Transcript prezentacja - wykłady

BEZPIECZNE FINANSE
SENIORA
• Miejscowości i data wykładu
PLAN WYKŁADU
1.
2.
O projekcie „Nowoczesne i bezpieczne finanse seniora”.
Instytucje parabankowe na rynku usług finansowych
w Polsce - wybrane zagadnienia.
3. Kredyty i pożyczki - wybrane zagadnienia.
4. Podstawowe zasady bezpiecznego pożyczania pieniędzy.
5. Inwestowanie - wybrane zagadnienia.
6. Instytucje nadzorcze i regulacyjne rynku finansowego
w Polsce.
7. Podsumowanie.
8. Ciekawe strony internetowe.
O PROJEKCIE „NOWOCZESNE I BEZPIECZNE FINANSE SENIORA”
1/ projekt jest realizowany przez Ogólnopolską Federację
Stowarzyszeń UTW - został dofinansowany ze środków Narodowego
Banku Polskiego,
2/ okres realizacji: 1 grudnia 2012 do 31 października 2013r.
3/ główne działania w projekcie:
a/ przygotowanie i przeprowadzenie cyklu 60 wykładów pt. „BEZPIECZNE
finanse seniora” oraz 120 warsztatów komputerowych pt. „NOWOCZESNE
finanse seniora” dla grupy 45-60 UTW na terenie Polski;
b/ utworzenie i prowadzenie punktu informacyjno – doradczego „Bezpieczne
finanse seniora”;
c/ przygotowanie, wydanie i dystrybucja do UTW na terenie Polski 6 wydań
newslettera pt. „Niezbędnik finansowy seniora”.
4/ WIĘCEJ INFORMACJI: www.federacjautw.pl/fds/
O PROJEKCIE „NOWOCZESNE I BEZPIECZNE FINANSE SENIORA”
INFOLINIA PUNKTU
INFORMACYJNO - DORADCZEGO
801 002 170
(BEZPŁATNA dla połączeń z telefonów stacjonarnych)
[email protected]
NAJPOPULARNIEJSZE SŁOWO 2012 R.
Pytanie konkursowe:
Jakie słowo zostało wybrane najpopularniejszym
słowem 2012 roku?
PARABANK*
* W konkursie organizowanym przez Instytut Języka Polskiego Uniwersytetu
Warszawskiego oraz Fundację Języka Polskiego w/w słowo zajęło pierwsze miejsce
(źródło: "Parabank" słowem roku 2012. Pokonał leminga, trotyl i zamach,
www.gazetaprawna.pl, 19 stycznia 2013 r.)
INSTYTUCJE PARABANKOWE
NA RYNKU USŁUG FINANSOWYCH
W POLSCE
- wybrane zagadnienia -
PARABANK a BANK
 PARABANK to podmiot, który w ramach działalności gospodarczej
oferuje produkty finansowe podobne do produktów
oferowanych przez banki (np.: pożyczki, depozyty), nie
podlegając jednocześnie nadzorowi finansowemu, sprawowanemu
przez odpowiedni organ nadzoru,
 BANK to podmiot działający na podstawie szczególnego zezwolenia,
nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego, jego działalność
polega m.in.: na przyjmowaniu depozytów (np. lokat), udzielaniu
kredytów oraz dokonywaniu rozliczeń pieniężnych.
PARABANK a BANK
– główne różnice
KRYTERIUM
BANK
PARABANK
FORMA PROWADZENIA
DZIAŁALNOŚCI
zasadniczo: SPÓŁKA
AKCYJNA,
SPÓŁDZIELNIA
zasadniczo:
INDYWIDULANA
DZIAŁ. GOSP.,
SPÓŁKA Z O.O.,
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
TAK
NIE
NADZÓR
FINANSOWY
TAK
NIE
ZDOLNOŚĆ
KREDYTOWA
SZCZEGÓŁOWO
BADANA
POBIEŻNIE BADANA
lub NIEBADANA
NAJWAŻNIEJSZE
PRODUKTY
RACH. BANKOWY,
KREDYT, POŻYCZKA,
LOKATA
POŻYCZKA,
„DEPOZYT
LOKATOPODOBNY”
Jak zarabia parabank?
Pani Ela pożyczyła w instytucji parabankowej 600 zł na okres 15 dni.
