Transcript Sunum - Ege Bölgesi Sanayi Odası

Ülkemizde Ambalaj
Atıklarının Yönetimi
Ali İhsan DOĞAN
Ziraat Mühendisi
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı
Ambalaj Yönetimi Şube Müdürlüğü
EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI
Eylül-2011 İZMİR
Ali İhsan DOĞAN
1
Mevzuat
 2872 sayılı Çevre Kanunu
 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat
ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname
 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu
 5393 sayılı Belediye Kanunu
 Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği(1991)
 Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği(2004)
 Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği(2007)
 Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği(2011)
Ali İhsan DOĞAN
2
Ambalaj Atıklarının Yönetimi
Ambalaj
atıklarının
yönetimi,
Ambalaj
Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği doğrultusunda
yürütülmektedir.(24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı
Resmi Gazete)
Yönetmelik ile ambalajların üretimi, kullanımı ve
ambalaj atıklarının geri kazanımı gibi konular
bir disiplin altına alınmıştır.
Ambalaj Atıklarının Yönetimi;
 Ambalaj üretimi,
Ambalaj kullanımı,
Kullanılan ambalajların geri kazanılarak,
ekonomiye tekrar kazandırılması ve bertarafı
konularını içine alır.
Ali İhsan DOĞAN
3
Yönetmeliğin Amacı
 Çevre açısından belirli ölçütlere, temel şart ve özelliklere
sahip ambalajların üretimi,
 Ambalaj atıklarının oluşumunun önlenmesi, önlenemeyen
ambalaj atıklarının tekrar kullanım, geri dönüşüm ve geri
kazanım yolu ile bertaraf edilecek miktarının azaltılması,
 Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde
doğrudan ve dolaylı olarak alıcı ortama verilmesinin
önlenmesi,
 Ambalaj atıklarının belirli bir yönetim sistemi içinde,
kaynağında ayrı toplanması, taşınması, ayrılmasına ilişkin
teknik ve idari standartların oluşturulması ve bu hususlara
yönelik prensip, politika ve programlar ile hukuki, idari ve
teknik esasların oluşturulmasıdır.
Ali İhsan DOĞAN
4
Yönetmeliğin
Kapsamı
 Bu Yönetmelik; piyasaya sürülen bütün
ambalajları ve bu ambalajların atıklarını kapsar.
 Defolu ürünler, fireler, piyasaya sürülmemiş
ambalajlar ve benzeri üretim artıkları ile ambalaj
atığı tanımına girmeyen boru, sac levha, demirçelik hurdaları, kumaş atıkları ve benzeri ambalaj
dışı atıklar bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.
Ali İhsan DOĞAN
5
Yönetmeliğin Genel
İlkeleri













Ambalaj atıkları oluşumunun önlenmesi,
Az atık üretilmesi,
Tekrar kullanılabilir ambalajların tercih edilmesi,
Ambalaj atıklarının geri kazanılması( tekrar kullanım, geri dönüşüm, enerji geri
kazanımı vb.),
Çevre ve insan sağlığına zarar vermeyen ambalaj üretilmesi,
Ambalaj atıklarının çevreye vereceği zararın önlenmesi,
Ambalaj atıklarının alıcı ortama verilmemesi,
Ambalaj atıklarının düzenli depolama sahalarına kabul edilmemesi,
Ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması,
Tüketicilerin, ambalaj atıklarını diğer atıklardan ayrı olarak biriktirmesi,
Ürünlerini ambalajlı olarak piyasaya sürenler, bu ürünlerin ambalaj atıklarının
kaynağında ayrı toplanması, geri dönüştürülmesi, geri kazanımının sağlanması ve bu
amaçlar için gerekli maliyetleri karşılamakla yükümlüdürler,
Ambalaj atıklarının geri kazanımı(toplanması, ayrılması, geri dönüşümü) konusunda
faaliyet gösteren veya göstermek isteyen gerçek ve tüzel kişilerin lisans alması,
Ambalaj atıklarının lisanslı işletmelere verilmesi, ve bu işletmeler tarafından geri
kazanılması,
Hususları Yönetmeliğin esas ilkelerini oluşturmaktadır.
