Tiêu thụ Thuốc lá

Bhavesh Modi, MD Chính phủ Gujarat MBA/MPH tại Đại học Johns Hopkins

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

Thông tin Cơ bản

Thuốc lá được tiêu thụ dưới nhiều dạng khác nhau và bằng nhiều cách khác nhau trên toàn thế giới Thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, mà nguyên nhân này có thể phòng tránh được. Theo WHO, thuốc lá đã giết chết 100 triệu người trong thế kỷ 20 và có thể giết chết 1 tỷ người trong thế kỷ 21 Các chuyên viên y tế (bác sĩ, nha sĩ, y tá và nhân viên y tế) có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh tật và tử vong sớm do sử dụng thuốc lá  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 2

Các kiểu Sử dụng Thuốc lá

Thuốc lá hút Thuốc lá không khói Các sản phẩm mới  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 3

Thuốc lá Hút

Hút thuốc là hành động đốt cháy lá cây thuốc lá đã phơi khô hoặc sấy khô và hít khói phát ra từ đó  Thuốc lá điếu      Thuốc lá quấn Kretek (thuốc lá có thêm hương liệu/thuốc lá đinh hương) Xì gà Ống tẩu Ống điếu, điếu cày (hookah), shisha Nguồn: Atlas về Thuốc lá (2012). www.tobaccoatlas.org

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 4

Thuốc lá điếu

Thuốc lá điếu là sản phẩm thuốc lá thông dụng nhất và gây nghiện dùng nhiều nhất trên toàn thế giới Thuốc lá điếu trước đây được làm từ các mảnh vụn thuốc lá của xì gà Việc phát minh ra máy làm thuốc lá điếu năm 1880, sau đó là hoạt động tiếp thị mạnh mẽ đã khiến cho lượng sản xuất và tiêu thụ thuốc lá điếu cũng như số ca tử vong có liên quan đến thuốc lá trên toàn cầu tăng mạnh Nguồn: Atlas về Thuốc lá (2012). www.tobaccoatlas.org

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 5

Thuốc lá điếu

Khói thuốc lá chứa hàng ngàn hóa chất và hợp chất, trong đó có nhiều chất gây bệnh ung thư Các công ty thuốc lá đã tung ra những sản phẩm được tiếp thị là “dịu”, “nhẹ”, “bạc” hoặc “vàng”, theo cách ám chỉ rằng chúng “an toàn hơn”, nhưng nghiên cứu cho thấy rằng không có dạng thuốc lá nào là an toàn tuyệt đối Nguồn: Atlas về Thuốc lá (2012). www.tobaccoatlas.org

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 6

Thuốc lá quấn

Thuốc lá quấn là những điếu thuốc nhỏ, quấn bằng tay, không có đầu lọc, chứa khoảng 0.2 gram lá thuốc phơi khô hoặc đã qua xử lý, được cuộn trong lá cây tendu (Diospyros elanoxylon) hoặc lá cây temburni và được buộc vào nhau bằng chỉ bông Ban đầu là một sản phẩm của Ấn Độ, chủ yếu được tiêu thụ tại Đông Nam Á, và đang được gia tăng xuất khẩu tới các nước có thu nhập cao, như là một lựa chọn rẻ hơn và ít nguy hại hơn cho thuốc lá điếu  Tuy nhiên, thuốc lá quấn tạo ra lượng nicotine, carbon monoxide và hắc ít cao gấp ba đến năm lần so với thuốc lá điếu Nguồn Nội dung: Gupta. (2008). Hút thuốc lá quấn và y tế công cộng. Bộ Y tế và Phúc lợi Gia đình, Chính phủ Ấn Độ ; Rickert. (1999). Xác định sản lượng “hắc ín”, nicotine và carbon monoxide từ thuốc lá quấn: báo cáo cuối cùng. Labstat International, Inc; Nguồn hình ảnh: iStockphoto.com

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 7

Kreteks (Thuốc lá có thêm hương liệu)