Po 15 dniach zgodnie z umową musiała oddać 760 zł. Na koszt tej
pożyczki wynoszący 160 zł złożyły się:
 odsetki od udzielonej pożyczki - 6 zł,
 opłata przygotowawcza - 30 zł,
 składka ubezpieczeniowa - 124 zł,
Łącznie rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) wynosi …
31385,96 %
CZY TAK WYSOKI KOSZT POŻYCZKI JEST ZGODNY Z
PRAWEM?
 pożyczkodawców obowiązuje art. 359 Kodeksu cywilnego, który
przewiduje, że odsetki maksymalne nie mogą wynieść więcej niż
czterokrotność stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego
(w styczniu 2013 r. stopa lombardowa wynosiła 5,5 %,
w związku z czym odsetki maksymalne wynoszą 4 x
5,5% = 22% w stosunku rocznym),
 na koszt pożyczki oprócz odsetek mogą jednak składać się także
inne opłaty
ubezpieczenie),
(np.: opłata przygotowawcza, prowizja,
CZY TAK WYSOKI KOSZT POŻYCZKI JEST ZGODNY Z
PRAWEM?
 ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z
2011 r. nr 126, poz. 715 ze zm.) nie określa maksymalnego
kosztu kredytu - od dnia jej wejścia w życie (tj. 18 grudnia
2011 r.) nie ma już ograniczeń co do wielkości opłat i
prowizji w stosunku do kwoty pożyczki,
 na ograniczenie opłat i prowizji mają wpłynąć szczegółowe
obowiązki informacyjne pożyczkodawców, dzięki czemu
łatwiej jest porównywać oferty i znajdować te z niższymi
kosztami pożyczki ,
JAKIE ZAGROŻENIA MOGĄ BYĆ ZWIĄZANE
Z KORZYSTANIEM Z OFERTY PARABANKÓW?
 bardzo
wysoka
rzeczywista
roczna
stopa
oprocentowania,
 nieproporcjonalnie
wysokie
wymogi
dotyczące
ustanowienia zabezpieczenia udzielanej pożyczki (np.
hipoteka na nieruchomości o wartości znacznie
przekraczającej kwotę udzielonej pożyczki),
 pętla kredytowa - często korzystając z oferty
parabanków pożyczamy pieniądze na spłatę wcześniej
zaciągniętych kredytów popadając w ten sposób w coraz
większe kłopoty ze spłatą rosnących zobowiązań,
JAKIE ZAGROŻENIA MOGĄ BYĆ ZWIĄZANE
Z KORZYSTANIEM Z OFERTY PARABANKÓW?
 wyjątkowo natarczywa egzekucja w przypadku
zaległości w spłacie,
 wysokie ryzyko utraty środków w przypadku ich lokowania
w takim podmiocie,
 brak
gwarancji
Bankowego
Funduszu
Gwarancyjnego,
 skomplikowane umowy zawierające wiele zapisów
niekorzystnych dla klienta (np. przewidujących w
określonych sytuacjach utratę znacznej części lub nawet
całości kapitału powierzonego parabankowi).
PARABANKOWY SEKTOR
FINANSOWY POLSCE
 nie ma dokładnych danych statystycznych pozwalających
precyzyjnie określić, ile w Polsce jest parabanków i
jakimi środkami finansowymi one dysponują,
 wg oceny ekspertów wartość tego rynku szacowana jest
na 2-2,5 mld złotych rocznie,
 większość udzielanych pożyczek oscyluje w granicach
100 - 2000 zł, coraz częściej pojawiają się jednak oferty
obejmujące znacznie większe sumy (nawet 50 – 60 tys.
zł),
PARABANKOWY SEKTOR
FINANSOWY POLSCE
 w ostatnim czasie
podjęte zostały kroki zmierzające do
uregulowania rynku parabankowego na poziomie krajowym - w
ramach Komitetu Stabilności Finansowej (KSF) utworzono grupę roboczą, w
skład której wchodzą przedstawiciele ministrów: finansów i sprawiedliwości,
NBP, KNF, UOKiK, Prokuratora Generalnego i Rzecznika Praw Obywatelskich,
 założenia przewidują m.in. wprowadzenie rejestru firm świadczących usługi
finansowe, a także wprowadzenie limitu rzeczywistej rocznej stopy
oprocentowania,
 powołane wyżej instytucje zaufania publicznego zainicjowały trwającą obecnie
kampanię społeczną „Nie daj się nabrać. Sprawdź zanim podpiszesz”
ostrzegającą m.in. przed skutkami nadmiernego zadłużania lub ryzykownego
inwestowania oszczędności,
 koniecznie zobacz: www.zanim-podpiszesz.pl
KREDYTY i POŻYCZKI
- wybrane zagadnienia -
Na czym polega istota kredytu?
 kredyt to przekazanie środków pieniężnych przez bank (kredytodawcę)
klientowi (kredytobiorcy) lub na wskazany przez klienta rachunek (np.
sprzedawcy towaru, wykonawcy usługi),
 kredytu może udzielać tylko bank,
 środki przeznaczane na kredyt nie są własnością banku, lecz pochodzą z
depozytów powierzonych im przez klientów,
 kredyt jest co do zasady odpłatny (prowizja, odsetki),
 umowy kredytowe regulowane są przez prawo bankowe oraz ustawę o
kredycie konsumenckim,
 co do zasady kredyt udzielany jest na ściśle określony cel,
 umowa kredytu musi być zawarta na piśmie,
 rodzaje: hipoteczny, inwestycyjny, konsolidacyjny, konsumpcyjny itp.