Ali İhsan DOĞAN
6
Yönetmelikte Taraflar
Bakanlık
İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü
Belediyeler
Ambalaj üreticileri
Tedarikçiler
Piyasaya sürenler
Yetkilendirilmiş kuruluş(ÇEVKO, TÜKÇEV vb.)
Satış noktaları, AVM’ler
Ambalaj atığı üreticileri
Lisanslı işletmeler
Ali İhsan DOĞAN
7
BELEDİYELER
Ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması için
ambalaj atıkları yönetim planını hazırlamakla,
Piyasaya sürenler ve/veya yetkilendirilmiş kuruluş ile
sözleşme yapılması durumunda ise ambalaj atıkları
yönetim planını birlikte hazırlamakla ve Bakanlığa
sunmakla, yönetim planı kapsamında gelişme
raporlarını hazırlamak ve il çevre ve şehircilik
müdürlüğüne sunmakla,
Ambalaj atıkları yönetimi planı kapsamında eğitim
faaliyetleri yapmak ve bu faaliyetlere katkıda
bulunmakla,
görevli ve yetkilidir.
Ali İhsan DOĞAN
8
Ambalaj Üreticileri(I)
 Ambalajı tasarım aşamasından başlayarak, üretim ve kullanım
sonrasında en az atık üretecek, geri dönüşümü ve geri kazanımı en
kolay, en ekonomik ve çevreye en az zarar verecek şekilde
üretmekle,
 Ambalaj malzemesini tekrar kullanıma, geri dönüşüme ve/veya geri
kazanıma uygun olacak şekilde tasarlamak, üretmek ve piyasaya
sunmakla,
 Ambalaj atıkları yönetimi kapsamında eğitim faaliyetleri yapmakla
ve bu faaliyetlere katkıda bulunmakla,
Ali İhsan DOĞAN
9
Ambalaj Üreticileri(II)
 Ek-4’te yer alan Ambalaj Üreticisi Müracaat Formunu, ürettikleri
ambalajları müşterilerine satışı esnasında ambalaj kullanmaları
halinde ise ayrıca Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren Müracaat
Formunu elektronik yazılım programı üzerinden doldurabilmek
için kullanıcı kodu ve program erişim şifresi almakla,
 Bir önceki yıl ürettiği, ithal ettiği, ihraç ettiği, piyasaya sürdüğü
ambalajlar için Ek–4’te yer alan Ambalaj Üreticisi Müracaat
Formunu, piyasaya sürdüğü ve/veya ihraç ettiği ürünlerin
ambalajları için ise Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren Müracaat
Formunu elektronik yazılım programı üzerinden doldurarak her
yıl Şubat ayı sonuna kadar il çevre ve şehircilik müdürlüğüne
göndermekle,
Ali İhsan DOĞAN
10
Ambalaj Üreticileri(III)
 Ambalajların üretilmesinde, Yönetmeliğin 5 inci maddesi birinci
fıkrasının (j) bendinde yer alan hususlar doğrultusunda gerekli
önleme ile ilgili tedbirleri almakla,
 Ambalajları 14 üncü ve 15 inci maddelerdeki hükümlere uygun
olarak üretmekle,
 Üretilen ambalajlarda işaretlemenin tercih edilmesi halinde
ambalajlarını, üretim esnasında 16 ncı maddede belirtilen şekilde
işaretlemekle,
 yükümlüdürler.
Ali İhsan DOĞAN
11
Tedarikçiler
Tedarikçi: Kendisi ambalaj üreticisi olmayıp
piyasaya sürenlere ambalaj tedarik edenler ile
piyasaya sürenler adına fason üretim yapanlar,
tedarikçi olarak tanımlanmaktadır.