Kreteks—còn gọi là thuốc lá đinh hương  Thường chứa hỗn hợp đinh hương, thuốc lá và các chất gây nghiện khác  Là dạng thuốc lá nổi trội ở Indonesia— ngày nay sẵn có ở hầu hết các quốc gia  Mùi thơm của đinh hương làm nên chất lượng của khói thuốc và cho phép hít một lượng lớn khói thuốc  Truyền dẫn lượng nicotine, carbon monoxide và hắc ín nhiều hơn so với thuốc lá điếu  Không có bằng chứng khoa học cho thấy thuốc lá kretek ít nguy hại hơn so với thuốc lá điếu Nguồn Nội dung: Tổ chức Y tế Thế giới. (2006). Thuốc lá: nguy hiểm chết người dưới mọi hình thức hoặc bề ngoài; Nguồn hình ảnh: iStockphoto.com

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 8

Xì gà

Xì-gà là những cuộn thuốc lá được quấn trong lá thuốc hoàn nguyên, nhìn chung chứa lượng thuốc lá nhiều hơn thuốc lá điếu Quá trình ủ và lên men dài tạo ra nồng động cao các hợp chất gây ung thư, mà những chất này được phát ra khi đốt cháy Ngoài tất cả những nguy hại của việc hút thuốc đối với sức khỏe, người hút xì-gà còn có nguy cơ tiếp xúc với chất độc hại cao hơn do tính chất kiềm của thuốc lá hấp thụ ở miệng Nguồn: Tổ chức Y tế Thế giới. (2006). Thuốc lá: nguy hiểm chết người dưới mọi hình thức hoặc bề ngoài; Atlas về Thuốc lá. (2012). www.tobaccoatlas.org

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 9

Ống tẩu

Ống tẩu có một cái hốc (để đặt thuốc lá vào và châm lửa), thân tẩu và miệng ống Do do lượng lớn thuốc lá đặt trong hốc tẩu, người hút tẩu tiếp xúc với lượng khói thuốc tương đương với nhiều điếu thuốc trong một lần hút Nguồn: Tổ chức Y tế Thế giới. (2006). Thuốc lá: nguy hiểm chết người dưới mọi hình thức hoặc bề ngoài; Atlas về Thuốc lá. (2012). www.tobaccoatlas.org

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 10

Ống điếu, Điếu cày, Shisha

Ống điếu, điếu cày (hookah) và shisha hoạt động bằng cách lọc qua nước và nhiệt gián tiếp Xuất phát từ Nam và Đông Nam Á Thuốc lá tẩm hương liệu được đốt trong một cái bát được phủ bằng giấy thiếc và than Khói thuốc được làm mát nhờ lọc qua một bình nước và được hít vào qua một cái ống mềm, một hoặc nhiều người dùng cùng sử dụng đầu ống Nguồn Nội dung: Tổ chức Y tế Thế giới. (2006). Thuốc lá: nguy hiểm chết người dưới mọi hình thức hoặc bề ngoài; Atlas về Thuốc lá. (2012). www.tobaccoatlas.org; Nguồn hình ảnh: iStockphoto.com

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 11

Ống điếu, Điếu cày (Hookah), Shisha

Vì sử dụng một lượng lớn thuốc lá và các lần hút ống điếu thường kéo dài (30-60 phút), người dùng hít vào hơn 10 lít khói thuốc trong mỗi lần hút thuốc Việc dùng chung ống điếu còn có thể làm tăng nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm (lao, cúm) và các bệnh lây nhiễm khác Nguồn Nội dung: Tổ chức Y tế Thế giới. (2006). Thuốc lá: nguy hiểm chết người dưới mọi hình thức hoặc bề ngoài; Atlas về Thuốc lá. (2012). www.tobaccoatlas.org; Nguồn hình ảnh: iStockphoto.com

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 12

Thành phần Khói Thuốc lá

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 13

Báo cáo của Tổng trưởng Y tế

(2004) (2010) Nguồn hình ảnh: Báo cáo của Tổng trưởng Y tế Hoa Kỳ. (2004, 2010). www.surgeongeneral.gov/library/reports/index.html  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 14

Hậu quả của Hút thuốc Chủ động Đối với Sức khỏe

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 15

Khói thuốc Thụ động (SHS) Là gì?

