Transcript Attach Files ppt

ทางเลือกในการควบคุมยุงพาหะนาโรค
นายบุญเสริม อ่ วมอ่ อง
สานักโรคติดต่ อนาโดยแมลง
กรมควบคุมโรค
วัตถุประสงค์ ของการควบคุมยุงพาหะนาโรค
•
•
•
•
ลดประชากรพาหะ
ลดอายุขยั พาหะ
ลดการสั มผัสระหว่ างยุงพาหะกับคน
ลดการแพร่ เชื้อโรค
การควบคุมยุงพาหะนาโรค
•
•
ป้องกันตนเอง
–
–
–
–
ใช้ ม้ ุง
ติดมุ้งลวด
สวมเสื้อผ้า
ยาจุด - ทากันยุง
Pupae
Adult
ควบคุมตัวยุง
– พ่นฝาบ้าน
– ชุบมุ้ง
– หมอกควัน
– ULV
Egg
Larvae
•
ควบคุมระยะทีอ่ ยู่ในนา้
–
–
–
–
ลดแหล่ งเพาะพันธุ์
กับดัก
สารเคมี
ตัวหา้ - ตัวเบียน
วิธีการควบคุมยุงพาหะนาโรค
•
•
•
•
•
การลดแหล่ งเพาะพันธุ์ (Breeding place reduction)
การปรับปรุงสิ่ งแวดล้ อม (Environmental control)
การใช้ สิ่งมีชีวติ ควบคุม (Biological control)
การป้ องกันตนเอง (Personal protection)
การใช้ สารเคมี (Chemical control)
การใช้ สารเคมีควบคุมยุงพาหะนาโรค
การใช้ สารเคมี
• สารเคมีควบคุมลูกน้ ายุง
– ฆ่าลูกน้ ายุง
– ยับยั้งการเจริ ญเติบโตลูกน้ ายุง
• สารเคมีควบคุมยุงตัวเต็มวัย
– สารเคมีฆ่ายุง
– สารเคมีไล่ยงุ
เทมีฟอส (Temephos)
– ออกฤทธิ์กาจัดแมลงหลายชนิด
– ลูกนา้ ยุงได้ รับโดยการกินและซึมผ่ านเข้ าผิวหนัง
– มีผลต่ อลูกนา้ ยุงโดยทาลายระบบประสาท
– มีฤทธิ์ตกค้ างค่ อนข้ างยาวนาน
Affects on Nerves
Bacillus thuringiensis israelensis- Bti
–
–
–
–
–
–
ค่ อนข้ างเฉพาะเจาะจงกับลูกนา้ ยุง
มีประสิ ทธิภาพดีกบั ลูกนา้ ยุงระยะต้ น ๆ หลายชนิด
ลูกนา้ ยุงต้ องกินจึงจะทาให้ เกิดพิษ
มีผลต่ อลูกนา้ ยุงโดยทาลายกระเพาะอาหาร
มีฤทธิ์ตกค้ างค่ อนข้ างสั้ น
สภาพทีม่ ีพชื นา้ และอินทรีย์วตั ถุมากประสิ ทธิภาพจะต่าลง
สารยับยั้งการเจริญเติบโต
(Insect Growth Regulators)
1. Juvenile hormone mimics
2. Chitin Synthesis Inhibitors (CSI)
สารยับยั้งการเจริญเติบโต
Juvenile hormone mimics
Pyriproxyfen
ทาให้ ลูกนา้ ยุง
ไม่ สามารถเจริญ
ไปเป็ นดักแด้ ได้
สารยับยั้งการเจริญเติบโต
Juvenile hormone mimics
Methoprene
• ทาให้ ลกู นา้ ยุง
ไม่ สามารถเจริญ
ไปเป็ นดักแด้ หรือ
ตัวเต็มวัยได้
Hormones control insect metamorphosis
Egg
Larval stages
Pupa
Adult
Hormones control insect metamorphosis
Egg
Larval stages
What keeps the larva molting
to another larva?
Pupa
Adult
Hormones control insect metamorphosis
Egg
Larval stages
Pupa
What keeps the larva molting
to another larva?
A high level of the “juvenile hormone”
Adult
Hormones control insect metamorphosis
Juvenile Hormone Level
feeding
Egg
Larval 1
feeding
feeding
L2
L3
Pupa
Adult
สารยับยั้งการเจริญเติบโต
Chitin Synthesis Inhibitors (CSI)
Diflubenzuron
• ยับยั้งการสร้ าง
ผนังลาตัว ทาให้
ลูกนา้ ไม่ สามารถ
ลอกคราบได้
สารยับยั้งการเจริญเติบโต
Chitin Synthesis Inhibitors (CSI)
Novaluron
• ยับยั้งการสร้ าง
ผนังลาตัว ทาให้
ลูกนา้ ไม่ สามารถ
ลอกคราบได้
การออกฤทธิ์ของสารยับยั้งการสร้ างคราบ
เครื่องพ่นฝอยละเอียด
(ULV Spraying)
หลักการท
• างาน
•
• เครื่องกลจะทาการอัดอากาศเข้ า
สู่ ท่อโดยระบบพัดลมหรือโรตารี
ผ่ านท่ อด้ วยแรงดันสู ง
• อากาศทีผ่ ่ านท่ อด้ วยแรงดันสู ง
จะกระทบหยดสารเคมีทคี่ วบคุม
การไหลแล้ วแตกตัวออกมาเป็ น
ละอองเล็ก ๆ
เครื่องพ่นหมอกควัน
หลักการทางาน
• เกิดการเผาไหม้ น้ามันที่ห้อง
เผาไหม้
• อากาศร้ อนที่เกิดจากการเผา
ไหม้ จะถูกขับออกมาปลายท่ อ
• สารเคมีผสมน้ามันที่ปล่ อย
ออกมาบริเวณปลายท่ อจะถูก
เผาไหม้ กลายเป็ นควัน
สารไล่ แมลง
(Insect Repellent)
สารกาจัดแมลงไอระเหย
(Insecticide vaporizers)
สารสั งเคราะห์ ไล่ ยุง
DEET (Diethyltoluamide)
สารไล่ ยุงจากพืช
Citronella oil
ยาจุดกันยุง
ข้ อพิจารณาในการเลือกใช้ การควบคุมพาหะนาโรค
หลายวิธีการร่ วมกัน
• ไม่เป็ นวิธีการที่ก่อให้เกิดผลกระทบทางลบต่อกัน
• ไม่ควรเป็ นวิธีการซ้ าซ้อน
• พิจารณาเวลา สถานที่ และวิธีดาเนินการ
ขอบคุณครับ