Ek-6’da yer alan Ambalaj Tedarikçisi Müracaat
Formunu elektronik yazılım programı üzerinden
doldurabilmek için kullanıcı kodu ve program erişim
şifresi almakla,
Bir önceki yıl tedarik ettiği ambalajları için Ek-6’da
yer alan Ambalaj Tedarikçisi Müracaat Formunu
elektronik yazılım programı üzerinden doldurarak,
her yıl Şubat ayı sonuna kadar il çevre ve şehircilik
müdürlüğüne bildirmekle,
Ali İhsan DOĞAN
12
yükümlüdürler.
Piyasaya Sürenler(I)
Ambalaj kullanımı
 Tekrar kullanılabilir ambalajları tercih etme,
 Ürünün kullanımı sonrasında en az atık üretecek, geri dönüşümü
ve geri kazanımı kolay ambalajları tercih etmekle,
 Atık önleme ile ilgili tedbirleri alma,
 Mevzuata uyum
 Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren Müracaat Formunu elektronik
yazılım programı üzerinden doldurabilmek için kullanıcı kodu ve
program erişim şifresi almakla,
 Miktara bakılmaksızın bir önceki yıl piyasaya sürdüğü, ithal
ettiği, ihraç ettiği ürünlerin ambalajları için Ek-5’te yer alan
Piyasaya Süren Müracaat Formunu elektronik yazılım programı
üzerinden doldurarak, her yıl Şubat ayı sonuna kadar il
müdürlüğüne göndermekle,
Ali İhsan DOĞAN
13
Piyasaya Sürenler(II)
 Piyasaya Süren Müracaat Formunu, elektronik yazılım
programına kaydolduğu yıl dâhil olmak üzere bildirimde
bulunmadığı yılları da kapsayacak şekilde doldurmakla,
 17 nci maddede belirtilen geri kazanım hedeflerini sağlamakla,
 Geri kazanım hedeflerinin sağlanması için geri kazanım
kapasitesini oluşturmakla,
 Toplanan ve geri kazanılan ambalajların belgelendirmesini
yapmak ve bunları elektronik yazılım programı üzerinden her yıl
Şubat ayı sonuna kadar göndermekle,
 Piyasaya sürülen ürünlerin ambalajlarının 14 üncü ve 15 inci
maddeler hükümlerine uygunluğunu kontrol etmekle,
 Ambalajlarında
işaretlemenin
tercih
edilmesi
halinde
ambalajlarını, 20 nci maddede belirtilen şekilde işaretlemekle,
yükümlüdür.
Ali İhsan DOĞAN
14
Piyasaya Süren(III)
 Geri kazanım yükümlülüğünün yerine getirilmesi için;
 Depozito yöntemi tercih edilebilir,
*Tekyönlü depozito uygulanması durumunda, geri alınan ambalaj
atıklarının çevre lisanslı/geçici faaliyet belgeli geri dönüşüm veya geri
kazanım tesislerine göndermesini sağlamakla,
*Kullanım ömrü dolmuş depozitolu ambalajların çevre lisanslı/geçici
faaliyet belgeli geri dönüşüm veya geri kazanım tesislerine göndermekle,
*Eğitim faaliyetleri yapmak ve katkıda bulunmakla,
*Depozito uygulamasına ilişkin planı il çevre ve şehircilik müdürlüklerine
sunmakla,
 Belediye ile sözleşme yöntemi tercih edilebilir,
*Sözleşme yapmak,
*Maliyetleri karşılamak,
*Eğitime katılım ve destek sağlamak,
*Piyasaya sürülen ambalaj miktarına eş değer nüfusa sahip belediyeler ile
kaynakta ayrı toplama faaliyeti yürütmekle,
Ali İhsan DOĞAN
15
Piyasaya Sürenler(IV)
 Yetkilendirilmiş kuruluş ile anlaşma yapılabilir,
*Sözleşmek yapmak
*Yükümlülüklerini sözleşme ile YK’ ya devretmekle,
*Yükümlülüklerin yerine getirilmesinden sorumlu olmak,
 Harcamaları karşılamak
 Ambalaj Atıkları Yönetim Planına katılmak,
 Eğitim faaliyetlerine katılım ve destek vermek,
 Bir piyasaya süren birden fazla yetkilendirilmiş kuruluşa üye
olabilir.
