Slide 1 - اخبار پیام نور
Download
Report
Transcript Slide 1 - اخبار پیام نور
کاربرد کامپیوتر در اقتصاد کشاورزی
بر اساس کتاب
کاربرد نرم افزارهای تخصصی در اقتصاد کشاورزی
تالیف :دکتر یاوری – قوامی – امیر سرداری
انتشارات دانشگاه پیام نور
www.PnuNews.com
هدف درس :
هدف عمده از ” کاربرد نرم افزارهای تخصصی در اقتصااد کااازرزی ” ،انجاام
تحلیل های پیچیده آماری ز اقتصاد سنجی به کمک نارم افزارهاای تخصصای
همچون Eviews,SPSS :ز غیره ؛ برای حجم باالی داده ها می باشد .
جایگاه درس :
درس کاربرد کامپیوتر در اقتصاد کاازرزی به ارزش 2زاحد جزء درزس
تخصصی رشته اقتصاد کاازرزی در مقطع کارشناسی میباشد.
فصل اول :مبانی کامپیوتر
فصل دوم :مدیریت داده ها در نرم افزار آماری SPSS
فصل سوم :تحلیل داده ها در نرم افزار آماری SPSS
فصل چهارم :آشنائی با نرم افزار اقتصاد سنجی EViews
فصل اول
مبانی کامپیوتر
علوم کامپیوتر را میتوان به دز دسته عمده سختافزار ز نرمافزار تقسیمبندی نمود:
الف ) سختافزار
منظور از سختافزار ،قطعات ز اجزائی فیزيکی ز قابل لمس کامپیوتر نظیر:
موشزاره " ،"Mauseصفحهکلید " "Keyboardز ،...است که اصلیترين
بخشهای آن بهترتیب عبارتند از:
-1زاحد پردازش مرکزی ""CPU
-2زاحد حافظه
-3تجهیزات جانبی (دستگاههای زرزدی -خرزجی)
ب ) نرمافزار
که درحالت کلی به دز بخش تقسیمبندی میشود:
(1نرمافزار سیستمی
(2نرمافزار کاربردی
سیستم عامل
مهمترين ز اساسیترين نرمافزار در يک کامپیوتر ،سیستم عامل آن است .سیستم
عامل زاسطهای است که ارتباط اجزای سختافزاری کامپیوتر را با يکديگر
برقرار میکند ،سیستمعامل همچنین رابط بین کاربر ز سیستم کامپیوتری
میباشد.
طریقه نصب ویندوز : Xp
حداقل امکانات سختافزاری برای نصب زيندزز :XP
)Pentium 233 (mhz
CPU
128 Mb
RAM
1.5 Gb
HDD
حال که مطمئن شديد حداقل امکانات سختافزاری را برای نصب زيندزز داريد
شرزع به نصب زيندزز میکنیم:
ابتدا سیدی زيندزز را درزن درايو CDگذاشته ز منتظر بمانید تا صفحهای مانند
شکل:
بر رزی گزينه Install Windows XPکلیک کرده تا به صفحه بعد برزيد.
در اين مرحله تعیین می کنید که سیستمعامل بر رزی سیستم عامل فعلی نصب
شود ) (Upgradeيا يک نصب جديد ) (New Installationآغاز شود.
در مرحله بعد ،توافقنامه نصب زيندزز را بخوانیدI accept this ،
agreementرا تیک زده ز Nextرا فاار دهید .در ادامه بايد شماره
سريال زيندزز را که رزی سی دی يا درزن فايلهای سیدی زجود دارد به
دقت زارد کنید .
در کادر بعدی زبان کاور مورد نظر خودتان را مانند شکل تعیین ز نصب کنید:
در ادامه میبايست گزينه دزم No,Skip this stepرا کلیک کرده ز دکمه
Nextکلیک نمائید .
از شما سوال میشود که آيا تمايل داريد نسخه به رزز شده زيندزز را به طور
مستقیم از اينترنت دريافت ز نصب نمائید که با توجه به سرعت اينترنت در
ايران شما بايد گزينه دزم را تیک بزنید.
صبر میکنیم تا سیستم مجددا راهاندازی ) (restartشود .در صفحه جديدی Nextرا تیک
بزنید
در صفحه جديد از شما خواسته میشود که يک درايو برای نصب زيندززانتخاب نمائید درايو
را که میخواهید زيندزز در آن نصب شود را تايپ نموده Nextرا فاار دهید.
حال منتظر باشید تا سیستم دزباره راه اندازی ) (restartشود .در صفحه جديد Nextرا
کنید تا به مرحله بعد برزيد.
در اين صفحه بايد يک اسم انتخاب نموده ز تايپ نمائید ز دکمه Nextرا فاار دهید.
حال بايد ساعت سیستم را با ساعت کاوری که در آن زندگی میکنید تعیین کنید بدين
منظور در لیست باز شوندهدر زير گزينه Time Zoneگزينه)(GMT +3.30 Tehran
را مانند شکل زير انتخاب میکنیم ز Nextرا کلیک کنید تا به ادامه نصب زارد شويد .
صفحهای مانند شکل بعدی ظاهرمیشود صبر میکنیم تا مراحل نصب تمام شود ز
سیستم راهاندازی مجدد ) (restartشود.
:Microsoft Office نرمافزارهاي
Word
Excel
Power point
Access
:Microsoft WORD
Microsoft Wordپیارفتهترين زاژهپردازی است که برای ريزکامپیوترها
نوشته شده است word .يک زاژهپرداز میباشد که با استفاده از آن میتوانید
يادداشتها ،اعالمیهها ،نامهها ،تحقیقهای داناگاهی ز حتی صفحات زب ز ...را
ايجاد نمايید.
ويرايش همزمان چند سند
اگر میخواهید همزمان بر رزی دز سند کار کنید مثالً قصد داريد اطالعاتی از يک
سند را جدا نموده ز در يک سند ديگر بگذاريد با استفاده از گزينه Openدر
منوی Fileسند دزم (ز يا حتی بیاتر )را باز کنید دکمه های Ctrl+F6را
همزمان فاار دهید تا بتوانید از يک سند به سند ديگر به راحتی حرکت کنید.
برای نمايش همزمان دز (يا تعداد بیاتری )سند بر رزی صفحه تصوير به گزينه
Windowsرفته گزينه Arrange Allرا فاار دهید.
جستجو و جايگزيني :
از منوی Editگزينه Replaceرا انتخاب ز يا از کلیدهای Ctrl+Hاستفاده
نمايید.
در کادری که باز میشود رزبرزی عبارت ? Find Whatنام مورد نظر را تايپ
کنید.
