Transcript Nejat Bozkurt

Nejat BOZKURT
Marmara Üniversitesi
1
Adli Muhasebenin İçeriği
“Yıllar önce birilerine adli muhasebeci
olduğumuzu söylemiştim, bize cesede
bakar gibi baktılar. Artık bu gibi yorumları
uzun süredir almıyorum”.
Cal Klausner,
Managing partner of Klausner Dubinsky
2
Adli Muhasebenin İçeriği
Al Capone’ları
Yakalamak
Sayıların Arka
Yüzüne Bakmak
İstiyorsanız
ADLİ
MUHASEBECİ
Olabilirsiniz
Muhasebenin
Dedektifi olmak
3
Adli Muhasebenin Tanımı
Adli Muhasebe, muhasebe, denetim, finans,
sayısal yöntemler, hukuk, davranış bilimleri,
araştırma ve sorgulama gibi hünerlerin, kanıt
toplama, analiz etme ve değerlendirmede
kullanılması, bulguların raporlanması gibi
hizmetlerdir.
4
Adli Muhasebenin İçeriği
Hukuk
Suç
Bilimi
Adli
Muhasebe
Denetim
Muhasebe
5
Adli Muhasebenin İçeriği
Aile
Hukuku
Hile
Hukuk
Zarar
Analiz
Suç
Bilimi
Adli
Muhasebe
Denetim
İflas
Değerleme
Muhasebe
Kara Para
Aklama
Sigorta
Talepleri
6
Adli Muhasebenin Tanımı
ÖZÜNDE;
Adli muhasebe, muhasebenin yasal hedefler
ve amaçlar için etkin bir biçimde
kullanılmasıdır.
7
Adli Muhasebe
Google Sonuçları, 11, Şubat , 2007
Forensic Audit, 208,000 hits
Fraud Audit, 64,500 hits
Fraud Examination, 74,800 hits
Fraud Accounting, 45,200 hits
Forensic Accounting, 1,050,000 hits
Fraud Investigation, 932,000
Forensic Investigation, 512,000
Fraud Auditing, 83,500
8
Niye Adli Muhasebe
Kurumlar ve bireyler arasında
artan davalar,
Karmaşık ticari işlemler,
Artan hileler, yolsuzluklar ve
bunların ortaya çıkartılmasındaki
zorluklar,
Büyük işletme başarısızlıkları,
Avukat ve mahkemelerin birçok
konuda uzman desteğine gerek
duyması,
9
Kim Kimdir
Adli
Muhasebeci
Bağımsız
Araştırmacı
Denetçi
Muhasebeci
Hile
İncelemecisi
Hile
Denetçisi
10
Bağımsız Denetçi
Makul
Güvence
Önemli
Yanlışlıklar
Görüş
Bağımsız
Belirtme
Denetçi
11
Hile Denetimi – Hile Denetçisi
Hilelerin
Önlenmesi
Hilenin
Ortaya
Çıkartılması
Caydırıcılığın
Hile
Sağlanması
Denetçisi
12
Hile İncelemesi – Hile İncelemecisi
Hilelerin
Önlenmesi
Hilenin
Ortaya
Çıkartılması
Caydırıcılığın
Hilenin
Sağlanması
Araştırılması
Hile
İnceleme
elemanı
13
Hile İncelemesi – Araştırmacı Muhasebeci
Hilelerin
Önlenmesi
Hilenin
Ortaya
Çıkartılması
Caydırıcılığın
Hilenin
Araştırmacı
Sağlanması
Araştırılması
Muhasebeci
14
Adli Muhasebeci
Hilelerin
Önlenmesi
Hilenin Ortaya
Caydırıcılığın
Çıkartılması
Sağlanması
Dava Destek
Uzman
Hilenin
Danışmanlığı
Şahitlik
Araştırılması
ADLİ MUHASEBECİ
15
Onlar hile incelemecisi, asla gevşeyemezler.