Na czym polega istota pożyczki?
 pożyczka to przekazanie środków pieniężnych przez instytucję lub
osobę fizyczną,
 pożyczki mogą być udzielane co do zasady przez każdego (m.in.:
banki, parabanki, osoby fizyczne),
 środki przeznaczone na pożyczkę są własnością pożyczkodawcy,
 pożyczki są bardzo często nieodpłatne (np. nieoprocentowane
pożyczki w rodzinie),
 umowa pożyczki regulowana jest przez ustawę Kodeks cywilny,
 pożyczki co do zasady nie są udzielane na określony cel,
 do ważności umowy pożyczki nie jest wymagana żadna szczególna
forma, w przypadku jednak, gdy jej wartość przekracza 500 złotych
powinna być sporządzona na piśmie dla celów dowodowych (art.
720 § 2 kc).
WYBRANE STATYSTYKI
 łącznie ok. 2 mln Polaków ma problemy ze spłatą zadłużenia w
tym ok. 80 tys. Polaków ma 10 i więcej kredytów,
 zaległości z tytułu kredytów bankowych przekraczają 32,5 mld zł,
 5,4 proc. Polaków nie reguluje swoich zobowiązań terminowo ,
 w III kwartale 2012 r. banki i SKOK-i udzieliły 1 550 tys. kredytów
ratalnych i gotówkowych, co oznacza spadek rok do roku o 21,2
proc.,
 według szacunków Biura Informacji Kredytowej (BIK) każdego
miesiąca 2012 roku przynajmniej 100 tys. kredytów, głównie
ratalnych, wypłynęło do firm udzielających pożyczek poza sektorem
bankowym,
LICZBA KREDYTÓW KONSUPCYJNYCH UDZIELONYCH W LATACH 2008-2012
(w tys. szt.)
LiLICZBA
źródło: www.finanse.egospodarka.pl
KREDYT KONSUMENCKI
- WYBRANE ZAGADNIENIA  najważniejszym aktem prawnym regulującym kwestie
kredytu konsumenckiego jest ustawa z dnia 12 maja 2011 r.
o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 126 poz. 715),
 przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się
umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł
albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta
polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności
udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi,
KREDYT KONSUMENCKI
- WYBRANE ZAGADNIENIA Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności:
a) umowę pożyczki;
b) umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa
bankowego;
… a zatem przepisy w/w ustawy znajdują zastosowanie również
do pożyczek udzielanych m.in. przez parabanki.
ZAKRES OBOWIĄZKÓW INFORMACYJNYCH
KREDYTODAWCY/POŻYCZKODAWCY
Kredytodawca/pożyczkodawca przed zawarciem umowy o kredyt
konsumencki jest zobowiązany podać konsumentowi, na trwałym
nośniku:
 imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) kredytodawcy i
pośrednika kredytowego;
 rodzaj kredytu;
 czas obowiązywania umowy;
 stopę oprocentowania kredytu;
 całkowitą kwotę kredytu;
 terminy i sposób wypłaty kredytu;
ZAKRES OBOWIĄZKÓW INFORMACYJNYCH
KREDYTODAWCY/POŻYCZKODAWCY
 rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą
kwotę do zapłaty przez konsumenta;
 zasady i terminy spłaty kredytu;
 informację dotyczącą obowiązku zawarcia umowy dodatkowej,
w szczególności umowy ubezpieczenia;
 w odpowiednich przypadkach informację o innych kosztach, które
konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt
konsumencki, w szczególności odsetkach, opłatach, prowizjach,
marżach oraz kosztach usług dodatkowych, jeżeli są znane
kredytodawcy, oraz warunki na jakich koszty te mogą ulec zmianie;
ZAKRES OBOWIĄZKÓW INFORMACYJNYCH
KREDYTODAWCY/POŻYCZKODAWCY
 informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile
wystąpią;
 informację
o
stopie
oprocentowania
zadłużenia
przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne
opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu;
 informację o skutkach braku płatności;
 w odpowiednich przypadkach informację o wymaganych
zabezpieczeniach kredytu konsumenckiego;
 informację o prawie konsumenta do odstąpienia od
umowy;
ZAKRES OBOWIĄZKÓW INFORMACYJNYCH
KREDYTODAWCY/POŻYCZKODAWCY
 informację o prawie konsumenta do spłaty kredytu
przed terminem;
 informację o prawie kredytodawcy do zastrzeżenia w
umowie prowizji za spłatę kredytu przed terminem
oraz zasady jej ustalania;
 informację o prawie konsumenta do otrzymania bezpłatnej
informacji na temat wyników przeprowadzonej w celu oceny
ryzyka kredytowego weryfikacji w bazie danych;
ZAKRES OBOWIĄZKÓW INFORMACYJNYCH
KREDYTODAWCY/POŻYCZKODAWCY
 informację o prawie konsumenta do
otrzymania bezpłatnego projektu umowy,
 w odpowiednich przypadkach informację o
terminie, w którym kredytodawca/pożyczkodawca
jest związany informacjami, które przekazał
konsumentowi.