کلید Tabرا فاار دهید تا به کادر سفید مقابل Replace Withانتقال يابد در
اينجا نام حسین را تايپ کنید (يا متنی را که میخواهید بجای متن قبلی
جايگزين نمايید)
اگر میخواهید متن جايگزينی به جای همه موارد موجود در متن قرار بگیرد دکمه
Replaceرا کلیک کنید .زاگر میخواهیديک يا تعداد محدزدی جايگزين
نمايید دکمه Find Nextرا کلیک نمايید تا Wordبطور تک تک موارد
تکرار متن مورد نظر را پیدا کرده ز با ناان دادن آن به شما فرصت جايگزينی
آن را بدهد.
کپيکردن ،برشدادن و چسباندن
کپی کردن ) :(Copyمتن يا کلمه مورد نظر را با اشاره گر مازس انتخاب نموده
ز سپس راست کلیک کنید گزينه Copyرا انتخاب نمايید به محلی که
میخواهید اين متن در آنجا قرار گیرد رفته باز هم راست کلیک کرده
گزينه Pasteرا انتخاب نمايید.
(میانبر :Ctrl+C :کپی کردن ز :Ctrl+Vچسباندن)
برش دادن ) :(Cutدر صورتیکه بخواهیم يک قسمت از متن ز يا کلمه را حذف
ز آنرا در قسمت ديگری از سند قرار بدهیم کافیست متن مورد نظر را
انتخاب کرده راست کلیک کرده گزينه ) Cut (ctrl+xرا انتخاب کرده
سپس به محل مورد نظر رفته راست کلیک کرده گزينه )Paste(Ctrl+V
را انتخاب می نمايیم.
تغییرات قلم
الف -انتخاب قلم :از طريق نوار ابزار ) (Formatting Toolbarرزی مثلث
مجازر Font Nameکه بطور پیشفرض Times New Roman
میباشد کلیک کرده از لیستی که باز میشود میتوانید انواع قلمهای
نصبشده در سیستم را مااهده نموده ز قلم موردنظر را انتخاب نمايید تا
تغییرات اعمال شود.
ب -تغییر اندازه قلم :از نوار ابزار ) (Formatting Toolbarرزی مثلث
مجازر (Font Sizeکه بطور پیشفرض 12میباشد) کلیک کرده از لیستی
که باز میشود میتوان سايز موردنظر را انتخاب نمود .همانطور که مااهده
میکنید ترتیب اعداد صعودی ز 2تايی می باشد میتوانید سايز مورد نظر خود را
با صفحه کلید تايپ نمايید.
رنگیکردن متن ز پسزمینه
الف -رنگیکردن متن :برای اين کار متن مورد نظر را با اشارهگر مازس انتخاب
نموده مثلث مجازر Font Colorرزی نوار ابزار (Formatting
) Toolbarمیباشد را کلیک کرده از رزی لیست ظاهر شده رنگ خود را
انتخاب نمايید.
رنگيکردن پس زمينه :برای اين کار ،به منوی Formatرفته سپس گزينه
Backgroundرا انتخاب کرده از لیستی که باز میشود رنگ خود را
انتخاب نمايید.
درج شماره صفحه :برای درج شماره صفحه بر منوی Insertرفته گزينه
Page Numberرا انتخاب کنید در صفحهای که ظاهر میشود میتوانید
تعیینکنید که شماره صفحه در باال ز يا پايین صفحه باشد يا در مرکز ،راست ز
چپ صفحه باشد پس از انتخاب هر گزينه دکمه Okرا فاار دهید.
درج تصوير در کنار متن
برای اضافه کردن عکس به سند خود ،به منوی Insertرفته گزينه Pictureرا
پیدا کرده اگر عکس مورد نظر خود را در کامپیوتر داريد گزينه From
Fileرا انتخاب نمايید ز اگر عالقمنديد که از عکسهای موجود برنامه
Wordاستفاده کنید گزينه Clip Artرا انتخاب کنید.
ترسيم جدول
برای ايجاد جدزل به منوی Tableرفته گزينه Insert Tableرا انتخاب نمايید
در صفحهای که باز میشود میتوانید تعداد ستونهای عمودی ز افقی جدزل را
انتخاب نمايید.
طريقه حرکت در جدزل
کليد
چگونگي حرکت در جدول
Tab
خانه (سلول) " "Cellبعدي
خانه (سلول) " "Cellقبلي
باالترين خانه (سلول) " "Cellيک ستون
پائينترين خانه (سلول) " "Cellيک ستون
Shift+Tab
Alt+Page Up
Alt+Page Down
:Microsoft Excel
برنامه Microsoft Excelيک نرم افزار صفحه گسترده است که امکان
سازماندهی به اطالعات را در داخل لیستها فراهم میآزرد.به عنوان مثال
میتوانید با استفاده از برنامه Excelمجموع میانگین با ماکزيمم مقدار فرزش
را در يک رزز بخصوص ماخص نموده ز سپس مجموع فرزش در اين رزز را
با مجموع فرزش در رززهای ديگر همان هفته با يکديگر مقايسه نمائید.
کاربرگ (صفحهکاري)
برای زارد کردن اطالعات ،از اين صفحه استفاده میشود.يک کاربرگ شامل
65536سطر افقی ز 256سطر عمودی میباشد.
گ
نمائيازيککاربر
مرجع خطاهاي فرمولنويسي در Excel
ممکن است حین کار با فرمولها در اکسل خطائی انجام دهیم در محیط اکسل
برای هر خطا پیغام خاصی زجود دارد که در زير مااهده میکنید:
خطاError
####
توضيح
عرض ستون براي نمايش مقوله موجود در اين خانه کوچک ميباشد
!# VALUE
يک مقدار غير معتبر در فرمول وارد شود
? # NAME
فرمول حاوي متني است که برنامه Excelنمي تواند آن را شناسايي کند.
! # REF
فرمول به خانه اي مراجعه ميکند که وجود ندارد.
# DIV %
در فرمول مقدار تقسيم بر صفر وجود دارد.
!# IVUM
فرمول يا تابع اشتباه است.
# NULL
بين دو عدد يا چند محدوده فاصله ايجاد شده است.
آشنايي با توابع
تعريف :تابع ) (Functionفرمولی استکه معموالً پیچیده ز از پیشساخته شده
میباشد ز برای صرفهجويی در زقت ز آسان شدن کار از آن استفاده میکنند.
اجزای تاکیل دهنده يک تابع): (Function
تابع از نام ز تعدادی (يک يا چند) آرگومان ) (Argumentتاکیل میشود.
کادر محازرهای Insert Functionهمراه با لیستی از نام توابع ز فرمولهای
تعريف شده باز میشود که میتوان هر يک را انتخاب کرد.
رسم نمودارها در Excel
کاربرگ ها میتوانند مقدار زيادی داده را در خود جای دهند امّا در بسیاری از
ازقات میتوانید با استفاده از نمودارها نمای بهتری از دادهها ارائه دهید در
اکسل امکاناتی جهت نمايش دادن دادههای موجود در کاربرگها توسط
نمودارها آن هم به شکلی حرفهای مهیا شده است.
