Posiedzenie Plenarne Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia 19.10.2011r., Warszawa

Asystent lekarza - nowy zawód potrzebny w polskiej ochronie zdrowia.

Marian Zembala

Śląskie Centrum Chorób Serca

Katedra i Oddział Kliniczny Kardiochirurgii i Transplantologii ŚUM, Zabrze www.sccs.pl

Asystent lekarza – projekt nowego zawodu w polskiej służbie zdrowia Nowy zawód Asystenta Lekarza Physician Assistant (PA) powstał w roku 1965 z inicjatywy Dr Eugeniusza Stead (Duke University) w USA jako odpowiedź na rosnący niedobór lekarzy personelu medycznego w specjalnościach zabiegowych i podstawowej opiece zdrowotnej. Twórcą pierwszego programu szkoleniowego na świecie był Dr John W.Kirklin (Birmingham - University of Alabama) lider światowej kardiochirurgii.

W USA w roku 2011 praktykujących jest 79 000 asystentów lekarzy (PA) i 154 programy szkoleniowe na uniwersytetach i szkołach medycznych.

Asystent lekarza – projekt nowego zawodu w polskiej służbie zdrowia • Luty 2008 r. - rekomendacje WHO wskazują na celowość powołania zawodu asystenta lekarza w krajach, które odczuwają niedostatek personelu medycznego (global health workforce shortage) na różnych stanowiskach w ochronie zdrowia wskazując na uzasadnienie medyczne i medyczno-ekonomiczne.

• 27 maja 2008 r. w Warszawie w Ministerstwie Zdrowia z inicjatywy Śląskiego Centrum Chorób w Zabrzu, Klubu Kardiochirurgów Polskich i wsparciu Pani Minister Ewy Kopacz odbyło się spotkanie poświęcone celowości i zasadności powołania zawodu asystenta lekarza w Polsce. Spotkanie odbyło się pod kierunkiem Pani mgr K.Chmielewskiej - Zastępcy Dyrektora Departamentu Nauki w obecności dr.hab. Romana Cichonia, dr hab. Michała Krejcy i dr Michała Zembali - koordynatora projektu.

Asystent lekarza – projekt nowego zawodu w polskiej służbie zdrowia • Mianem

Physician Assistant (PA)

określa się w USA samodzielnego pracownika służby zdrowia, uprawnionego do wykonywania określonych procedur medycznych i zabiegowych wyłącznie pod nadzorem lekarza.

• Do zadań asystenta lekarza należy nie tylko przedmiotowe i podmiotowe badanie chorego, prowadzenie diagnostyki i terapii, ale także czynny udział przy zabiegach chirurgicznych w zakresie pierwszej lub drugiej asysty.

Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska 2008; 5 (2): 208–210

Asystent lekarza – projekt nowego zawodu w polskiej służbie zdrowia Ważne jest zrozumienie, iż asystent lekarza pracuje pod nadzorem i na odpowiedzialność lekarza (

supervising physician

), a jego obowiązki i prawa są ściśle regulowane przez prawo stanowe (

State Law

), odrębne dla każdego ze stanów Ameryki Północnej.

Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska 2008; 5 (2): 208–210

Szkolenie Asystenta Lekarza w USA

• •

Czas szkolenia 26,5 miesiąca Pierwszy rok szkolenia:

– w zakresie fizjologii, biochemii, patologii, anatomii człowieka, farmakologii klinicznej, medycyny klinicznej i diagnostyki laboratoryjnej oraz etyki •

Drugi rok szkolenia:

– staże szkoleniowe odbywane w specjalnościach klinicznych i zabiegowych •

Egzamin Certyfied PA-CVT

Asystent lekarza – projekt nowego zawodu w polskiej służbie zdrowia Zawód Asystent Lekarza został wprowadzony w Holandii w roku 2001, w Niemczech w roku 2005, w Wielkiej Brytanii w roku 2010, w Chinach w roku 2010, natomiast w Argentynie, Brazylii i Chile w roku 2007.

Szkolenie Asystenta Lekarza w Niemczech

•

W Niemczech istnieją 3 programy szkoleniowe:

– – – Steinbes-Hochschule Berlin od roku 2005 - 38 absolwentów i 36 studentów PA Mathias-Hochschule in Rheine od roku 2011 - 27 studentów Duale Hochschule Baden-Wurttemberg od roku 2010 -12 studentów.

Szkolenie Asystenta Lekarza w Holandii

•

Holandia - obecnie łącznie 135 studentów PA

– Utrecht University of Applied Sciences od roku 2001 – – Amsterdam University of Applied Sciences Arnheim/Nijmegen HAN University of Applied Scences – – Groningen (Hanze University) Rotterdam University of Applied Sciences

Szkolenie Asystenta Lekarza w Wielkiej Brytanii

•

Wielka Brytania - studiuje 65 studentów

– St Georges University, London – University of Birmingham, – University of Wolverhampton – University of Aberdeen

Szkolenie Asystenta Lekarza w Polsce

• • • • Rozpoczęcie w Zabrzu w roku 2010 pilotażowego trzyletniego szkolenia w zakresie nowego stanowiska asystent lekarza Pierwsza rekrutacja - absolwenci Wydziału Pielęgniarstwa (licencjonowana pielęgniarka, pielęgniarz z dwuletnim stażem) Istnieje spore zainteresowanie absolwentów Wydziału Ratownictwa Szkolenie praktyczne i teoretyczne pod kierunkiem lekarzy i personelu medycznego oraz dodatkowo kursy, 3-miesięczne szkolenia zagraniczne w Niemczech, Holandii lub Wielkiej Brytanii oraz kursy szkoleniowe przez amerykańskich instruktorów PA organizowane w Zabrzu.

Potencjalne obszary zatrudnienia w ochronie zdrowia w Polsce w latach 2012-2020

• • • • • intensywna terapia specjalności zabiegowe (udział w zabiegach operacyjnych jako 1-2 asysta) oraz pomoc w opiece około- i poszpitalnej oddziały ratunkowe oddziały przewlekle chorych oddziały opieki paliatywnej

Korzyści z wprowadzenia nowego zawodu asystenta lekarza w Polsce

• • • • Poprawa profesjonalnej opieki medycznej w obszarach, w których lekarz specjalista lub lekarz nie jest niezbędny dla realizacji świadczeń Wzmocnienie opieki lekarskiej i pielęgniarskiej poprzez wydzielenie zadań i powierzenie ich nowo powstałym specjalnościom, takim jak: perfuzjonista, asystent lekarza, technik respiratoroterapii Uzupełnienie brakującej liczby zatrudnionych na warunkach poprawiających wskaźniki medyczno-ekonomiczne Wykorzystanie dobrych doświadczeń krajów, w których stanowisko asystenta lekarza jest realizowane od wielu lat.