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 16

Nghiên cứu của Hirayama

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 17

Báo cáo của Tổng trưởng Y tế, 2006

Nguồn hình ảnh: phỏng theo CTL từ Báo cáo của Tổng trưởng Y tế Hoa kỳ. (2006).

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 18

Thuốc lá Không khói

Thuốc lá không khói được tiêu thụ mà không cần đốt cháy, dùng qua miệng hoặc mũi  Thuốc lá nhai, gutkha   Thuốc lá bột, thuốc lá ngậm Các sản phẩm hòa tan Nguồn: Atlas về Thuốc lá (2012). www.tobaccoatlas.org

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 19

Thuốc lá Nhai

Một sản phẩm thuốc lá không khói dùng ở miệng, được đặt vào miệng, má, trong môi để mút hoặc nhai Được biết đến với tên gọi là thuốc lá “nhổ” Được dùng trên toàn thế giới và có dưới các dạng khác nhau  Thuốc lá bánh      Thuốc lá vụn Thuốc lá Chimo Thuốc lá Toombak Thuốc lá Gutkha Pan masala hoặc betel quid có thuốc lá Nguồn hình ảnh: iStockphoto.com

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 20

Thuốc lá Gutkha

Hỗn hợp ướp hương liệu bao gồm hạt cau, vôi bột cùng với thuốc lá và các nguyên liệu khác Là dạng thuốc lá nhai chính được sản suất ở tiểu lục địa Ấn Độ, được sử dụng rộng rãi ở khu vực Châu Á Thái bình dương và đã lan sang Châu Âu và Hoa Kỳ qua dân di cư Vì có ở khắp nơi và có thể dễ dàng sử dụng mà người khác không nhận ra, thuốc lá nhai Gutka đã thu hút những người hút thuốc muốn bỏ thuốc, trẻ em và phụ nữ Nguồn Nội dung: www.who.int/fctc/reporting/Annex6_Report_on_Tobacco_Control_in_India_2004.pdf; Nguồn hình ảnh: http://cdn4.wn.com/ph/img/47/56/da36aacab5ab3807e214af72b46c-grande.jpg; http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/398630.stm  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 21

Thuốc lá bột, Thuốc lá ngậm

Lá cây thuốc lá được sấy bằng lửa và được xử lý thành các hạt nhỏ, được bán dưới dạng bột hoặc dạng bột ẩm sệt Thuốc lá bột được ngậm trong miệng, giữa má hoặc môi và lợi—thuốc lá bột khô cũng có thể được hít vào qua mũi Nguồn hình ảnh: www.snuffstore.co.uk/news/wp-content/uploads/2007/11/snuff_order.jpg; http://chainikhaini.com/images/2.gif  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 22

Thuốc lá bột, Thuốc lá ngậm

Còn được gọi là  Thuốc lá ngậm    Khaini Shammaah Naswa Thường được dùng ở Scandinavia, Hoa Kỳ và Nam Á, tuy nhiên nó sẵn có trên toàn thế giới Nguồn hình ảnh: www.snuffstore.co.uk/news/wp-content/uploads/2007/11/snuff_order.jpg; http://chainikhaini.com/images/2.gif  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 23

Thuốc lá Không khói Hòa tan (DST)

DST chứa thuốc lá và các thành phần khác tan trong miệng để truyền dẫn nicotine thông qua hấp thụ ở niêm mạc miệng Hầu hết các sản phẩm DST đều được sản xuất bởi những nhãn hiệu thuốc lá nổi tiếng và được tiếp thị dưới dạng sản phẩm thay thế cho thuốc lá hút, để dùng ở những nơi cấm hút thuốc tại những quốc gia có thu nhập cao Không có bằng chứng khoa học về độ an toàn của các sản phẩm DST mới—trên thực tế, chúng có khả năng làm tăng số người sử dụng thuốc lá, kể cả trẻ em Nguồn hình ảnh: www.tobaccocampaign.com/wp-content/uploads/2011/04/ariva-dissolvable-tobacco.jpg; http://www.smokersonly.org/images/products/ariva_1.jpg