خانههايی را که قرار است دادههای آنها به شکل گرافیکی ناان داده شود را
انتخاب کنید سپس از ابزار استاندارد رزی ابزار Chart Wizardکلیک
کنید تا صفحهای مطابق شکل ظاهر شود.
Chart Wizardپنجره
نوع نمودار
انواع نمودارها در : Excel
(Columnستوني)
شکل
توضيح
نغييرات مقادير را در طول زمان نشان داده و مقادير را
با يکديگر مقايسه ميکند.
(Barنواري)
(Lineخطي)
اقالم دادهها را با يکديگر مقايسه ميکند.
جهت پيشبيني روند تغييرات بکار ميرود.
(Pieدايره اي)
از اين نمودار جهت مقايسههاي نسبت اجزاي يک
مجموعه با کل مجموعه استفاده ميشود.
)XY(scatter
(توزيعي)
(Areaناحيه اي )
ارتباط بين چندين مقدار را در يکسري نشان ميدهد.
بيشتر بر ميزان تغييرات در طول زمان تاکيد ميکند.
(Doughnutحلقوي)
اندازه نسبي اقالم دادهها را در چندين سري نمايش
ميدهد.
(Radarمحوري)
در اين نوع نمودار براي هر موضوع يک محور در نظر
گرفته ميشود که از مرکز کل نمودار خارج ميشود.
(Surfaceسطحي)
ترکيبات بهينه بين دو مجموعه از اقالم دادهها را
مشخص ميکند.
(Bubbleحبابي)
عالوه بر نشان دادن ارتباط بين چند مجموعه از
مقادير ميزان تداخل داده ها را نيز به تصوير ميکشد.
(Stockانباشته)
باالترين و پائينترين قيمتها و نيز قيمت پاياني سهام
روز بورس را به تصوير ميکشد.
: Microsoft PowerPoint
از اين نرمافزار جهت تهیه صفحات معرفی ) (Presentationتأثیر گذار
استفاده میشود.
تعريف صفحات معرفي ) :(Presentationصفحات معرفی به اساليدهايی
اطالق میشود که جهت ارائه کارها ز نتايج تحقیقات ز مقاالت در کنفرانسها
ز کالسهای درس ز ديگر مجامع عمومی استفاده میشود.
ايجاد صفحات معرفي جديد:
اگر مايل هستید ازگزينههای از پیش طراحیشده PowerPointاستفاده نمائید ،مراحل
زير را طی کنید:
در قاب زظیفه New Presentationدر سمت راست صفحه زير عنوان New
گزينهای تحت عنوان From Design Templateرا کلیک نمائید تا قاب زظیفه
Slide Designباز میشود.
در اين صفحه فهرستی از الگوهای متعدد با سبکهای
مختلف گردآزری شده است ،برای اينکه تمام
صفحات را تغییر دهید الزم است يکی از الگوهای
ارائه شده را کلیک کرده تا الگوی مورد نظر تمامی
عناصر صفحات معرفی نظیر سرصفحهها ،کارهای
هنری پس زمینه ز فونتها را در يک قالب يکنواخت
ز هماهنگ که در الگوی انتخابشده از پیش
طراحیشده را ارائه کند.
هرگاه کار با يک اساليد به پايان رسید ز آماده ايجاد اساليد بعدی گاتید رزی
دکمه New Slideاز نوار ابزار کلیک کنید تا پازرپوينت بار ديگر يک
اساليد خالی ز قالب بندی ناده را به صفحات معرفی شما اضافه نمايد ز يک
بار ديگر قاب زظیفه Slide Layoutظاهرگردد.
شما میتوانید در هر مرحله از تولید ز توسعه صفحات معرفیتان الگوی مورد
استفاده در طراحی هر يک از صفحات را تغییر دهید .برای اين کار فقط بايد
رزی دکمه Designاز نوار ابزار کلیک کنید.
پس از ايجاد آخرين اساليد از صفحات معرفی ،میبايست همه آنها را ذخیره
نمائید .برای اين کار به منوی Fileرفته گزينه Save Asرا انتخاب نمائید ز
سپس نامی را برای صفحات معرفی در نظر بگیريد .پازر پوينت به طور خودکار
پسوند " ".PPtرا به انتهای نام فايل دارای صفحات معرفی اضافه مینمايد.
متحرکسازی صفحات معرفی : Powerpoint
عملیات Slide Showدر ،Powerpointشما را قادر میسازد تا در يک
فرآيند خودکار ز از پیش زمانبندیشده بتوانید هر يک از اساليدهای صفحات
معرفی را در طی يک زمان خاص مااهده کنید.
استفاده از Slide Showدر Powerpoint
عملیات خودکار Slide Showجهت ايجاد صفحات معرفی بهکار میرزد که
خود Powerpointاجراء ز نمايش آنها را برعهده میگیرد.
زمانبندی عملیات نمايش اساليدها
قاب زظیفه Slide Transitionبهترين مکان جهت تنظیم جزئیات زمانبندی
عملیات نمايش اساليدها میباشد .برای ديدن قاب زظیفه Slide
Transitionاز منوی Slide Showگزينه Slide Transitionرا
انتخاب نمائید
انيميشنسازي در Powerpoint
يکی از جذابترين توانائیهای Powerpointقابلیت انیمیاانساازی اجازای
اساليد در حین عملیات نمايش صفحات معرفی میباشد.
برای شرزع کار با جلوههای متحرکسازی Animation Schemes ,Slide
Showرا انتخاب نمائید تا کادر Schemes Animationبه عنوان ياک
گزينه به قااب زظیفاه Slide Designافاززده شاود .بارای اينکاه جلاوه
متحرکسازی شده را به اساليد خود بیافزايید ابتدا اساليد مورد نظر را بار رزی
صفحه ظاهرکنید .پس از ظاهر شدن اساليد از فهرست جلوههای مختلفی که در
کادر Animationزجود دارد يکی را انتخاب کرده تا اجرای آن را مااهده
کنید
: Microsoft Acces
Accessعبارت است از مجموعهای سازماندهی شده از اطالعات که به يک
موضوع مربوط میشوند .با استفاده از Accessمیتوانید با حجم بااليی از
اطالعات ،به آسانی کار کنید .مايکرزسافت اکسس به شما اين امکان را میدهد
که پايگاه دادهای ايجاد ز مديريت کنید ز اين اطالعات را رزی کامپیوتر خود
ذخیره کنید ز به رزشهای مختلف مرتب نمائید.
رکورد ،فيلد ،جدول :
برای درک فیلد -رکورد ز جدزل فرض کنید تمام ماخصههای يک خودرز را
میخواهیم ثبت کنیم .خصیصهها ز ماخصههای خودرز شامل :رنگ ،تعداد
چرخ ،نوع موتور ز ،...فیلد نامیده میشود.
