Transcript ilustracja książkowa jako wprowadzenie do przekazu werbalno

Władysław Bełza Abecadlnik 1869
ILUSTRACJA TO UTWÓR
RYSUNKOWY, MALARSKI LUB
GRAFICZNYUMIESZCZONY W
KSIĄŻCE JAKO ELEMENT KREUJĄCY
NASTRÓJ, UZUPEŁNIENIE LUB
DOPOWIEDZENIE TEKSTU
LITERACKIEGO.
TYPY ILUSTRACJI KSIĄŻKOWEJ:
 ILUSTRACJA JAKO KONKRETYZACJA UTWORU
LITERACKIEGO (PLASTYCZNE DOPEŁNIENIE
TEKSTU),
 ILUSTRACJA JAKO PRZEKŁAD
INTERSEMIOTYCZNY (SWOBODNA
INTERPRETACJA PLASTYCZNA),
 ILUSTRACJA AUTORSKA,
 DODATEK EDYTORA W FUNKCJI
ILUSTRACYJNEJ.
KRYTERIA OCENY ILUSTRACJI:
 WARTOŚĆ ARTYSTYCZNA ILUSTRACJI,
 ZASADA DECORUM ROZUMIANA JAKO
RESPEKTOWANIE PRAW DZIEŁA
LITERACKIEGO I TRAFNĄ JEGO
INTERPRETACJĘ,
 DOMINACJA ESTETYZUJĄCEGO STYLU
ODBIORU, CZYLI ZASADA SYMBOLICZNEJ
INTERPRETACJI W MIEJSCE MIMETYZMU CZY
DENOTACJI.
IM MŁODSZY ODBIORCA, TYM ROLA
ILUSTRACJI WIĘKSZA.
MAŁE DZIECKO JAKO ODBIORCA
oglądanie obrazków,
ilustracja jako środek
wspomagający percepcję,
ilustracja jako pomoc w procesie
konkretyzacji utworu.
MAŁE DZIECKO JAKO ODBIORCA
Wartość ilustracji:
 pomoc w percepcji i głębszym przeżywaniu utworu,
 wprowadzenie dziecka w świat sztuki.
ILUSTRACJA ROZWIJA DYSPOZYCJE PSYCHICZNE
(SPOSTRZEGAWCZOŚĆ, WYOBRAŹNIĘ,
SPRAWNOŚĆ MYŚLENIA), UCZUCIOWE I
POSZERZA WIEDZĘ O ŚWIECIE.
MAŁE DZIECKO JAKO ODBIORCA
Ilustracja utrwala w umyśle wzorce wyobrażeniowe
przedmiotów, miejsc, osób, zwierząt, nigdy nie
widzianych, a także tworów fantastycznych.
MAŁE DZIECKO JAKO ODBIORCA
 Ilustracja o dużym ładunku emocjonalnym wywołuje
emocje:
 strach,
 radość,
 komizm,
 współczucie.
MAŁE DZIECKO JAKO ODBIORCA
Dzięki ilustracji o nacechowaniu
emocjonalnym dziecko uczy się
adekwatnych reakcji psychicznych na
przedstawiona sytuację.
Dzięki ilustracji dziecko kształtuje pojęcia
dobra i zła oraz uczy się postaw
(współczucie, oburzenie).
Ilustracja ma również walory poznawcze.
Jan Marcin Szancer
Ilustracja do
„Dziewczynki z zapałkami”
H. Ch. Andersena
JAKA ILUSTRACJA JEST ATRAKCYJNA
DLA DZIECKA?
Na atrakcyjność ilustracji wpływa:
 wyrazistość,
 przejrzystość kompozycji,
 interesujące szczegóły,
 zgodność z realiami tekstu (dokładność),
 kolorystyka (żywe, nasycone barwy).
JAKA ILUSTRACJA JEST
ATRAKCYJNA DLA DZIECKA?
UPODOBANIA ESTETYCZNE ZMIENIAJĄ SIĘ WRAZ
Z WIEKIEM.
DZIECI MŁODSZE
DZIECI STARSZE
PROSTY, JEDNOBARWNY
RYSUNEK
BOGACTWO
PRZEDSTAWIENIA
I RÓŻNORODNOŚĆ.
JAKA ILUSTRACJA JEST ATRAKCYJNA
DLA DZIECKA?
JAKA ILUSTRACJA JEST
ATRAKCYJNA DLA DZIECKA?
DZIECI CENIĄ SOBIE HUMOR W ILUSTRACJI.
KSIĄŻKA OBRAZKOWA (PICTURESBOOKS)
 PRZEKAZ OPARTY NA SYMETRII SŁOWA I OBRAZU
(SŁOWO POZOSTAJE GŁÓWNYM NOŚNIKIEM
TREŚCI),
 PRZEKAZ OPARTY NA SYMETRII SŁOWA I OBRAZU
– SPLOT ILUSTRACJI I TEKSTU.