16
Dava Destek Danışmanlığı
Her türlü yolsuzluk ve hile davaları
İşletme Değerlemeleri
Hasar ve Zarar Tahminleri
Sigorta Anlaşmazlıkları
İşletme ayrılma ve birleşmeleri
İflas davaları
Boşanma Davaları
17
Uzman Şahitlik
Dava konusu ile ilgili olarak gerekli
araştırmaları yaparak çeşitli
verileri toplamak,
Bu verilerden bir sonuca vararak
bir kanıya ulaşmak,
Oluşturduğu görüşünü mahkemede
hakimlere ve avukatlara aydınlatıcı
ve öğretici bir biçimde yansıtmak.
18
Hile Denetimi – Araştırmacı Muhasebecilik
İşletme çalışanlarının yaptıkları hileler
Beyaz yakalı suçları
Mali tablo hileleri
Yatırım hileleri
Rüşvet ve komisyonlar
Elektronik hileler
Bilgisayar Hileleri
19
Çapraz Sorgu – Diğer Bilirkişi
Türk mahkemelerinde CSI
dönemi
Hürriyet Gazetesinden Haber
Ceza davalarında artık hem sanık hem de mağdur taraf,
mahkemenin atadığı bilirkişi dışında kendi bilirkişilerini tayin
edebiliyor. Özellikle hekimlerin çokça kullanılacağı, tıbbi
dedektiflik olarak da tanımlanabilecek sistemde, taraf bilirkişileri
mahkemeye çıkıp incelemelerini barkovizyon sunumuyla
anlatabiliyor. Ünlü polisiye dizisi CSI sahnelerini aratmayan
görüntüler artık Türk mahkemelerinde de görülüyor ve buna
çapraz sorgu adı veriliyor
20
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
Eski Mısır’da firavunların varlıklarının
koruyucuları olarak, onların “Gözü ve Kulağı”
olan adli muhasebecilerin atalarına rastlanıyor.
Hercules De Cordes adında bir muhasebeci,
Antwerp’te üç ayrı olayda(1554, 1559, ve
1570 Tarihlerinde), normal şahitliğin ötesine
geçerek, ticari tartışmaları çözmek amacıyla,
nitelikli “Uzman Şahitlik” yapmıştır.
21
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
1817 de, Kanada’da mahkeme kararlarında adli
muhasebe izlerine rastlanıyor.
“Bir iflas davasında, ilgili hesapların incelenmesinde bir kişiye
mahkemede şahitlik yapması görevi veriliyor. Gerekçe
olarakta böyle bir incelemenin mahkeme tarafından
yapılamayacağı gösteriliyor”.
“Kanada Diplomalı Adli Araştırmacılar Birliği”, kökenini
bu davaya kadar görürmekte.
22
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
1824 lerde İskoçya Glasgow Şehrinde, James
McClelland adında genç bir muhasebeci, mahkemeler
in kullanması için, “İhtilaflı işlemlerde tabloların,
raporların ve notların hazırlanması” adında bir sirküler
yayımlıyor.
23
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
Adli muhasebe ile ilgili ilk makalelerde “Uzman
Şahitliğe” ağırlık verildiği görülüyor
İlk yazılan makalelerde iki bölümleme dikkati çekmekte
:
- Kanıt,
- Mahkeme Kararları
Özellikle mahkemelerle ilgili makaleler 1883 yılında
başlıyor
24
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
1884 de hile ile ilgili makaleler
görülüyor
1889 da araştırmaya yönelik
makaleler yazılıyor
1898 de ilk uzman şahitlik
makalesi çıkıyor. “ Kanıt nasıl
elde edilir ve sunulur”
25
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
Journal of Accountancy’nin ilk yılında bir avukat, “Şahit
Olarak Muhasebeci” isimli makalesini yayımlıyor.
Bu makalede hakimlerin “Uzman Şahitlerin” karmaşık
hesapların gerçek içeriklerinin ortaya çıkartılmasında
yegane kişiler olduklarını” düşündüklerini iddia ediyor.
Bu alanda sertifikalı muhasebecilerin nitelikli bir güç
olduklarını ortaya koyuyor.