به مجموعه اطالعات موجود در خودرز ،رکورد يک خودرز میگويند ،ز به
مجموعه رکوردها جدزل میگويند ،درزاقع اطالعات مربوط به خودرزهای
مختلف تاکیل جدزل میدهد .مجموعهای از جدازل تاکیل يک پايگاه
اطالعاتی يا بانک اطالعاتی را خواهند داد.
پسوند فايلهای : Access
فايلهای پايگاه دادهای Accessبه .mdbختم میشوند.
پنجره :Data base
در قسمت Objectپنجره Data baseعبارات زير لیست شدهاند:
Tables,Queries,Forms,Report
نمای Database
در نمای Data baseاطالعات مرتبشده هر فیلد را در ستونها ز اطالعات هر
رکورد را در رديفها میبینید.
نمای Form
نمای Formهمه اطالعات يا قسمتی از آنها را در يک رکورد ناان میدهد.
نمای Design
محتوای Designبا توجه به نوع شئ آن متفازت است .اين نما همه ابزارها ز
گزينههای طراحی جهت ايجاد يک شئ را ارائه میکند.
ايجاد جدول با Table Wizard
با استفاده از table wizardمیتوانید جدزل ايجاد کنید.
مرحله ازل :راه اندازی Wizardز انتخاب جدزل نمونه
مرحله دزم :انتخاب فیلدها
ممکن است بعضی از فیلدهای جدزل را الزم نداشته باشید بنابراين فیلدهای موردنیاز را
تعیین نمايید.
مرحله سوم (نامگذاری مجدد) :برای فیلد يک نام انتخاب کنید يا نام آن را
تغییر دهید.
مرحله چهار (تنظیم کلید ازلیه) :بايد به اکسس بگويید که کدام يک از فیلدها به
عنوان کلید ازلیه فعال شود.
مرحله پنجم (زرزد دادهها) :دادهها را به جدزل جديد در نمای Data sheet
زارد کنید.
ويرايش فيلدها
برای ايجاد تغییر بر رزی فیلد موردنظر ،رزی آن کلیک نمائید.
برای حذف يک به يک کاراکترها از کلیدهای BackspaceزDelete
استفاده نموده ز يا کاراکتر جديد را زارد کنید.
اگر بر رزی فیلد چپ يا رزی فیلد موردنظر ،کلیک نموده ز سپس کلید F1را
فاار دهید .با اين کار تمام فیلد انتخاب میشود ز هر چیز جديدی که تايپ
میکنید به فیلد زارد میشود.
برای حذف يک فیلد ،پس از انتخاب آن ،کلید Deleteرا فاار دهید .زقتی که
رزی فیلد کلیک میکنید در جعبه سمت چپ رکورد يک فلش ظاهر میشود.
اين جعبه Record Selectorنام دارد ز فلای در جعبه رکورد جاری ناان
داده میشود.
کپي رکوردها
برای کپی کل يک رکورد ،رزی Record Selectorراست کلیک کرده ز
سپس دستور Copyرا انتخاب کنید.
ذخيره رکوردها
اگر در هنگام کار ،رکورد زاردشده يا اصالحشده را ذخیره نکردهايد ،نرمافزار
بهطور خودکار رکورد موردنظر را هنگام زرزد رکورد ديگر ،ذخیره میکند.
بدينصورت که ،گزينه Save Recordرا از منوی Recordsانتخاب
نمايید.
فيلتر کردن رکوردها در جدول
برای مااهده يک رکورد خاص بايد از فیلترها ز تقاضاها استفاده کنید.
:Filterبه شما اجازه میدهد تا نمايش جدزل را برای رکورد نهائی که
میخواهید با معیار خاصی مطابقت داشته باشد ،محدزد کنید.
:Queriesامکانات فیلتر کردن بیاتری در اختیار شما قرار میدهد.
آسانترين راه فیلتر کردن رکوردها ،استفاده از زيژگی Filter selectionاست.
میتوانید تعدادی را در فیلد انتخاب کنید ز فقط رکوردهائی را که مقدارماابه
دارند ،نمايش دهید .برای ديدن همه رکوردها رزی دکمه Remove Filter
کلیک کنید.
کار به دادهها در فرم
فرمها سه حالت متفازت برای نمايش دارند:
حالت ازل "design view" :که میتوانید در آن فرمها را طراحی کنید.
حالت دزم "form view" :که در آن نتیجه طراحی خود را مااهده میکنید که
به اين حالت اجرائی فرم هم میگويند.
حالت سوم "data sheet view" :است که داده های جدزل که فرم نمايش
میدهد را در يک صفحه دادهای ،ناان میدهد اين حالت کمتر مورد استفاده
قرار میگیرد.
ايجاد گزارش
جهت ايجاد گزارش سه رزش زجود دارد:
:Auto Report Optionsاين گزينه شامل تمام فیلدهای جدزل در ترتیب
ستونی يا جدزلی میباشد.
:Design Viewمیتوانید انتخاب کنید فیلدها در کجا قرارگیرند ز يا برچسب
فیلدها چگونه باشد.
:Report Wizardمیتوانید از جدزل تقاضا ،فیلدها را برگزينید.
ايجاد گزارش با Auto Report
Accessرا بازکنید ز پايگاه دادهای مورد نظر را باز کنید ،به پنجره
Databaseبرزيد ز از لیست Objectگزينه Reportرا برگزينید ،در
پنجره databaseرزی دکمه newکلیک کنید.
Auto Report Columnarرا انتخاب نمائید .جدزل مورد نظر را از لیست
جدازل انتخاب کنید.
رزی Okکلیک کنید برای ديدن صفحات مختلف گزارش ،در پائین پنجره
reportرزی دکمههای راهنما کلیک کنید.
برای چاپ آن در نوار ابزار رزی دکمه Printکلیک کنید يا از منوی
Print ،Fileرا برگزينید.
پنجره Reportرا ببنديد.
فصل دوم
مدیریت دادهها
در نرمافزار آماری SPSS
نرمافزار آماری ،SPSSبرنامهای جامع برای تحلیل دادهها است که میتواند
دادهها را (تقريباً از هر نوعی که باشند) برای تولید گزارشاتی همراه با جدازل
ز نمودارهای توصیفی ز تجزيه ز تحلیلهای آماری ،پردازش نمايد .منوهای
ساده ز پنجرههای محازرهای اين نرمافزار ،امکان تحلیلهای پیچیده آماری بر
رزی دادهها ،بدزن نوشتن حتی يک خط دستور ،فراهم میسازند.
آمار چیست؟
کلمه " "Statisticsکه در فارسی آنرا "آمار" ترجمه نمودهاند ،در اغلب زبانها
به دز معنی بکار میرزد:
الف -به معنی ارقام ز اعداد زاقعی يا تقريبی در مورد اموری نظیر زاد ز مرگ،
ازدزاج ز طالق ،میزان محصوالت کاازرزی ز صنعتی ،تعداد تصادفات رانندگی
ز غیره.