JEDNOŚĆ
IKONOLINGWISTYCZNA
• Krzysztof Teodor
Toeplitz
• Kristin Hellberg
IKONOTEKST
J. A. Komeński
Orbis sensualium
pictus
Aura, 1. spirat leniter.
Ventus, 2. flat valide.
Procella, 3. sternit
Arbores.
Turbo, 4. agit se in
gyrum.
Ventus subterraneus,
5.
excitat Terrae
motum.
Terrae motus facit
Labes (et ruinas) 6.
Co za grzywa!
Strach porywa!
I paznokcie
Na dwa łokcie!
Coś pół konia – coś pół
kota.
Jak się zowie ta brzydota?
Ta brzydota Staś się zowie,
Co rodzicom truje zdrowie,
Przez rok nie dał pokojowej
Strzyc paznokci – czesać
głowy:
Toteż postać dzisiaj
zbrzydłą,
Gdy ukaże na ulicy,
Zaraz krzyczą ulicznicy:
Staś niegrzeczny,
Staś straszydło!
O Juleczku, co miał zwyczaj ssać palec
Wtem ktoś z trzaskiem
drzwi otwiera,
Wpada krawiec jak
pantera.
I do Julka skoczy żywo.
Nożycami w lewo, w
prawo,
Uciął palec jeden, drugi,
Aż krew trysła we dwie
strugi.
Julek w krzyk, a krawiec
rzecze:
Tak z nieposłuszeństwa
leczę!
PROJEKTY THEMERSONÓW:
FRANCISZKI
STEFANA
FRANCISZKA I STEFAN THEMERSONOWIE:
PAN TOM BUDUJE DOM
Maurice Sendak
Tam, gdzie
mieszkają dzikusy
www.ibby.pl
David Macaulay Black and White
H. CH. Andersen Calineczka
E. Salamon
J. M. Szancer
J. Ołdak
WYBÓR ILUSTRACJI
 wybieramy ilustracje autorskie lub tworzone przez
wybitnych ilustratorów,
 unikamy przypadkowych ilustracji w duchu
„disneyowskim”.
WYBÓR ILUSTRACJI
 Wybieramy ilustracje, w których widoczny jest wpływ
zjawisk artystycznych, konwencji, np:
surrealizm, groteska,
WYBÓR ILUSTRACJI
Wybieramy ilustracje
pomysłowe, np. łączące
różne konwencje.
WYBÓR ILUSTRACJI
 Wybieramy ilustracje, które nie przekazują gotowych
wyobrażeń rzeczywistości literackiej, lecz dostarczają
impulsów do twórczej wyobraźni dziecka.
JEDNA BAŚŃ – DWA ŚWIATY
Jan Marcin Szancer
JEDNA BAŚŃ – DWA ŚWIATY
Bożena
Truchanowska
Tove Jansson
Tove Jansson
Antoine de Saint - Exupery
Antoine de Saint - Exupery
Gdy miałem sześć lat, zobaczyłem pewnego razu wspaniały
obrazek w książce opisującej puszczę dziewiczą. Książka
nazywała się "Historie prawdziwe". Obrazek przedstawiał
węża boa, połykającego drapieżne zwierzę. Oto kopia
rysunku:
Po obejrzeniu obrazka wiele myślałem o życiu
dżungli. Pod wpływem tych myśli udało mi
się przy pomocy kredki stworzyć mój
pierwszy rysunek. Rysunek numer 1.
Wyglądał on tak:
Pokazałem moje dzieło dorosłym i spytałem, czy ich
przeraża.
- Dlaczego kapelusz miałby przerażać? - odpowiedzieli
dorośli.
Mój obrazek nie przedstawiał kapelusza. To był wąż
boa, który trawił słonia. Narysowałem następnie
przekrój węża, aby dorośli mogli zrozumieć. Im zawsze
trzeba tłumaczyć. Mój rysunek numer 2 wyglądał
następująco:
 Dla mnie to najpiękniejszy i jednocześnie najsmutniejszy obraz
świata. To ten sam obraz, który jest na poprzedniej stronie, lecz
narysowałem go jeszcze raz, abyście dobrze zapamiętali to miejsce,
w którym zjawił się na ziemi i znikł Mały Książę. Przyjrzyjcie się
uważnie, abyście mogli rozpoznać ten krajobraz, jeśli któregoś dnia
będziecie wędrować przez afrykańską pustynię. A jeśli kiedyś
znajdziecie się w tym miejscu, nie spieszcie się, błagam was,
zatrzymajcie się na chwilę pod gwiazdą! Jeśli przyjdzie do was
śmiejące się dziecko o złotych włosach, nie odpowiadające na
pytania - zgadniecie, kto to jest. Nie zostawiajcie mnie wtedy w
moim smutku: bądźcie tak mili i napiszcie mi szybko, że wrócił...
