Transcript Pobierz prezentację

PRACA Z UCZNIEM NIEPEŁNOSPRAWNYM
NA LEKCJACH JĘZYKA OBCEGO
25.02.2014r.
Dzieci słabowidzące i niewidzące na
lekcjach języków obcych-propozycje
dostosowań, kryteria ocen.
Zajęcia rewalidacyjne dla dzieci
z niepełnosprawnością dotyczącą
wzroku- przykłady ćwiczeń.
Przepisy prawne, a udzielana pomoc
Rozporządzenie MEN z 17 listopada 2010r. w/s
warunków organizowania kształcenia,
wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych
społecznie w specjalnych przedszkolach,
szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach
D.U. nr 228, poz. 1489
w § 2. 1. powyższego rozporządzenia zostajemy
zapoznani z katalogiem niepełnosprawności
dotyczącym resortu oświaty
Kształcenie specjalne organizuje się dla dzieci i młodzieży:
1) niesłyszących,
2) słabosłyszących,
3) niewidomych,
4) słabowidzących,
5) z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją,
6) upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim,
7) upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym
lub znacznym,
8) z autyzmem, w tym z Zespołem Aspergera,
9) z niepełnosprawnościami sprzężonymi.
Przepisy prawne, a udzielana pomoc c.d.
Rozporządzenie MEN z 18 września 2008 r. w
sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez
zespoły orzekające działające w publicznych
poradniach psych.-pedagogicznych.
D.U. Nr173 z 2008 r. poz.1072
Przepisy prawne, a udzielana pomoc c.d.
Na podstawie w/w rozporządzenia po przeprowadzeniu
badań psychologicznych, pedagogicznych, dostarczeniu
przez rodzica właściwego zaświadczenia lekarskiego oraz
wypełnieniu wymaganych procedur dzieci i młodzież
niepełnosprawna (m. in. niewidząca i słabowidząca)
uzyskują orzeczenie do kształcenia specjalnego.
Powyższe orzeczenie może być realizowane w szkole
specjalnej, integracyjnej lub masowej. Jest to zapisane
w jego treści w miejscu „Zalecenia” (druga strona
druku).
Przepisy prawne, a udzielana pomoc c.d.
Rozporządzenie MEN z 30 kwietnia 2013 r. w
sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy
psychologiczno-pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach
D.U. z 2013r. poz.532
Przepisy prawne, a udzielana pomoc c.d.
§ 3.1 informuje komu udziela się pomocy psychologicznopedagogicznej (m.in. Dzieci i młodzież niepełnosprawna),
§ 5 wyjaśnia kto jest odpowiedzialny za jej organizację,
§ 6 prezentuje jej inicjatorów,
§ 7 wymienia formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
§ 20-21 precyzuje w/w pomoc dla posiadających orzeczenia ( IPET)
Ostatnie cztery paragrafy omawiają sprawy planu działań
wspierających i karty indywidualnych potrzeb ucznia, które
już nie obowiązują.
Przepisy prawne, a udzielana pomoc c.d.
Rozporządzenie MEN z dnia 20 sierpnia 2010 r.
w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz
przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w
szkołach publicznych.
Dz. U. nr 156, poz. 1046
(ostatnia zmiana dokonana 25 kwietnia 2013r.)
Przepisy prawne, a udzielana pomoc c.d.