ب -به معنی رزشهايی برای جمعآزری ،تلخیص ،تجزيه ،تحلیل ز تفسیر اطالعات
عددی درباره يک موضوع.
آمار چیست؟
کلمه " "Statisticsکه در فارسی آنرا "آمار" ترجمه نمودهاند ،در اغلب زبانها
به دز معنی بکار میرزد:
الف -به معنی ارقام ز اعداد زاقعی يا تقريبی در مورد اموری نظیر زاد ز مرگ،
ازدزاج ز طالق ،میزان محصوالت کاازرزی ز صنعتی ،تعداد تصادفات رانندگی
ز غیره.
ب -به معنی رزشهايی برای جمعآزری ،تلخیص ،تجزيه ،تحلیل ز تفسیر اطالعات
عددی درباره يک موضوع.
جامعه آماري
مجموعه افراد يا اشیائی که میخواهیم يک يا چند خصوصیت (زيژگی) را درباره
آنها مطالعه کنیم ،جامعه آماری نامیده میشود .مانند جامعه بیکاران يک شهر،
جامعه کاازرزان يک رزستا ،جامعه پرندگان مهاجر به يک درياچه ،جامعه
گیاهان زحای رزئیده در يک مزرعه ز غیره.
نمونه آماري
بخای از جامعه که بر طبق ضوابط مقبولی انتخاب میشوند ز مطالع آنها بجای
مطالعه تمام جامعه مقدزر میباشد ،نمونهای از آن جامعه آماری نام دارد که
معموالً نتايج حاصل از مطالعه نمونه را به کل آن جامعه ،تعمیم میدهند .البته
اين کار مستلزم دقت ز احتیاط میباشد ز قطعاً بیغرضی در انتخاب نمونه ز
اندازه آن در اين نمايندگی ،نقش بسیار مهمی دارد.
جمعآزری اطالعات آماری به رزش نمونهگیری ،يکی از مهمترين ز شايد
اصلیترين مرحله هر تحقیق آماری است
رزشهای مختلفی برای جمعآزری دادههای نمونهای زجود دارد که عبارتند از:
پرسانامه :اطالعاتی که با اين رزش جمعآزری میشوند میتوانند به دز صورت:
ب -کمی (پیوسته)
الف -کیفی (گسسته)
باشند (زلی تأکید بر جمعآزری اطالعات کیفی است).
انجام محاسبه :که میتواند بصورت حضوری ،مکاتبهای (از طريق پست ،اينترنت
" )"E-Mailز يا تلفنی باشد.
طرح آزمايش در آزماياگاهها ز ثبت نتايج بدست آمده
استفاده از اطالعات ثبت شده :بهشرطی توصیه میشود که به درست بوده اطالعات
ثبت شده ،اطمینان داشته باشیم.
اندازهگیری براساس چهار مقیاس ماهور زير انجام میگیرد:
.1مقیاس اسمی
.2مقیاس رتبهای (ترتیبی)
.3مقیاس فاصلهای
.4مقیاس نسبی (نسبتی)
متغيرها
فرض کنید بخواهیم يک ماخصه (نظیر :گرزه خونی ،مهارت ،هوش ،ززن،
جنسیت ،نژاد ز غیره) از يک جامعه آماری را که معموالً در افراد مختلف
يکسان نبوده ز از فردی به فرد ديگر در حال تغییر است ،مطالعه کنیم.
اگر اين ماخصه را در مورد يک يک افراد جامعه يا نمونه آماری از آن با مقیاسی
مناسب اندازهگیری کنیم ،مجموعهای از اعداد بدست میآيد که اين مجموعه را
مجموعه دادهها ز آن ماخصه را متغیر مینامیم که متغیرها دز نوعند:
الف -متغیرهای کیفی (گسسته) :
-1متغیرهای اسمی -2متغیرهای رتبهای (ترتیبی) -3متغیرهای فاصلهای
ب -متغیرهای کمی (پیوسته) :
-1متغیرهای کمی گسسته -2متغیرهای کمی پیوسته
نحوه ورود داده ها
برای زارد نمودن دادههای خام (دادههايی که هنوز رزی آنها پردازشی انجام ناده
است) ز يا فراخوانی فايل دادههای ذخیره شده ،از پنجره SPSS Data
Editorکه در قسمت پايین آن ،دز سربرگ ( Data Viewبرای زرزد
دادهها) ز ( Variable Viewبرای معرفی متغیرها) ديده میشود ،استفاده
میکنیم
پنجره Variable View
اين پنجره شامل 10ستون (ماخصه) است که برای تعريف ز شناساندن متغیرها به
نرمافزار (البته براساس نوع آن متغیرها) ،بکار میرزند.
خط فرمان (:)Menu Bar
خط فرمان ،دارای گزينههای زيادی است که بترتیب بهمعرفی برخی از آنها
میپردازيم:
الف) ( Fileفايل)
ب) (Editزيرايش)
پ) (Viewديدن)
ت) (Dataدادهها)
فرمان (Transformتبديالت بر رزی دادهها)
گاهی نیاز است که تبديالت خاصی بر رزی متغیرهای موجود در يک فايل از
دادهها انجام شود .اين تبديالت تحت فرمان تبديل )(Transformز به
صورتهای مختلف قابل اجرا میباشند:
به ترتیب در زير به تاريح برخی از آنها میپردازيم:
فرمان (Computeمحاسبه)
اگر بخواهیم با استفاده از متغیرهای موجود متغیر جديدی را تولید کنیم ،از اين
دستور استفاده مینمائیم .بهعنوان مثال ،فرض کنید بخواهیم برای گوسفندان
(دادههای جدزل ،)2-4مقدار علوفه مصرفی جديدی را بر مبنای فرمول زير
تغییر دهیم:
يعنی %5به علوفه آنها اضافه نمايیم .برای اين منظور ،از منوی ،Transform
گزينه Computeرا فعال کرده ز در قسمت ،Target Variableنام
متغیر جديد " "NewHayرا زارد مینمائیم .سپس در پنجره Numeric
،Expressionفرمول مورد نظر را همانند شکل 20-2تايپ کرده ز بر رزی
دکمه OKکلیک میکنیم.
اگر بخواهیم اين افزايش علوفه ،فقط برای گوسفندان
ماده اعمال شود ,که در پنجره Compute
،Variableدکمه Ifرا فعال میسازيم .با اينکار
پنجره جديدی همانند شکل 21-2باز میشود .حال
گزينه Include if Case satisfies
Conditionرا انتخاب نموده ز عبارت
" "Gender=0را نظیر شکل 21-2تايپ کرده
سپس دکمه Continueرا فعال میکنیم.
درصورتیکه مايل باشید اين عمل با نام يک متغیر
جديد ثبت شود ،نام آن متغیر را در قسمت Target
Variableزارد نموده ز سپس Okرا کلیک نمايید
که در غیر اينصورت تغییرات جديد بر رزی متغیر
NewHayاعمال میگردد.