Ali İhsan DOĞAN
16
Geri Kazanım Hedefleri
Malzemeye göre yıllık geri kazanım hedefleri (%)
Yıllar
Cam
Plastik
Metal
Kağıt/Karton
Ahşap
2005
32
32
30
20
-
2006
33
35
33
30
-
2007
35
35
35
35
-
2008
35
35
35
35
-
2009
36
36
36
36
-
2010
37
37
37
37
-
2011
38
38
38
38
-
2012
40
40
40
40
-
2013
42
42
42
42
5
2014
44
44
44
44
5
2015
48
48
48
48
5
2016
52
52
52
52
7
2017
54
54
54
54
9
2018
56
56
56
56
11
2019
58
58
58
58
13
2020
60
60
60
60
15
Ali İhsan DOĞAN
17
17
27 Eylül 2011 Ambalaj Sektörü Bilgilendirme Toplantısı
Ne Ambalaj Ne Ambalaj Değil
Ambalajlar:
*Yumurta viyolleri
*Hazır yiyecek ambalajları
*Tek kullanımlık tabak ve bardaklar
*Su, maden suyu, meyve suyu,
şampuan, deterjan vb. ambalajların
kapakları
*Köpük, karton ve benzeri destekleyici
malzemeler
*Kargo ve kurye sektöründe kullanılan
zarflar, plastik poşetler ve koliler
*Dergi, kitap vb. basın yayınların
ambalajları
Ambalaj Olmayanlar:
*Bitki saksıları,
*Tamir, bakım aletleri saklama
kutuları,
*Ambalaj üzerine takılan yapışkan
etiketler,
*Tek kullanımlık çatal, bıçak, kaşık
*Ambalajlamada kullanılan plastik,
metal ve benzeri şeritler,
*Alışveriş poşetleri.
*Kablo ve tellerin sarıldığı büyük
makaralar
Ali İhsan DOĞAN
18
Yetkilendirilmiş Kuruluş
 Ekonomik işletmelerle sözleşme yapmakla,
 Temsil ettiği piyasaya sürenlerin, Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren
Müracaat Formunu elektronik yazılım programı üzerinden
doldurmalarını ve her yıl Şubat ayı sonuna kadar göndermelerini
sağlamakla,
 Piyasaya sürenler adına hedefleri sağlamak amacıyla belediyelerle
sözleşme yapmakla,
 Belgeleme yükümlülüğünü yerine getirmekle,
 Kayıt dışı ekonomik işletmeleri tespit etmek ve bunları il
müdürlüğüne bildirmekle,
 Yönetim planı hazırlanmasında belediyelerle işbirliği yapmakla,
 Ambalaj
atıklarının
yönetimi
konusunda
gerçekleştirilen
çalışmaların gelişme raporlarını, bir sonraki yılın planını ve yıllık
bütçesini her yılın Şubat ayı sonuna kadar Bakanlığa sunmakla,
 Sözleşmeler doğrultusunda sorumluluk üstlenilen işletmeleri ve
sorumluluk üstlenilen miktarları yıl sonunda Bakanlığa bildirmekle,
 Geri kazanım hedeflerini sağlamak için geri kazanım kapasitesini
oluşturmakla,
 Geri kazanım belgelerini incelemekle,
Ali İhsan DOĞAN
19
Satış Noktaları
• Ambalaj atıklarının ayrı toplanmasını sağlamak
için tüketicileri bilgilendirmek ve ambalaj atığı
toplama noktaları oluşturmak,
•Kod numarası almamış olan piyasaya sürenleri
işletmeleri tespit ederek, il çevre ve şehircilik
müdürlüğüne bildirmekle, kod numarası almamış
işletmelerin ürünlerini satmamakla ve bu konuda
yetkilendirilmiş kuruluş ile işbirliği yapmakla,
• Poşet kullanımını en aza indirecek tedbirleri