26
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
1925 Yılında ABD Vergi Mahkemesi Başkanı yaklaşık
aşağıdaki ifadeyi kullanıyor :
“ CPA’lerin kanıtları değerlendirmedeki ustalıklarından
dolayı, onlara tere satılamaz”
27
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
Muhasebe mesleğinin özellikle adli muhasebecilik gibi
farklı alanlarda gelişeceği öngörüsünü 1924 yılında bir
konferansta Arthur Andersen aşağıdaki gibi ortaya
koyuyor :
“ Geçmişte kalan 10 yıllarda muhasebe mesleğinin
kendi içine kapalı kalmayacağı konusunda bir fikrim
vardı. Gelecek yıllarda muhasebeciler bakış açılarını
genişleterek birçok alanda profesyonel olarak yerlerini
alacaklardır”.
28
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
Al Capone bir adli muhasebeci tarafından yakalanıyor.
1920 lerde IRS ve FBI birlikte çalışarak vergi
kaçakçılığından dolayı Al Capone u yakalamışlardır.
215.080.48 USD vergi ödemediğinden dolayı 11 yıl
hapis cezası almıştır.
29
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
1946 Yılında yazar ve muhasebeci olan Maurice E.
Pelaubet, ilk defa “Adli Muhasebeci” ismini
kullanmıştır.
"Forensic Accounting: Its Place In Today's Economy“
adlı yayınında önemli bir gelişim sağlanmıştır.
Bu kullanım ile mesleğin kapsamı şahitlikten
araştırmacılığa kadar genişlemiştir.
30
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
1940 – 1950 li yıllarda ilgili makaleler giderek artmıştır.
Muhasebe ile hukuk arasında daha sıkı bağlar kurulmaya
başlanmıştır.
Adli muhasebe eğitimine gereksinim olduğu konusunda
yazılar görülmeye başlamıştır.
Aynı zamanda giderek hile denetçilerine gerek duyulmaya
başlamıştır
31
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
1940 lı yıllarla birlikte muhasebecilerin araştırma
çalışmalarına yönlenmeleri ile FBI muhasebeci istihdam
etmeye başlamıştır. Bu dönemde 600 adet muhasebeci,
“Özel Ajan Muhasebeci” olarak görev yapmıştır.
1940 – 1941 döneminde özel ajan muhasebeciler 538
Milyon USD lik finansal işlemi gözlemiş ve incelemişlerdir.
1960 larda, FBI ın 6000 ajanının 700 tanesi adli muhasebe
kapsamında çalışmaya başlamıştır.
32
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
Adli muhasebe ile ilgili ilk kitap 1982 de Francis C. Dykman
tarafından yazılmıştır. Kitabın ismi “Forensic Accounting:
The Accountant as an Expert Witness” dir
1986 da “Araştırmacı Muhasebe” isminde ikinci bir kitap
yayımlanmıştır.
33
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
1980 – 1990 döneminde artan rekabet ile denetimden
alınan ücretler % 50 ler civarında düşmüştür.
Bunun sonucu olarak denetçiler maliyetlerini azaltmak için,
iç kontrol sistemlerine daha fazla güvenerek inceleme
alanlarını azaltmışlardır.
Bu sonuç, tepe yönetimlerinin iç kontrol sistemlerini aşarak
hesapları daha fazla manipüle ederek, hileli mali
raporlamaya yönlenmelerine varmıştır.
34
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
2000 li yıllardaki büyük şirket
skandallarına gelinmiş,
Bu yıllarda SOX ve SAS 99 gibi tüm
gelişmiş ülkeleri de etkileyen
düzenlemeler gelmiştir.
Yaşanan bu gelişmeler adli
muhasebe mesleğine yoğun bir
gereksinim doğurmuştur.
Adli muhasebe eğitimleri ve
sertifikaya bağlanma dönemi
başlamıştır.