قابل ذکر است که ،تعداد قابل توجهی از توابع رياضی نظیر قدرمطلق ),(ABS
معکوس سینوس ) ,(ARSINمعکوس تانژانت ) (ARTANمقادير احتمال
تجمعی توزيعهای نرمال ,برنولی ,بتا ,دزجمله ای .... ,توابع مثلثاتی ,تولید
دادههای تصادفی ز غیره ،نیز در پنجره مربوط به توابع ) (Functionزجود
دارد ,که در صورت نیاز قابل استفاده میباشد.
فرمان …(Replace Missing Valuesجايگزين کردن مقادير گماده)
اگر در جريان ايجاد فايلها ،مقاديری به عنوان مقادير گماده تعريف شوند ز بعداً
قصد جايگزينی آنها را با مقادير ديگری داشته باشیم ،دستور Replace
…Missing Valuesدر منوی Transformرا فعال میکنیم
با اجرای فرمان … ، Replace Missing Valuesپنجره زير باز میشود:
رسم نمودارهاي آماري
نمايش دادهها را ،طبق قراردادهای خاص ،بصورت هندسی يک نمودار آماری
میگويند .نمودارهای آماری در امور اقتصادی ،صنعتی ،بهداشتی ،کاازرزی،
تولیدی ز غیره ،بکار میرزند ز با توجه به نوع کاربرد ،آنها را به طرق مختلف
ترسیم مینمايند.
برخی از اين نمودارها برای متغیرهای کمی (پیوسته) ز بعضی ديگر برای
متغیرهای کیفی (گسسته) بکار برده میشوند .از جمله نمودارهای دسته ازل
(نمودارهای گمی) ،میتوان به نمودارهای بافتنگار ،جعبهای ،شاخه ز برگ ز
پراکنش ز از میان نمودارهای دسته دزم (نمودارای کیفی) ،به نمودارهای میله
ای ز دايرهای (کلوچه ای) اشاره نمود .ذکر اين نکته ضرزری است که ،از
نمودارهای کیفی میتوان برای متغیرهای کمی استفاده کرد (با ردهبندی
دادههای مربوط به متغیرهای کمی ،يعنی کیفی نمودن آنها) زلی عکس آن،
هرگز امکانپذير نیست.
برای ترسیم نمودارهای مختلف آماری ،میتوان براحتی با زرزد به منوی
Graphsز انتخاب نمودار مورد نظر ،اين کار را انجام داد.
در اين منو نمودارهای مختلفی زجود دارد که به برخی از آنها اشاره میکنیم.
الف )نمودارهای کیفی (گسسته):
-1نمودار میلهای ()Bar Chart
در اين نمودار برای هر رده مااهده يا متغیر ،بر رزی محور افقی ،میلهای ترسیم
میشود که ارتفاع میلهها میتواند تابعی از خود متغیر ردهبندی (يا متغیر خالصه
شده ديگری) باشد.
ترسیم اين نمودارها با اجرای فرمان … Barاز منوی Graphsقابل انجام است
-2نمودار دايرهای ()Pie Chart
همانند نمودارهای میلهای ،در اين نوع از نمودارها نیز تنوع دادهها زجود دارد .اين
نوع نمودارها با اجرای فرمان … Pieاز منوی Graphsقابل ترسیم میباشند
که با انتخاب اين گزينه ،پنجره Pie Chartsباز میشود
بهعنوان مثال ،اگر بخواهیم مجموع علوفاه مصارفی گارزههاای مختلاف ناژادی
گوسفندان را به کمک نمودار دايرهای با يکديگر مقايساه نماائیم ،باا انتخااب
گزينه Summaries for groups of casesاز پنجاره Pie Chartز
کلیک بر رزی دکمه Defineز زارد نمودن متغیر علوفه مصرفی " "Hayدر
بخش Variableز متغیر گرزههای نژادی " "Ethnic groupدر قسامت
Define slice byز زدن کلید OKنمودار مورد نظر را رسم مینمائیم
خرزجی اين فرمان بصورت نمودار زير می باشد :
ب ) نمودارهای کمی (پیوسته)
-1نمودار بافتنگار (…)Histogram
برای رسم يک نمودار بافتنگار ،کافی است از منوی Graphsبر رزی گزينه
… Histogramکلیک نمائیم
بهعنوان مثال ،برای رسم نمودار بافتنگار مربوط به ززن بدن گوسفندان ،با زارد
نمودن متغیر Weightدر بخش Variableز فاردن دکمه OKاين کار را
انجام می دهیم اگر مايل به رسم منحنی نرمال در اين نمودار نیز باشیم ،بايد
گزينه Display Normal Curveرا در اين پنجره فعال نمائیم:
خرزجی آن بصورت نمودار زير می باشد :
3.0
2.5
2.0
1.0
0.5
Mean = 49.8
Std. Dev. = 4.131
N = 10
0.0
60
55
50
Weight
45
40
Frequency
1.5
-2نمودار جعبهاي ()Box plot...
اين نوع نمودارها ،برای نمايش پراکندگی توزيع دادهها بکار رفته ز محل
چارکهای ازل ،دزم (میانه) ز سوم را ماخص میکنند .برای رسم نمودار
جعبهای کافی است از منوی Graphsبر رزی گزينه … Boxplotکلیک
نمائیم
بهعنوان مثال ،برای رسم نمودار جعبهای مربوط به متغیر ززن بدن گوسفندان
براساس ردههای مختلف گرزههای نژادی ز مقايسه آنها با يکديگر ،بعد از
انتخاب گزينه … Boxplotاز منوی Graphsز سپس انتخاب حالت
Simpleز زدن ،Defineمتغیر Weightرا زارد قسمت Variableز
متغیر Ethnic groupرا زارد بخش Category Axisنموده ز بر رزی
OKکلیک میکنیم
نتیجه خرزجیهای اين فرمان بصورت جدزل ز نمودار زير می باشد :
-3نمودار شاخه ز برگ ()Stem and Leaf
نمودار شاخه ز برگ ،نوعی نمودار برای نمايش فرازانی مااهدات (همانند
نمودارهای میلهای) میباشند با اين تفازت که در آنها بجای رسم میلهها،
فرازانیها باکل اعداد (با نمايش تعداد تکرار ز بیان اعداد مااهده شده) ناان
داده میشوند .تنها راه برای رسم اين نمودارها در نرمافزار آماری ،SPSS
انتخاب گزينه Descriptive Statisticsاز منوی Analyzeز سپس
کلیک بر رزی … Exploreمیباشد
به عنوان مثال ،اگر بخواهیم نمودار شاخه ز برگ متغیر مقدار علوفه مصرفی را
براساس متغیر گرزههای نژادی گوسفندان رسم کنیم ،بعد از انتخاب گزينه
Descriptive Statisticsاز منوی Analyzeز سپس کلیک بر رزی
… ،Exploreزارد پنجره Exploreمیشويم .حال متغیر Hayرا زارد جعبه
Dependent Listز متغیر Ethnic groupرا زارد بخش Factor
Listنموده ز از قسمت Displayگزينه Plotsرا انتخاب کرده ز بر رزی
دکمه … Plotsکلیک مینمائیم
در ادامه ،در پنجره Explore: Plotsتنها گزينه Stem-and-Leafرا
انتخاب ز بترتیب بر رزی کلیدهای Continueز OKکلیک میکنیم.
