکعب هوا شمارش می شود و با معیار حد تماس شغلی
مربوطه مقایسه می گردد .
گازها و بخارات بی اثر (خفقان آورهای ساده )
محیط کار می شوند .
گاز و بخارات بی اثر در غلظتهای باال باعث نقصان اکسیژن هوا ی
بعض ی از خفه کننده های ساده خاصیت انفجاری هم دارند لذا در هنگام تدوین غلظت مجاز
آنها باید خاصیت مذبور مد نظر قرارگیرد در جدول معیار حدود تماس شغلی جلوی نام مواد
خفه کننده ساده کلمه التین Cذکر گردیده است
39
Medical university of Isfahan
19/6/1392
معیار حد تماس شغلی برای مخلوط ها
اگر اثر افزایش ی :
اگر ندانیم هم افزایش ی :
C1/OEL1+C2/OEL2+.Cn/Tn>1 : Unacceptable
40
Medical university of Isfahan
19/6/1392
اگر غیر افزایش ی :
در چنین مواردی حد تماس شغلی وقتی غیر قابل قبول
است که حداقل یکی از اجزاء مخلوط به تنهایی بیشتر ا ز 1
باشد .
Cn/OELn>1
41
Medical university of Isfahan
C2/OEL2>1
19/6/1392
C1/OEL1>1
بخش های اصلی کتاب
-2حدود مجاز شاخصهای بیولوژیکی مواجهه
42
Medical university of Isfahan
19/6/1392
)BEIS( شاخص های بیولوژیکی تماس
Biliogical Exposure Indices
شاخص های بیولوژیکی تماس ()BEIS
شاخص های بیولوژیک تماس حدود مجاز مرجع هستند که به
عنوان راهنمای ارزیابی عوامل زیان آور در فعالیتهای بهداشت
حرفه ای مورد استفاده قرار می گیرند .
شاخص های بیولوژیک تماس نشان دهنده محتمل ترین
مقادیری از شناساگر هستند که در نمونه های بیولوژیک کارگر
سالمی که تماس شغلی وی مشابه کارگری است که به همان
مقدار اما از طریق استنشاق با عوامل زیان آور (درحدود مجاز
)OELتماس دارد یافت می شوند .
از پایش بیولوژیک می بایست در موارد زیر استفاده شود :
مستدل نمودن پایش هوا
ارزیابی اثر بخش ی وسایل حفاظت فردی
تعیین قابلیت نفوذ مواد از راه پوستی و گوارش ی
تعیین تماس های غیر شغلی
اطالع از مواجهه بدن در گذشته و میزان سربار بدن
نمونه های بیولوژیک
ادرار
هوای بازدمی
خون
در حال حاضر مو و ناخن برای پایش بیولوژیک توصیه نمی شوند
میزان شناساگر در هر نمونه بدالیل خاص ی می تواند متغییر باشد
تفسیر نتایج
هنگام تفسیر نتایج پایش بیولوژیک تفاوتهای مقادیر شناساگر در بافتهای مختلف
یک فرد و همچنین تفاوتهای که در شرایط مشابه تماس هستند باید مد نظر قرار
ذیل باشد :
گیرد چنین تفاوتهای می تواند ناش ی از تغییرات در موارد
تهویه ریوی
گردش خون
ترکیبات بدن
فعالیت دستگاههای آنزیمی بدن که به عنوان واسطه در فعالیتهای
متابولیسمی دخالت دارند
نمونه گیری های متعدد می تواند باعث کاهش تاثیر عوامل مذکور باشد
علل اصلی تناقض
وضعیت فیزیولوژیک و بهداشتی کارگر
تماس شغلی
منابع تماس محیطی
شیوه زندگی فردی
روش کار نمونه برداری
برنامه زمانی
برنامه کنترل کیفی
زمان جمع آوری نمونه
ابتدای شیفت 16:ساعت بعد از خاتمه مواجهه
در طی شیفت:در هر زمان پس از 2ساعت مواجهه
انتهای شیفت:در اولین فرصت پس از خاتمه مواجهه
انتهای هفته کاری :بعد از 4یا 5روز مواجهه مداوم
اختیاری :در هر زمان دلخواه
مقبولیت نمونه ادرار
غلظت کراتیتین بین 3تا 0/3گرم بر لیتر
یا
وزن مخصوص بین 1/030تا 1/010
غلظت بر حسب کراتینین ادرار (وابسته به میزان ادرار)
غلظت بر حسب میزان ادرار
نماد ها
19/6/1392
Medical university of Isfahan
51
B نشانه آنست که شناساگر مورد نظر معموال به مقدار قابل مالحظه ای در
نمونه های بیولوژیک اخذ شده از کسانی که تماس شغلی ندارند نیز یافت می شود
این مقادیر زمینه ای نیز در تعیین BEIلحاظ شده است .
( Nq غیر کمی ):الزمست برای ترکیب نیز پایش بیولوژک منظور شود اما فعال
اطالعات برای تعیین BEIکافی نیست .
( NSغیر اختصاص ی ):شناساگر ممکن است پس از تماس با مواد شیمیایی
دیگری نیز در نمونه بیولوژیک یافت می شود .
( Sqنیمه کمی )نشانه آنست که شناساگر بیولوژیک نشانه تماس با مواد
شیمیایی است اما تفسیر کمی از این اندازه گیری چندان دقیق نیست
شاخص بیولوژیکی مواجههBEI
: BEI Aبه شاخص بیولوژیکی مواجهه برای آفت کشهای
مهار کننده استل کولین استراز مراجعه شود
: BEI Mبه شاخص بیولوژیکی مواجهه برای ایجاد کننده های
مت هموگلوبین مراجعه شود
: BEI Pبه شاخص بیولوژیکی مواجهه برای هیدروکربنهای
آروماتیک چند حلقه ای () PAHSمراجعه شود
53
Medical university of Isfahan
19/6/1392
کاربرد BEI
راهنمای ارزیابی خطرات بهداشتی بالقوه
مرز قطعی خطر نیست
یک نمونه واحد نباید مالک قضاوت قرار گیرد(تکرار نمونه
برداری )-نحوه تفسیر
برای ارزیابی مواجهه غیر شغلی مناسب نیست
اصالح BEIوجود ندارد.
55
Medical university of Isfahan
19/6/1392
:اگر میل داشتید ایمیل بزنید
[email protected]
Tel:03117922732
mobile:09133147237