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 24

Ảnh hưởng của Thuốc lá Không khói đối với Sức khỏe

Các sản phẩm thuốc lá không khói không phải là sự thay thế an toàn cho thuốc lá dạng hút Các sản phẩm thuốc lá không khói chứa nhiều chất gây ung thư, kim loại nặng và các độc tố khác được tìm thấy trong thuốc lá điếu, mà những chất này sinh ra nhiều bệnh tật giống như việc hút thuốc Ngoài ra, các sản phẩm thuốc lá không khói còn làm tăng số ca ung thư đầu và cổ và các bệnh về răng miệng  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 25

Ảnh hưởng của Thuốc lá Không khói đối với Sức khỏe

Ung thư miệng, lưỡi, họng, thực quản, bao tử, tuyến tụy Tăng nguy cơ bệnh tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ do tai biến mạch máu não Sức khỏe sinh sản—chứng tiền sản giật, đẻ non, trẻ sơ sinh có trọng lượng thấp Các bệnh về răng miệng—bệnh bạch sản (tổn thương tiền ung thư), tụt nướu răng, mất xương quanh chân răng, mòn răng, mất răng, răng ngả màu, hơi thở nặng mùi Nghiện nicotine—lệ thuộc vào nicotine, sử dụng cả thuốc lá hút và thuốc lá không khói  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 26

Các sản phẩm Thuốc lá Mới

Nhiều công ty đang cho ra đời những sản phẩm cách tân khác nhau, như kẹo nicotine, sáp bôi môi, nước chứa nicotine, thuốc lá điện tử:  Để né tránh các quy định về kiểm soát thuốc lá và  Để lôi kéo những người hút thuốc hiện tại và các khách hàng tiềm năng mới, bao gồm cả trẻ em Những sản phẩm này được tiếp thị với danh nghĩa là sản phẩm thay thế “an toàn” và “công cụ để bỏ thuốc”, tuy nhiên hầu hết chúng đều có khả năng nguy hại như các sản phẩm thuốc lá khác và có thể là bước đầu tiên dẫn đến chứng nghiện nicotine ở trẻ em  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 27

Thuốc lá Điện tử (E-Cigarette)

Thuốc lá điện tử là một hệ thống truyền dẫn nicotine bằng điện tử (ENDS), sử dụng pin để chuyển chất lỏng chứa nicotine thành hơi để hít vào Thuốc lá điện tử có một khoang chứa, thiết bị phun và phần thân Nguồn: phỏng theo CTL từ http://www.smokefree.in/smokefree-e-cig-anatomy  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 28

Thuốc lá Điện tử

Được tiếp thị một cách có hệ thống như là lựa chọn thay thế cho thuốc lá điếu, để hút ở những địa điểm công cộng, hoặc như là phương tiện hỗ trợ để cai nghiện thuốc lá, hoặc cả hai Ngoài việc truyền dẫn nicotine, thuốc lá điện tử còn truyền dẫn những chất có độc tố cao (diethylene glycol), chất gây ung thư (nitrosamines) và các hóa chất độc hại khác* *Nguồn: www.health.harvard.edu/blog/electronic-cigarettes-help-or-hazard-201109223395  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 29

Thuốc lá Điện tử

Tác hại dài hạn của thuốc lá điện tử còn chưa được biết đến, tuy nhiên việc sử dụng ngắn hạn gây ra những ảnh hưởng tức thời về sinh lý tương tự như hút thuốc lá Một nghiên cứu gần đây đã xác nhận sự hiện diện của độc tố, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi gây ra ung thư (VOC) và các hạt siêu mịn trong môi trường trong nhà do sử dụng thuốc lá điện tử, có thể gây hại cho những người xung quanh thông qua việc “hít hơi thuốc thụ động” cũng tương tự như “hít khói thuốc thụ động” Nguồn: Vardavas và cộng sự (2011). Chest, 141(6):1400-1406; Schripp và cộng sự (2013). Không khí Trong nhà, 23(1): 25-33. doi: 10.1111/j.1600-0668.2012.00792.x.  2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 30

Cảm ơn Quý vị!

 2012 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg 31