J.J. Sempé i R. Goscinny
Jacques Sempé i René Goscinny, Mikołajek i inne chłopaki
Małgorzata Musierowicz, Kwiat kalafiora
 ... W tej samej chwili do
pokoju wpadła Nutria,
trzymając się oburącz
ramion Pulpecji. Obie
były w starych dresach,
brudne i wymazane
dżemem, i wydawały
przenikliwe okrzyki i
posapywania, brzmiące
mniej więcej jak: Czu –
czu – czu – pff – pff – pff
– Uuu! – i tak od nowa.
Małgorzata Musierowicz, Kwiat kalafiora
Na progu stała oschła dama
lat mniej więcej
sześćdziesięciu. Była siwa,
zaondulowana starannie,
ubrana w białą bluzkę z
mankietami i kostium
tweedowy w nobliwych
odcieniach beżu. Popatrzyła
najpierw na mokre spodnie
taty Borejki; oczy miała
okrągłe, czarne, o
nieruchomym, nieco dzikim
wejrzeniu.
BRUNONA SCHULZA
Bruno Schulz Sklepy cynamonowe
Bruno Schulz Sklepy cynamonowe
Bruno Schulz Sklepy cynamonowe
O CZYM JEST „PAN TADEUSZ„?
Jan Marcin Szancer
O CZYM JEST „PAN TADEUSZ„?
Jan Wilkoń
O CZYM JEST „PAN TADEUSZ”?
Fenomen Tytusa Czyżewskiego
Mechaniczny ogród
Paź
królowej
Róża
biała
Róża
Bratek
Piwonia
Rano
Słońce
Motyl
Piwonia
Rosa
słoneczniki
paź królowej
trawa się śmieje
śmieje się
Pierwio
snek
kwiatek
Róża
żółta
Lewkonia
Róże
w dali
i
góry
żółte róże
i słońce
ja i moja nadzieja
Fenomen Tytusa Czyżewskiego
krew
pepsyna
krew
żołądek
...
serce
krew
telefon mego mózgu
dynamo – mózgu
trzy trzy trzy
raz
dwa trzy
maszyna mojego ciała
funkcjonuj obracaj się
żyj
Julian Przyboś, GMACHY
Poeta
wykrzyknik ulicy
dwurząd bloków, rozłupany powietrze,.
masy wpółzatrzymane, z których budowniczy
uprowadzili ruch, znieruchomiałe piętra.
dachy.
przerwane w skłonie.
mury.
wynikłe ściśle.
góry naładowane trudem człowieczym.
GMACHY.
pomyśleć:
każda cegła spoczywa na wyjętej dłoni.
Wnioski:
 Ilustracja może stać się źródłem
estetycznych wzruszeń, może kształtować
postawy estetyczne, stać się
wprowadzeniem w świat sztuki.
 Ilustracja może motywować do lektury.
 Ilustracja umożliwia symultaniczną lekturę,
swobodne przechodzenie od kodu słownego
do obrazowego.
Charles Schultz, Fistaszki
Hank Ketchman Denis Rozrabiaka
 TO JASNE, ŻE KOMIKS JEST KIEPSKIM
MALARSTWEM I ZŁĄ LITERATURĄ, ALE
JEST TAK DLATEGO, ŻE NIE CHCE ON BYĆ
ANI JEDNYM, ANI DRUGIM. KRYTYCY
KOMIKSU JUŻ DAWNO ZAUWAŻYLI, ŻE W
RAMACH TEGO GATUNKU OBA
TWORZYWA – SŁOWO I OBRAZ – DĄŻĄ DO
ZAMIENIENIA SIĘ MIEJSCAMI.
 Jerzy Szyłak, Komiks: świat przerysowany
Sposób
dystrybuc
ji –
zeszyty
komikso
we.
Teatr
Technika
montażu,
zbliżenie,
spowolnie
nie akcji.
Telewizyjny serial
Film
Poetyka komiksu:
Mimika,
parateatr
alne
spięcia
dialogowe
.
Początki komiksu:
Początki komiksu:
Początki komiksu:
Hermann Huppen, Wieże Bos Maury
Hugo Pratt, Ballade de la Mer Sale
Poetyka komiksu:
 Komiks to sztuka opowiadania
prostych fabuł.
 Środki wyrazu: kadr, dymki,
onomatopeje podkreślają
dynamizm akcji.
Poetyka komiksu:
 kadr i ramka: rozmieszczenie na
stronie, upływ czasu, kształt ramek,
 dymki: kształt i rola owalu,
 onomatopeje,
 liternictwo, znaki przestankowe,
 kolor.
Komiks jako wprowadzenie w świat
kultury:
Dino Buzzati, Poemat w obrazkach
Dino Buzzati, Poemat w obrazkach
Dino Buzzati, Poemat w obrazkach
Edukacyjne pożytki z komiksu:
nowe techniki odbioru,
doskonalenie technik narracyjnych,
aktywność odbiorcy,
możliwość zetknięcia się z różnymi
konwencjami.
 Komiks jako wprowadzenie do nowego
sposobu opowiadania:
NARRACJI INTERMEDIALNEJ.