§10.1 dotyczy zwolnienia z nauki drugiego języka
obcego ucznia z wadą słuchu, z głęboką
dysleksją rozwojową, z afazją, z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z autyzmem,
w tym z zespołem Aspergera,
Charakterystyka ucznia słabowidzącego
Uczniów słabowidzących b. często cechuje:
•
•
•
•
•
•
•
•
nadpobudliwość psychoruchowa,
zmienność nastroju,
zwolniony proces myślenia,
zwolnione (często znacznie) tempo pracy,
zaburzona koordynacja wzrokowo – ruchowa,
trudności w koncentracji uwagi,
trudności i ograniczenia w czasie czytania i pisania,
obniżony poziom graficzny pisma i rysunków,
Najbliższe otoczenie ucznia słabowidzącego i jego
orientacja w przestrzeni
• trening orientacji w przestrzeni - poruszanie się po szkole, w jej
najbliższym otoczeniu, w klasie,
• oznaczenia na ciągach komunikacyjnych (oznaczenie kontrastowym
kolorem np. żółtą taśmą pierwszego i ostatniego stopnia schodów),
• zachowanie stałego porządku w otoczeniu ucznia (np. krzesła
powinny być dosunięte do stolików, drzwi wejściowe do klasy
zamknięte albo całkowicie otwarte, plecaki i torby uprzątnięte),
• na dużych przeszklonych powierzchniach naklejki z elementem
graficznym.
Zapewnienie odpowiedniego miejsca w klasie
• miejsce pracy ucznia powinno umożliwić mu swobodne
poruszanie się po klasie (podejście do tablicy, mapy, planszy)
• umiejscowienie takiego stanowiska powinno wynikać
z następujących zasad:
 uczniowie krótkowzroczni powinni siedzieć blisko tablicy
i stolika nauczyciela,
 w pobliżu okna powinni siedzieć uczniowie z takimi
chorobami, jak: uraz naczyniówki gałki ocznej, siatkówki,
nerwu wzrokowego, dróg wzrokowych, niedorozwój,
 dalej od okna powinni siedzieć uczniowie dalekowzroczni,
uczniowie z dalekowzrocznym i krótkowzrocznym
astygmatyzmem, uczniowie ze światłowstrętem i po operacji
zaćmy,
Zapewnienie odpowiedniego miejsca w klasie cd.
• właściwe oświetlenie miejsca pracy ucznia (światło białe,
najlepiej punktowe, nie wytwarzające ciepła) – zgodne z
zaleceniami lekarza okulisty,
• zapewnienie dodatkowego oświetlenia np. lampka z regulowanym
ramieniem,
• ławka z matowym blatem (zielonym, brązowym lub granatowym)
– matowy blat nie odbije światła i nie spowoduje olśnienia,
stanowi również kontrast dla białej kartki,
• zapewnienie dziecku podpórki do czytania (płaskie ułożenie
tekstu na stole powoduje wadę postawy, szybkie zmęczenie
ucznia m.in. poprzez stałe napięcie mięśni ramion i szyi,
następuje zły obieg krwi, co powoduje z kolei niedokrwienie
oczu). Przydatne jest także tzw. „ okienko” do czytania, czyli
prostokąt ciemnego kartonu z wyciętym otworem, który pozwala
widzieć tylko jedną linijkę tekstu. Pomocny może być również
podkładany pod czytaną stronę ciemny papier zmniejszający jego
jasność lub arkusz folii, np. żółtej, umieszczany na tekście w celu
uzyskania lepszego kontrastu,
Zapewnienie odpowiedniego miejsca w klasie cd.
• zapewnienie odpowiednich pomocy optycznych (dziecko powinno
•
mieć możliwość korzystania z lupy, monookularu, powiększalnika,
odpowiedniego oprogramowania komputerowego – np. linijki
brajlowskiej itp.),
umożliwienie korzystania z odpowiednich przyborów szkolnych –
zeszyt gładki / o powiększonej liniaturze / segregator,
odpowiednie dla dziecka narzędzie do pisania (mazak, cienkopis,
czarna kredka, w ostateczności ołówek – koniecznie miękki),
odpowiednie podręczniki (czcionka dostosowana do wady wzroku
dziecka).