35
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
Kuruluş
Sertifika
American College of
Forensic Examiners
International (ACFEi)
Association of Certified
Fraud Examiners (ACFE)
Association of Certified
Fraud Specialists (ACFS)
Certified Forensic
Accountant (Cr.FA)
Certified Fraud Examiner
(CFE)
Certified Fraud Specialist
(CFS)
36
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
Kuruluş
Forensic Accounting
Society of North America
(FASNA)
Sertifika
None
National Association of
Certified Valuation
Analysts (NACVA)
 Certified
Valuation Analyst
(CVA)
 Certified Forensic Financial
Analyst (CFFA)
 Certified Fraud Deterrence
(CFD) (merged with CFFA
in 2007)
37
Adli Muhasebenin Tarihsel Gelişimi
Kuruluş
Sertifika
National Litigation Support None
Services Association
(NLSSA)
Network of Independent
Forensic Accountants
(NIFA)
None
Institute of Business
Appraisers
Certified Business
Appraiser (CBA)
38
Adli Muhasebe ve Türkiye Gelişimi
2000 li yıllardan itibaren 3-4
civarında makale,
Yüksek lisans ve doktora
tezleri,
Yüksek lisans düzeyinde bazı
program ve dersler,
Bazı denetim şirketleri ve özel
kurumlarda uygulamalar
39
Adli Muhasebe ve Türkiye Gelişimi
2009 Yılında İSMMMO Akademi’de,
“Bağımsız Adli Muhasebe Uzmanlık
Programı”
faaliyete geçti.
40
Adli Muhasebe ve Türkiye Gelişimi
360 Saatlik ,
Uluslar arası adli muhasebe eğitimi
araştırmaları temel alınarak hazırlanmış,
Sertifika Programı.
41
Bağımsız Adli Muhasebe Programı
İleri Muhasebe
Uygulamaları
Mali Tablo
Analizi
İşletme Etiği
İç Kontrol
Denetim
Ve
Uygulamaları
Teorisi
Kültürü
Kurumsal
Hile
Yönetim
Teorisi
İlkeleri
Bağımsız Adli Muhasebe Programı
Çalışan
Hileleri
Mali
Tablo
Hileleri
Temel
Yolsuzluk ve
Bilgi
Davranış
Suç Gelirlerinin
Teknolojileri
Bilimleri
Aklanması
Dijital
Adli Bilişim
Hile
İncelemesi
Bağımsız Adli Muhasebe Programı
Kriminoloji
Adli
Bilimler
Dolandırıcılık
Delil
Sahte
ve
ve
Belge
Araştırma
Bilirkişilik
İncelemesi
Gözetleme
Görüşme ve
Sorgulama
ve
Teknikleri
İz Sürme
Bağımsız Adli Muhasebe Programı
Kriminal
Uygulamalar
Sanal Alem ve
Bilgisayar
Suçları
Sahtecilik ve
Araştırma
Teknikleri
Mahkemeye
Yönelik
Uygulamalar
Adli
Muhasebe
Uygulamaları
İşletme
Değerlemesi
Proje
Çalışmaları
Bağımsız Adli Muhasebe Programı
2
3
Adet
Adet
Adli Tıpçı
Emniyet Kökenli
5
7
Adet
Akademisyen
Adet
Toplam
17
Diğer Uygulama
Alanlarından
Hoca
46
Kimlerin Adli Muhasebeye İhtiyacı Var
Emniyet
Güçleri
Kamu
Kurumları
Mahkemeler
Adli Muhasebe
Avukatlar
Özel Sektör
Kuruluşları
47
Günümüzde Kimler Adli Muhasebeye
İhtiyaç Duymaz
48
TÜRKİYE’DE
ÇÖZÜLMESİ GEREKEN İKİ ADET SORUN
Yoğun
Eğitim
Gereksinimi
Farkındalık
Yaratma
TÜRKİYE
UYGULAMASI
49
Kesinlikle mükemmel bir hileydi, ancak mükemmel bir araştırmacıyı işe
almışlar
50
ADLİ MUHASEBE’NİN
HERKESİN DESTEĞİYLE GELİŞTİRİLMESİ
DİLEĞİYLE,
TEŞEKKÜRLER VE SAYGILAR
51