Transcript Havuz Operatoru Eğitim Sunusu 2012

HAVUZ OPERATÖRÜ
KURSU
2012 MARMARİS
EĞİTİMİN AMACI

Havuz operatörlerini bilinçlendirmek

Mesleki eğitimi sağlamak ve meslek edindirmek

Mesleki bilinci oluşturmak

Yasal ve hijyen kurallarını bilmek ve uygulamak

Havuz sanitasyonunda doğru, yeni ve genel bilgi edinmek

İşletme kurallarını benimsetmek
EĞİTİMİN İÇERİĞİ








Havuz Operatörünün Bilmesi Gereken İşletme Bilgileri ve Genel
Hijyen Kuralları
Havuz Çeşitleri, Havuz Ekipmanları ve Kullanım Amaçları
Havuz Suyunun Özellikleri ve Yöntem Kombinasyonları
Dezenfeksiyon Yöntemleri, Kullanılan Dezenfektanlar ve Havuz
Sularında Kullanılan Kimyasalların İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Su Parametreleri, Kontrol Metotları ve Su ile Bulaşabilecek
Hastalıklar
Havuzların Günlük, Aylık ve Yıllık Bakımları
İş Sağlığı ve Güvenliği, İlk Yardım
Yasal Zorunluluklar
YÜZME HAVUZU

İçinde 1 ya da daha
fazla insanın aynı
anda veya zaman
aralıklı olarak
bulunduğu, sürekli
bir devridaim akışı
olan büyük su
küvetleridir.
Dünyanın en büyük yüzme havuzu,
Şili’de San Alfonso Del Mar tatil yöresinde,
8 Hektar alan üzerine kurulu,
914 m uzunluğunda,
250000 ton su ile dolu,
Yapımı 5 yıl sürüp 1 milyar sterlin’e mal olmuş,
Yıllık bakımı 2 milyon sterlin,
Okyanus suyunun sirkülasyonu ile çalışıyor.
ŞARTLANDIRMA TEMELLERİ
- Havuz Suyu Niçin Şartlandırılmalıdır?
• hastalık yapıcı (patojen) bakterilerin yok edilmesi
• yosun oluşumunun engellenmesi
• yüzücüler açısından suyun toksik etkiler taşımaması
• istenmeyen koku ve tat oluşumunun engellenmesi
• havuz çevresinde ve ekipmanlarında korozyonun engellenmesi
• havuz, filtre ve pompalarda scale oluşumunun engellenmesi
• havuzun sürekli yüzülebilir halde tutulması
• havuzda sağlıklı ve hijyenik bir ortam
yaratılması
HAVUZ ŞARTLANDIRMASINDA
BEŞ YILDIZ SİNERJİSİ
Su Çevrimi & Sirkülasyon
Teknik Servis
SİNERJİ
• Dezenfeksiyon +
• pH kontrolü +
• Su Dengesi
Filtrasyon &
Flokülasyon
Taze Su İlavesi
Temel Parametreler
• pH
• Toplam Alkalinite - TAC
• Toplam Çözünmüş Katılar - TDS
• Toplam Sertlik - TH
• ppm
pH
Bilimsel Tanım :
- Bir çözeltideki Hidrojen iyonu konsantrasyonun negatif
logaritması.
pH = - log [H+]
H2O
H+ + OH-
Genel Tanım:
- pH; bir çözeltinin asidik veya bazik ‘aktivitesi’nin ölçülmesi.
Artan asitlik
0
Nötral
7
Artan Alkalite
14
pH etkisi
Bir havuzun ideal pH değeri = 7.4
Düşük pH ( < 7.2 )
• Korozyon
• Deri & Göz tahrişi
• Vinil parçalarda deformasyon
Yüksek pH ( > 7.6 )
• Scale Oluşumu
• Deri & Göz tahrişi
• Klor etkinliğinin azalması
Not : İnsan gözünün pH değeri 7.3 – 7.4 ‘tür.
ÇÖZÜNMÜŞ KATILAR
Bilinen tüm maddeler, suda belirli oranlarda çözünür.
Ancak su ıslahı açısından, özellikle kalsiyum, magnezyum ve
sodyum tuzlarının çözünürlükleri önem taşımaktadır.
Kalsiyum ve magnezyum tuzları yaygın olarak SERTLİK
TUZLARI olarak bilinmektedir.
Doğal sularda, suyun kalsiyum konsantrasyonu, magnezyum
konsantrasyonundan büyüktür.
Deniz suyu için tersi geçerlidir.
Başlıca kalsiyum ve magnezyum tuzları:
Bikarbonatlar
Karbonatlar
Klorürler
Sülfatlar
Silikatlar
Ca(HCO3)
CaCO3
CaCl2
CaSO4
CaSiO3
Mg(HCO3)
MgCO3
MgCl2
MgSO4
MgSiO3
TDS – Toplam Çözünmüş Katı Etkisi
Bir havuzda ideal TDS değeri= 1000 ppm
Yüksek TDS ( > 1500 ppm )
• Donuk görünüm
• Korozyonu hızlandırır
• Klor etkinliğini azaltır
İLETKENLİK
Suyun özgül iletkenliği elektriksel akımı iletme derecesinin ölçüsüdür.
Bu özellik, kendi içerisinde su ıslahı ile hiç bir bağlantı taşımamaktadır.
Bununla birlikte, iletkenlik su içinde yer alan toplam iyonize (çözünmüş) katı
maddelerin doğrudan ölçüsü olduğundan, iletkenlik noktası bir kontrol
noktası olarak önem taşımaktadır.
Temel iletkenlik birimi : µS/cm (microsiemens/cm).
İletkenlik seviyesi sıcaklıktan etkilendiği için, ölçüsü 25°C sıcaklıkta belirtilir.
TOPLAM SERTLİK
Sudaki sertliğe Kalsiyum ve Magnezyum tuzları neden olmaktadır.
Suyun sertliği suyun kaynağına bağlı olarak büyük miktarda
değişebilmektedir.
Sanayide yüksek sertlik, ısı transferi de dahil olmak üzere çok çeşitli
proseslerde kışır oluşumunun temel nedenidir.
Kışır kontrol programlarının planlanmasında, gerek ıslah edilmemiş,
gerekse ıslah edilmiş suların sertliğinin kontrol edilmesi önem
taşımaktadır.
Sertlik, genellikle, mg/l CaCO3 (ppm CaCO3) olarak ifade
edilmektedir.
Sertlik bazen, Fransız derecesi ile de gösterilebilir:
1 Fransız derecesi 10 ppm CaCO3 ‘e eşittir.
Toplam Sertlik
Tanım:
Su içerisindeki çözünmüş kalsiyum ve magnezyum iyonlarının kantitatif
ölçümü.
Sertlik Birimleri :
• ppm CaCO3
• Fransız Sertliği 0Fr
1 0Fr = 10 ppm CaCO3
• Alman Sertliği dH
1 dH = 17,8 ppm CaCO3
• İngiliz Sertliği
1 0E = 14,3 ppm CaCO3
0E
KALSİYUM VE MAGNEZYUM SERTLİĞİ
KALSİYUM SERTLİĞİ
Suyun kalsiyum sertliğine suda yer alan kalsiyum tuzları neden
olmaktadır.
Genellikle CaCO3 olarak ifade edilir.
MAGNEZYUM SERTLİĞİ
Suyun magnezyum sertliğine suda yer alan magnezyum tuzları neden
olmaktadır.
Magnezyum sertliği, toplam sertlik ile kalsiyum sertliğinin farkına
eşittir.
Genellikle ppm CaCO3 olarak ifade edilir.
Sertlik Etkisi
Bir havuzdaki ideal sertlik değeri = 200 - 300 ppm
Düşük Sertlik ( < 100 ppm )
• Su agresif karakterdedir ( korozif )
Yüksek Sertlik ( > 400 ppm )
• Su kireç yapıcıdır
• Bulanık su
Sertliğe Göre Suyun
Sınıflandırılması
Toplam Sertlik - ppm
Sertlik Derecesi
0 – 75
Yumuşak Su
75 – 150
Orta Sert Su
150 – 300
Sert Su
> 300
Çok Sert Su
ALKALİNİTE
Alkalinite çeşitli maddelerden dolayı meydana gelebilmektedir.
P- ALKALİNİTE(Partial/Kısmi)
Kısmi alkalinite (fenolftalein, pH 8.3), aşağıdaki denkleme bağlı
olarak, toplam hidroksitlerin ve yarı-karbonatların konsantrasyonunu
göstermektedir:
P ( ppm CaCO3) = OH- + 1/2 CO3-2
hidroksil
karbonat
M-ALKALİNİTE
Toplam Alkalinite (metiloranj, pH 4.3) toplam hidroksitlerin, toplam
karbonatların ve toplam bikarbonatların, aşağıdaki denklemde
olduğu gibi sudaki konsantrasyonlarını göstermektedir
M (ppm CaCO3) = OH- + CO3-2 +
hidroksil karbonat
HCO3bikarbonat
TAC – Toplam Alkalinite
Alkalinite Bileşenleri :
• Bikarbonatlar
HCO3 -
• Karbonatlar
CO3 =
• Hidroksitler
OH -
Tanım:
• Suyun tamponlama kapasitesinin kantitatif ölçümü.
• pH’ın değişime karşı gösterdiği direnç.
• Asit nötralleştirme kapasitesi.
TAC – Toplam Alkalinite Etkisi
Bir havuzdaki ideal TAC değeri = 80 – 120 ppm
Düşük TAC ( < 80 ppm )
• pH değişkendir
• Su agresif karakterdedir( korozif )
Yüksek TAC ( > 150 ppm )
• pH değişmeye karşı direnç gösterir
• Su scale yapıcıdır
• Bulanık su (yüksek pH)
Su Dengesi
- Su dengesi için göz önüne alınan faktörler:
• pH
• TAC
• TDS
• Kalsiyum Sertliği
• Su Sıcaklığı
Suyun korozif veya kireç yapıcı tarafta olduğunu belirleyebilmek
için yukarıdaki analizler yapılır.
- Langelier Doygunluk İndeksi havuz suyunun korozif veya taş
yapıcı karakterde olduğunu belirlemek için kullanılır.
HAVUZ MEKANİĞİ
2012 MARMARİS
1. KULLANIM AMACINA GÖRE;
a. Özel ev, villa havuzları,
b. Otel, site havuzları,
c. Umuma açık, genel havuzlar,
d. Olimpik ve müsabaka havuzları,
e. Yarı olimpik ve kondisyon havuzları,
f. Su parkları ve eğlence havuzları,
g. Süs havuzları,
h. Çocuk havuzları,
i. Masaj havuzları,
j. Terapi havuzları,
k. Şok havuzları,
l. Ayak yıkama havuzları,
YÜZME HAVUZLARININ SINIFLANDIRILMASI


2. DERİNLİĞİNE GÖRE;
◦ a. Atlama havuzları > 3.40 m
◦ b. Derin havuzlar > 1.35 m
◦ c. Şok havuzları
1.10 ~ 1.50 m
◦ d. Sığ havuzlar
0.60 ~ 1.35 m
◦ e. Terapi havuzları < 1.35 m
◦ f. Masaj havuzları < 1.00 m
◦ g. Çocuk havuzları < 0.50 m
3. İNŞAAT TEKNİKLERİNE GÖRE;
◦ a. Betonarme havuzlar,
◦ b. Kompozit malzemeden mamul, hazır havuzlar,
◦ c. Kompozit malzeme ile diğer malzemelerden mamul, yerinde
inşa edilen havuzlar,
YÜZME HAVUZLARININ SINIFLANDIRILMASI