ODSTĄPIENIE OD UMOWY KREDYTU
 konsument ma prawo, bez podania przyczyny, do
odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki w
terminie 14 dni od dnia jej zawarcia,
 kredytodawca/pożyczkodawca
jest
zobowiązany
przy
zawarciu
umowy
wręczyć
konsumentowi
wzór
oświadczenia o odstąpieniu od umowy,
 termin do odstąpienia od umowy jest zachowany, jeżeli
konsument przed jego upływem złoży pod wskazany przez
kredytodawcę/pożyczkodawcę
adres
oświadczenie
o
odstąpieniu od umowy - dla zachowania w/w terminu
wystarczające jest wysłanie oświadczenia przed jego
upływem,
ODSTĄPIENIE OD UMOWY KREDYTU
 konsument
nie
ponosi
kosztów
związanych
z odstąpieniem od umowy o kredyt konsumencki,
z wyjątkiem odsetek za okres od dnia wypłaty
kredytu do dnia spłaty kredytu,
 konsument zwraca niezwłocznie kredytodawcy kwotę
udostępnionego kredytu wraz z odsetkami, nie później niż
w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o
odstąpieniu od umowy.
PAMIĘTAJMY!
 mamy prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części
kredytu przed terminem określonym w umowie,
 kredytodawca nie może uzależnić wcześniejszej spłaty
kredytu od poinformowania go przez konsumenta,
 konsument ma prawo do otrzymania, na wniosek,
bezpłatnego projektu umowy o kredyt konsumencki, jeżeli
w ocenie kredytodawcy lub pośrednika kredytowego, spełnia
on warunki do udzielenia mu kredytu konsumenckiego przez
tego kredytodawcę lub pośrednika kredytowego.
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZNEGO
POŻYCZANIA PIENIĘDZY
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZNEGO
POŻYCZANIA PIENIĘDZY *
1/ SPRAWDŹ WIARYGODNOŚĆ FIRMY
Listę podmiotów objętych nadzorem finansowym można
znaleźć na stronie: www.knf.gov.pl lub na stronie
internetowej kampanii: www.zanim-podpiszesz.pl,
a także sprawdzić pod bezpłatnym numerem infolinii:
800 290 479.
* opracowano na podstawie portalu www.zanim-podpiszesz.pl
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZNEGO
POŻYCZANIA PIENIĘDZY
2/ POLICZ CAŁKOWITY KOSZT POŻYCZKI
 sprawdź, jaka jest całkowita kwota do zapłaty - każdy podmiot
udzielający pożyczki zobowiązany jest do poinformowania
o wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania
pożyczki (RRSO) oraz o całkowitej kwocie do zapłaty,
 jeśli masz kłopoty z uzyskaniem takiej informacji, możesz
samodzielnie policzyć koszt pożyczki za pomocą kalkulatora
dostępnego np. na stronie internetowej:
www.zanim-podpiszesz.pl
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZNEGO
POŻYCZANIA PIENIĘDZY
3/ DOKŁADNIE PRZECZYTAJ UMOWĘ
Należy zwrócić szczególną uwagę na to:
 czy całkowity koszt pożyczki (RRSO) nie jest znacznie wyższy niż
inne oferty na rynku,
 czy firma wymaga wniesienia wysokiego zabezpieczenia
pożyczki zanim pożyczka zostanie udzielona - brak terminowej
spłaty pożyczki może się wiązać z utratą zabezpieczenia, którego
wartość najczęściej znacznie przewyższa kwotę zadłużenia,
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZNEGO
POŻYCZANIA PIENIĘDZY
 czy zapisy umowy uprawniają firmę do wyznaczenia
zabezpieczenia w przyszłości, wedle uznania firmy,
 czy pojawiają się dodatkowe opłaty zapisane w umowie, np. za
rozpatrzenie wniosku, za wydanie decyzji, prowizje, opłaty za
wizyty przedstawiciela pożyczkodawcy w domu, ubezpieczenia –
jeśli tak, to policz je, suma tych opłat może znacznie podwyższać
koszt pożyczki (być może firma w ogóle nie zamierza
udzielić pożyczki, a jedynie pobrać opłaty ponoszone
przez klienta z góry!).