خرزجیهای آن بصورت جدزل ز نمودار بعدی خواهد بود :
-4نمودار پراکنش ()Scatter Plot
ازلین مرحله در بررسی نوع رابطه میان دز متغیر ،رسم نمودار تغییرات مقادير آنها
در مقابل يکديگر است .الزم به ذکر است که ،اين نمودار تنها نموداری است
که در آن از دز متغیر کمی استفاده میشود.
برای رسم اين نمودار ،فرمان … Scatter/Dotاز منوی Graphsرا اجرا
میکنیم
بهعنوان مثال ،اگر بخواهیم نمودار پراکنش بین دز متغیر ززن بدن گوسفندان ز
مقدار علوفه مصرفی توسط آنها را رسم نمائیم ،فرمان … Scatter/Dotاز
منوی Graphsرا فعال نموده ز بر رزی گزينه Simple Scatterز سپس
Defineکلیک می نمائیم
در ادامه ،متغیر ( Weightمتغیر زابسته) را زارد بخش ( Y Axisمحور Yها) ز
متغیر ( Hayمتغیر مستقل) را زارد بخش ( X Axisمحور Xها) نموده ز بر
رزی کلید Okکلیک مینمائیم
خرزجی آن بصورت نمودار زير می باشد :
در صورتیکه بخواهیم نمودار پراکنش برحسب ردههای مختلف متغیر گرزههای
نژادی ز با رنگ خاص ناان داده شود ،کافی است در پنجره Simple
( Scatter plotشکل ،)46-4متغیر Ethnic Groupرا زارد بخش Set
Markers byنمائیم.
خرزجی اين فرمان بصورت نمودارزيرخواهد بود.
فصل سوم
تحليل دادهها
در نرمافزار آماري SPSS
در اين فصل ،با نگاهی موشکافانه ز با ذکر پرسانامهای آماری در مورد تأثیر
استفاده از کود حیوانی در میزان رشد هفتگی ز همچنین اثر نوع سم مصرفی در
مقدار محصول برداشت شده از نهالهای پرتقال دز نژاد مرغوب "بم" ز
"تامسون" ،که براساس نمونهگیری تصادفی ساده از جامعه آماری مورد بررسی
جمعآزری شدهاند ،فرمانهای ،SPSSبرای بخش زيادی از تحلیلهای آماری
مورد استفاده در رشته اقتصادکاازرزی ،ارائه میگردد.
)1نژاد :بم تامسون (با کدهای 0ز )1
)2نوع سم مصرفی(D,C,B,A :با کدهای 3 ،2 ،1ز )4
)3ارتفاع نهال :برحسب سانتیمتر
)4رشد فعلی :میزان رشد هفتگی نهالها بعد از مصرف کود حیوانی
)5رشد قبلی :میزان رشد هفتگی نهالها قبل از مصرف کود حیوانی
)6ززن محصول برداشت شده :برحسب کیلوگرم
)7مقدار سم مصرفی :برحسب لیتر
دادههای مربوط به تأثیر استفاده از کود حیوانی ز سم در نهالهای پرتقال:
نژاد
نوع سم
ارتفاع
نهال
رشد فعلي
رشد قبلي
وزن
محصول
مقدار سم
1
0
1
0
1
0
1
1
1
0
0
1
1
0
1
1
1
2
2
1
3
1
4
4
3
2
1
1
170
160
164
177
172
156
170
180
170
180
188
170
177
171
67
56
60
76
45
55
66
70
65
80
87
79
78
70
60
55
57
73
44
50
66
69
64
76
80
77
79
70
50
20
25
30
17
29
38
77
80
44
55
64
29
64
12
11
10
13
10
12
11
16
16
14
13
14
9
16
1
2
185
88
85
55
17
1
0
1
0
1
4
3
2
1
1
166
160
171
160
180
67
55
70
55
89
60
50
66
54
80
77
28
29
19
80
18
11
12
12
17
آمار توصيفي
در بخش آمار توصیفی نرمافزار آماری ،SPSSآمارههای توصیفی مربوط به
متغیرها شامل:
-1معیارهای گرايش به مرکز (کمیتهای مرکزی) :میانگین ،میانه ،مُد ،مجموع،
ماکزيمم ،مینیمم ،دامنه ،چارکها ،صدکها ز میانگین خطای انحرافات.
-2معیارهای پراکندگی (کمیتهای پراکندگی) :زاريانس ،انحراف معیار ،چولگی
ز کایدگی.
به همراه نمودارهای مختلف (میلهای ،دايرهای ز بافتنگار) بطور تکی يا گرزهی
محاسبه ،ترسیم يا جدزلبندی میشود.
برای اجرای آمار توصیفی در نرمافزار آماری ،SPSS13.0کافی است از منوی
Analyzeبر رزی گزينه Descriptive Statisticsکلیک نمائیم .اين
زيرشاخه ،خود شامل فرمانهای مختلفی است که مهمترين آنها عبارتند از:
…Frequenciesا"
فرازانیاها
اان
اه "کماااااک فرمااا
بااا
… ،Frequenciesجاااادازل
فرازانی ،نمودارهاای میلاه ای ز
بافت نگارزآماره های تک متغیره،
به نمايش در میآيند.
بعنوان مثال ،برای محاسبه میانگین ،میانه ،مُد ،چارکها ،صدکهای 15ام ز 77
ام ،انحراف معیار ز چولگی مربوط به متغیر مقدار سم مصرفی ،جهت انجام
تحلیلهای آماری کافی است با زارد نمودن متغیر PoisonAmountدر
بخش )Variable(sاز پنجره … ،Frequenciesسپس کلیک بر رزی
دکمه …Statisticsز زرزد به پنجره ،Frequencies: Statisticsبا
انتخاب گزينه های مورد نظر ز در پايان ،فاردن دکمه های Continueز
،OKاينکار را انجام دهیم
در صورتیکه بخواهیم عالزه بر مقادير آماره های توصیفی ،نمودار بافت نگار را
نیز برای اين متغیر رسم نمايم ،کافی است از پنجره … ،Frequenciesزارد
قسمت … Chartsشده ز با انتخاب گزينه ،Histogramsاين نمودار را نیز
رسم نمائیم.
خرزجیهای اين فرمان بصورت جدازل ز نمودار زير می باشد.
توصیفات "…"Descriptives
برخالف فرمان … ،Frequenciesفرمان… Descriptivesتنها آمارههای
توصیفی يک يا چند متغیر را محاسبه ز نمايش میدهد ز بیاتر جنبه مقايسهای
میان چندين متغیر (از نظر مقدار کمیتهای مرکزی ز پراکندگی) را دارد.
