Transcript Verndum þau
Verndum þau
Ólöf Ásta Farestveit
Uppeldis- og afbrotafræðingur
Barnahús
[email protected]
Þorbjörg Sveinsdóttir
BA-sálfræði
Barnahús
[email protected]
Ólöf Ásta Farestveit og
Þorbjörg Sveinsdóttir
Markmið
Tilkynningarskyldan
Fræðsla um ofbeldi gegn
börnum
Viðbrögð við ofbeldisfrásögn
Leiðsögn í gegnum íslenskt
kerfi
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Tilkynningarskylda almennings
16. Gr.
Hverjum þeim sem hefur ástæðu til að ætla að barn búi við
óviðunandi uppeldisaðstæður, verði fyrir áreitni eða ofbeldi
eða stofni heilsu sinni og þroska í alvarlega hættu er skylt að
tilkynna barnaverndarnefnd
Annars er hverjum manni rétt að gera barnaverndarnefnd
viðvart um hvert það tilvik sem telja má að hún eigi að láta
sig varða
Hægt að óska eftir nafnleynd
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Tilkynningaskylda til þeirra
sem afskipti hafa af börnum
17. gr.
...Sérstaklega er leikskólastjórum, leikskólakennurum,
dagmæðrum, skólastjórum, kennurum, prestum, læknum,
ljósmæðrum, hjúkrunarfræðingum, sálfræðingum,
félagsráðgjöfum,..... Skylt að fylgjast með hegðun, uppeldi
og aðbúnaði barna og gera barnaverndarnefnd viðvart....
Tilkynningarskylda samkv. þessari grein gengur framar
ákvæðum laga eða siðareglna um þagnarskyldu viðkomandi
starfsstétta.
Tilkynnt undir nafni starfsvettvangs
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Ofbeldi gegn börnum
Kynferðislegt ofbeldi
Líkamlegt ofbeldi
Andlegt ofbeldi
Vanræksla
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Kynferðislegt ofbeldi
Bein snerting
Kossar
Káf á líkama
Káf á kynfærum
Innþrenging reynd
Munnmök
samræði
Óbein snerting
Kynferðislegt tal
Kynferðisleg
myndataka
Klámefni sýnt
Rafræn boð
Sjálfsfróun
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Kynferðislegt ofbeldi frh...
Gerendur:
Náin tengsl
Kunnugir
Ókunnugir
Oftast kk en ekki alltaf
Hótanir/umbun/launung
Ungir gerendur
Þolendur:
Stúlkur u.þ.b. 70%
Drengir u.þ.b. 30 %
Áhrif á afleiðingar
Tengsl geranda og þolanda
Stuðningur nákominna
Aldursmunur
Tíðni brota
Alvarleiki brota
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Einkenni
“Acting out”
“Draga sig í hlé”
Kynferðisleg hegðun, tælandi
hegðun, mikill áhugi á
kynfærum og snertingu þeirra
Sjálfskaðandi hegðun,
sjálfsvígstilraunir
Vímuefnaneysla
Erfiðleikar í námi, skróp
Erfiðleikar með samskipti
Erfitt að setja mörk
Breyttar matarvenjur - Átröskun
Hegðunarvandi sem umhverfinu
yfirsést
Forðast umgengni við annað
fólk, einkum jafnaldra
Verður “ósýnilegt” í skólanum
Verður áhugalaus áhorfandi
Stendur sig vel
Býður ekki vinum heim
Einangrar sig
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Önnur möguleg einkenni
Pissa undir
Kvíði
Þunglyndi
Lélegt sjálfstraust
Svefnerfiðleikar/martraðir
Reiði/sektarkennd
Áfallastreita
Vera vakandi fyrir
hegðunarbreytingum
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Líkamlegt ofbeldi
Barn viljandi beitt ofbeldi
Líkamlegu afli beitt
Slegið, kýlt, sparkað
Hrist, hent til og frá
Brunasár, bindingar
Áverkar á líkama – barn og/eða
foreldrar reyna að fela eða eiga erfitt
með að útskýra – ótrúverðugar útsk.
Viljandi gefið hættuleg lyf, eiturefni
og þ.h.
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Líkamlegt ofbeldi frh...