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZNEGO
POŻYCZANIA PIENIĘDZY
4/ NIE PODPISUJ, JEŚLI NIE ROZUMIESZ
 Nie należy korzystać z usług finansowych, których się nie
rozumie. Jeśli oferujący usługi nie chce lub nie potrafi wyjaśnić
ich zasad, lepiej zrezygnować z takiej propozycji.
 Jeżeli nie rozumiesz jakiegoś zapisu w umowie, poproś
o wyjaśnienie. Warto pytać o szczegóły. W wypadku
wątpliwości należy poprosić o wzorce dokumentów i
skonsultować je z prawnikiem lub inną kompetentną
osobą.
INWESTOWANIE
- WYBRANE ZAGADNIENIA -
ZARABIANIE, OSZCZĘDZANIE, INWESTOWANIE
1. ZARABIANIE: oznacza pozyskiwanie środków pieniężnych
głównie z tytułu wykonanej pracy.
2. OSZCZĘDZANIE: rezygnacja z konsumpcji dziś na rzecz
konsumpcji w przyszłości; rozsądne wydawanie pieniędzy.
3. INWESTOWANIE: oznacza rezygnację z konsumpcji TERAZ
(na rzecz konsumpcji w przyszłości) i przeznaczenie pewnych sum
pieniężnych (oszczędności) na inwestycje po to, aby po
określonym czasie mieć tych środków WIĘCEJ, licząc się jednakże
z określonym RYZYKIEM straty.
RYZYKO





praktycznie nie ma inwestycji, które w całości są pozbawione
ryzyka;
zysk jest zawsze premią za ponoszenie ryzyka - im większy
oferowany zysk z inwestycji tym większe ryzyko straty;
decydując się na inwestowanie należy zastanowić się, ile możemy
poświęcić czasu na dbanie o nasz kapitał;
jeśli tego czasu nie mamy zbyt dużo należy inwestować bezpiecznie
bądź zdać się w tym zakresie na specjalistów;
gdy czasu mamy na tyle, by na bieżąco śledzić sytuację na rynku,
możemy sobie pozwolić na decyzje odważniejsze, wiążące się
z większym ryzykiem straty, ale mogące przynieść o wiele większe
zyski.
KATALOG WYBRANYCH FORM INWESTOWANIA










lokaty bankowe
obligacje
fundusze inwestycyjne
giełda
produkty strukturyzowane
polisolokaty
nieruchomości
złoto, diamenty i inne minerały
dzieła sztuki
alkohole
LOKATA BANKOWA
 lokata bankowa to najprostsza i najpopularniejsza forma
oszczędzania i inwestowania naszych „wolnych środków”,
 istotą lokaty jest oddanie przez inwestora do dyspozycji banku
określonej kwoty pieniędzy na oznaczony czas - w zamian za
możliwość
obrotu
pieniędzmi,
bank
wypłaca
klientowi
(inwestorowi) odsetki,
 warunki lokaty (oprocentowanie, okres, zasady kapitalizacji
odsetek) reguluje stosowna umowa,
 środki zgromadzone na lokacie bankowej gwarantowane
są do wysokości równowartości w złotych 100 tys. euro
przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny.
OBLIGACJE
 jest to papier wartościowy, w którym emitent stwierdza, że jest
dłużnikiem obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do
spełnienia określonego świadczenia (najczęściej wypłaty po
określonym czasie zainwestowanego kapitału wraz z należnymi
odsetkami),
 w przeciwieństwie do akcji, obligacje nie dają posiadaczowi
żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność,
dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach,
 mogą je emitować różne podmioty np.: Skarb Państwa, jednostki
samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa,
 obligacje Skarbu Państwa uchodzą za jeden z bardziej bezpiecznych
sposobów inwestowania.
FUNDUSZE INWESTYCYJNE
 poprzez fundusz powierzamy pieniądze specjalistom, którzy
inwestują je za nas,
 fundusze są prowadzone przez Towarzystwa Funduszy
Inwestycyjnych (TFI), instytucje finansowe nadzorowane przez
Komisję Nadzoru Finansowego,
 klient co do zasady nie ma wpływu na to, co TFI robi z jego
pieniędzmi - decydując się jednak na jednostki danego funduszu
akceptuje jego ogólną strategię, która powinna być dokładnie
opisana w prospekcie,
 jednostki uczestnictwa można w każdej chwili odsprzedać do TFI
wypłacając w ten sposób pieniądze.
