Transcript Innmarksbeite

Bruk av beite i oppdrett og
kjøtproduksjon på storfe
Del I
Rådgivar i Nortura
Beitebruk for kjøttproduksjon
1
Kvifor bruk av beite
•
•
•
•
•
•
•
•
Gunstig for dyra – dyra treng mosjon
For å utnytta ein stor fôrressurs
Billig fôr
Høg produksjon på beite
Gir spreieareal for gjødsel
Mindre arbeid
Stell av kulturlandskapet
Reklame for norsk storfehald
Beitebruk for kjøttproduksjon
2
Ulike beitetypar
• Innmarksbeite
o Dyrka mark i omløp eller permanent beite
o Kulturbeite - permanent
o Ugjødsla innmarksbeite
• Utmarksbeite
o
o
o
o
o
Strandenger
Lyng- og grashei
Ravinelandskap
Skogsbeite
Fjellbeite
Beitebruk for kjøttproduksjon
3
Ulike beitemåtar
•
•
•
•
•
Kombinasjon av slått og beiting på dyrka areal
Skiftebeiting
Kombinasjon av skiftebeiting og stripebeiting
Kontinuerleg beiting
Fri beiting i utmark
Beitebruk for kjøttproduksjon
4
Ulike beitesystem
Kontinuerleg
beite
Stripebeite
med
bakgjerde
Skiftebeite
Beitebruk for kjøttproduksjon
5
Eksempel på beite:
Intensiv beiting av raigras i New Zealand
Beitebruk for kjøttproduksjon
6
Innmarksbeite i Øyer
Beitebruk for kjøttproduksjon
7
Eksempel på beite:
Variert beite i fjellbjørkeskog i Gausdal
Beitebruk for kjøttproduksjon
8
Fôrforbruk i ulike produksjonsformer
(Berg & Matre 2001)
Kalv
Slaktealder,
mnd.
5-6
Okse
15-18
9-10
50-70
0
Okse
m/ beite
18-22
11-12
30-40
25-30
Kastrat
20-24
13-16
10-15
40-50
17-18
10-20
40-50
Ammeku
FEm/kg
FEm frå
prod.slakt kraftfôr
%
5-6
90-95
Beitebruk for kjøttproduksjon
FEm frå
beite
%
0
9
Energibehov totalt i forhold til
vedlikehaldsbehovet
X4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
Kvige
Okse
Tørr ku
10 kg
mjølk
Beitebruk for kjøttproduksjon
30 kg mjølk
10
Tabell 1. Næringsbehov (FEm) til storfe på beite.
Levande vekt, kg
Tilvekst, g/dag
100
600
200
600
300
600
400
600
500
400
600
50
700
0
Vedlikehald, FEm/dag
FEm/kg tilvekst
FEm til vekst per dag
Mjølkeproduksjon, l/dag
FEm til mjølkeprod. per dag
Aktivitet, 15 % av vedlikeh.
1,34
1,6
0,96
2,25
2,3
1,38
3,06
2,6
1,56
3,79
2,8
1,68
4,48
3,0
1,20
0,20
0,34
0,46
0,57
0,67
5,14
3,2
0,16
8
3,6
0,77
5,77
3,5
0,00
10
4,5
0,87
Sum per dag, FEm
2,50
3,97
5,07
6,04
6,36
9,67
11,14
Beitebruk for kjøttproduksjon
11
Opptak på beite
• Behovet varierer med alder, vekt og produksjon:
o Kalv ½-1 år:
3-4 FEm/dag
o Kvige 1- 1½ år:
4-5 FEm/dag
o Ammeku med kalv: 9-12 FEm/dag
Tilleggsbehov for aktivitet/gange
• Må ha minst 25 % meir tilgang av beitegrøde enn det
dyra tek opp dagleg
• Som regel nok protein i beitegraset
• Kan bli lite fiber (NDF)
• Bør ha tillegg av mineral (salt)
Beitebruk for kjøttproduksjon
12
Kva produksjon kan ein venta på beite?
Utmarksbeite:
Innmarksbeite:
• Godt beite:
o Ungdyr: 600 g/dag i
snitt for beiteperioden
o Ammeku med kalv:
Tilvekst på 1000-1200
g/dag på kalven
• Middels beite:
o Ungdyr: 400-500 g/dag
o Ammeku med kalv:
Tilvekst på 800-1000
g/dag på kalven
• Godt beite:
o Ungdyr 400-500 g/dag i
snitt for beiteperioden
o Ammeku med kalv:
Tilvekst på 1000 g/dag
• Middels beite:
o Ungdyr 300-400 g/dag
o Ammeku med kalv:
Tilvekst på 800 g/dag.
Usikkert for ammeku av
tung rase?
Beitebruk for kjøttproduksjon
13
Beite og mjølk er ofte ikkje nok til ammekalv.
Behov for tilskot av kraftfôr?
Energibehov - sugekalv på beite
1200 g tilvekst/dag
6,0
FEm/dag
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
0
1
2
3
4
5
6
7
Alder i månader
Beitebruk for kjøttproduksjon
14
8
Tilvekst hos ammekalvar på beite, g/dag.
Forsøk i Sør-Gudbrandsdal
1150
1100
1050
2006
2007
1000
950
900
850
Innmark
Utmark
Beitebruk for kjøttproduksjon
15
Arealbehov per ammeku m/kalv
Beitetype
Innmark:
* Fulldyrka slått+beite
* Skiftebeite m/pussing
* Kulturbeite, godt
* Kulturbeite, dårleg
Utmark:
* Dårleg
* Middels
* Godt
Avling per daa, FEM Per ammeku m/kalv
Dagar beiting Slått Beiteopptak Behov for daa
120
120
120
120
400
90
90
90
Beitebruk for kjøttproduksjon
400
720
480
240
3,0
1,7
2,5
5,0
10
30
50
90,0
30,0
18,0
16
Arealbehov per sesong
Kulturbeite med grasvekst 4 FEm/daa/dag (mai-sept.)
Kalv < 5 mnd. alder
Kalv, 5-9 mnd.
Arealbehov/dyr, daa
0,2-0,3 (tilskot)
0,5-0,8
Kvige/kastrat første sommaren
1,1-1,2
Kvige/kastrat andre sommaren
1,8-1,9
Ammeku med kalv
2,5-3,0
Mjølkeku, middels avdrått
4,0-5,0 (tilskot)
Beitebruk for kjøttproduksjon
17
Konklusjonar
• Sett opp mål for tilvekst hos dyra
• Lag ein beitebruksplan gjennom sesongen
• Friske dyr veks etter den næringa dei får. Dei
må ha minst 25 % meir tilgang på beitegrøde
enn behovet
• I ammekuproduksjonen kan over 40 % av
årsfôret koma frå beite
• Alltid tilgang på nok reint og friskt vatn
• Regelmessig tilsyn på alle beite
Beitebruk for kjøttproduksjon
18