Dostosowanie pracy ucznia słabowidzącego na lekcjach
• pozwolenie na sporządzanie notatek na lekcji z użyciem
•
•
stosowanego przez dziecko sprzętu (laptopa/maszyny
brajlowskiej), a w przypadku wykonywania notatek w formie
pisemnej zezwolenie na użycie dyktafonu,
wydłużanie limitu czasu przeznaczonego na napisanie
sprawdzianu, wykonanie polecenia (szczególnie pisemnego),
maksymalne wykorzystywanie słuchu i dotyku przez uczniów
słabowidzących – słowne wyjaśnianie przez nauczyciela
wszystkiego co robi, co pisze na tablicy, co jest widoczne na
prezentowanej planszy), pozwalanie na dotykowe poznawanie
oglądanych przedmiotów,
• zapewnić dziecku indywidualne tablice gramatyczne, plansze
z rozbiorami zdań, definicje trudniejszych pojęć itp. (poza
prezentacją w/w w klasie),
Dostosowanie pracy ucznia słabowidzącego na lekcjach cd.
• stosowanie (na testach, sprawdzianach) powiększonej czcionki
•
•
•
•
(jej wielkość powinna być dobrana indywidualnie przez
każdego ucznia) - chyba, że dziecko pracuje z lupą,
zadane ćwiczenia, teksty do przeczytania powinny być
powiększone (ksero lub podręcznik z powiększonym drukiem,
szczególnie ćwiczenia z miejscem na wpisanie informacji),
więcej miejsca przeznaczonego na wpisanie odpowiedzi, informacji
(na kartach ćwiczeń, kserowanych szablonów sprawdzianów),
dziecko z wadą wzroku nie powinno pisać, rysować ołówkiem
(należy go zastąpić wyraźniejszym kolorem np. czarną kredką
lub mazakiem),
dziecko może pisać w zeszycie z pogrubioną liniaturą,
Dostosowanie pracy ucznia słabowidzącego na lekcjach cd.
• zapoznając się z lekturami może korzystać z „biblioteki
•
•
•
•
książki mówionej”/ audiobooków,
pomoce dydaktyczne w postaci rysunków powinny być
schematyczne, uproszczone,
jak najczęstsze stwarzanie możliwości na ustne weryfikowanie
posiadanej przez ucznia wiedzy (np. ustna możliwość poprawy
sprawdzianu), w uzasadnionych przypadkach można też zastąpić
pracę pisemną odpowiedzią ustną,
stosowanie przerw w pracy ucznia (częstsze wysilanie wzroku jest
nieszkodliwe a nawet go trenuje, jednak wykonywanie tych
samych czynności dłuższy czas męczy wzrok), powinno się wtedy
wprowadzić fazy relaksu.
stosowanie na lekcji zmiennego rodzaju zajęć, ćwiczenia
angażujące receptory wzrokowe nie powinny trwać dłużej niż 15 –
20 minut.
Ocenianie ucznia z wadą wzroku
• ocenie nie powinien podlegać efekt końcowy wykonanej pracy, ale
•
przede wszystkim wywiązanie się ucznia z wymagań wynikających
ze specyfiki przedmiotu (posiadanie odpowiednich materiałów –
przygotowanie do zajęć, terminowość zwrotu zadanych prac
domowych itp. ), uwzględnianie możliwości ucznia i włożonego
przez niego wysiłku,
nie należy obniżać ocen za stronę graficzną pisma (oceniać
uczniów słabowidzących jak dysgraficznych).
Zajęcia rewalidacyjne/specjalistyczne,
ich cele oraz przykłady ćwiczeń
• maksymalne rozwinięcie możliwości dzieci słabowidzących
•
•
•
•
w zakresie posługiwania się wzrokiem przy wykonywaniu
codziennych czynności,
stymulowanie procesów poznawczych tj.: myślenia, pamięci,
uwagi,
doskonalenie kompensacji polisensorycznej (ćwiczenia dotykowe,
słuchowe, ruchowe),
doskonalenie umiejętności posługiwania się przyrządami
optycznymi takimi jak: lupy, powiększalniki kieszonkowe
i nie optycznymi (kontrast, światło „okienko”),
ćwiczenia relaksacyjne wzroku „leniwe ósemki”, palming itp.
(szczegółowo opisane na stronie internetowej „Propozycje ćwiczeń
opracowanych przez dr Bates`a”).