FUNDUSZE INWESTYCYJNE



ryzyko inwestycji oraz spodziewany zysk są uzależnione od
przyjętej przez klienta strategii inwestycyjnej,
trafności podejmowanych decyzji przez analityków
TFI oraz sytuacji rynkowej,
pod koniec 2007 r. w funduszach inwestycyjnych w Polsce
zgromadzonych było 140 mld zł – w szczycie kryzysu ich
wartość spadła o połowę, by w chwili obecnej osiągnąć wartość
ok. 135 mld zł,
liczba klientów TFI aktualnie wynosi ok. 2 mln osób podczas
gdy w 2007 r. inwestowało w nich 3,2 mln Polaków,
GIEŁDA





giełda papierów wartościowych to miejsce, gdzie kupuje się i
sprzedaje papiery wartościowe (np.: akcje, obligacje),
transakcje są zawierane między pośrednikami, reprezentującymi
posiadaczy akcji czy innych instrumentów, a kursy są określane na
bieżąco, na podstawie popytu i podaży,
inwestując na giełdzie klient, co do zasady, podejmuje
samodzielną decyzję o zakupie bądź sprzedaży określonych
papierów wartościowych - w realizacji tych zleceń pośredniczy
biuro maklerskie,
do inwestowania na giełdzie konieczna jest duża wiedza o
rynkach towarów/usług,
inwestor giełdowy musi liczyć się z dużym ryzykiem związanym
z tego rodzaju inwestowaniem,
PRODUKTY STRUKTURYZOWANE
 stanowią obecnie coraz bardziej popularną formę inwestowania
oszczędności,
 stwarzają możliwość wyższych zysków niż na tradycyjnej lokacie
bankowej – należy jednak pamiętać, iż ten zysk nie jest
gwarantowany, a w niektórych przypadkach możemy stracić
również część zainwestowanego kapitału,
 wg raportu analityków jednej z wiodących firm doradczych
z 312 tego typu produktów, które zakończyły swój okres inwestycji
w pierwszym półroczu 2012 roku, 154 wypracowało tylko zwrot
wpłaconego kapitału – zysk przyniosło 125 produktów (ok. 40 %
wszystkich),
PRODUKTY STRUKTURYZOWANE
- PRZYKŁAD  produkty tego typu składają się z dwóch elementów –
ok. 85-90% środków zostaje przeznaczone na bezpieczne lokaty lub
obligacje, pozostałe 10-15% lokowane jest w opcjach, które mogą
wypracować dodatkową premię, o ile założony w nich scenariusz się
sprawdzi np.: założenie wzrostu cen ropy naftowej o 30 % w ciągu
trzech lat,
 poprzez inwestycje w bezpieczne instrumenty co do zasady klient
ma gwarancję zwrotu co najmniej zainwestowanego kapitału –
ewentualny, dodatkowy zysk uzależniony jest od sukcesu wybranej
opcji.
POLISOLOKATY
 polisolokata łączy cechy dwóch produktów bankowych:
lokaty oraz polisy na życie,
 w ujęciu prawnym polisolokata jest polisą na życie
i dożycie,
 polisolokaty
są
tworzone
przez
ubezpieczycieli,
a sprzedawane przez banki - instytucje te ustalają zwykle między
sobą, że pieniądze powierzone przez klienta firmie
ubezpieczeniowej zostaną przez nią złożone do banku w formie
depozytu,
 gdy okres polisolokaty zakończy się, ubezpieczyciel przelewa
oszczędności wraz z odsetkami na konto klienta,
POLISOLOKATY
 polisolokata jest gwarantowana przez Ubezpieczeniowy
Fundusz Gwarancyjny, który w trudnej sytuacji
ubezpieczyciela świadczy do 50% kwoty ubezpieczenia,
jednak nie więcej niż 30 tys. euro,
 polisolokata prócz funkcji tradycyjnej lokaty jest również
ubezpieczeniem, dlatego też w razie ewentualnej śmierci jej
właściciela, suma depozytu przekazywana jest jego
spadkobiercom,
 od zysków osiągniętych z tytułu polisolokaty nie jest
odprowadzany 19 - procentowy podatek od zysków
kapitałowych,
INNE FORMY INWESTOWANIA
 istnieje wiele innych możliwości inwestowania, np.: zakup
dzieł sztuki, nieruchomości, złota czy też alkoholu,
 są to zwykle inwestycje długoterminowe,
 wymagają często specjalistycznej, eksperckiej wiedzy w danej
dziedzinie,
 najczęściej wymagają znacznego zaangażowania kapitału (np.