4. TAŞMA SİSTEMİNE GÖRE;
◦ a. Üstten taşmalı havuzlar,
◦ b. Yandan taşmalı havuzlar,
◦ c. Taşma ağızlı (skimerli) havuzlar,
5. HAVUZUN BULUNDUĞU MAHAL’ LERE GÖRE;
◦ a. Açık havuzlar,
◦ b. Kapalı havuzlar,
6. HACİMLERİNE GÖRE;
◦ a. Özel havuzlar < 200 m³,
◦ b. Otel havuzları 200 ~ 3000 m³,
◦ c. Umumi, genel havuzlar 400 ~ 3000 m³
◦ d. Su parkları ve eğlence havuzları > 3000 m³
7. KULLANILAN SUYUN CİNSİNE GÖRE;
◦ a. Tatlı su havuzları,
◦ b. Deniz suyu havuzları,
A – Havuzun Temelleri
Suyun Sirkülasyonu
İNSAN
HAVUZ
su
Filtre
Pompa
Yüzme havuzu
sirkülasyonu: kapalı döngü
Böbrek
kan
Kalp
Yüzme Havuzu Sirkülasyonu
insanlardaki
kan dolaşımı sistemine benzer.
HAVUZ SU HACMİNİN HESAPLANMASI
-Tam bir su şartlandırma programı uygulayabilmek için havuzun
su kapasitesinin hesaplanması gerekmektedir.
• !!! UYARI !!!
Denge tankı su kapasitesi havuz hacmine eklenmelidir.
- Aşağıdaki hesaplamalar kesin olmamakla beraber hacim
hesabında yaklaşık değerler verir.
 Ortalama Derinliğin Hesaplanması :
(maks. derinlik + min. derinlik)
2
HAVUZ SU HACMİNİN HESAPLANMASI
boy
X
en
X
Ortalama
Derinlik
= hacim m3
Oval Havuz :
boy
X
en
X
Ortalama
Derinlik
X 0,89 =hacim m3
X
Ortalama
derinlik
X 0,78 =hacim m3
X
Ortalama
Derinlik
X 0,85 =hacim m3
Dairesel Havuz :
çap
X
çap
Değişik Şekilli Havuz :
En büyük
uzunluk
X
En büyük
genişlik
Havuz Dizaynı İçin Önemli Parametreler
- Sirkülasyon & devir periyotları
- Tavsiye Edilen Havuz Su Sirkülasyon Süreleri
- Maksimum Kullanıcı Kapasitesi
- Maksimum Sıcaklık
- Denge Tankları
- Su Hızları
Sirkülasyon Süresi
- Sirkülasyon Süresi havuz suyu hacminin tamamının filtreden
bir defa geçmesi için gerekli saat cinsinden teorik zaman.
Havuz su kapasitesi m3
Sirkülasyon Süresi (saat) =
Filtre debisi m3 / saat
- Filtre Debisi birim zamanda filtreden geçen su miktarı.
Not:
Pratikte havuz suyunun %99 ‘unun filtrelerden geçmesi
için en az 7 kez sirküle etmesi gerektiği kanıtlanmıştır.
Havuz Suyu Sirkülasyon Süreleri
saat
0.5 – 1.0
0.5 – 1.5
max. 0.5
0.5 – 1.0
1.0 – 2.0
2.0 – 2.5
2.5 – 3.0
3.0 – 4.0
4.0 – 6.0
4.0 – 6.0
Havuz Tipleri
kaydıraklı & kaplıca tipi havuzlar
eğitim havuzları
50 cm derinliğe kadar
50 cm’den 1m derinliğe kadar halka açık
1 m’den 1.5 m derinliğe kadar halka açık
1.5 m’den derin halka açık
umumi havuzlar 25 m uzunluğa kadar
1 m sığ kısımla
yarışma havuzları (50 m uzunluk ve 2m derinlik)
villa havuzları veya özel havuzlar
dalma havuzları
Maksimum Kullanıcı (Yüzücü) Yükleri
Maksimum kullanıcı yüklerinin belirlenmesi için birbirinden
farklı iki kesin koşul göz önüne alınmalıdır.
• Maksimum EMNİYETLİ Kullanıcı Yükü
• Maksimum DİZAYN Kullanıcı Yükü
Maksimum Emniyetli Yüzücü Yükü
- Basit olarak, havuz yüzey alanından faydalanarak, belirli
bir yüzeyi EMNİYETLİ bir şekilde kullanabilen maksimum
yüzücü sayısı hesaplanabilir.
• her 2.2 m2 - 1 yüzücü
• her 2.7 m2 - 1 yüzücü
• her 4.0 m2 - 1 yüzücü
• 1 yüzücü > 4 m2
sığ su (1 m derinlik ve altı)
durağan su (1 – 1.5 m derinlik)
derin su (1.5 – 2 m derinlik)
çok derin su ( > 2 m derinlik)
Maksimum DİZAYN Kullanıcı (Yüzücü) Yükü
- Sirkülasyon ve Filtrasyon ekipmanlarının mevcut su kalitesini
bozulmaksızın koruyabilecekleri sirkülasyona bağlı maksimum
yüzücü sayısı.
- Aşırı partikül ve kirlilik bulunması halinde havuz suyu
bulanmaya başlar. Maksimum yüke yaklaşılması halinde
havuzdaki pH ve serbest klor seviyeleri kontrol edilmeli ve
gerekli seviyeler derhal ayarlanmalıdır.
Havuz Sirkülasyon Debisi (m3/saat)
M.Design.B.L m3/saat =
1.7
Yüksek Su Sıcaklığının Riskleri
• birçok ekipmana zarar vererek ömürlerini kısaltır,
• dolgu maddeleri etkinliğini kaybeder,
• plastik parçalar yıpranıp, kırılabilir,
• bağlantı parçaları deformasyonuna uğrar,
• su vanaları kırılabilir,
• fazla buharlaşma ekstra su kaybına neden olur,
• kimyasal tüketimi artar,
• mikrobiyolojik aktivite hızla artar.
Denge Tankları
- Denge Tankı kapasitesi havuza giriş yapan Maksimum
DİZAYN Kullanıcı Yükü’ne göre havuzdan taşan su miktarına
( tercihen Max.EMNİYETLİ Kullanıcı Yükü alınır) göre
belirlenmelidir.
- Gerekli koşullarda kimyasal ilavesi mümkündür.
- Denge Tankı pompaların ve filtrelerin etkin bir şekilde
çalışmaları için kullanıma uygun olmalıdır.
Borulardaki Su Hızı
• Herhangi bir emiş borusunda maksimum hız
1.52 m / sn
• Herhangi bir basma borusunda maksimum hız
2.74 m / sn
değerlerini GEÇMEMELİDİR...
B- Mekanik Operasyonlar
Yüzme Havuzlarının Sirkülasyonu
Bir yüzme havuzunun ve sirkülasyon sisteminin temel bileşenleri
aşağıdakilerdir:
• Havuz
• Denge tankı (büyük havuzlarda)
• Skimmer
• Kıl tutucu
• Pompa
• Kontrol vanaları
• Filtre veya filtreler
• Isıtıcı (gerekliyse)
• Kimyasal dozaj sistemi
Sirkülasyon Prosesi
1. Su yüzey savaklarından veya skimmerlerde bulunan
boşluklar vasıtasıyla havuzu terk ederek sirkülasyona başlar.
2. Bir miktar su dip emiş ile uzaklaşır.
3. Havuz sirkülasyon pompası suyu emerek filtrelere doğru iter
4. Çöktürücü su filtreye girmeden hemen pompa çıkışında
dozajlanır.
5. Su filtrelerden geçerek taşıdığı kirlilikleri bırakır.
6. Gerekirse su ısıtılır.
7. Havuz dibinde veya duvarlarında bulunan besi hatlarıyla su
havuza geri dönmeden önce kimyasal olarak şartlandırılır.
- Tipik olarak bir dakikada binlerce litre su bu prosesden geçerek
şartlandırılmış bir şekilde havuza geri döner.
Yüzme Havuzlarının Sirkülasyonu
Skimmerli Havuzlar
Skimmerler
- Pompaya zarar verebilecek büyük
maddeleri tutabilecek bir sepet
içerir.
- Suyu emmek için yüzen bir kilit içerir
- Konum önemlidir (aktif rüzgarın
önünde daha iyidir) ve
aşağıdakilere bağlıdır :
• Havuz yüzeyi
• Çevre
• Havuz şekli
• Boru boyutu
• Filtrasyon kapasitesi
Yüzme Havuzlarının Sirkülasyonu
TAŞMALI-Havuzlar
hijyenik su
V1
kirli
su
dezenfektan
dozajı
deşarj
çöktürücü
dozajı
Filtre
Denge
Tankı
V2
TOPLAM Hacim = V1 + V2
kıl
tutucu
pompa
pH
ayarı
Taşmalı Havuzlar
• Taşma Sistemi :
– Havuzun bir veya bazı veya her tarafında.
– Su savaklanarak bir kanala taşar.
– İyi dizayn edilmelidir :
• Taşma farlılıklarını önlemek için denge
tankı
• Her yerden eşit taşma sağlanmalıdır
• Yüksek kapasiteli pompa
• Güvenlik sensörleri ( su bulunmadığı
zaman pompaları durdurmak,v.s. )
Kimyasal Dozajlama / Otomatik Kontrol
Yüzey Emişi
– Skimmerler veya taşmalı
– AMAÇ: Havuz yüzeyindeki mevcut
kirlilikleri uzaklaştırmak (güneş
kremleri, saç, böcekler, yağ, toz,
mikroplar…)
Dip Emiş
– Suyun dipten boşaltımı (havuzun en derin noktası)
– Bazı havuzlarda filtrasyon veya suyun homojenliğini
sağlamak için
– Çoğu havuzda sadece boşaltım için.
– Boşaltım aşağıdaki durumlarda gereklidir
• Mevsim bakımında
• Kimyasal ve kirlilik miktarını azaltma
zorunluluğunda.
Yüzme Havuzlarının Sirkülasyonu
Merdiven - Filtreleme
Filtrasyon
Kum Filtreleri
- Bu tip filtreler iyi kalitede QUARTZ
KUM sayesinde su, kum içerisinde
ilerledikçe kirlikleri tutarlar. Kum
filtreleri 10 - 50 mikron’a kadar olan
parçaları süzebilirler. Kirlilik arttıkça,
basınç yükselir ve sistemdeki su akışı
azalır.Filtre basıncı normal değerin 510 psi üzerinde olunca, filtrenin
temizlenmesi veya “Ters Yıkama”
yapılması gerekir.
Kum Filtreleri
- en çok kullanılan filtre tipi
- ham filtrasyon 30 – 50 micron
- çöktürücü ile mükemmel filtrasyon
Çok yönlü vana
< 10 micron
- filtre ortamı (ayarlanmış kum tabakası)
- multimedia filtreler (3 farklı tabaka)
silica + granate + anthracit
- Filtre malzemesini 5 yılda bir değiştirilmesi tavsiye
edilir.
- Su şartlandırılmasının iyi yapılmadığı ortamlarda Su
Dengesinin Bozulması sonucu filtre içinde
taşlaşmalar meydana gelir. Kum yapısı bozulur ve
oluklar (kanallar) oluşur. Filtrasyon işlemi
gerçekleşmez.
- Filtrelerden verim alınabilmesi için mutlaka kimyasal
temizlik yapılmalıdır.
Diatomit (Diatomaceous Earth) Filtreler
- D.E filtreler havuzlarda kullanılan en etkin
filtre tipidir. D.E toz kullanılarak 2 – 3
microna kadar filtrasyon sağlar.
- D.E Filtreler daha fazla kirliliği tutma
kapasitesine sahiptirler ve ters yıkama
peryotları daha uzundur. (bir hafta)
- D.E filtreler, kum filtrelerine göre bulanık
bir havuzu çok daha kısa bir sürede
temizlerler. D.E yapı filtreye skimmerlerden
veya pompa öncesinden ilave edilir.
D.E. Filtreler
– Çok ince beyazımsı toz =
mikroskobik deniz bitkilerinin
fosilleri
– En etkili filtrasyon : 1 – 3 micron ve
filtrasyon yüzeyi kuma göre 10
kattan daha fazla.
– Temizlik sonrası diatom yapının
kaybolması dolayısıyla yeniden toz
ilavesi gerekir.
– Pahalı bir sistem.
– Diatom yapı yerine flokülantlar
kullanılmamalıdır.
Kartuş Filtreler
- Genellikle küçük havuzlarda kullanılır.
Büyük havuzlar içinde kullanılan tipleri
vardır.
- Özel sentetik malzemeden (polyester,
polypropilen, polyamid ...) yapılan kartuşlar
kullanılır.
- Hava filtrelerine benzer yapıdadır.
- Kartuş, filtreden çıkarılarak basınçlı su ile
yıkanarak temizlenir. Özel temizleme
çözeltileri ile temizlenebilir veya yenisi ile
değiştirilebilir.
- Kullanım sıklığına göre temizlenmelidir.
- 10 – 20 micron filtrasyon
Operasyon Döngüleri
Filtre Döngüsü
- Filtrasyon durumunda su akışı ana giriş yapısından filtrelere
doğru gerçekleşir. Su filtre yapısına yukarıdan girer ve
bünyesindeki kirlilikleri filtre yapısına bırakır.
- Filtre edilmiş su toplama kanallarıyla (ahtapot) toplanır ve
filtreyi terk ederek havuza gider.
- Kirleticiler filtre yüzeyinde toplanır ve suyun filtrasyonu
gerçekleşir.
Operasyon Döngüleri
Ters Yıkama
- Su, ters yıkama besi hattıyla filtrelere aşağıdan girer.
- Ters yıkama sırasında filtre içersinde su akışı aşağıdan
yukarıya doğrudur.
- Ters yıkama süresi kontrol edilerek filtre malzemesi kaybı
önlenir.
- Filtrasyon sürecinde tutulmuş kirlikler ters yıkama ile atık
sistemine borular vasıtasıyla gönderilir.
- Ters yıkama sıklığı havuz kullanımına, filtre kapasitelerine,
kirlilik durumuna göre belirlenmelidir.
Operasyon Döngüleri
Durulama
- Durulama, ters yıkamanın hemen akabinde yapılmalıdır.
- Durulamada su akışı filtre malzemesine doğrudur.
- Ters yıkama sonrası filtre içerisinde kalan kirlilikleri filtreden
uzaklaştırmak için durulama yapılır.
- Bu işlem borularda kalan kirliliklerinde dışarı atılmasını sağlar.
- Durulama işlemi her filtre için yapılmalıdır.
- Kirliliğe bağlı olarak 1 – 5 dakika
Filtrasyon Hızı
- Filtrasyon hızı, suyun filtre ortamından geçiş hızıdır.
- Filtrasyon hızı ne kadar yavaşsa – Filtrasyon o kadar etkindir.
-DÜŞÜK Filtrasyon Hızı = Büyük veya çok kullanılan havuzlar
-ORTA Filtrasyon Hızı = Okullar, oteller, çok kullanılan havuzlar
-YÜKSEK Filtrasyon Hızı = Özel villa tipi havuzlar
-Filtrasyon hızı, saat başına filtre yüzeyinden geçen suyun
miktarı cinsinden ölçülür.( m3 / m2 / saat )
- DÜŞÜK HIZLI FİLTRASYON < 10 m3/m2/saat
- ORTA HIZLI FİLTRASYON = 11 m3/m2/saat ile 30 m3/m2/saat
- YÜKSEK HIZLI FİLTRASYON = 31 m3/m2/saat ile 50 m3/m2/saat
Not : Çoğu kum filtresinin maksimum filtrasyon hızı: 45 m3/m2/saat
Kıl Tutucular
- Her ters yıkama işleminden önce kıl tutucu
temizliği yapılmalıdır.
- Eğer sepet aşırı doluysa sirkülasyon
sistemi etkinliği azalır.
- Yetersiz su akımı ile pompa zarar görebilir.
Havuz temizleme yardımcı pompaları da
zarar görebilir.
-Skimmer sepetlerinin temizliği ve vakum
sonrasında kıl tutucu temizliği yapılmalıdır.
Ters yıkama öncesinde kıl tutucu temizliği
yapılmaldır. Eğer sepet hasar gördüyse veya
kırıldıysa hemen değiştirilmelidir.
- Kırılmış sepetler büyük kirleticilerin
pompaya ve filtrelere girmesine sebep olur.
Pompalar
- Havuzun Kalbi.
- Yüzme havuzu için çok önemli.
- Filtreye uygun olmayan veya çok küçük pompa
kullanıldığında, su düzgün olarak filtre edilemeyecek ve
kolaylıkla kirlenecektir.
- Filtreden önce yerleştirildiği zaman, türbini korumak
amacıyla bir ön-filtre(kıl tutucu) sepeti bulunur.
Taze Su İlavesi
- Suyun dezenfeksiyonu ve filtrasyonu işlemi ortamdaki bütün
kirlilikleri uzaklaştırmaz.
- Taze su ilavesi ile kullanıcılardan gelen kirlilikler ve kimyasal
kullanımı sonucu oluşan dezenfeksiyon yan ürünleri
konsantrasyonu azaltılır.
- Ters yıkama ile yapılan su ilavesi havuzdaki konsantrasyon
değerlerinin düşürülmesi için yeterli değildir.
- NSPI tarafından ve Avrupa Ülkelerindeki normlarda kullanıcı
başına minimum 30 litre su ilavesi kesinlikle tavsiye
edilmektedir.
Temizleme Uygulamaları
- Fırçalama
- Havuz duvarları ve tabanı sıklıkla fırçalanmalıdır. Özellikle su
akışının yavaş olduğu (merdivenler, lambalar, ölü bölgeler, savak
ızgaraları) yerlerde yosun oluşumunun önlenmesi için fırçalama
dikkatlice yapılmalıdır.
- Savak Izgaralarının Temizliği
- Su gidiş hattının ve savak ızgaralarının, klor veya benzeri
kimyasallarla temizlenmesi gerekir.
- Yağlı depozitler yosun oluşumu için besi kaynağıdır.
Temizleme Uygulamaları
- Vakum
- Kendi ağırlığıyla dibe çöken katı maddeleri uzaklaştırmak için.
- Çöktürücü ilavesiyle askıdaki katılar havuz dibine toplanırlar,
dipte katıların çökmesi sonrası vakum işlemine geçilir.
- Bağlantıyı yapmadan önce süpürme hortumundaki hava
b) Otomatik
alınmalıdır.
a)
-
Manuel
Robottan daha basit.
İnsan gücüne ihtiyaç var.
Uygulaması kolay.
-
Karmaşık.
İnsan gücüne ihtiyaç yok.
Özellikle büyük havuzlarda kullanımı zor.
Pahalı.
SU KİMYASI
2012 MARMARİS
C – Su Kimyası
Su Çevrimi
Su parametreleri bu çevrime göre konuma bağlı olarak
değişir .
Doğal Su Kaynakları
Doğada bulunan su kaynakları genel olarak 4 grupta toplanır;
1) Yağmur suları
2) Yüzey suları
i) Göl suları
ii) Nehir suları
3) Deniz suları (Soğutma amacıyla)
4) Yeraltı suları
i) Kaynak suları
ii) Kuyu suları
Yerkabuğunu oluşturan
elementler
Oksijen
 Silis
 Aluminyum
 Demir
 Kalsiyum
 Sodyum
 Potasyum
 Magnezyum
 Diğer elementler

