Epidemiologia próchnicy

Download Report

Transcript Epidemiologia próchnicy

TEMATY:

Epidemiologia próchnicy. Rola promocji zdrowia w profilaktyce próchnicy. Prozdrowotne programy stomatologiczne.

Epidemiologia próchnicy

Choroba narządu żucia

(najbardziej rozpowszechniona) •

Ustalenia WHO

– Okresowe badania epidemiologiczne – Jednakowe metody – Monitoring próchnicy

Epidemiologia próchnicy

Zalecenia WHO i FDI

– Badania epidemiologiczne – Grupy wiekowe: 7, 12, 15, 35 – 44, 55-64, >74 – Liczba badanych jednej płci 25 – 50 osób

Epidemiologia próchnicy

Oznaczenia stanu uzębienia

– Zęby stałe: P, U, W – Zęby mleczne: p, u, w

Epidemiologia próchnicy

• P – ząb: – – – – 1 lub kilka ubytków Próchnica pierwotna i/lub wtórna Z opatrunkiem tymczasowym Miazga żywa lub martwa NIE ZALICZA SIĘ zębów: – Z plamami i przebarwieniami innego pochodzenia – Z niedorozwojem szkliwa

Epidemiologia próchnicy

• U – ząb: – Utracony lub usunięty (z powodu próchnicy) – W uzębieniu mlecznym: brak zęba przed okresem fizjologicznej eksfoliacji – Utracony z powodu: • • • • Urazu Utraty podparcia kostnego Wskazań ortodontycznych / protetycznych Zmian w przyzębiu brzeżnym i/lub okołowierzchołkowym

Epidemiologia próchnicy

• W – ząb: – 1 lub więcej wypełnień – Bez próchnicy wtórnej – Pokryty koroną

Epidemiologia próchnicy

• PUW (puw) w języku angielskim to: – DMF (dmf) • • Decayed Missing • Filled • Dawna nazwa PUW to: – Wskaźnik CER • Caries • • Extractio Reconstruction

Epidemiologia próchnicy

• Liczby PUW (puw) dotyczące – zębów: • PUWZ (puwz); w języku ang. DMFT (dmft) [stosowane w badaniach epidemiologicznych] – Powierzchni: • PUWP (puwp)

Epidemiologia próchnicy

• Liczba PUW (puw) > 0 = dana osoba JEST lub BYŁA dotknięta próchnicą • Przykład: – P=0, U=0, W=1 => PUW=1

Epidemiologia próchnicy

Zależności pomiędzy liczbami P, U, W

P W U

Epidemiologia próchnicy

• Czynniki wpływające na liczby P, U, W: – – – – – – Aktywność procesu próchniczego Wiek Płeć Świadomość, przekonanie i zachowanie zdrowotne Zaawansowanie promocji zdrowia i działań zapobiegawczych Dostępność, osiągalność, akceptacja i solidność opieki stomatologicznej

Epidemiologia próchnicy

• Obniżenie liczby PUW tylko przez DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE => zahamowanie wzrostu liczby P

Epidemiologia próchnicy

• Liczba PUW (puw) dotyczy: – 1 lub kilku osób, dużej populacji • Średnia liczba PUW (puw): – P+U+W (p+u+w) / liczba osób

Epidemiologia próchnicy

• Wskaźnik PUW (puw) Palmera i Kleina – Suma liczby PUW (puw) / liczba zębów charakterystyczna dla danego wieku • Frekwencja próchnicy – (liczba osób z próchnicą / liczba osób badanych) x 100 • Intensywność próchnicy – PUW / n – „n” to liczba osób z wartościami PUW > 0

Epidemiologia próchnicy

• 3 szczyty (okresy) największej aktywności próchnicy – Wiek 4 – 8 lat – uzębienie mleczne – – Wiek 11-18 lat – korony zębów stałych Wiek 55 – 65 lat – korzenie zębów stałych • Wskaźnik leczenia uzębienia WHO (Dental Treatment Index) – W / (P+W)

Epidemiologia próchnicy

• Wytyczone cele na początku lat 80` przez WHO i FDI na rok 2000 – – – – – 50% dzieci w wieku 5 – 6 lat wolne od próchnicy (zęby mleczne i stałe) Średnia liczba PUW u dzieci 12 letnich niższa od 3 85% młodzieży w 18 r.ż. z pełnym uzębieniem 50% redukcji obecnego odsetka osób bezzębnych w wieku 35 – 44 lat 25% redukcji obecnego odsetka osób bezzębnych w wieku 65 lat i więcej

Rola promocji zdrowia w profilaktyce próchnicy

• • • • Jasne i prawidłowe informacje na temat odzywiania i zdrowotności zębów Zachęcanie pacjentów do bycia skutecznymi wzorcami przy poprawianiu zwyczajów żywieniowych swoich dzieci Pomoc pacjentom w opracowaniu odpowiedniego dziennika spożycia żywności Pomoc pacjentom w czytaniu etykiet na żywności

Rola promocji zdrowia w profilaktyce próchnicy

• Porady skierowane do odpowiednich grup ryzyka • Właściwe doradztwo żywieniowe – – – – – – 3 regularne posiłki w ciągu dnia Redukcja częstości jedzenia (zwłaszcza sacharozy) Świadomość „ukrytych cukrów” Unikanie lepkich słodkich produktów Zachęcać matki do karmienia niemowląt piersią przez co najmniej pierwsze 6 m-cy Unikać słodzonej wody oraz słodzonych mieszanek do karmienia dziecka butelką

Rola promocji zdrowia w profilaktyce próchnicy

• Właściwe doradztwo żywieniowe – W przypadku podawania słodzonych płynów należy stopniowo rozcieńczać do całkowitego wyeliminowania – – – – Unikanie jedzenia w nocy po umyciu zębów Działanie ochronne produktów mleczarskich ze względu na zawartość kazeiny Stymulacja produkcji śliny poprzez żucie gumy bezcukrowej po posiłkach Produkty spożywcze wymagające intensywnego przeżuwania  stymulacja produkcji śliny  potencjalna zdolność do remineralizacji

Prozdrowotne programy stomatologiczne

• Metody szerzenia ochrony zdrowia: – Narracyjne - przedszkole, szkoła (nauczyciele, higienistki), gabinet (lekarze, higienistki) – Publikacje – broszury, gazetki, ulotki – – Wizualne – plakaty, billboardy Audiowizualne – telewizja, radio, internet

Prozdrowotne programy stomatologiczne

• Świadczenia zdrowotne w zakresie jamy ustnej zaprojektowane zgodnie z potrzebami i dostępnymi zasobami – Profilaktyka – Wczesna diagnoza – – – Interwencja lecznicza Świadczenia lecznicze Świadczenia rehabilitacyjne

Prozdrowotne programy stomatologiczne

• • • • • • • Promocja zdrowej diety Profilaktyka chorób jamy ustnej i innych chorób związanych z używaniem tytoniu Zapewnienie dostępu do czystej wody i poprawa warunków sanitarnych dla prawidłowej higieny jamy ustnej Narodowe programy stosowania fluoru oraz jodowania Profilaktyka onkologiczna Profilaktyka, wczesna diagnoza oraz postępowanie z HIV/AIDS Promocja zdrowia i zdrowego stylu życia

Piśmiennnictwo:

• • Barnett L.V. Asystowanie w stomatologii. Podręcznik dla asyst i higienistek stomatologicznych. Wydanie I polskie pod redakcją M. Bladowskiego Jańczuk Z. Stomatologia zachowawcza. Zarys Kliniczny. Podręcznik dla studentów stomatologii. Wydanie III.