Gerendur:
Oftast innan fjölskyldu
Álag á heimili
Vímuefnaneysla
Sjálfir beittir ofbeldi í
æsku
geðraskanir
Þolendur:
Hylma yfir
Kenna sér um
Ótti
Meðvirkni
Beita önnur börn
ofbeldi
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Einkenni
Hræðsluviðbrögð
Líkamlegir áverkar
Lélegt sjálfstraust
Láta stjórna sér
Streita – kvíði
Alltaf á varðbergi
Líkamlegar umkvartanir
Beita önnur börn ofbeldi
Hrædd við að fara heim
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Andlegt ofbeldi
Foreldrar oftast gerendur
Viðvarandi neikvætt viðhorf og
neikvæðar tilfinningar
Niðrandi tal
Persóna barnsins dæmd
Óvægin gagnrýni
Afneitun á barni
Markvisst niðurbrot
Höfnun
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Einkenni
Léleg sjálfsmynd
Hindrar þróun jákvæðrar ímyndar
barnsins
Efasemdir um eigin hæfni
Vantraust á sjálfan sig
Viljalaus
Hlédræg
Óörugg
Tilfinningaþroski skaðast
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Vanræksla
Foreldrar oftast gerendur
Grunnþörfum ekki sinnt
Sérþörfum ekki sinnt
Umönnun viðvarandi
ábótavant
Má ekki rugla saman við
fátækt
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Einkenni
Líkamleg vanræksla
Líkamlegum þáttum ekki fullnægt vegna
sinnuleysis foreldra
Eftirlitsleysi og skortur á umsjón
Barn skilið eftir eitt, öryggisbúnaði í bíl ekki
fullnægt, lyf og jafnvel eiturlyf skilin eftir þar
sem barn nær til, skólaganga vanrækt
Sálræn eða andleg vanræksla
Þörfum barns til sérstakrar umhyggju ekki
sinnt, t.d. lyfjagjöf, heilbrigðisþjónustu,
Slæmt framferði foreldra
Líkamlegt ofbeldi á heimili, vímuefnaneysla
foreldra
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Viðbrögð við ofbeldisfrásögn
Barnið:
Fullorðnir:
Lengi langað að segja frá
Segir “óvart” frá
Óskar eftir trúnaði
Treystir viðkomandi
Börn taka á sig sökina af
ofbeldinu
Líður illa
Segir vini frá
Hlusta og hvetja
Trúa barninu
Ekki spyrja í þaula
Forðast leiðandi spurningar
Útskýra framhaldið
Ekki sýna neikvæð
svipbrigði/viðbrögð
Hrósa fyrir að hafa sagt frá
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Verklagsreglur vinnustaða
Mikilvægt að hafa verklagsreglur
Hvað á að gera þegar grunur leikur á ofbeldi eða
vanrækslu gegn barni
Hver tilkynnir og hvernig
Um hvað er tilkynnt
Á að tala við barnið
Á að tala við foreldra
Skráning í dagál
Upplýsingaskylda gagnvart barnaverndarnefnd
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Barnaverndaryfirvöld
Félagsmálaráðuneytið
Barnaverndarstofa
www.bvs.is
Barnaverndarnefndir
32 nefndir um land allt
Kærunefnd
barnaverndarmála
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Ýmsar stofnanir og
stuðningssamtök
Barnahús
Stígamót
Neyðamóttaka vegna nauðgana
Kvennaathvarfið
Rauði krossinn
Foreldrahús / Vímulaus æska
Blátt áfram
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Ferli hjá barnaverndarnefndum
Barnaverndarnefndir vinna skv. bvl. nr. 80/2002
Mál tilkynnt samkvæmt tilkynningarskyldu
Tilkynningarskylda almennings 16. gr. bvl
Tilkynningarskylda þeirra sem starfa með börnum 17. gr. bvl.
Tilefni tilkynningar kannað og upplýsingaöflun hefst ef
þurfa þykir
Mál kært til lögreglu – ef ástæða er til
Mál unnið á annan hátt t.d. tilvísun í Barnahús, stuðningur
inn á heimili, eftirlit með heimili, skammtímafóstur,
langtímafóstur, Stuðlar, meðferðarheimili
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Refsivörslukerfið
Lögregla
Ákæruvald
Héraðsdómstólar (8 talsins)
Hæstiréttur
Réttargæslumaður brotaþola
Verjandi meints sakbornings
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Ferli í refsivörslukerfinu
Lögreglan tekur við kærum frá bvn. og öðrum
Rannsókn hefst eða mál er fellt niður
Meintum sakborningi tilkynnt sakarefni/verjandi
Barni úthlutaður réttargæslumaður
Lögreglan leitar atbeina dómara við skýrslutöku
(skylda í kynferðisbrotamálum, heimilt í öðrum
ofbeldismálum)
Dómari ákveður hvar skýrslutaka skuli fara fram
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Ferli í refsivörslukerfinu frh...
Lögregla heldur rannsókn áfram að skýrslutöku
lokinni (skýrsla tekin af meintum sakborningi)
Barn getur hafið meðferð t.d. í Barnahúsi
Mál sent ríkissaksóknara
Fellir mál niður
Gefur út ákæru
Héraðsdómur – sýkn, sakfellt, miskabætur / dómi
unað eða áfrýjað
Hæstiréttur – sýkn, sakfellt, miskabætur
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir
Verndum þau!
Verum vakandi – ofbeldi
finnst líka á Íslandi
Leyfum börnum að njóta
vafans
Treystum fagaðilum!!
Ólöf Ásta Farestveit og Þorbjörg
Sveinsdóttir