%46
%28
%8
%5
%4
%3
%2
%2
%2
Su içindeki safsızlıklar
Su içerisindeki çözünmüş bileşikler için ölçü birimi:
ppm (parts per million) = gr/m3
5 ppm CaCO3 = 1 ton su içerisinde 5 gr. CaCO3
Su içerisindeki H2O olmayan herşey safsızlık demektir
Sistemlerdeki problemlerin kaynağı bu safsızlıklardır.
Ham suyun içerdiği safsızlıklar
1) Çözünmüş Gazlar
Oksijen, azot, karbondioksit, hidrojensülfür, v.b.
3) Çözünmüş katı maddeler
Tuzlar ve silis bileşikleri.
3) Katı asıltılar (süspansiyon maddeler ve kolloidal
maddeler)
Çamur, organik madde, yosun, kil, v.b.
Suda çözünen inorganik
bileşikler












Kalsiyum Bikarbonat
Magnezyum Bikarbonat
Sodyum Bikarbonat
Demir Bikarbonat
Kalsiyum Klorür
Sodyum Klorür
Magnezyum Klorür
Kalsiyum Sülfat
Magnezyum Sülfat
Sodyum Sülfat
Silisyum oksit
Sodyum Silikat
Ca(HCO3)2
Mg(HCO3)2
Na(HCO3)
Fe(HCO3)2
CaCl2
NaCl
MgCl2
CaSO4
MgSO4
Na2(SO4)
SiO2
Na2SiO3
Su

Su molekülleri 2 hidrojen ve 1 oksijen
atomundan oluşur ve dipol niteliği taşır.

Hidrojen atomlarının oksijen atomu ile olan
polar (kovalent) bağları arasındaki açı 105 o
dir.

Molekül, lineer yapıda olmadığı için kuvvetli
çözücü nitelik taşır.
Safsızlıkların arıtılma yöntemleri

Çözünmüş Gazlardan Arıtılma Yöntemleri

1) Havalandırma (hava üfleme) CO2 ,H 2S
2) Vakum Uygulanarak (su üzerindeki basınç
azaltma) 02 , N2 , NH3 (Kondenselerde)
3) Basınç altında içinden buhar geçirilerek 02
, N2 , CO2 (Degazörlerde)
4) Kimyasal tutucularla (nötralize ederek
veya bileşik oluşturarak)



Safsızlıkların arıtılma yöntemleri

Çözünmüş katı maddelerden arıtılma
yöntemleri
Kireç
Soğuk
Soda
Sıcak Soda
Sodyum Katyon Değiştirici
Zayıf Katyon Değiştirici
Safsızlıkların arıtılma yöntemleri

Katı asıltı maddelerden arıtılma yöntemleri
◦ 1) Dinlendirme
◦ 2) Tane büyütme ve çöktürme (koagülasyon ve
sedimentasyon)
◦ 3) Filtrasyon ve Berraklaştırma
Su kalitesini belirleyen
başlıca etmenler










1) Bulanıklık (TSS)
2) Sertlik
3) Alkalite
4) Asitlik
5) pH Değeri
6) Toplam Çözünmüş Katı Madde (TDS)
7) İletkenlik
8) Sıcaklık
9) Çözünmüş Oksijen
10) Silis
1) Bulanıklık (TSS)

Suyun içerdiği çözünmemiş organik ve inorganik
katı asıltılar suya bulanıklık verir.

Çökeltme ve süzme işlemleri ile giderilir.

Kum, çakıl, aktif karbon filtreleri veya membranla
filtrasyon

Kolloidal madde; katı asıltılar

NTU (Nephelometric Turbidity Units)
2) Sertlik




Suyun içerisindeki çözünmüş Ca ve Mg tuzları suyun
sertliğini belirler
Sertlik ikiye ayrılır;
1) Geçici Sertlik (Alkali sertliği ; bikarbonat
alkalitesi)
Suyun içerdiği Ca ve Mg bikarbonat tuzlarının miktarı geçici sertliği
belirler. Reaksiyon ürünlerinin çözünürlükleri sıcaklıkla ters orantılıdır.


Ca(HCO3)2
Mg(HCO3)2
ISI
ISI
CaCO3 + H2O + CO2
Mg(OH)2 + 2 CO2
2) Sertlik

2) Kalıcı Sertlik

Ca ve Mg ‘un sülfat, klorür ve nitrat tuzlarından
oluşan sertliğe ise kalıcı sertlik denir.

Kalıcı sertlik veren maddeler ısı ile ayrışmaz.

Bu tuzlar nötr’dür alkalite oluşturmaz.
2) Sertlik




Toplam sertlik;
Geçici sertlik ile kalıcı sertliğin toplamına toplam
sertlik denir.
Pratikte Ca ve Mg sertliği olarak ayrılabilir.
Suların sertliği yumuşatma işlemleri ile
giderildikten sonra katma suyu olarak kullanılabilir.
3) Alkalite

Suyun içerdiği OH (hidroksit), CO3 (karbonat),
HCO3 (bikarbonat) iyonları suyun alkalitesini
(bazlığını) oluşturur.

Alkalite, p-Alk (phenolphtalein) ve m-Alk (metil
oranj) değerleri ile belirlenir.
3) Alkalite

p ve m değerlerinden yola çıkılarak suyun içerdiği
OH , CO3 , HCO3 iyonlarının miktarları belirlenir.

p-Alkalite = OH- + ½ (CO3-2)
-2
m-Alkalite = CO3 + HCO3 + OH

Toplam Alkalite

= m-Alkalite
3) Alkalite

3) Alkalite

Ph’a etki eden iyonlar;

OH- , H+, CO3-2 , HCO3-, H2CO3

pH< 4,2 Alkalite yok M,P =0


Ortamda sadece H+ ve H2CO3 var.
H+ + OH-
4,2 < pH < 8,2 P=0

H2O (pH=7)
(ilk olarak m-Alk görürüz)
Ortamda H+ biter ve H2CO3 azalmaya başlar.
H2CO3 + OH-
H2O + HCO3-
3) Alkalite
4,2 < pH < 10,2
M,P  0
Ortamda H2CO3 azalmaya CO3 artmaya başlar.
8,2’den sonra p-Alk. Görülmeye başlar.
M,P  0
pH > 10,2
-2
(CO3 , OH-)
Ortamda yalnızca CO3 ve OH- iyonları kalır.
Eğer P=M
ise;
Ortamda CO3 =0 olur sadece OH- iyonları serbest dolaşır.
4) Asitlik

Suya doğal asitlik değerini çözünmüş asitler ve CO2
verir.

Suda çözünmüş CO2 su ile reaksiyona girerek
karbonik asit oluşturur.

CO2 +
H2O
H2CO3

Saf sularda çözünmüş CO2 ise suyun pH’ını iyice
düşürdüğünden suya korozif etki kazandırır.
4) Asitlik
5) pH

+
Suyun içerdiği H iyonlarının eksi
logaritmasıdır.
+

H
pH=7

pH = 1 ise su kuvvetli asidik özelliktedir.

pH = 13 ise su kuvvetli bazik özelliktedir.

pH = 7 ise nötral özelliktedir.
-
OH
6) Toplam Çözünmüş Katı
Madde (TDS)

Suda çözünmüş ve suya iletkenlik kazandıran tüm
inorganik katı maddeleri belirler.

Kullanılacağı sisteme göre belirli değerlerin altında
tutulması gereklidir.

Suyun bileşimini ve niteliğini belirleyen en önemli
etmenlerden biridir.

İletkenlik ile arasında bağıntı vardır.
7) İletkenlik



Suyun iyonlaşmış halde içerdiği çözünmüş madde
miktarını belirler. (Suyun akım taşıma kapasitesi)
Su saflaştıkça iletkenlik azalır. Ancak en saf suda bile
iletkenlik görülür.
Katyon iletkenliği ; Suyun bir hidrojen katyon
reçinesinden geçirildikten sonraki iletkenliğine katyon
iletkenliği denir. Su buhar çevriminde kaçakların
saptanmasında kullanılır.
7) İletkenlik


Bazı bileşiklerin özgül iletkenlikleri;
(Sudaki 1 ppm çözeltisinin iletkenliği)
Kimyasal Madde
Sodyum Klorür
Sodyum Hidroksit
Sodyum Karbonat
Sodyum Sülfat
Trisodyum Fosfat
Hidroklorik Asit
Sülfürik Asit
NaCl
NaOH
Na2CO3
Na2SO4
Na3PO4
HCl
H2SO4
µS/cm
1,89
5,23
2,19
1,57
1,91
10,7
7,3
7) İletkenlik





Toplam çözünmüş katı madde (TDS) ile arasındaki bağıntı;
TDS = İletkenlik x 0,5 (Saf sularda)
TDS = İletkenlik x 0,68 (İletkenlik <1000 µS/cm)
TDS = İletkenlik x 0,75 (1000<İletkenlik<4000)
TDS = İletkenlik x 0,82 (4000<İletkenlik<10000)
7) İletkenlik
Kimyasal maddelerin suda çözünmüş halleri elektrik
akımını farklı şiddetlerde iletirler.
HCl: iyi
Amonyak: Zayıf
Alkol ve şeker :Yalıtkan
Sıcaklık arttıkça iyonların hızı artar dolayısıyla iletkenlik
yükselir. (% 2 / °C)
Vizkosite düştükçe iyonlaşma artar iletkenlik artar.
8) Sıcaklık

Suların nitelikleri ile ilgili analizler yapılırken aynı
sıcaklıkta olması sağlanır veya sıcaklık dönüşümü
hesapları yapılarak verilir.

Sistemde oluşabilecek korozyonun veya kireç
oluşumunun en belirleyici faktörlerinden biridir.

Sıcaklık arttıkça korozyon hızı artar:

Sıcaklık arttıkça depozit oluşumu hızlanır.
9) Çözünmüş Oksijen


Gazların çözünürlüğü sıcaklık, basınç ve gazın cinsine
bağlıdır.
Polar gazlar (HCl, NH3 gibi) çok rahat çözünürler
Nonpolar gazlar ( O2,N2 gibi) çok az çözünürler.

İyonize olmayan gazlar (Nonpolar gazlar) serbest
halde olurlar ve mekanik yollarla giderilebilirler.
9) Çözünmüş Oksijen
10) Silis

Taş yapıcı ve birikinti oluşturan bileşiklerden biridir.

Temizlenmesi çok zordur.

Oluşturduğu uçucu bileşiklerle buhar fazına geçer.