almakla, yapılan çalışmalarını her yıl Şubat ayı
sonuna kadar il çevre ve şehircilik müdürlüğüne
bildirmekle,
• Satış noktalarında oluşan ve ambalaj atığı toplama
noktalarında
biriktirilen
ambalaj
atıklarını
oluştukları yerde, belediyenin sistemine geri
kazanımını sağlamak üzere vermekle,
Ali İhsan DOĞAN
20
Ambalaj Atığı Üreticileri
 Ambalajlı ürün kullanarak, ambalaj atığı
oluşturan tüketiciler, nihai kullanıcılar,
 Apartmanlar, site yönetimleri,
 Okullar, üniversiteler, kamu kurum ve
kuruluşları,
 Hastaneler,
sağlık
kuruluşları,
spor
kompleksleri, stadyumlar,
 Oteller, moteller, turistik tesisler, lokantalar,
büfeler vb. yerler,
 Şehirlerarası otobüs terminalleri, demiryolu
istasyonları, limanlar,
 Marketler, satış noktaları, fabrikalar, iş ve
alışveriş merkezleri vb. yerler ambalaj atığı
üreticileridir.
 Bu ambalaj atığı üreticileri ambalaj atıklarını
ayrı biriktirmek, belediyenin kaynağında ayrı
toplama
sistemine
bedelsiz
vermekle
yükümlüdürler.
Ali İhsan DOĞAN
21
Ambalaj Atıklarının Kaynağında Ayrı
Biriktirilmesi(I)
 Kullanılan malzemeye ve oluştuğu kaynağa
bakılmaksızın, tüketim sonucu oluşan
ambalaj atıkları diğer atıklardan ayrı olarak
oluştukları
ayrı
olarak
biriktirilmek
mecburiyetindedirler.
 Bu atıklar Bakanlığa sunulmuş olan
kaynağında ayrı toplama yönetim planı
dahilinde diğer atıklardan ayrı olarak
toplanmalıdır.
 Ambalaj atıkları üreticisi tarafından onaylı
AAYP kapsamında belediyece yürütülen
kaynağında
ayrı
toplama
sistemine
verilmelidir.
Ali İhsan DOĞAN
22
Ambalaj Atıklarının Kaynağında Ayrı
Biriktirilmesi(II)
 Organize sanayi bölgeleri yönetimleri,
 Organize sanayi bölgeleri bünyesinde yer alan sanayi işletmeleri,
 Diğer sanayi işletmeleri,
çevre kirliliğine yol açmayacak şekilde ayrı biriktirilen ambalaj atıklarını
oluştuğu noktada çevre lisanslı/geçici faaliyet belgeli toplama ayırma
tesislerine veya istemeleri halinde belediyenin toplama sistemine bedelsiz
şartı aranmaksızın verirler.
 Ancak lisanslı/geçici faaliyet belgeli toplama ayırma tesisi kuran organize
sanayi bölge yönetimleri organize sanayi bölgeleri bünyesinde yer alan
katılımcılarından ambalaj atıklarını toplayabilirler.
Ali İhsan DOĞAN
23
Ambalaj Atıklarının Kaynağında Ayrı
Biriktirilmesi(III)
 Geri kazanılabilir ambalaj ve ambalaj dışı atıkların üreticisi tarafından
getirilip bırakılacağı, teknik ve idari detayları Bakanlık tarafından
belirlenecek getirme merkezi oluşturan,
 Satış noktaları,
 Alışveriş merkezleri,
ayrı biriktirilen ambalaj atıklarını oluştuğu noktada çevre lisanslı/geçici
faaliyet belgeli toplama ayırma tesislerine veya istemeleri halinde
belediyenin toplama sistemine bedelsiz şartı aranmaksızın verirler.
