Transcript Materiały szkoleniowe do pobrania
KREDYT KONSUMENCKI POTENCJALNY OBSZAR MARCZE JAKO Katarzyna Marczyńska 2013
Czym się zajmiemy
• Kredyt konsumencki – zasady interpretacji ustawy • Propozycja nabycia produktu finansowego a prawo konsumenta do rzetelnej informacji • Nieuczciwe praktyki rynkowe • Czarne i agresywne praktyki rynkowe • Charakter prawny kodeksów etycznych • Obowiązki kredytodawcy przed zawarciem umowy: - Europejski Arkusz Informacyjny asysta przedkontraktowa • Ryzyko kredytowe i zdolność kredytowa
Czym się zajmiemy
• Umowa kredytu – forma i treść • Szczególne uprawnienia kredytobiorców: - prawo do odstąpienia od umowy - prawo do przedterminowej spłaty kredytu • Sankcje za naruszenie przepisów ustawy: - sankcje cywilne - sankcja kredytu darmowego - sankcje karne • Nadużycie prawa przy czynnościach windykacyjnych
Źródła prawa
• • • • • • • • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93) - art. 384 – 385 3 Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. 2007, nr 171, poz. 1206) – od 21 grudnia 2007 roku Ustawa z dnia 20 lipca 2001 roku o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz.1081) – do 17 grudnia 2011 roku Ustawa z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 126, poz.715) - od 18 grudnia 2011 roku Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. z 2005r. Nr 244, poz. 2080) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (Dz. U. z 02r., Nr 72, poz. 665) Ustawa z dnia 5 listopada 2009r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo – kredytowych (Dz. U. z 96r., Nr 1, poz. 2) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks karny
Źródła prawa
• Rekomendacja S Komisji Nadzoru Finansowego • Rekomendacja T Komisji Nadzoru Finansowego • Branżowe kodeksy etyczne
Źródła prawa
• • • • • •
Przydatne strony:
www.uokik.gov.pl
www.konsument
www.zbp.pl
www.knf.gov.pl
www.rzu.gov.pl
.gov.pl (ECK)
www.radareklamy.pl
Zasady interpretacji ustawy
PRZEDMIOT OCHRONY: • prawo do informacji • interes ekonomiczny konsumenta • ochrona przed nadmiernym zadłużeniem
Nieuczciwe praktyki rynkowe
Art. 3 upnpr
Zakazane jest stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych.
Nieuczciwe praktyki rynkowe Art. 4 ust. 1 upnpr
Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.
Nieuczciwe praktyki rynkowe
Rodzaje nieuczciwych praktyk rynkowych: praktyka rynkow a wprowadzając a w błąd przez: 1.
działanie – art. 5 upnpr 2. zaniechanie – art. 6 upnpr 3. agresywna praktyka rynkowa – art. 8 upnpr 4. nieuczciwa praktyka rynkowa w każdych okolicznościach „czarna” – art. 7 i 9 upnpr
Nieuczciwe praktyki rynkowe
Ciężar dowodu, że dana praktyka rynkowa nie stanowi nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd spoczywa na przedsiębiorcy, któremu zarzuca się stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej (art. 13)
Nieuczciwe praktyki rynkowe
•
Przedawnienie roszczeń:
3 lata, dla każdego z naruszeń osobno (art. 14 ustawy) •
Odpowiedzialność cywilna
– art. 12 ustawy •
Odpowiedzialność karna
- art. 15-17 ustawy
Kredyt konsumenck
i
- definicje Art. 3 ust. 1 ukk
Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi.
Kredyt konsumenck
i
- definicje
2.
Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności: 1) 2) 3) 4) 5) umowę pożyczki; umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego; umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia; umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia; umowę o kredyt odnawialny.
Kredyt konsumenck
i
- definicje
Art. 4 ust. 2 ukk
W zakresie umów o kredyt zabezpieczony hipoteką oraz pożyczki zabezpieczonej hipoteką stosuje się art. 22, art. 23, art. 29, art. 35, art. 35a i art. 46.
Kredyt konsumenck
i
- definicje
2.
Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności: 1) 2) bankowego; umowę pożyczki; umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa 3) umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia; 4) umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia; 5) umowę o kredyt odnawialny.