Özellikle türbin kanatçıklarında oluşturduğu
birikintilerle frekans tutturulmasını zorlaştırır.
Su Çevrimi
• Su: H2O
• Sadece H2O = saf su
• Kuvvetli Çözücü => “doğal” sularda ( musluk suyu, deniz suyu),
suyu karakterize eden bazı kimyasal parametreler vardır.
• Ör: doğal çevrim sırasında, su içinde bulunduğu ortama göre
tuzları,katıları,gazları alır ve taşır.
• Havayla teması sırasında,gazları alır => asidik
• Yerle teması sırasında farklı maddeleri çözer.
• Ayrıca yaşam türleri barındırır.
Suyun Temel Bileşenleri
Askıda Katı Maddeler
• kum
• yosun,bakteriler
• kolloid partiküller
Çözünmüş İnorganik (Katyon)
• Kalsiyum, magnezyum
• Sodyum, potasyum
• Demir, bakır, çinko vs.
Çözünmüş Gazlar
• Oksijen
• Karbondioksit
• Nitrojen, vs.
Çözünmüş İnorganik (Anyon)
• Klorür
• Karbonat, Bikarbonat
• Sülfit
• Nitrit
• Nitrat
• fosfor bazlı bileşikler vs.
Çözünmüş Organik Bileşikler
• Çeşitli Asitler
• Klorofil vs.
Temel Parametreler
• pH
• Toplam Alkalinite - TAC
• Toplam Çözünmüş Katılar - TDS
• Toplam Sertlik - TH
• ppm
pH
Bilimsel Tanım :
- Bir çözeltideki Hidrojen iyonu konsantrasyonun negatif
logaritması.
pH = - log [H+]
H2O
H+ + OH-
Genel Tanım:
- pH; bir çözeltinin asidik veya bazik ‘aktivitesi’nin ölçülmesi.
Artan asitlik
0
Nötral
7
Artan Alkalite
14
pH etkisi
Bir havuzun ideal pH değeri = 7.4
Düşük pH ( < 7.2 )
• Korozyon
• Deri & Göz tahrişi
• Vinil parçalarda deformasyon
Yüksek pH ( > 7.6 )
• Scale Oluşumu
• Deri & Göz tahrişi
• Klor etkinliğinin azalması
Not : İnsan gözünün pH değeri 7.3 – 7.4 ‘tür.
TAC – Toplam Alkalinite
Alkalinite Bileşenleri :
• Bikarbonatlar
HCO3 -
• Karbonatlar
CO3 =
• Hidroksitler
OH -
Tanım:
• Suyun tamponlama kapasitesinin kantitatif ölçümü.
• pH’ın değişime karşı gösterdiği direnç.
• Asit nötralleştirme kapasitesi.
TAC – Toplam Alkalinite Etkisi
Bir havuzdaki ideal TAC değeri = 80 – 120 ppm
Düşük TAC ( < 80 ppm )
• pH değişkendir
• Su agresif karakterdedir( korozif )
Yüksek TAC ( > 150 ppm )
• pH değişmeye karşı direnç gösterir
• Su scale yapıcıdır
• Bulanık su (yüksek pH)
TDS – Toplam Çözünmüş Katılar
Tanım :
Suda çözünmüş halde bulunan bütün katıların toplamı.
Bileşenler:
- Hidroksitler
- Bikarbonatlar
- Karbonatlar
- Klorürler
- Sülfatlar
- Kalsiyum
- Sodyum
- Organikler
- İnorganikler
- vs.
TDS – Toplam Çözünmüş Katı Etkisi
Bir havuzda ideal TDS değeri= 1000 ppm
Yüksek TDS ( > 1500 ppm )
• Donuk görünüm
• Korozyonu hızlandırır
• Klor etkinliğini azaltır
Toplam Sertlik
Tanım:
Su içerisindeki çözünmüş kalsiyum ve magnezyum
iyonlarının kantitatif ölçümü.
Sertlik Birimleri :
• ppm CaCO3
• Fransız Sertliği 0Fr
1 0Fr = 10 ppm CaCO3
• Alman Sertliği dH
1 dH = 17,8 ppm CaCO3
• İngiliz Sertliği
1 0E = 14,3 ppm CaCO3
0E
Sertlik Etkisi
Bir havuzdaki ideal sertlik değeri = 200 - 300 ppm
Düşük Sertlik ( < 100 ppm )
• Su agresif karakterdedir ( korozif )
Yüksek Sertlik ( > 400 ppm )
• Su kireç yapıcıdır
• Bulanık su
Sertliğe Göre Suyun Sınıflandırılması
Toplam Sertlik ppm
Sertlik Derecesi
0 – 75
Yumuşak Su
75 – 150
Orta Sert Su
150 – 300
Sert Su
> 300
Çok Sert Su
ppm
Tanım :
ppm = milyonda bir birim
1 ppm = 1 mg / lt = 1 gr / m3
Su Dengesi
- Su dengesi için göz önüne alınan faktörler:
• pH
• TAC
• TDS
• Kalsiyum Sertliği
• Su Sıcaklığı
Suyun korozif veya kireç yapıcı tarafta olduğunu belirleyebilmek
için yukarıdaki analizler yapılır.
- Langelier Doygunluk İndeksi havuz suyunun korozif veya taş
yapıcı karakterde olduğunu belirlemek için kullanılır.
Langelier Doygunluk İndeksi
• Su, havadan CO2 ‘i absorbe eder.
• CO2 formu, pH değerine göre değişir:
CO2 (g)
HCO3 -
H2CO3
düşük
pH
CO3 =
yüksek
• Dengeyi sağlamak için kalsiyum ve magnezyum iyonları
Ortamda mevcut olmalıdır.
• Doygunluk İndeksi bu denge hali için bir ölçüm tablosu sağlar.
Langelier Saturation Index
S.I. = pH + TF + CF + AF – TDSF
S.I.
pH
TF
CF
AF
TDSF
=
=
=
=
=
=
Saturation Index (Doygunluk indeksi)
pH
Temperature (Sıcaklık) Factor ( 0F / 0C )
Calcium Hardness Factor ( ppm, as CaCO3 )
Alcalinity Factor ( ppm, as CaCO3 )
Total Dissolved Solids Factor (ppm)
Korozif < - 0.2
- 0.2 < nötral < + 0.2
Taş Yapıcı > + 0.2
Langelier Saturation Index
Temper.
C0 F0
Calc.Hard
T.F
ppm
C.F
TAC
ppm
A.F
TDS
ppm
TDSF
0
32
0.0
5
0.3
5
0.7
0
12.0
3
37
0.1
25
1.0
25
1.4
-
-
8
46
0.2
50
1.3
50
1.7
1000
12.1
12
53
0.3
75
1.5
75
1.9
-
-
16
60
0.4
100
1.6
100
2.0
2000
12.2
19
66
0.5
150
1.8
125
2.1
-
-
24
76
0.6
200
1.9
150
2.2
3000
12.25
29
84
0.7
250
2.0
200
2.3
-
-
34
94
0.8
300
2.1
300
2.5
4000
12.3
41
105 0.9
400
2.2
400
2.6
5000
12.35
53
128 1.0
600
2.35
800
2.9
Yosun
- Yosunlar suyun berrak, şeffaf rengini 24 saat içersinde bozan
mikroskobik canlılardır.
- Havuz suyuna, hava yoluyla taşınan sporlarla, ham su
içersinden veya havuz kenarındaki çim, yeşillik alanlardan girer.
- Yosunlar sudaki çözünmüş CO2’yi alarak pH’ın hızla
yükselmesine sebep olurlar.
- Yüzden fazla yosun tipi vardır. (yeşil, sarı, kara, siyah yosun ...)
- Klor ilavesi yosun oluşumuna tek başına yeterli olmaz.
- Yosun önleyici kullanılmalıdır.
YOSUN OLUŞUMUNU KONTROL ETMENİN EN ETKİN YOLU
YOSUN OLUŞUMUNU BAŞINDAN KONTROL ETMEKTİR.
Yosun Oluşumunun Önlenmesi
- Sezon öncesinde mutlaka derz bakımı
yapılmalı, dolgu malzemeleri ile çatlaklar
kapatılmalıdır.
- Bütün yüzeyler çok iyi temizlenmelidir.
- Yosun önleyici havuz yüzeylerine
sürülmelidir.
- Yosun önleyicinin kurumasından sonra
havuz su ile doldurulmalıdır.
- Sezon içersinde özellikle ölü noktalar çok
iyi şekilde fırçalanmalı ve vakum
yapılmalıdır.
- Yosun önleyici ilavesi sürekli yapılmalıdır.
-Serbest klor seviyesi 1 ppm ‘in altına
düşürülmemelidir.
Klor Kimyası
Klor suya ilave edildiği zaman HOCl (hypochlorous asit) oluşur.
Cl2 + H2O
HOCl + H+ + Cl –
pH seviyesine bağlı olarak
yüksek pH
HOCl
OCl - + H+
düşük pH
SERBEST KLOR (Free Chlorine): HOCl ve OCl’nin toplamıdır.
HOCl (hypochlorous acid) + OCl – (hypochloride ion)
FC = HOCl + OCl –
Serbest Klor
Klorun dezenfeksiyonu gerçekleştiren yapısıdır.
• pH’a bağlı olarak iki yapıda bulunur.
HOCl (hypochlorous acid) & OCl – (hypochlorite ion)
• HOCl yaklaşık olarak OCl- ‘den 40 – 80 kat daha etkilidir.
FC = HOCl + OCl –
Minimum serbest klor miktarı 1.0 ppm
NSPI Serbest Klor miktarının 1.0 – 3.0 ppm arasında
tutulması gerektiğini kesinlikle tavsiye etmektedir.
pH Etkisi
• pH = 7.4
HOCl % 50 &
OCl - % 50
pH
HOCl
OCl -
6.5
85%
15%
7.4
50%
50%
8.0
20%
80%
8.5
10%
90%
pH değerinin 7.4’ün üzerinde tutulması ekonomik
olmayan bir şartlandırmadır.
Bağlı Klor
 Kuvvetli, tahriş edici klor kokusu
 Göz yanması ve tahrişi
 Klorun dezenfektan etkisinde azalma
NSPI, tarafından MAKSİMUM bağlı klor seviyesi 0.2 ppm
Bağlı Klor (Combined Chlorine) ( CC ) = 0.2 ppm
Bağlı Klor Oluşumu
Suya Amonyak ( NH3 )
• Ham sudan
• Yüzücülerin terlemesinden
• İdrardan
• Bakterilerin kimyasal yapısından
• Yosunların kimyasal yapısından
• vs.
giriş yapmaktadır.
Serbest klor, bakterileri öldürmek ve NH3’ü oksitlemek için
amonyak ile reaksiyona girer ve bağlı klor oluşur.
Basit olarak Bağlı Klor ÖLÜ BAKTERİ
olarak tanımlanabilir.
Bağlı Klor (Chloramines) Oluşumu
• Klor amonyakla reaksiyona girer ve aşağıdaki yapılar oluşur.
HOCl + NH3
NH2Cl + H2O
(monochloramine)
HOCl + NH2Cl
NHCl2 + H2O
(dichloramine)
HOCl + NHCl2
NCl3 + H2O
(trichloramine)
Bağlı Klorun Yok Edilmesi
Su kimyası literatüründe belirtildiği üzere BAĞLI KLOR yapısını
yok etmek için KIRILMA NOKTASI KLORLAMASI yapılmalıdır.
Bağlı Klorun Yok Edilmesi
• Literatürde teorik olarak bağlı klor miktarının 7.5 katı fazla
serbest klor ilavesiyle kırılma noktası klorlaması yapılır.
• Pratikte bu değer 7.5 kat değil en az 10 kat olarak
hesaplanmalıdır.
Örn :
Ortamda 0.6 ppm bağlı klor varsa ilave edilmesi
gereken serbest klor miktarı min. 6 ppm ‘dir.
• Eğer bağlı klor oluşumu çok fazla ise ilave edilmesi
gereken taze su miktarı artırılmalıdır.
Klorlama Şekillleri
• Sürekli (Rutin) Klorlama :
- Bakterilerin kontrolü ve su hijyeni için ortama sürekli olarak
1.0 – 3.0 ppm serbest klor ilavesi gerekmektedir.
• Şok (süper) Klorlama :
- Kısa bir süre için yüksek miktardaki Serbest Klorun suya
verilmesi ile gerçekleşir.
-Bağlı klorun yok edilmesi, yosun oluşumunun kontrolü, organik
maddelerin uzaklaştırılması için yapılır.
Toplam Klor
• Toplam klor sudaki serbest klorun ve bağlı klorun toplamdır.
Toplam Klor = Serbest Klor + Bağlı Klor
• Serbest Klor
• Bağlı Klor
= HOCl + OCl –
= Chloramines
1.0 – 3.0 ppm
max. 0.2 ppm
NSPI Standartları
NSPI : National Spa and Pool Institute recommends
Parameters
Minimum
Ideal
Maximum
Free Chlorine ppm
1.0
1.0 – 3.0
3.0
Combined Chlorine ppm
0
0
0.2
Bromine ppm
2.0
2.0 – 4.0
4.0
pH
7.2
7.4 – 7.6
7.8
Total Alcalinity ppm
60
80 – 120
180
Calcium Hardness ppm
150
200 – 400
500
Cyanuric Acid
(Stabilizer) ppm
10
30 – 50
150
TDS ppm
300
1000 - 2000
3000
Iron ppm
0
0
0.2
Copper ppm
0
0
0.3
Temperature 0C
-
25 – 28
40
Dezenfeksiyon
• Bakteri & virüsleri yok etmek
• Yosun kontrolü
• Organik maddenin uzaklaştırılması
• İstenmeyen kokuların bertaraf edilmesi
• Hijyenik su sağlanması
Su Analizi
• Havuz suyunu kontrol edebilmek için pH ve klor değerlerinin
günde minimum 3 defa ölçülmesi gerekir.
• Su numuneleri havuzun farklı bölgelerinden alınmalıdır.
• Her su numunesi en azından havuz kenarına 50 cm uzaktan ve
30 cm derinden alınmalıdır. Numunenin havuz suyunu temsil
edici karakterde olması gerekmektedir.
• Diğer su analizleri (stabilizatör, su dengesi parametreleri, vs.)
İlgili teknik servislerince yapılmaktadır.
• Her teknik servis sonrası su analiz raporu hazırlanmalıdır.
• Havuz operatörleri tarafından yapılan günlük ölçümler düzenli
raporlama şeklinde tutulmalıdır.
Su Analizi
• Simple analysis can be done by Test-Kits and test tablets.
• Phenol Red Tablet
pH
• DPD 1 Tablet
Free Chlorine
• DPD 3 Tablet
Total Chlorine
T.C. = F.C. + C.C
DPD 3 = DPD 1 + Combined Chlorine
Havuz Suyu Nasıl Kirlenir
Kirlenme türü
Parçacık
büyüklüğü
İri yüzücü parçalar
>1mm.
İri bulandırıcı parçalar
Kolloid maddeler
Tam çözünen organik
maddeler
Tam çözünmüş
anorganik maddeler,
bozulmayan organik
maddeler
Kirletici maddeler
Yok etme veya
azaltma yolu
Saç, kepek, tekstil Süzmekle
elyafları
Deri pulları, yağ,
Çöktürme ve
1-0,0001mm. sabun artıkları,
filtrasyon
merhemler
Kozmetikler, mukus, Çöktürme ve
0,00010,000001mm. salya,
mikroorganizmalar filtrasyon
İdrar ve ter
<0,000001m bileşenleri, amino
m.
asitler,
çözünmüş
mikroorganizmalar(
virüsler)
çözünmüş
Oksidasyon,
dezenfeksiyon(
klor,
klordioksit,
ozon)
Temiz su
Sodyum klorür,
ilavesiyle
nitratlar,kloraminler oranları
düşürülür.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri
YOSUN
Yosun,tespiti ve giderilmesi güç olup büyük bir hızla çoğalarak,gözle
görülebilecek bir hale gelinceye kadar havuzda milyonlarca yosun
hücresi şeklinde var olabilir. Genelde havuzlarda en sık şikayet
edilen problemlerden bir tanesi bulanık su,diğeri de yosundur.
Yosunların en yaygın üç rengi;yesil,siyah ve kahverengidir.
Genellikle havuzun güneşi az ya da hiç görmeyen kısımlarında
gözlenir.
Yosun sorununu ortadan kaldırmanın en iyi yolu havuz suyunda
sürekli olarak en az 1.0 ppm’lik serbest klor seviyesini korumak,
stabilizatörlü klor (dichlore, trichlore v.b.) kullanarak klorun havuz
içerisinde uçmadan kalmasını sağlamak ve talimatlara uygun olarak
yosun önleyici kimyasal kullanmaktır.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri
SU BULANIKLIĞI
Havuzlarda oldukça sık rastlanan bir sorundur. Su bulanıklığının
nedenleri yetersiz sirkülasyon/filtrasyon, yetersiz düzensiz kimyasal
madde kullanımı ve dış etkenlerdir. Havuza şok klorlama uygulandığında
da bir süre bulanıklık gözlenebilir. Bu durumda ilk yapılacak iş filtrasyon
sistemini kontrol etmektir. Filtre tıkalı ise,sirkülasyon zayıflamışsa ters
yıkama işlemi uygulanmalı ve gerekirse filtre, kapağı açılarak ters
yıkama suyunun yardımı ile iyice temizlenmeli,yine gerekirse filtre kumu
yenilenmelidir.
Filtre sistemi iyice değerlendirildikten sonra pH,alkalinite,kalsiyum
sertliği ve TÇK gibi parametre düzeyleri kontrol edilmelidir. Bu ölçümler
yapıldıktan sonra havuza klor, asit, baz, alkalinite düşürücü, sertlik
giderici, iyon tutucu, berrraklaştırıcı, topaklayıcı, çöktürücü gibi kimyasal
maddelerin ilavesi gerekebilmektedir.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri
RENKLİ SU
Renkli su ,çirkin bir görüntü yaratır ve havuz yüzeylerinin lekelenmesine
neden olur.Renkli havuz suyunun iki ana nedeni ;oksitleyici metaller ve
yosundur.
Bulanık yeşil havuz suyu genellikle yosun kaynaklıdır.
Yeşil,kırmızı,kahverengi ve siyah renk ise çözünmüş metallerin neden
olduğu durumlardır.
Yeşil renk oluşumuna genellikle bakır, demir ya da düşük alkalinite; kırmızı
renk oluşumuna genellikle demir ve magnezyum; siyah renk oluşumuna ise
genellikle manganez sebep olur.
Bunun gibi renkli su hallerine genellikle havuz ilk doldurulduğunda yada
şok ilaçlamadan sonra rastlanır.
Havuza baz, iyon tutucu, berraklaştırıcı, topaklayıcı, çöktürücü gibi
ürünlerin kullanılması gerekebilmektedir.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri
KIŞIR OLUŞUMU
Havuz yüzeylerindeki beyaz birikintiler,su dengesi faktörlerinden bir veya
birkaçının ciddi bir biçimde yüksek seviyede olduğuna işaret eder.Kışır
birikintileri yüzeyleri kirletmekle kalmaz aynı zamanda filtre ve borularda
taşlaşmalara sebep olur.Bu durum sirkülasyonu /filtrasyonu zayıflatır.
Kışır oluşumu fark edildiği anda pH,kalsiyum sertliği ve toplam alkalinite
ölçümleri yapılmalı ve derhal ayarlanmalıdır.Kalsiyum sertliğinin
düşürülmesi zor olduğundan , ilk olarak pH ve alkalinite düşürülmelidir.
Eğer kışırın sebebi yüksek kalsiyum sertliği ise alkalinite kırıcı, sertlik
düşürücü veya iyon tutucu ilavesi ; TÇK ise havuz suyunun bir kısmının
boşaltılarak yumuşak ve temiz su ile takviye edilmesi gerekir.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri
GÖZ VE CİLT TAHRİŞİ
Yüz ve gözün tahriş olmasının iki ana nedeni vardır.Bunlar uygun
olmayan pH ve kloramindir.
İnsan gözü için en ideal Ph 7,5 civarıdır.Bu nedenle 7,2’nin altında ve
8,0’in üzerindeki pH gözleri rahatsız eder.
Bağlı klor düzeyi 0,2 ppm’i aştığında da kloramin problemi
gözlenebilir.Çoğu insanın hatalı olarak göz rahatsızlığının sebebi
olarak yüksek klor miktarını göstermesine rağmen gözlerin tahriş
olmasının ana nedeni,yetersiz serbest klor seviyesi yada kloramin
varlığıdır.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri

PROBLEM
Donuk görünümlü
bulanık su
•
•
•
Parlak olmayan su
•
Renkli fakat berrak
su
•
Havuz yüzeyinde
kireç (kışır) oluşumu
•
•



NEDEN
Düşük serbest
klor seviyesi
Yüksek
stabilizatör
pH yüksek
Filtrasyon kötü
Suda metal
iyonlar var
Yüksek alkalite
pH yüksek

ETKİ
Yosunlaşma
•
Suda kirlilik

Korozyon
•
•

•
•
Kaygan yüzey ve
yeşil bulanık su
Göz ve cilt tahrişi
Aşırı klor kokusu



•
Saçlarda, giysilerde •
ve vinil kaplamalarda
ağarma

Düşük serbest
klor seviyesi
•
Düşük serbest
klor seviyesi
•
Yüksek bağlı klor
seviyesi
Yüksek serbest
•
klor seviyesi
•
•
•
ÇÖZÜM
pH ayarla
şok klorlama yap
•
•
•
•
•
•
•
pH değerini ayarla
filtreleri yıka
pH ayarla
Şok klorlama yap
dip temizliği yap
pH ayarla
Sertlik tutucu ilavesi yap
Filtrelerin
tıkanması
Sistem
tıkanmaları
Yosun oluşumu •
•
Yosun oluşumu •
•
Kullanıcı
problemleri
•
Kullanıcı
problemleri
Yüksek maliyet

pH ayarla
şok klorlama yap
pH ayarla
şok klorlama yap
dip temizliği yap
Taze su beslemesi ile klor
seviyesini düşür
KESİNLİKLE YAPILMAMASI GEREKENLER
•Aside su katmayın,suya asit ekleyin
•Granül klor ile sıvı kloru karıştırmayın
•Asitle kloru karıştırmayın
•Havuz kimyasallarını koklamayın/solumayın
YÜZME HAVUZU SUYU
MİKROBİYOLOJİSİ
Suda bulunan mikroorganizmaları üç
grupta toplayabiliriz:
a- Suda doğal olarak bulunan mikroorganizmalar : Spirillum, Vibrio,
Pseudomanas, Achromobacter, Chromobacter türleri ile
Micrococcus ve Sarcina'nın bazı türleri.
b- Toprakta yaşayan mikroorganizmalar : Toprağın yıkanması sonucu
suya karışırlar. Bunlar; Bacillus , Streptomyces ve
Enterobacteriacea'nın saprofit üyeleridir. Bunlarında optimum üreme
ısıları 25°C veya daha düşüktür.
c- Normal olarak insan ve hayvanların bağırsaklarında bulunanlar :
Başlıcaları;
Esherichia coli , Streptococcus faecalis ,
Clostridium perfiringens ve muhtemelen bağırsak
patojenleridir( Salmonella ve Vibrio comma gibi)
Suyun insan sağlığı açısından önemi
Su kirliliğinde en önemli etken mikrobiyal kirlilik
özellikle de “patojenik (hastalık yapıcı)
organizmalar” dır.
Su kirliliğinin en tehlikeli şekli ise sucul ortama
insan dışkısının girmesidir.
Bir çok hastalık insan veya bazen hayvanların
patojen saçan dışkılarının su veya gıdaları
kontamine etmesiyle ve daha sonra bunların
tüketilmesiyle dışkı-ağız (fekal-oral) rotalı bir yolla
bulaşmaktadır.
Sularda bulunabilen ve insan sağlığı
açısından zararlı biyolojik etkenler:
patojen bakteriler,
virüsler ve
parazitler
Suların neden olduğu enfeksiyöz etkenler,
hastalar ve portörler(taşıyıcı) tarafından çevreye
yayılmaktadır.
Patojenik Bakteriler
Kolera
Bacillus 55
E.Coli
Hepatitus B
Gram Positive
Patojenik Bakteriler
Legionellasis ‘in değişik formları
Patojenik Bakteriler
- Normalde 20 – 25 0C su sıcaklığında
hücre 20 dak.içinde ikiye bölünür.
- 30 0C sıcaklıkta sadece10 - 15 dakika sürer.
Ör : ( 250C )
1 saat içinde 1 bakteriden, 8 bakteri oluşur
2 saatte 64 bakteri
4 saatte 4096 bakteri
6 saatte 262144 bakteri
12 saatte 68719476736 bakteri
teorik olarak oluşur.
BU YÜZDEN NSPI ve EPA
SERBEST KLOR SEVİYESİNİN
1 ppm ALTINA DÜŞMEMESİ GEREKTİĞİNİ
BELİRTMEKTEDİR.
Bakteri & Virüsler
BAKTERİLER
VİRÜSLER
Suyla İlişkili Hastalıklar
Rekreasyonel Su Hastalıkları (RSH)
Yüzme havuzu, deniz, su parkları ve benzeri mekanların
kullanımıyla ilişkili sağlık sorunlarıdır.
RSH geniş bir spektrumdaki hastalıkları
içermektedir;
􀂄 deri,
􀂄 göz,
􀂄 kulak,
􀂄 solunum ve
􀂄 gastrointestinal sistem infeksiyonları ile
􀂄 deri döküntüleri
Yüzme Havuzlarına Bağlı Ortaya Çıkan
Hastalıklar
Yüzme havuzları ile tifo, paratifo, leptospirozis, dizanteri, göz, kulak,
burun, boğaz enfeksiyonları, deri hastalıkları (mantar, uyuz, impetigo,
granüloma, veneral hastalıklar), poliomyelitis gibi hastalık etkenlerinin
yüzme havuzu suyu ile bulaşabileceği ileri sürülmektedir. Bu nedenle
yüzme havuzu sularının iyi dezenfekte edilmesi zorunludur.
 Yüzme havuzundan alınan konjunktivit, mantar enfeksiyonu gibi
olguların sayıca artması halinde havuzun hijyenik koşullarının bütünüyle
gözden geçirilmesi gerekmektedir.
Dezenfeksiyon, havuzlarda RSH için önemli düzeyde koruma ve kontrol
sağlamakla birlikte, dezenfeksiyonun sürekliliğinin sağlanamaması, havuz
bakımının iyi yapılamaması, hastalıkların bulaşma riskini artırmaktadır.
Böylesi ortamlarda, klora duyarlı mikrorganizmalar bile yayılabilmektedir.
RSH kontamine olmus havuz, deniz, göl ya da nehir sularının yutulması,
burna çekilmesi ya da direk teması ile bulaşabilir.
MİKROBİYOLOJİK HAVUZ SUYU ANALİZİ
AMAÇ
Mikrobiyolojik açıdan bakıldığında, yüzme havuzlarındaki sularda bakteriler,
mantarlar ve diğer mikroorganizmalar, hastalıklara yol açma yönünden tehdit
oluşturmaktadır.
Bu
sebeple,
havuzlarda
yapılan
dezenfeksiyonun
yanında
mikrobiyolojik analizlerle kontrollerinin yapılması önem içermektedir.
YASAL ZORUNLULUKLAR
Son yayınlanan yüzme havuzlarının denetimi hk. Genelgeyle birlikte açık ve kapalı
yüzme havuzu bulunduran ve işleten kurum, kuruluş ve tesisler genelgede belirtilen
çizelgede yer alan parametrelerin EK-3 mikrobiyoljik özelliklerde belirtilen ;
Escherichia coli
•İnsan bağırsaklarında en bol bulunan mikroorganizmalardan birisi E.coli 'dir. E.coli normalde
zararsız olmasına karşılık bazı türleri patojenik olabilmektedir.
•Bu grubun en iyi bilinen organizması E.coli O157:H7 'dir.
•Seyahat diyaresine, bütün dünyada zayıf sanitasyon koşullarının bulunduğu bölgelerde
rastlanmaktadır.
Genelgede belirtilen aralıklarla yapılması zorunludur. Havuz suyu niteliklerinin
genelge ekinde belirtilen standartları sağlamadığının tespit edilmesi durumunda uygun hale
getirilmesinin sağlanması, uygun hale getirilinceye kadar havuz suyunun kullanımının
önlenmesi,
TSE 11899 yüzme havuzu genelgesine göre
yüzme havuzlarında ölçülmesi
gereken parametreler şu şekilde belirtilmektedir;
1. Toplam canlı bakteri (200C ve 360C)’lerde maksimum 100 adet/ml
2. Escherichia coli 100 ml’de hiç bulunmamalı
3. Psedumonas aeroginosa 100 ml’de hiç bulunmamalı
4. Legionella pneumophila 100 ml’de hiç bulunmamalı
Yüzülen Ortamın Sağlıklı Olması
Yüzülen ortamın kirliliğine bağlı olarak bir çok sağlık sorunu ortaya çıkabilmektedir.
Bunların başında infeksiyon hastalıkları gelmektedir. Uluslararası literatürde yüzmeye bağlı
oluşabilecek infeksiyon hastalıklarının tanımlanmasında “Recreational Water Ilnesses” (RWI)
terimi kullanılmaktadır.Türkçe literatürde henüz bu terime karşılık gelen bir ifade bulunmamakla
birlikte, “Rekreasyonel Su Hastalıkları” (RSH) ifadesi kullanılmaya başlamıştır.
Yüzme havuzu, deniz, su parkları ve benzeri mekanların kullanımıyla ilişkili sağlık
sorunlarıdır. RSH geniş bir spektrumdaki hastalıkları içermektedir;
•
deri,
•
göz,
•
kulak,
•
solunum ve
•
gastrointestinal sistem infeksiyonları ile
•
deri döküntüleri
Yüzme Havuzlarına Bağlı Ortaya Çıkan Hastalıklar
Yüzme havuzları ile tifo, paratifo, leptospirozis, dizanteri, göz, kulak, burun, boğaz
enfeksiyonları, deri hastalıkları (mantar, uyuz, impetigo, granüloma, veneral hastalıklar),
poliomyelitis gibi hastalık etkenlerinin yüzme havuzu suyu ile bulaşabileceği ileri
sürülmektedir. Bu nedenle yüzme havuzu sularının iyi dezenfekte edilmesi zorunludur.
Yüzme havuzundan alınan konjunktivit, mantar enfeksiyonu gibi olguların sayıca
artması
halinde
gerekmektedir.
havuzun
hijyenik
koşullarının
bütünüyle
gözden
geçirilmesi
LEGIONELLA ANALİZİ
Legionella nedir?
Legionella halk sağlık açısından risk taşıyan önemli bir bakteridir.
Suda ve nemli ortamda yaşamını sürdürür.
Klora karşı dirençlidir, solunum sisteminde kolayca ürer ve su içerisinde yıllarca
canlı kalabilir.
25 - 45 C ‘de hızla çoğalabilmektedir.
Su zerrecikleri içerisinde - 3 km çapındaki bir alana yayılarak solunum yolu
vasıtasıyla akciğerlere bulaşır.
Solunum ile alındıktan 2–10 günlük kuluçka süresinden sonra çoğalarak enfeksiyon
yapar.
Legionella bakterileri nerelerde bulunur?
Legionella Bakterileri Çevresel ortamda
1- Su içerisinde serbest halde
2- Mavi-yeşil alglerde, amip ve kamçılı protozoonların içerisinde
3- Biyofilm tabakası içerisinde bulunurlar.
Hastalığın belirtileri;
•Kuru öksürük, solunum sıkıntısı, halsizlik, bitkinlik, baş ağrısı, kas kasılmaları, yüksek ateş vb.
•Bulaşıcı değildir.
•Hastalığa yakalananlarda ölüm oranı % 15 – 20 oranındadır.
•En yaygın bulaşma yolu binalardaki sıhhi tesisat ve klima tesisatıdır.
KİMYASAL HAVUZ SUYU ANALİZİ
Havuz Suyu İdeal PH Değerleri ve Ölçümü
Havuz sularının kimyasal parametrelerinden biri olan Ph
değerinin kontrolü, havuzlarınızın sularının alkali veya asidik
karakterde olduğunu gösteren ve bu kapsamda asidik veya
alkalilik içerdiğini gösteren en temel parametredir.
Ph ölçeği 0-14 arasında olup,0’a doğru havuz suyunun asitliği
artarken,14’e
doğru
havuz
suyunun
alkaliliği
artmaktadır.Havuz sularında ideal pH değerleri sağlık
bakanlığının öngördüğü şekliyle 7.2-7.6 sınır değerleri arasında
olmalıdır.
Havuz suyu pH değerinin 7.2 sınır değerinin altında
olması(asidikliğin artması) ile tesisattaki tüm mekanik aksam
paslanma tehlikesi altında kalmaktadır.
Havuz suyu pH değerinin 7.6 sınır değerinin üstünde
olması(alkaliliğin artması) ile vücuttaki mukus zararında ve
gözlerde tahrişler meydana gelir.Havuz tabanında ve tesisatın
içinde kireç çökelme eğilimi artar.Klorun dezenfeksiyon gücü
ve verimi büyük ölçüde azalır.
Yapılması Gereken Hususlar:
Havuzlarınıza doldurduğunuz suların çoğu serttir.Bunun sebebi ülkemizdeki suların
çoğunda magnezyum ve kalsiyum tuzlarının fazla olmasıdır.Havuz sularının pH
değerinin sürekli kontrolünü gerektiren bu sebepten dolayı;
•pH değeri hergün rutin olarak günde 2 defa testkit yardımıyla ölçülür.Testkit ile
havuzdan su numunesi kenardan 50 cm. içerden ve yüzeydn 5-10 cm aşağıdan olacak
şekilde alınır.
•pH değerinin 7.6 üzeri olması durumunda pH düşürücü(likit veya granül)kimyasal
kullanılır.
•pH değerinin 7.2 altı olması durumunda pH yükseltici(likit veya granül)kimyasal
kullanılır.
Havuz Suyu İdeal Klor Değerleri ve Ölçümü
Havuz suyu içerisinde bulunup insan sağlığını tehdit edebilecek patojen bakteri ve mantar gibi
mikroorganizmalardan korunmak amacıyla,havuz sularının dezenfeksiyonu gerçekleştirilir.
Havuz içindeki bakteri ve mantarların hepsinin patojen(hastalık yapıcı) olmamasına
karşın,zararsız olan bakteri ve mantarların havuz suyunda geniş çapta üremeleri ince tortulara ve
aşırı durumlarda suyun bulanmasına neden olabilir.
Bu durumda mikroorganizmaların havuz suyu içerisinde bulunmasını önleyecek,havuz sularının
berrak,renksiz,kokusuz ve insan sağlığı açısından güvenilir hale gelmesini sağlayacak olan
dezenfeksiyon yöntemleri kullanılır.
Bu dezenfeksiyon yöntemlerinden en yaygın olan klorla yapılan dezenfeksiyon işleminde klor
yanlızca öldürücü bir etkiye sahip değildir.Yanma olayına eşdeğer bir işlem olan oksidasyon
yoluyla,havuza girenlerin ister istemez havuz suyuna kattıkları filtre edilemeyen ve bakterilerle
mantarlar için ideal bir besin ortamı oluşturan kirleri de yakarak yok eder.
Havuz suyundaki klor,pH 7-8 aralığında mikroorganizmaları 60 dk temas süresi sonunda
öldürebilmek için en az 1.5 ppm olmalıdır.pH 8-9 aralığında ise bu oran en az 2 ppm’e
çıkacaktır.Bu durumda pH arttıkça klorun dezenfeksiyon gücünün azaldığını anlamaktayız.
Klorlamada kullanılan bazı deyimler;
Bağlı Klor: Klorun azotla meydana getirdiği NH2Cl4,NHCl2 ve NCl3 gibi bileşenlerine
denir.Bağlı klor havuzlarda klor kokusuna,göz tahrişine neden olur.Dezenfeksiyonu
zayıflatır.Havuz sularında max klor miktarı olarak 0.2 mg/l değerine izin verilir.
Serbest Artık Klor: Havuz suyundaki organik maddeler için harcana klordan arta kalan klor
miktarına gelir.Havuz sularında min 0.3 mg/l,max 0.6 mg/l değerlerine izin verilir.
Temas Süresi: Klorun verilişi ile artık kloru kontrolü için numune alındıgı veya suda etkili
dozun devam ettiği an arasındaki zaman farkına temas süresi denir.
Yapılması Gereken Hususlar:
•Havuz suyunun klor değeri hergün rutin olarak günde 2 defa testkit yardımıyla
ölçülür.Testkit ile havuzdan su numunesi kenardan 50 cm. içerden ve yüzeyden 5-10 cm
aşağıdan olacak şekilde alınır.
•Havuz suyunda klor düşmüşse,sisteme klor verilerek klor miktarı artırılır.
•Havuz içerisine verilecek klor cinsi,havuzdaki siyanür miktarına göre toz veya sıvı klor
olarak seçilir.
•Havuzun değişik noktalarında alınan su numunelerinde klor ölçümleri farklı çıkıyor
ise homojen bir sirkülasyonun olmadığı anlaşılır.Bu durumda ölçümün yüksek çıktığı
yerlerdeki nozullar kısılır.Ölçümün düşük çıktığı yerlerde ise biraz daha açarak denge
sağlanır.
Havuz Suyu İdeal Amonyum Değerleri ve Ölçümü
Havuz suyuna ait amonyum ölçümü
yetkili kişilerce (biyolog, kimyager, kimya
mühendisi, çevre mühendisi ve laborant) özel ölçüm cihazıyla yapılır.Ölçüm sonuçları
yetkili tarafından imzalanır ve personel tarafından onaylanarak muhafaza edilecek ve
denetimlerde İl Sağlık Müdürlüğü denetim elemanlarına ibraz edilir.MK HAVUZ
olarak kimya mühendisimiz tarafından bu ölçümler gerçekleştirilir.
Yapılması Gereken Hususlar:
•Ayda bir defa ölçümü yapılır.Havuz suyunda max 0.5 mg/l değerinde bulunmasına izin
verilir.
Havuz Suyu İdeal Nitrit Değerleri ve Ölçümü
Havuz suyuna ait nitrit ölçümü yetkili kişilerce (biyolog, kimyager, kimya mühendisi, çevre
mühendisi ve laborant) özel ölçüm cihazıyla yapılır.Ölçüm sonuçları yetkili tarafından
imzalanır ve personel tarafından onaylanarak muhafaza edilecek ve denetimlerde İl Sağlık
Müdürlüğü denetim elemanlarına ibraz edilir.MK HAVUZ olarak
kimya mühendisimiz
tarafından bu ölçümler gerçekleştirilir.
Yapılması Gereken Hususlar:
•Ayda bir defa ölçümü yapılır.Havuz suyunda max 0.5 mg/l değerinde bulunmasına izin verilir.
Havuz Suyu İdeal Nitrat Değerleri ve Ölçümü
Havuz suyuna ait analiz sonuçları analizi yapan yetkili personelce (biyolog,
kimyager, kimya mühendisi, çevre mühendisi ve laborant) imzalanacak ve
işletmenin idaresinden sorumlu personel tarafından
onaylanarak muhafaza
edilecek ve denetimlerde İl Sağlık Müdürlüğü denetim elemanlarına ibraz
edilecektir.
Yapılması Gereken Hususlar:
•Ayda bir defa ölçümü yapılır.Havuz suyunda max 20 mg/l değerinde
bulunmasına izin verilir.
Havuz Suyu İdeal Siyanürik Asit Değerleri ve Ölçümü
Havuz sularındaki 200 mg/l’nin üzerindeki siyanürik asit ‘Klor
kilitlenmesi’ne
neden olur.Bu durumda klor dezenfektan olarak etkisini kaybeder.Siyanürik asit en
fazla 100 mg/l olmalıdır.İdeal siyanürik asit ölçüsü 50 mg/l’dir.
Yapılması Gereken Hususlar:
•Ayda bir defa ölçümü yapılır.Havuz suyunda min 30 ,max 100 mg/l değerinde
bulunmasına izin verilir.
Havuz Suyu İdeal Aliminyum Değerleri ve Ölçümü
Havuz suyuna ait analiz sonuçları analizi yapan yetkili personelce (biyolog,
kimyager, kimya mühendisi, çevre mühendisi ve laborant) imzalanacak ve
işletmenin idaresinden sorumlu personel tarafından onaylanarak muhafaza
edilecek ve denetimlerde İl Sağlık Müdürlüğü denetim elemanlarına ibraz
edilecektir.
Yapılması Gereken Hususlar:
Ayda bir defa ölçümü yapılır.Havuz suyunda max 0.2 mg/l değerinde
bulunmasına izin verilir.
Havuz Suyu İdeal Sıcaklık Değerleri ve Ölçümü
26-28 C olacak, hava sıcaklığı ile su sıcaklığı arasında fazla fark olmalıdır. Çocuk
havuzlarında su sıcaklığı 26-32 C olmalıdır.
Yüzme Havuzları İle İlgili Yasal
Düzenlemeler
Denetim, Umumi Hıfzısıhha Kanunu ile 181 sayılı
Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamedeki genel
hükümlerden hareketle sağlık açısından
yapılmaktadır.
Turizm Bakanlığınca yapılan denetim ise Yüzme
Havuzlarının tesis içindeki fiziki nitelikleri ve
turistik özellikleri ile ilgilidir.
İLGİLİ ŞARTNAMELER
STANDARTLAR:

TS 266

TS 11899
YÖNETMELİKLER:

İnsani Tüketim Amaçlı Sular
Yönetmeliği

Yüzme
Havuzları
Yönetmeliği

Plaj ve Havuzlarda Alınacak
Önlemler Yönetmeliği
Denetim
STANDARTLAR: TS 266
TS 266 NEDİR?
AMACI KAPSAMI NEDİR?
İçilebilir Suların,
Fiziksel
Kimyasal
Mikrobiyolojik Özelliklerini Tanımlayan Türk Standartları
Enstitüsünün yayınlamış olduğu standart
STANDARTLAR: TS 266
1. ZEHİRLİ MADDELER
Ölçü Birim
Tavsiye Edilen
Miktar;
En Fazla Miktar;
KURŞUN
mg/L
-
0,05
KROM
mg/L
-
0,05
ARSENİK
mg/L
-
0,05
SELENYUM
mg/L
-
0,01
SİYANÜR
mg/L
-
0,01
KADMİYUM
mg/L
-
0,0005
GÜMÜŞ
mg/L
-
0,05
Maddenin Adı;
2. SAĞLIĞA ZARARLI MADDELER
Ölçü Birim
Tavsiye Edilen
Miktar;
En Fazla
Miktar;
FLORÜR
mg/L
0,8-1,7-
1,4-2,4
NİTRAT
mg/L
-
45
Maddenin Adı;
STANDARTLAR: TS 266
3.SAĞLIĞA/İÇİLEBİLME ÖZELLİĞİNE ETKİ EDEN MADDELER
Maddenin Adı;
Ölçü -Birim
Tavsiye Edilen Miktar;
En Fazla Miktar;
RENK
PtCo
5
50
BULANIKLIK
NTU
5
25
BUH. KALINTISI
mg/L
500
15 000
KLORÜR
mg/L
200
600
SERBEST KLOR
mg/L
0,1
0,5
SÜLFAT
mg/L
200
400
DEMİR
mg/L
0,3
1,0
MANGAN
mg/L
0,1
0,5
BAKIR
mg/L
1,0
1,5
ÇİNKO
mg/L
5
15
KALSİYUM
mg/L
75
200
MAGNEZYUM
mg/L
50
150
MAGNEZYUM SODYUM SÜLFAT
mg/L
100
500
ALKİLBENZE SÜLFANAT
mg/L
0,5
1,0
FENOLİK MADDELER
mg/L
-
0,002
Ph
mg/L
7,0-8,5
6,5-9,2
SERTLİK (CaCo3 )
mg/L
-
500
STANDARTLAR: TS 266
4. KİRLENMEYİ GÖSTEREN MADDELER
Ölçü
Birim
Tavsiye
Edilen
Miktar;
En Fazla Miktar;
KARBON KLOR
EKSTRAKTI
mg/L
0,2
0,05
NİTRİT
mg/L
-
0,05
AMONYAK
mg/L
-
0,05
Maddenin Adı;
5. RADYOAKTİF MADDELER
Ölçü Birim
Tavsiye Edilen
Miktar;
En Fazla
Miktar;
ALFA AKTİVİTESİ
pCi/L
0,1
2,7
BETA AKTİVİTESİ
pCi/L
1
27
Maddenin Adı;
STANDARTLAR: TS 266
MİKROBİYOLOJİK TALEPLER
PARAMETRE
BİRİM
TEMİZ SU
HAVUZ SUYU
min
max
min
max.
Koloni teşkil eden birimler (KBE)
(20±2) oC 'de
1/ml
-
20
-
100
Koloni teşkil eden birimler (KBE)
(36±1) oC 'de
1/ml
-
20
-
100
Escherichia coli (36±1)oC'de
1/ (100ml)
-
i.e.
-
i.e.
Pseudomonas
(36±1)oC'de
aeruginosa
1/ (100ml)
-
i.e.
-
i.e.
pneumophila
1/ml
1/ (100ml)
-
i.e.
-
i.e.
-
Legionella
(36±1)oC'de
STANDARTLAR: TS 266
FİZİKSEL VE KİMYASAL TALEPLER
BİRİM
PARAMETRE
TEMİZ SU
HAVUZ SUYU
min
max
min
max.
Renk (l=436 nm iken spektral absorbsiyon katsayısının belirlenmesi)
1/m
-
0.4
-
0.5
Bulanıklık (Bulanıklık birimi FNU ))
FNU
-
0.2
-
0.5
-
-
Havuz dibi net olarak görülmeli
Netlik
pH Değeri
a-Tatlı suda
-
6.5
7.6
6.5
7.6
b-Deniz suyunda
-
6.5
7.8
6.5
7.8
Amonyum (NH4+) Konsantrasyonu
mmol/m3
mg/l
-
5.5
0.1
-
5.5
0.1
Doldurma suyundaki nitrat (NO3-) konsantrasyonu üzerine ilave nitrat
konsantrasyonu
mmol/m3
mg/l
-
-
-
322
20
Doldurma suyunun O2 değeri üzerinden Mn VII nin II ye oksitlenebilirliği
KMnO4 olarak Doldurma suyunun değeri üzerinde KMnO4 kullanımı
mg/l
-
0
-
0.75
mg/l
-
0
-
3
a)6.5 ≤ PH değeri ≤ 7.3
mV
-
-
750
-
b)7.3 ≤ PH değeri ≤ 7.6
mV
-
-
770
-
a)6.5 ≤ PH değeri ≤ 7.3
mV
-
-
700
-
b)7.3 ≤ PH değeri ≤ 7.8
mV
-
-
720
-
Klorür miktarı >5000mg/l. Ayni zamanda 0.5mg/l den daha yüksek bromür veya
iyodür içeren sular için redox gerilimi
mV
-
-
Sınır değer denenerek belirlenir
Serbest Klor 8),13)
a)Genel
mg/l
0.3
0.3
0.6
b)Sıcak Masaj havuzlarında
mg/l
0.7
İhtiyaca
göre
0.7
1.0
Bağlı Klor
mg/l
-
0.2
-
0.2
Kloroform olarak trihalojenmetan
mg/l
-
-
-
0.020
Ag/AgCl 3.5 m.KCl elektrot için redox değeri
Tatlı sular için
Deniz suları için
STANDARTLAR:TS 11899
TS 11899 NEDİR?
AMACI KAPSAMI NEDİR?
Yüzme havuzlarında,