Ćwiczenia usprawniające funkcje wzrokowe
•
•
•
•
•
•
układanie pociętych liter,
rozpoznawanie liter wśród zestawów innych liter,
rozpoznawanie podobnych i odmiennych liter w wyrazach,
składanie sylab w sensowne wyrazy za pomocą suwaków
(dopasowywanie do usłyszanego słowa),
układanie wyrazów (z rozsypanki literowej), wg wzoru i z pamięci
bez wzoru,
składanie pociętego obrazka (połączone z ćwiczeniami
słownikowymi),
Ćwiczenia usprawniające funkcje wzrokowe cd.
• tworzenie obrazka z poszczególnych elementów (połączone z
•
•
•
•
•
•
•
•
ćwiczeniami słownikowymi),
dopasowywanie części obrazków do całości,
wyszukiwanie różnic między obrazkami,
dobieranie zdań do obrazków,
dobieranie wyrazów, całych wersów do słyszanego tekstu
piosenki,
uzupełnianie luk w wyrazach, zdaniach, tekście,
zagadki,
rebusy,
krzyżówki.
Ćwiczenia słuchowe, dotykowe
•
•
•
•
•
•
•
•
„głuchy telefon”,
ćwiczenia z wykorzystaniem tekstów piosenek obcojęzycznych,
kalambury słownikowe,
„kim jestem z zawodu” – w dwóch wersjach,
umówiony sygnał na usłyszane (ustalone wcześniej słowo) z
potoku słów, w tekście itp.,
formowanie liter, całych wyrazów z kawałków drutu,
pisanie wyrazów na plecach,
pomoce z wykorzystaniem „przestrzennych” liter.
Uwagi uczniów
• markery i tablica,
• miejsce na wpisywanie odpowiedzi na sprawdzianie, teście,
w ćwiczeniach,
• sprzęt do ćwiczeń słuchowych,
• powtórzenie polecenia (niekoniecznie głośniej, ale wolniej), a
dłuższe polecenia podawać kolejno jako krótsze zadania,
• przy prezentowaniu ilustracji ustne opisanie jej i zezwolenie na
obejrzenie z bliska.
Informacje dodatkowe
• Ośrodek Wsparcia Edukacji Osób z Dysfunkcją Wzroku w
•
•
Chorzowie, ul. Hajducka 22, tel. (32) 348-30-51
Biblioteka Centralna Polskiego Związku Niewidomych
Zakład Pracy Chronionej im. dr. Włodzimierza Dolańskiego
00-216 Warszawa ul. Konwiktorska 7
tel/fax 022 635-33-20
email: [email protected]
www.biblioteka-pzn.org.pl
Polski Związek Niewidomych Okręg Śląski,41-500 Chorzów
ul. Katowicka 77, tel. 32 241 3737, tel. 32 771 0922,
e-mail: [email protected]
Koła w poszczególnych miastach
• Koło PZN w Rudzie Śląskiej: 41-709 Ruda Śląska
ul. Chorzowska 9, tel. (32) 248-71-42,
e-mail: [email protected]
• Koło PZN w Siemianowicach Śląskich: 41-100 Siemianowice Śląskie
ul. Powstańców 54, tel. (32) 228-17-39
e-mail: [email protected]
www.slaski.pzn.org.pl/siemianowice
• Koło PZN w Świętochłowicach: 41-600 Świętochłowice
ul. Bytomska 13, tel. (32) 444-86-14, 791 448 417
e-mail: [email protected]
www.pznswietochlowice.hpark.pl
Wzrok na wesoło
• Pacjent pyta okulistę:
- Panie doktorze, czy to prawda, że jeśli będę jadł dużo warzyw, to
będę miał dobry wzrok?
- Oczywiście. Weźmy na przykład takiego zająca – czy widział pan
kiedykolwiek zająca w okularach?
• Po zbadaniu pacjenta okulista mówi:
- Proszę pana! To cud, że pan do mnie w ogóle trafił.
„Dla szczęścia człowieka mądrość jest ważniejsza niż wiedza”.
Phil Bosmans
Za uwagę dziękują:
Maria Kijak – Parzybut
Aleksandra Zdebik