zakup nieruchomości),
 ze względu na często egzotyczny charakter tego typu
inwestycji nie powinno traktować się ich jako wyłącznej bądź
głównej formy lokowania swoich oszczędności,
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZNEGO
INWESTOWANIA PIENIĘDZY *
1/ SPRAWDŹ, CZY FIRMA OBJĘTA JEST NADZOREM
PAŃSTWOWYM
(w
szczególności
Komisji
Nadzoru
Finansowego)
Listę podmiotów objętych nadzorem finansowym można znaleźć na
stronie: www.knf.gov.pl lub na stronie internetowej kampanii:
www.zanim-podpiszesz.pl, a także sprawdzić pod bezpłatnym
numerem infolinii:
800 290 479
* opracowano na podstawie portalu www.zanim-podpiszesz.pl
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZNEGO
INWESTOWANIA PIENIĘDZY
2/ PAMIĘTAJ, ŻE WYSOKI ZYSK TO DUŻE RYZYKO
 jeżeli obiecywany zysk znacznie przekracza inne oferty
dostępne na rynku trzeba liczyć się z ryzykiem nie tylko
nieuzyskania oferowanego zysku, ale wręcz utraty części
bądź całości wpłaconych pieniędzy,
 w praktyce najbezpieczniejsze inwestycje, ale też
przynoszące najniższy zwrot z kapitału, to lokaty
bankowe lub obligacje emitowane przez Skarb Państwa.
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZNEGO
INWESTOWANIA PIENIĘDZY
3/ DOKŁADNIE PRZECZYTAJ UMOWĘ
Należy zwrócić szczególną uwagę na to:
 czy firma wymienia okoliczności, w których nie wypłaci części bądź
całości przyjętych pieniędzy,
 czy w umowie występuje obowiązek poniesienia opłaty za
przechowanie pieniędzy.
Jeżeli w/w klauzule zawarte są w projekcie umowy należy rozważyć
celowość korzystania z usług takiej firmy i powierzania jej swoich
pieniędzy. Należy pytać o szczegóły. W przypadku wątpliwości warto
poprosić o wzorce dokumentów i skonsultować je z prawnikiem lub
inną kompetentną osobą.
PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZNEGO
INWESTOWANIA PIENIĘDZY
4/ NIE PODPISUJ, JEŚLI NIE ROZUMIESZ
Nie należy korzystać z usług finansowych, których
się nie rozumie. Jeśli oferujący usługi nie chce lub
nie potrafi wyjaśnić ich zasad, lepiej zrezygnować
z takiej propozycji.
INSTYTUCJE NADZORCZE
I REGULACYJNE RYNKU FINANSOWEGO
W POLSCE
NARODOWY BANK POLSKI
 Narodowy Bank Polski (NBP) jest bankiem centralnym
Rzeczypospolitej Polskiej. Wypełnia zadania określone
w Konstytucji RP, ustawie o Narodowym Banku Polskim
i ustawie Prawo bankowe,
 powołane wyżej akty prawne gwarantują niezależność
NBP od innych organów państwa,
 NBP pełni trzy podstawowe funkcje: banku
emisyjnego, banku banków oraz centralnego banku
państwa.
NARODOWY BANK POLSKI
 jednym z najważniejszych celów działania NBP jest dbałość
o stabilność systemu finansowego. W ramach
pełnionych funkcji nadzorczych i regulacyjnych NBP dba
o płynność, sprawność i bezpieczeństwo systemu płatniczego.
Przyczynia się również do rozwoju bezpiecznej infrastruktury
rynku finansowego.
 ponadto NBP podejmuje działania służące upowszechnianiu
wiedzy ekonomicznej, m.in. dzięki udostępnianiu informacji
na stronie internetowej:
www.nbp.pl
KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO
 Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór nad sektorem
bankowym,
rynkiem
kapitałowym,
ubezpieczeniowym,
emerytalnym, nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami
usług płatniczych, instytucjami pieniądza elektronicznego oraz
nad sektorem kas spółdzielczych,
 celem nadzoru nad rynkiem finansowym jest
zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tego rynku, jego
stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, zaufania do
rynku finansowego, a także zapewnienie ochrony interesów
uczestników tego rynku,
 nadzór nad działalnością KNF sprawuje Prezes RM,
KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO
•
•
na swojej stronie internetowej KNF publikuje tzw.
ostrzeżenia publiczne - informacje o podmiotach,
które nie posiadają zezwolenia KNF na wykonywanie
czynności
bankowych,
w
szczególności
na
przyjmowanie wkładów pieniężnych w celu obciążania
ich ryzykiem,
lista jest na bieżąco aktualizowana - na dzień
25.01.2013r. są na nią wpisane 34 podmioty.