Kredyt konsumenck
i
- definicje Art. 5 ust.1 ukk
konsument konsument w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
Art. 22 1 kc
Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Kredyt konsumenck
i
- definicje Art. 5 ust.1 ukk
kredytodawca przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, który w zakresie swojej działalności gospodarczej lub zawodowej, udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu.
Art. 43 1
k
c
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 1 § 1, prowadząca we własnym gospodarczą lub zawodową.
imieniu działalność
Kredyt konsumenck
i
- definicje Art. 5 ust. 3 ukk
pośrednik kredytowy - przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, inny niż kredytodawca, który w zakresie swojej działalności gospodarczej lub zawodowej uzyskuje korzyści majątkowe, w szczególności wynagrodzenie od konsumenta, prawnych dokonując czynności faktycznych lub związanych z przygotowaniem, oferowaniem lub zawieraniem umowy o kredyt.
Kredyt konsumenck
i -
reklama Art. 7. 1 ukk
Kredytodawca lub pośrednik kredytowy w reklamach dotyczących kredytu konsumenckiego zawierających dane dotyczące kosztu kredytu konsumenckiego podaje konsumentowi w zrozumiały i widoczny: sposób jednoznaczny, 1) stopę oprocentowania kredytu wraz z wyodrębnieniem opłat uwzględnianych w całkowitym koszcie kredytu; 2) 3) całkowitą kwotę kredytu; rzeczywistą roczną stopę oprocentowania.
Kredyt konsumenck
i -
reklama
3.
Jeżeli do zawarcia umowy o kredyt konsumencki, na warunkach określonych w reklamie, niezbędne jest zawarcie umowy dodatkowej, w szczególności umowy ubezpieczenia, a kosztu takiej umowy nie można z góry określić, kredytodawca lub pośrednik kredytowy podaje konsumentowi w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny informację o tym obowiązku wraz z rzeczywistą roczną stopą oprocentowania.
Kredyt konsumenck
i -
reklama
4.
Pośrednik kredytowy w reklamach dotyczących kredytu konsumenckiego podaje konsumentowi w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny: 1) zakres umocowania do dokonywania czynności faktycznych lub prawnych; 2) kredytodawcami.
informację, czy pośrednik kredytowy współpracuje z 5.
W przypadku gdy pośrednik kredytowy współpracuje z kredytodawcami należy przekazać konsumentowi informację o nazwach kredytodawców, z którymi pośrednik ten współpracuje.
Kredyt konsumenck
i
- reklama Art. 8.
1.
Informacje, o których mowa w art. 7 ust. 1-3, kredytodawca lub pośrednik kredytowy podaje na podstawie reprezentatywnego przykładu.
2.
Przy określaniu reprezentatywnego przykładu należy określić warunki umowy o kredyt konsumencki, na których kredytodawca lub pośrednik kredytowy spodziewa się zawrzeć co najmniej dwie trzecie umów danego rodzaju przy uwzględnieniu przez te umowy średniego okresu kredytowania, całkowitej kwoty kredytu i częstotliwości występowania na rynku umów danego rodzaju.
3.
Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany gromadzić odpowiednie dane w celu ustalenia na ich podstawie reprezentatywnego przykładu.
Kredyt konsumencki – obowiązki przedumowne
- Europejski Arkusz Informacyjny
-
asysta przedkontraktowa
-
asysta przedkontraktowa przy umowach zawieranych na odległość czyli bez jednoczesnej obecności obu stron
Kredyt konsumenck
i –
obowiązki przedumowne Art. 9 ukk
1. Kredytodawca przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany do dokonania oceny ryzyka kredytowego konsumenta.
2. Ocena ryzyka kredytowego dokonywana jest na podstawie informacji uzyskanych od konsumenta lub na podstawie informacji zawartych w bazie danych lub zbiorze danych kredytodawcy.
Kredyt konsumenck
i –
obowiązki przedumowne
3.
Konsument jest zobowiązany do przedstawienia, na żądanie kredytodawcy, dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania oceny ryzyka kredytowego.
4.
Jeżeli kredytodawcą jest bank, ocena ryzyka kredytowego dokonywana jest zgodnie z ust. 1-3 przy uwzględnieniu art. 70 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe.
Kredyt konsumenck
i –
obowiązki przedumowne Art. 70 pr. bankowego
1.
Bank kredytowej uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytobiorcy.
Przez zdolność kredytową rozumie z się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz odsetkami w terminach określonych w umowie.
Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.