Suyun hazırlanması,

Teknik yapımı,

Kontrol,

Bakım,

İşletmesi vb. genel kuralları içeren Türk Standartları Enstitüsünün yayınlamış
olduğu standart
STANDARTLAR: TS 11899
TARİFLER
 GENEL KURALLAR
1. SUYUN ÖZELLİKLERİ
2. SUYUN HAZIRLANMASI ve DEZENFEKSIYONU İÇİN GEREKLİ
OLAN MALZEMELER
3. SU HAZIRLIĞI METOD KOMBİNASYONLARI VE TEMEL İLİŞKİLER
4. SU ÖZELLİĞİNİN KONTROLÜ
5. HAVUZ TİPLERİ ve SU HAZIRLIK TESİSİ (FİLTRASYON)
KAPASİTESİNİN BULUNMASI.
6. AKIŞ VE DAĞITIM SİSTEMİ
7. HAVUZ SUYUNUN ISITILMASI
8. MAKİNELER, İNŞA ELEMANLARI ve DİĞER DONANIMLAR
9. KOROZYONDAN KORUNMA
10.OTOMASYON
11.HAVUZ İÇİ KAPLAMASI ve HAVUZ TEMİZLİĞİ
12.DENGE (REZERV) DEPOSU HACMİNİN BULUNMASI
13.HAVUZ TEKNİK YAN ODALARIN PLANLAMASI VE YAPILIŞI
14.YÜZME HAVUZLARININ İŞLETİLMESİ
15.HAVUZ YAPIMI VE TESLİMİ İÇİN TALEPLER

STANDARTLAR: TS 11899
TANIMLAMALAR












Yüzme havuzu tesisi
Yüzme Havuzu
Su hazırlığı

Dezenfeksiyon
Havuz suyu
Filtre edilmiş su
Temiz su
Taşırılan su
Taşan su
Ham su
Kişi başına düşen su alanı (a)
Yüklenebilme faktörü(k)










Doldurma suyu
Atık su
Su kirleticileri
Havuz su akışı
Geciktirme
Yöntem kombinasyonları
Kullanıcı frekansı (n)
Anma yükü (N)
Su hazırlık metot kombinasyonlarının
hazırlama gücü
Hijyen Yardımcı parametreler
Sirkülasyon debisi Q
STANDARTLAR: TS 11899
GENEL KURALLAR
Havuza girenlerden ve çevreden gelen mikro organizmalar ve diğer kirlilikler; bir
arıtma işlemine tabi tutulurlar. Kalan kirlilikler ise havuz suyuna katılan oksitleyici
dezenfeksiyon maddelerince yok edilirler.
 Havuz içindeki dezenfeksiyon etkinliğinin kontrolü için, on üssü dört adet kadar
pseudomonas aeruginosa’ nın en geç 30 saniyede yok edileceği esas alınmıştır.
 Dezenfeksiyon malzemeleri konsantrasyonu havuzda yalnızca gereği kadar olmalıdır.
 Havuza girenler veya diğer kaynaklardan (örneğin toz, vs.) gelen ve suda asılı
(=koloidal) vaziyette bulunan mikro organizmalar ve organik esaslı kirleticiler su
hazırlama (=arıtma) yoluyla sudan uzaklaştırılırlar. Bunun için: Topaklama, Filtrasyon,
Oksidasyon, Absorpsiyon, Dezenfeksiyon işlemlerinin kombinasyonuna gereksinim
vardır.
 Dezenfeksiyon ve su hazırlığı için sadece bu standart da bahsedilen kimyasallar
kullanılabilir. Havuzlarda kullanılan kimyasal malzemelerin ve karışımların beraberinde
tüm önemli bilgileri ve kullanma talimatlarını, güvenlik bilgilerini içeren Türkçe
lisanında hazırlanmış etiketleri olmak zorundadır. Ayrıca işletmeci tarafından kullanma
talimatları ve güvenlik uyarıları uygulama yerinde bulundurulacaktır.

STANDARTLAR: TS 11899
GENEL KURALLAR



Su hazırlığı ile sistemden uzaklaştırılamayan maddelerin konsantrasyonu, su
ilavesi ile (Seyreltme) belirlenen sınırlar içinde tutulur.
Su hazırlığı ve dezenfeksiyonun etkinliği havuz içindeki akışın dolayısıyla
karışımın doğruluğuna bağlıdır. Su akışı, havuz içindeki suyun parametrelerinin
her yerde aynı olmasını (karışımı) düzenlemeli, özellikle su yüzeyinde gerekli
dezenfeksiyon malzemesi konsantrasyonunun sağlandığı güvence altına
alınmalı ve havuzda oluşan kirliliğin en kısa yoldan sistemden uzaklaşmasını
sağlamalıdır.
Havuz suyu hazırlığı ve gerekleri konusu; havuz çanağı şekli, hidrolik sistem, su
hazırlama metod kombinasyonları, proses kumandası için ölçü ve ayar
sistemleri, hijyeni parametresi olarak serbest klor, bağlı klor ve PH değeri ,
redox gerilimi gibi değerlerin birlikte etkimesine bağlıdır. Bu standarda uygun
bir havuz tesisinin gücü; hijyenik taleplerin, anma yükü değerine kadar güvenli
bir şekilde sağlanmasına olanak verir. Mineralli sularda, suyun özelliği dikkate
alınarak ilave önlemler alınmalıdır.
STANDARTLAR: TS 11899
SUYUN ÖZELLİKLERİ
SUYUN
ÖZELLİKLERİ
TS 266
Havuz Doldurma
Suyunun Özellikleri
Temiz Su ve Havuz Suyunun
Özellikleri
TS 266
Demir
0.1 mg/l
(1,8mmol/m3)
Mangan
0.05 mg/l
(0,9mmol/m3)
Amonyum
2 mg/l
(110mmol/m3)
Polarak
polifosfat
0,005 mg/l
(0,16mmol/m3)
Mikrobiyolojik
Fiziksel ve Kimyasal
Numune alma
STANDARTLAR: TS 11899
SUYUN HAZIRLANMASI ve
DEZENFEKSİYON
Topaklama ve Diğer Su Hazırlık Malzemeleri
PH Değerini ve Asit Kapasitesini Ayarlayıcı Malzemeler
a) Alüminyum sülfat
b) Alüminyumklorür-hexahidrat
c) Sodyum alüminat
d) Alüminyumhidroxiklorür
e) Alüminyumhidroxikloridsülfat
f) Demir (III)-klorid-Hexahidrat
g) Demirkloridsulfat
h) Demir (III)-sülfat
I) Ozon
k) Aktif kömür tozu
l) Kizelgur
a) Kostik soda
b) Sodyum karbonat (Soda)
c) Sodyum bikarbonat
d) Sodyumbisülfat
e) Tuzruhu (asidi)
f) Sülfürik asit
g) Karbondioksit
SUYUN HAZIRLANMASINDA KRİTİK NOKTA: PH DEĞERİ VE ASİT KAPASİTESİ
Asit Kapasitesi Ayarı İçin Kullanılan Malzemeler:
·
Sodyum karbonat
·
Sodyum bikarbonat
Asit Kapasitesinin Minimum Değeri
·
Tüm yüzme havuzları ve hazırlık kombinasyonları için Ks4,3=0.7Mol/m3
·
Tüm Sıcak masaj havuzlarında ve hazırlık kombinasyonları için Ks4,3=0.3Mol/m3
STANDARTLAR: TS 11899
SUYUN HAZIRLIK KOMBİNASYONLARI
SU HAZIRLIK
KOMBİNASYONLARI
2.Su hazırlık kombinasyonu
Topaklama, Filtrasyon, Ozonlama,
Absorpsiyon Filtrasyonu, Klorlama
1.Su hazırlık kombinasyonu
Absorpsiyon, Topaklama, Filtrasyon, Klorlama
·Absorpsiyon+topaklama+filtrasyon (Absorpsiyon gerek
duyulduğunda yapılır)
· Dezenfeksiyon+oksidasyon
· pH değeri ve asit kapasitesi ayarı
· Seyreltme (Temiz su ilavesi)+yeni dolum zamanı
· Havuz temizliği (Dip ve taban temizliği) şeklindedir.
·
·
·
·
·
·
·
Topaklama+filtrasyon
Ozonlama+oksidasyon
Aktif kömürlü Absorpsiyon filtrasyonu
Dezenfeksiyon+oksidasyon
pH değeri ve asit kapasitesi ayarı
Seyreltme (Temiz su ilavesi)+yeni dolum zamanı
Havuz temizliği (Dip ve taban temizliği) şeklindedir
STANDARTLAR: TS 11899
SUYUN HAZIRLANMASI ve DEZENFEKSİYON
TOPAKLAMA (FLOK) MALZEMESİ
BİRİM
TEMİZ SU
HAM SU
min
max.
min
max
PH DEĞERLERİ
Alüminyum sülfat
-
-
-
6.5
7.2
Alüminyumklorür -Hexahidrat
-
-
-
6.5
7.2
Sodyumalüminat
-
-
-
6.5
7.2
-
-
-
6.5
7.4
Demir III-klorür Hexahidrat
-
-
-
6.5
7.8
Demirkloridsülfat çözeltisi
-
-
-
6.5
7.8
Demir III-sülfat
-
-
-
6.5
7.8
Alüminyum
mg/l
-
0.050
-
-
Demir
mg/l
-
0.020
-
-
Alüminyum
hidroxiklorür,
hidroxikloridsülfat
Alüminyum
KALAN MİKTAR
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR.
Aktif Kömür Tozlu Absorpsiyon ve Topaklama
•Ham suyun filtre edilmesinin ön hazırlığının yapıldığı aşamadır.
Aktif Kömür Tozlu Absorpsiyon
•Uygun Dozaj: Tüm Yüzme havuzlarında dozaj 1g/m3 den 3g/m3 arasında olmalıdır Dozaj tesislerinin
kapasitesi min. 3g/m3’ü karşılayacak boyutta olmalıdır..
•Dezenfeksiyon: Dozaj yapılırken mikroplanmamasına dikkat edilir
•Devir-Daim: Daima devir-daim edilmesi gerekir.
•pH: Aktif kömür tozu çözeltisinin pH sı daima 2 den fazla olmalıdır.
•Aktif Kömür Tozu Ölçüleri: Taneciklerin büyüklüğünün; yeterli derecede süzme (Absorpsiyon) kapasitesi de
emniyete alınarak; 1mm’yi geçmemesine ayrıca dikkat edilir
TANECİK BÜYÜKLÜĞÜ mm
HÜCRE BÜYÜKLÜĞÜ
ORANI %
>0,071
<25
<0,045
>50
ve
SÜZME
Topaklama (Flokulasyon)
•
Havuz Suyu demir(lll), alüminyum tuzları ile aşılanarak koloidal kirliliğin stabilitesinin bozulması, topaklanması ve ortho
fosfat olarak çökeltilmesi ile filtrede yakalanabilmesini sağlayan işlem topaklamadır (Flokulasyon).
•
Topaklayıcının kullanımı için cinsine göre olması gereken PH aralığına dikkat edilmelidir.
•
Asit kapasitesi sürekli olarak 0.7 mol/m3'den büyük olmalıdır.
•
Doldurma suyunda hidroksil çökeltmesini sağlayacak yeteri miktarda hidrojen karbonat iyonları yoksa, sodyum
karbonat veya sodyum bikarbonat ilavesi gerekir. Asit kapasitesi ve pH değeri topaklama işlemi için uygun olan suda
flokulasyon, bir dozaj tesisi yardımı ile sürekli ve sabit olarak yapılır.
•
Hijyenik parametreler havuzda Ham suya minimum flokulant aşılanması
·
Alüminyum tuzları için 0.05g/m3
·
Demir tuzları için 0.1g/m3 olmalıdır.
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR
1. FİLTRE
A. Tek Tabakalı Filtreler veya TS 737 Su Filtresi
Birim
Açık Filtreler
Tanecik Grubu
mm
0.71'den 1.25'e kadar veya
Tabaka Yüksekliği1)
m
≥0.9
Bırakılacak boşluk
m
Filtre materyal yüksekliğinin %25'i + 0.2 m'den fazla
Filtre Hızı 1)
a)Tatlı sular için
b)deniz ve tuzu>2000 mg/l olan sular için
m/h
≤12
≤ 12
Kapalı Filtreler
≥ 1.2
≤ 30
≤ 20
1)Mineralli sular için Filtre hızı ve Tabaka yüksekliği denenerek bulunur. Denemelerde ÇİZELGE değerleri başlangıç için
referans alınır.
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR
B. Çok Tabakalı Filtreler
Aktif kömür tozu dozajının yapıldığı
durumlarda
Tanecik grubu
Birim
Açık Filtreler
mm
mm
c) 0.71'den 1.25'e kadar
d) »0.6’dan 1.6’ya kadar
Kombinasyon
Kum/Antrasit
Aktif kömür tozu dozajının olmadığı
durumlarda
Tanecik Grubu
c/e
mm
mm
a) 0.4 'den 0.8 'e kadar
b) 0.63'den 1.0 'e kadar
c) 0.71'den 1.25'e kadar
d) »0.6’dan 1.6’ya kadar
e) » 1.4’den 2.5’e kadar
mm
a/d; b/d; c/e
a/d; b/e; c/e
a/d; b/e; c/e
b/d; c/e
Tabaka yüksekliği
Kum tabakası yüksekliği
Antrasit yüksekliği
Bırakılacak boşluk
m
≥ 0.6
≥ 0.4
Filtre hızı1)
a)Tatlı sular için
b)Deniz ve tuzu>2000 mg/l olan sular
için
m/h
Kombinasyon
Kum/Antrasit
Kum/bims
Kum/Kok kömürü
Kum/Zift veya petrol koku
Kapalı Filtreler
Filtre toplam materyal
yüksekliğinin % 25'i + 0.2
m'den fazla
≤ 15
≤ 15
≥ 0.6
≥ 0.6
Filtre toplam materyal yüksekliğinin %
25'i + 0.2 m'den fazla
≤ 50
≤ 20
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR
C. Absorpsiyon Filtrasyonu
Bilinen büyüklükler
Birim
Kapalı hızlı filtreler
Tanecik gurubu a
b
c
d
mm
0.5-0.6
0.6-1.0
0.7-1.25
1.6-2.5
Kombinasyon:
Alt tabaka kum
Üst tabaka Aktif kömür tozu
b/a
c/d
Tabaka yüksekliği1)
Alt filtre materyali
Üst filtre materyali tabakası2)
m
m
>0.4
>0.7
Kazan üst boşluğu
m
Toplam filtre materyal tabakası
yüksekliğinin %30’u + 0.3m.
Filtre hızı
m/h
≤ 50
1) Filtre hızı hiçbir koşulda 50m/h’i aşamaz ve bu tabaka yükseklikleri £50m/h hız için geçerlidir. Düşük
filtre hızları için 1m3akış için gerekli aktif karbon miktarı 14 litre ve en düşük tabaka yüksekliği 35 cm. en az
değerler olarak kabul edilmelidir.
2) Aktif kömür tozu için sarsılma yoğunluğu >450g/l, klor için yarılama uzunluğu <10cm.
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR
Filtre Kazanları İçin Zorunlu İlaveler:
En az 3 Atü de test edilmiş filtre kazanları aşağıdaki donanımlara da sahip olmalıdır.
Adam delikleri
Seyir camları
Manometreler
Numune muslukları
Ters yıkama şeffaf kontrol borusu.
Debi metre
Havalandırma
Filtre bilgi etiketi
Filtre materyalleri; filtre tesisinin esas elemanları olup, kazan ölçüleri ve ÇİZELGE 4-5-6 ya göre
hazırlanmış uygun evsaf ve kalitedeki materyallerin imalatçı tarafında teslimi zorunludur.
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR
FİLTRELERDE
TERS YIKAMA
TEK TABAKALI
FİLTRELERDE
HAVA+SU YIKAMASI
AKTİF KÖMÜRLÜ
FİLTRELERDE
ÇOK KATLI
FİLTRELERDE
SU YIKAMASI
SU YIKAMASI
SU YIKAMASI
TERS YIKAMA İŞLEMİNİN BAŞARISININ KONTROLÜ
ABSORPSİYON FİLTRASYONU İÇİN
TEK VE KATMANLI FİLTRELER İÇİN
Birim
Parametre
Filtre
edilmiş
sudaki değer
Bulanıklık
FNU1)
0.20
Ortho - fosfat fosfat
olarak
mg/l
0.005
Demir2)
mg/l
0.020
Alüminyum2)
mg/l
0.050
Parametre
Birim
Filtre
suda
Bağlı klor
mg/l
<0.1
Ozon
mg/l
0.050
edilmiş
STANDARTLAR: TS 11899
DEZENFEKSİYON
Dezenfeksiyon Maddeleri
a) Klor gazı (Basınçlı kaplarda, gerekli güvenlik tedbirleri alınmış ve mekan bol havalandırılmış vaziyette)
b) Sodyum hipoklorit (Sıvı)
c) Kalsiyum hipoklorit (Granül veya tablet halinde) en az %65 Ca(ClO)2 ve %5-10 konsantrasyonlu çözelti
d) Kullanım yerinde NaCl elektrolizi ile sodyum hipoklorit
e) Kullanım yerinde NaCl elektrolizi ile klor gazı
KLOR DOZAJI VE KLOR TESİSİNİN KAPASİTESİ
Kapalı havuzlar için:
2 gr Cl2/ 1 m3 temiz su
Açık havuzlar için : 10 gr Cl2/ 1 m3 temiz su
STANDARTLAR: TS 11899
HAVUZ TİPLERİ VE SU HAZIRLIK TESİSİ (FİLTRASYON) KAPASİTESİNİN BULUNMASI
HAVUZ TİPLERİ
DERİNLİK/ALAN
SICAKLIK
Atlama Havuzları
az 3,40 m
en çok 32 oC
Derin Havuzlar (Yüzme bilenler için)
1.35 den fazla
en çok 32 oC
Derinliği Değişen Havuzlar
tamamen veya kısmen ihtiyaca
göre değiştirilebilir
en çok 32 oC
Dalga Havuzları
Su derinliği suyun boşaltılıp
doldurulması ve fark hacminin
depolanması ile değiştirilir
en çok 32 oC
Sığ Havuzlar (Yüzme bilmeyenler için)
0.6 m ile 1.35 m arasında olmalıdır
en çok 32 oC
Su Atraksiyonları Olan
Havuzlar
en çok 32 oC
Su Kaydırağı Havuzları
1.0 m ve en az su alanı 4.0 x 6.0 m
olmalıdır
en çok 32 oC
Çocuk Havuzları
en çok 0.5 m
en çok 32 oC
Ayak Yıkama Havuzları
0.10 m ile 0.15 m arasında
en çok 32 oC
Küçük Havuzlar
alanları en çok 96 m2
en çok 32 oC
Sıcak Masaj Havuzları
Müstakil ve kombine çeşitlerine
göre farklılık gösterir
en çok 37 oC
Terapi Havuzları
en çok 1.35
yaklaşık 35oC
Hareket Havuzları
en fazla 1.35m
en çok 32 oC
Soğuk Su Havuzları (Şok havuzları)
1.10 ile 1.35m arasında
15oC yi aşmamalıdır
STANDARTLAR: TS 11899
ANMA YÜKÜ VE SİRKÜLASYON DEBİSİ
Bir havuzun anma yükü, tasarımda temel alınan havuzun bir çalışma saatinde havuzu kullanan kişi sayısıdır.
Havuzun su yüzeyi alanı, kullanıcı frekansı ve kişi başına düşen su yüzeyinden çıkar.
N=A×n / a
N: Anma yükü,
1/h
A: Havuzun su alanı, m2
n: Kullanıcı frekansı, 1 / h
a: Kişi başına düşen su yüzeyi, m2
Q: Sirkülasyon debisi, m3/h
k: Yüklenebilme faktörü 1 / m3
P: Oturma yeri sayısı; 1 oturma yeri 0.4 m3 lük havuz hacmine denk gelir.
L: Beher su atraksiyonu
STANDARTLAR: TS 11899
ANMA YÜKÜ VE SİRKÜLASYON DEBİSİ
Havuz Tipi
Su derinliği
(m)
Kişi başına düşen su
yüzeyi
a (m2)
Anma yükü N
(1/h)
Su hazırlık tesisi debisi
Q (m3/h)
Atlama havuzu
3.40
4.5
0.222 .A
0.222 A/k
Derin havuzlar
>1.35
4.5
0.222 A
0.222 A/k
Derinliği değişen1) havuzlar
0.30-1.80
2.7
0.37 A
0.37 A/k
Dalga havuzu2)
³0.60
£1.35m için 4.5
>1.35m için 2.7
0.37 A
0.222 .A
0.37 A/k
0.222 A/k
Sığ havuzlar
0.6 - 1.35
2.7
0.37 A
0.37 A/k
Su atraksiyonu olan havuzlar
0.6 - 1.35
2.7
0.37 A
0.37 A/k + 6 L
Kaydırak havuzları
1.0 - 1.35
-
-
Her kaydırak için (0.37 A /k)
+ 35, en az 60
Çocuk havuzları
£ 0.5
2
0.5A
A
Ayak yıkama havuzu
0.10 - 0.15
-
-
V
Küçük havuz
£ 1.35
12.0
0.083 A
0.25 V
Masaj havuzları (Müstakil)
£ 1.0
1 oturma yeri
3P
10 V
Masaj havuzları
kullanım)
£ 1.0
-
10 k × V
10 V
Terapi havuzları
£ 1.35
4
k×V
V
Hareket havuzları
£ 1.35
4
k×V
V
Soğuk su (Şok) havuzları
1.10 - 1.5
-
-
V
(kombine
STANDARTLAR: TS 11899
DİĞER PARAMETRELER
HAVUZ SUYUNUN ISITILMASI
Havuz çeşidi
Max. su sıcaklığı
Derin, sığ, Atlama, Dalga,Atraksiyon,Kaydırak havuzları
26-28
Çocuk havuzları
26-32
Terapi havuzları
35
Masaj havuzları
32-36
Soğuk su (Şok) havuzları
15
AKIŞ VE DAĞITIM SİSTEMİ
Dikkat edilmesi gereken noktalar:
*Beslemelerin dizaynı
*Boru içersinde su geçiş hızları
Taşma ana arterlerde eğime göre alınması gereken boru hızları
Eğim
%1
%1.5
%3
Maksimum hız m/s
0.55
0.75
1.0
*Havuz kenar detay tesisi: kot farkı sınırı ve taşma sistemleri
STANDARTLAR: TS 11899
YÜZME HAVUZLARININ İŞLETİLMESİ
* TEMİZLİK
* SİSTEM PARÇALARI VE CİHAZLARIN KONTROLÜ
* FİLTRE TEMİZLİĞİ
* TEMİZ SU İLAVESİ
* KONTROL VE KORUMA
* OTOMASYON
* İŞLETMENİN KAPATILIP TEKRAR İŞLETMEYE AÇILMASI
* TESİSTE GÜVENLİK
* HAVUZ İŞLETMELERİNDE ÖZEL DURUMLAR
YÖNETMELİKLER
İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği
YÖNETMELİKLER:

İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği

Yüzme Havuzları Denetim Yönetmeliği

Plaj ve Havuzlarda Alınacak Önlemler Yönetmeliği
YÖNETMELİKLER
İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği
YÖNETMELİKLER:

İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği
T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : B.10.0.TSH.0.10.00.04/121.99 15.05.2008/15653
Konu: Yüzme havuzlarının denetimi hk.
YÖNETMELİKLER
İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği
Amaç:
İnsani tüketim amaçlı suların teknik ve hijyenik şartlara uygunluğu ile
suların kalite standartlarının sağlanması, kaynak suları ve içme sularının
istihsali, ambalajlanması, etiketlenmesi, satışı, denetlenmesi ile ilgili usul ve
esasları düzenlemektir.
Kapsam:
Kaynak suları, içme suları ve içme-kullanma suları ile ilgili hükümleri kapsar.
Ancak, doğal mineralli sular, kaplıca ve içmece suları ile tıbbi amaçlı suları
kapsamaz.
YÖNETMELİKLER
İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği
Yönetmelik Hükümleri:
a) Yetkili mercilerce suyun kalitesinin doğrudan ya da dolaylı olarak tüketici
sağlığını etkilemediğinin tespit edildiği durumlarda kullanılan sulara,
b) Günlük ortalama 10 m3 den az su sağlayan veya 50 den az kişi tarafından
kullanılabilecek müstakil su kaynağından temin edilen suya, bu suyun ticari ya
da kamusal faaliyet için temin edilmesi hali hariç, uygulanmaz. Bu maddenin
(b) bendinde belirtilen istisnai hallerde, suyun herhangi bir şekilde kirlenmesi
sonucunda veya suyun niteliği nedeniyle oluşabilecek olumsuz etkiler
hakkında tüketici nüfus haberdar edilerek insan sağlığının korunmasını
sağlayacak tavsiyelerde bulunulur ve gerekli önlemler alınır.
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzlarının Denetimi Yönetmeliği
YÖNETMELİKLER:

Yüzme Havuzlarının Denetimi Yönetmeliği
T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : B.10.0.TSH.0.10.00.04/121.99 15.05.2008/15653
Konu: Yüzme havuzlarının denetimi hk.
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzlarının Denetimi Yönetmeliği
EK 1: KİMYASAL ÖZELLİKLER
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzlarının Denetimi Yönetmeliği
EK 2: FİZİKSEL ÖZELLİKLER
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzlarının Denetimi Yönetmeliği
EK 3: MİKROBİYOLOJİK ÖZELLİKLER
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzları Denetim Yönetmeliği
YÖNETMELİKLER:

Plaj ve Havuzlarda Alınacak Önlemler Yönetmeliği
T. C
TURİZM BAKANLIĞI İŞLETMELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Konu: Plaj ve havuzlarda alınacak önlemler
İLGİ: 17.08.1993 tarih ve 56.2512-10007-20471 sayılı Genelge.
YÖNETMELİKLER
Plaj ve Havuzlarda Alınacak Önlemler Yönetmeliği
1Yüzme havuzu çevresi ve güneşlenme alanlarında kaymayı önleyici zemin kaplama
malzemesi kullanılacaktır.
2Yüzme havuzu içerisinde ve çevresinde köşeler ovalleştirilecek ve emniyet
basamakları yapılacaktır.Havuzun en sığ yerinde ve derinliğinin değiştiği her kademede
derinlik belirtilecektir.
3Yüzme havuzlarında küçük çocuklar için 0.35 m. derinliğinde ayrı bir oyun havuzu
gerçekleştirilecektir.
4Yüzme havuzu ve suyunun devamlı temizliğini sağlayan mekanik ve kimyasal
arıtma tesisi yapılacak ve havuz suyunun boşaltma sisteminde gerekli güvenlik tedbirleri
devamlı olarak alınacaktır.Havuzun tahliyesi sırasında ve havuzda suyun normal seviye
altında bulunması veya hiç su olmaması durumunda,havuzun kullanılmaması için havuz
etrafında girişi önleyici tedbirler alınacak, gerekli hallerde kolay görülebilir, dikkat çekici
renkli şeritlerle havuza girişin engellenmesi sağlanacak ve en az üç dilde uyarıcı levhalar
konulacaktır.
5Yüzme ve süs havuzlarının çevresi geceleri aydınlatılacak ve güvenlik altına
alınacaktır. Yüzme havuzunun aydınlatılmasında zayıf akımlı enerji kullanılacaktır.
6Yüzme havuzları, süs havuzlan ve su parklarına ait tesisat ve donanımın periyodik
bakımları yetkili kişi ve firmalara veya tesiste görevli ehliyetli bir teknisyene yaptırılacak,
buna ilişkin belgeler işletmede hazır bulundurulacaktır
YÖNETMELİKLER
Plaj ve Havuzlarda Alınacak Önlemler Yönetmeliği
7Plaj ile tesis arasından yol geçmesi halinde alt-üst geçit yapılacak veya
uyarıcı levhalar konularak diğer tedbirler de alınacaktır.
8Plaj ve yüzme havuzlarının kullanıldığı saatlerde düzeni ve can
güvenliğini sağlayan sürekli görevli bulundurulacaktır.
9Plajlarda tahdit şamandıralan, cankurtaran simidi ile motoru ve
gözetleme kulesi bulundurulacak. tehlike anında uyarıcı bayrak çekilecektir.
10Yüzme havuzu bulunan tesislerde anında müdahale yapılabilmesinin
temini amacıyla ilk yardım odası ve sertifikalı sağlık personeli
bulundurulacaktır.
11Yüzme havuzlarına ve denize velilerinin refakatinde olmayan çocukların
girmesi engellenecek ve bu konuda en az üç dilde uyarıcı levhalar konulacaktır.
12Isıtmalı kapalı yüzme havuzu ile termal havuzlarda su sıcaklığı uygun
yerlerde belirtilecektir.
13Havuz, ve plajlar ile çevrelerinin düzenlenmesinde. Turizm Yatırım ve
işletmelerinin Nitelikleri Yönetmeliğinde yer alan tüm teknik özelliklere
uyulacaktır.
GÖSTERMİŞ OLDUĞUNUZ İLGİYE
TEŞEKKÜR EDERİZ.