Więcej informacji: www.knf.gov.pl
BANKOWY FUNDUSZ GWARANCYJNY


Bankowy Fundusz Gwarancyjnego (BFG) jest
instytucją
zarządzającą
systemem
gwarantowania
depozytów w Polsce,
podstawowymi zadaniami Funduszu są m.in:
a) zwrot, do wysokości określonej ustawą o BFG, środków
pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, w
przypadku spełnienia warunku gwarancji wobec banku
będącego uczestnikiem systemu gwarantowania depozytów,
b) udzielanie pomocy finansowej bankom w przypadku
powstania niebezpieczeństwa ich niewypłacalności,
GWARANCJE DLA NASZYCH PIENIĘDZY
RODZAJ
INWESTYCJI
GWARANT
ZAKRES GWARANCJI
DEPOZYTY W
BANKACH
Bankowy Fundusz
Gwarancyjny
Całość kwoty do
równowartości 100 tys. euro
na osobę
DEPOZYTY W
SKOK
Towarzystwo
Ubezpieczeń
Wzajemnych SKOK
Całość kwoty do
równowartości 100 tys. euro
na osobę
POLISY
UBEZPIECZENIOWE
Ubezpieczeniowy
50% wpłaconej kwoty, nie
Fundusz Gwarancyjny więcej jednak niż 30 tys. euro
BANKOWY FUNDUSZ GWARANCYJNY
 na stronie internetowej BFG jest opublikowana
lista banków objętych gwarancjami
Funduszu - pozwala ona na szybkie
sprawdzenie, czy podmiot któremu zamierzamy
powierzyć nasze oszczędności korzysta z
ochrony BFG,
 Więcej informacji: www.bfg.pl
URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
 Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)
to urząd antymonopolowy, obsługujący Prezesa Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który jest centralnym
organem administracji państwowej (rządowej), działający na
podstawie
ustawy
z
dnia
16
lutego
2007
r.
o ochronie konkurencji i konsumentów,
 głównym zadaniem UOKiK jest ochrona fundamentu
gospodarki rynkowej - konkurencji, która przyczynia się
do podnoszenia efektywności gospodarowania oraz postępu
technicznego i ekonomicznego,
URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
Wybrane Kompetencje Prezesa UOKiK :
• prowadzenie postępowań antymonopolowych w sprawach praktyk
ograniczających konkurencję,
• prowadzenie postępowań w sprawach praktyk naruszających
zbiorowe interesy konsumentów,
• podejmowanie działań zmierzających do wyeliminowania z
obrotu prawnego niedozwolonych postanowień umownych –
tzn. kształtujących interesy konsumentów w sposób sprzeczny z
prawem lub dobrymi obyczajami.
• prowadzenie
postępowań
w
sprawach
ogólnego
bezpieczeństwa produktów - służących ochronie zdrowia i życia
konsumentów.
Więcej na stronie: www.uokik.gov.pl
PODSUMOWANIE
 PARABANK jest to podmiot, który w ramach działalności
gospodarczej oferuje produkty finansowe podobne do
produktów oferowanych przez banki (np.: pożyczki,
depozyty),
nie
podlegając
jednocześnie
nadzorowi
finansowemu sprawowanemu przez odpowiedni organ nadzoru.
 decydując się na korzystanie z oferty tego typu
podmiotów należy pamiętać w szczególności o:
najczęściej bardzo wysokiej rzeczywistej rocznej stopie
oprocentowania, nieproporcjonalnie wysokim wymogom
dotyczącym ustanowienia zabezpieczenia udzielanej pożyczki
a także - w przypadku deponowania pieniędzy - o wysokim
ryzyku ich utraty (brak gwarancji Bankowego Funduszu
Gwarancyjnego).




Zaciągając pożyczkę/kredyt konsumencki
w szczególności warto pamiętać, iż:
kredytodawca ma obowiązek przed zawarciem umowy
przekazać nam wyczerpująca informacje o proponowanym
produkcie finansowym,
mamy prawo, bez podania przyczyny, do odstąpienia
od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia
jej zawarcia,
mamy prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części
kredytu przed terminem określonym w umowie,
mamy prawo do otrzymania, na wniosek, bezpłatnego
projektu umowy o kredyt konsumencki.
•
•
•
INWESTOWANIE zawsze wiąże się z ryzykiem –
im większe obiecywane zyski z inwestycji tym większe
ryzyko ich nieosiągnięcia a nawet utraty części lub
całości zainwestowanego kapitału,
BEZPIECZNIEJ inwestować w podmiotach, które są
objęte nadzorem finansowym sprawowanym przez
odpowiednie organy nadzoru (np.: Komisja Nadzoru
Finansowego),
zanim podpiszemy jakąkolwiek umowę należy ją
dokładnie przeczytać i wyjaśnić te postanowienia, które
są dla nas niezrozumiałe.
CIEKAWE STRONY INTERNETOWE
www.nbp.pl
www.zanim-podpiszesz.pl
www.knf.gov.pl
www.bfg.pl
www.uokik.gov.pl
www.federacja-konsumentow.org.pl
www.federacjautw.pl
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!