Kredyt konsumenck
i –
obowiązki przedumowne
2. Osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną, które nie mają zdolności kredytowej, bank może udzielić kredytu pod warunkiem: 1) ustanowienia szczególnego sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu.
NADZABEZPIECZENIE
Kredyt konsumenck
i –
obowiązki przedumowne Art. 10 ukk
Jeżeli kredytodawca odmówi konsumentowi udzielenia kredytu konsumenckiego na podstawie informacji zawartych w bazie danych lub zbiorze danych kredytodawcy, kredytodawca niezwłocznie przekazuje konsumentowi bezpłatną informację o wynikach tego sprawdzenia oraz wskazuje bazę danych, w której tego sprawdzenia dokonano.
Kredyt konsumenck
i –
umowa FORMA UMOWY:
- pisemna formy szczególne – pisemna pod rygorem nieważności (SKOK) - art. 7 prawa bankowego
Kredyt konsumenck
i –
szczególne uprawnienia konsumentów Prawo do odstąpienia od umowy (art. 53-59 ukk)
- termin - 14 dni - koszty – odsetki umowne za czas korzystania ze środków banku zasady zwrotu świadczenia - umowy wiązane zasady dochodzenia roszczeń - problem BTE
Kredyt konsumenck
i –
szczególne uprawnienia konsumentów Prawo do przedterminowej spłaty kredytu (art. 48-52 ukk)
- termin – w każdym czasie obowiązki informacyjne - brak - koszty: odsetki i prowizje częściowa spłata zadłużenia
Kredyt konsumenck
i -
sankcje za naruszenie przepisów ustawy
-
Sankcje za naruszenie przepisów ustawy (cywilne):
• sankcja nieważności – art. 58 kc • sankcja odszkodowawcza – art. 471 kc • sankcje z upnpr – art. 12 upnpr: sankcja nieważności sankcja odszkodowawcza żądanie zaniechania praktyki i usunięcia skutków tej praktyki złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów.
Kredyt konsumenck
i -
sankcje za naruszenie przepisów ustawy Sankcja kredytu darmowego (art. 45)
1.
W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17 i art. 31 33, konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.
2.
Jeżeli kredytodawca w umowie nie określił zasad i terminów spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy.
Kredyt konsumenck
i -
szczególne uprawnienia konsumentów
3.
Jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie przewiduje terminu spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w terminie: 1) pięciu lat - w przypadku kredytów konsumenckich do wysokości 80.000 zł; 2) dziesięciu lat - w przypadku kredytów konsumenckich powyżej 80.000 zł.
4.
W przypadkach, o których mowa w ust. 1, konsument ponosi koszty ustanowienia zabezpieczenia kredytu przewidziane w umowie.
5.
Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy.
Kredyt konsumenck
i -
szczególne uprawnienia konsumentów Art. 46
1.
W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 35, konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy za okres 4 lat poprzedzających dzień złożenia tego oświadczenia i w sposób ustalony w umowie.
2.
W przypadkach, o których mowa w ust. 1, konsument ponosi koszty ustanowienia zabezpieczenia kredytu przewidziane w umowie.
3.
Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy.
Kredyt konsumenck
i -
sankcje za naruszenie przepisów ustawy Sankcje karne (art. 60 ustawy) art. 138c § 1 Kodeksu wykroczeń
§ 1. Kto w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa zawiera z konsumentem umowę o kredyt konsumencki z rażącym naruszeniem grzywny.
” wymagań dotyczących informacji przekazywanych konsumentowi przed zawarciem umowy lub treści umowy albo z pominięciem obowiązku doręczenia jej dokumentu, podlega karze § 1a. Tej samej karze podlega, kto zawierając z konsumentem umowę o kredyt konsumencki nie dopełnia obowiązku oceny ryzyka kredytowego.
Kredyt konsumenck
i -
sankcje za naruszenie przepisów ustawy
§ 2.
Kto w konsumenckiego reklamach dotyczących kredytu zawierających dane dotyczące kosztu kredytu konsumenckiego, nie podaje: 1) stopy oprocentowania kredytu wraz z wyodrębnieniem opłat uwzględnianych w całkowitym koszcie kredytu, 2) całkowitej kwoty kredytu, 3) rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, podlega karze grzywny.
Kredyt konsumenck
i -
sankcje za naruszenie przepisów ustawy Art. 286 § 1 kk
Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.