 Belediyenin yönetim sistemi dışında kalan sivil hava ulaşımına açık hava
alanları, bu hava alanları bünyesinde yer alan tüm tesisler, çevre
kirliliğine yol açmayacak şekilde ayrı biriktirilen ambalaj atıklarını
oluştuğu noktada, ilgili yönetim tarafından çevre lisanslı/geçici faaliyet
belgeli toplama ayırma tesislerine veya istemeleri halinde belediyenin
toplama sistemine bedelsiz şartı aranmaksızın verilir.
Ali İhsan DOĞAN
24
Ambalaj Atıklarının Kaynağında Ayrı
Biriktirilmesi(IV)
 Belediye mücavir alan sınırları dışında kalan ambalaj atığı üreticileri,
tüketim sonucu oluşan ambalaj atıklarını çevre kirliliğine yol açmayacak
şekilde diğer atıklardan ayrı olarak biriktirerek çevre lisanslı/geçici
faaliyet belgeli toplama ayırma tesislerine veya istemeleri halinde
belediyenin toplama sistemine bedelsiz şartı aranmaksızın verirler.
Ali İhsan DOĞAN
25
Son kullanıcı
Ambalaj atığı üreticileri
(konutlar, satış noktaları,
sanayi tesisleri, okullar)
Ekipmanların dağıtılması
Eğitim materyallerinin
basılması
Eğitim çalışması
YÖNETMELİĞE UYGUN TOPLAMA SİSTEMİ
Kumbara ve konteynerlerin
yerleştirilmesi
Ayrı biriktirme
Ambalajlar belediyenin istediği
şekilde dışarı çıkarılması
Görevliler tarafından
ambalajların toplanması
Toplama araçlarıyla taşınması
Ali İhsan DOĞAN
26 almış
Lisans/geçici çalışma izni
TAT tesislerine getirilir
Bırakma
Merkezli
Toplama
Yöntemi
Uygulamaları(I)
Ali İhsan DOĞAN
27
Bırakma Merkezli Toplama Yöntemi Uygulamaları(II)
Ali İhsan DOĞAN
28
Belgelendirme
 Piyasaya sürenler; kaynakta ayrı toplanan, geri
dönüştürülen ve geri kazanımı sağlanan ambalaj atıklarına
ait geri kazanım belgelerini, elektronik yazılım programı
üzerinden Yönetmeliğin 18 inci maddesindeki hükümler
doğrultusunda her yıl Şubat ayı sonuna kadar il çevre ve
şehircilik müdürlüğüne göndermekle, yükümlüdürler.
Ali İhsan DOĞAN
29
Geri Kazanım Hedeflerine
Ulaşılamaması
 17 nci maddede belirtilen geri kazanım oranlarının sağlanamaması
durumunda;
 Belgelendirilmeyen miktarın yüzde on fazlası bir sonraki yıl için
uygulanan geri kazanım hedeflerine karşılık gelen miktara ilave edilir,
 İkinci ve daha sonraki yıllarda öngörülen hedeflere ulaşamazlarsa
eksik kalan miktarın yüzde on fazlası tekrar bir sonraki yıl için
uygulanan geri kazanım hedeflerine karşılık gelen miktarlara ilave
edilir,
 Elektronik yazılım programına kaydolunan yıl esas alınarak, üç yıl üst
üste öngörülen hedeflere ulaşılamazsa, toplanması gereken miktarlar
ile ilgili yükümlülükler tekrar bir sonraki yıla yüzde on fazlası ile
aktarılır ve 2872 sayılı Kanun uyarınca idari yaptırım uygulanır,
 On yıl içinde öngörülen hedeflere beş kez ulaşılamazsa, ürünlerin
ambalajlarına depozito uygulanır.
Ali İhsan DOĞAN
30
İDARİ YAPTIRIM
Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler
hakkında 2872 sayılı Çevre Kanun’da öngörülen
müeyyideler uygulanır.
Ali İhsan DOĞAN
31
İLETİŞİM
Ali İhsan DOĞAN
Ziraat Mühendisi
Telefon :0.312. 207 50 00
Faks :0.312. 207 64 46
www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/
Ali İhsan DOĞAN
32