بهعنوان مثال ،برای محاسبه ز مقايسه کمیتهای میانگین ،زاريانس ،دامنه ز
کایدگی متغیرهای " میزان رشد هفتگی نهالها قبل از مصرف کود حیوانی" ز
" میزان رشد هفتگی نهالها پس از مصرف کود حیوانی" (داده های جدزل -5
،)1بعد از زارد کردن متغیرهای Pre-Growthز Now-Growthدر
بخش ) ،Variable(sبا کلیک بر رزی دکمه … Optionsز انتخاب
آمارههای مورد نظر ،سپس فاردن کلیدهای Continueز ،OKمحاسبات را
انجام می 1در پنجره ،Descriptives: Optionsنوع آمارههايی که برای
متغیرهای منتخب محاسبه میشود ز ترتیب قرار گرفتن آنها در خرزجی ،تعیین
میگردد.
تذکر :در پنجره ،Descriptivesگزينه Save standardized values
،as variablesامکان ساخت ز ذخیرهسازی متغیرهای استانداردشده از
متغیرهای اصلی را فراهم میکند.
خرزجی اين فرمان به صورت جدزل زيرخواهد بود.
جدازل توافقی ""Crosstabs
اين فرمان ،زظیفه ساخت جدازل توافقی دز يا چند بُعدی ،تحلیل ز آزمون استقالل
آنها ز اندازهگیری معیارهای پیوند دز يا چند متغیر را بر عهده دارد .جدزل
توافقی ،ماتريسی است با ابعاد ،r*cشامل rسطر ز cستون که چگونگی
توزيع مقادير يک متغیر را در سطرها (ستونهای) ماتريس براساس ردههای
مختلف متغیر ديگری که در ستون (سطر) جدزل جای گرفته است ،ناان
میدهد .هدف اصلی از رسم جدازل توافقی ،آزمون استقالل يا زابستگی بین دز
يا چند پرسش از پرسانامههای آماری است .برای انجام اين آزمون ،از آماره
خی -دز پیرسون ( -پیرسون) که از رابطه
(Orc Erc )2
χ
)~ χ 2df ( R 1) (C 1
Erc
ri 1 c 1
C
R
2
محاسبه میشود استفاده مینمائیم .که در آن ،مقدار مااهده شده در سطر rام از
ستون cام جدزل توافقی ز ،مقدار مورد انتظار در سطر rام از ستون cام
جدزل توافقی است که بصورت
Or O c
Erc
r , c
n
محاسبه میشود .بطوریکه در آن ،nتعداد نمونه گرفته شده از جامعه آماری مورد
مطالعه است.
برای رسم جدازل توافقی بهصورت شکل زير عمل مینمايیم.
بهعنوان مثال ،میخواهیم جدزل توافقی مربوط به متغیرهای اسمی نژاد پرتقالها ز
نوع سم مصرفی (دادههای جدزل )1-3را رسم نمائیم .برای اين منظور ،متغیر
Ethnic Groupرا زارد بخش ) Row (sز متغیر The Kind of
Poisonرا زارد قسمت )Column(sنموده ز بر رزی کلید
…Statisticsکلیک میکنیم.
از آنجائیکه متغیرهای سطر ز ستون اين جدزل توافقی ،متغیرهای اسمی میباشند،
گزينههای Chi-Squareز Etaرا انتخاب نموده ز بر رزی Continue
کلیک مینمائیم.
در ادامه با کلیک بر رزی دکمه … Cellsز انتخاب گزينههای Observedز
( Expectedبرای نمايش مقادير مااهده شده ز مورد انتظار در سلولها
(خانهها)ی جدزل توافقی) ز سپس فاردن کلید ،Continueبر رزی دکمه
OKکلیک مینمائیم.
خرزجیهای اين فرمان بصورت جدازل زيرخواهد بود.
با توجه به مقادير مااهده شده در جدزل توافقی (جدزل ،)5-5چون بیاتر اين
مقادير از 5کوچکتر میباشند بايد برخی از ستونهای اين جدزل را در يکديگر
ادغام نمائیم (به کمک دستور Recodeاز منوی )Transformتا نتايج
محاسبهشده دارای ارزش بیاتری باشند .از طرف ديگر ،بدلیل آنکه مقدار P-
)Sig( Valueمحاسبهشده برای آماره خی -دز پیرسون در جدزل ،6-5برابر
604/0است ،بعبارت ديگر چون ،پس فرض استقالل متغیرهای سطر ز ستون
جدزل توافقی (استقالل پرسشها) رد نمیشود .از طرف ديگر ،با توجه به مقدار
آماره Etaدر جدزل ،7-5چون بوده ز نسبتاً کوچک است لذا ،تقريباً
نمیتوان نوع سم مصرفی برای نهالهای پرتقال را براساس نژادشان پیشبینی
کرد (تعیین نمود).
آزمون فرضهاي آماري
برای انجام چنین آزمون فرضهای آماری ،کافی است از منوی Analyzeبر
رزی گزينه Compare Meansکلیک نمائیم.
فرمان … : One Sample T Test
آزمون مقايسه میانگین جامعه با يک مقدار ثابت ( ) ،يکی از آزمونهايی است
که در بررسی متغیرهای کمی مورد استفاده قرار میگیرد .در اين آزمون ،اگر
میانگین جامعه را با ناان دهیم آنگاه فرضهای آماری بصورت زير خواهند
H :
بود.
H :
0
0
0
1
بعنوان مثال ،فرض کنید بخواهیم میانگین ارتفاع جامعه نهالها (داده های جدزل
)1-3را با مقدار ثابت آزمون کنیم
برای انجام اينکار در نرم افزار آماری ،SPSSاز منوی Analyzeبر رزی
گزينه Compare Meansز سپس … One Sample T Testکلیک
می نمائیم .حال متغیر Heightرا زارد قسمت )Test Variable(sکرده،
سپس مقدار 171را در قسمت Test Valueتايپ نموده ز بر رزی دکمه
OKکلیک مینمائیم
خرزجیهای آن عبارت است از:
چون مقدار P-Valueدر جدزل ،9-3برابر 713/0است .بهعبارت ديگر ،چون ،
پس فرض در سطح معنیداری رد نمیشود .بعبارت ديگر ،میانگین ارتفاع
جامعه نهالهای پرتقال تقريباً برابر 171میباشد.
فرمان … Independent Samples T Test
گاهی ازقات ،دز نمونه از دز جامعه مختلف داشته ز میخواهیم براساس نمونهها،
میانگینهای دز جامعه مستقل را با يکديگر مقايسه نمائیم .درچنین مواردی ،از
آزمون میانگینهای دز نمونه مستقل استفاده میکنیم .که در اينصورت،
فرضهای آماری بصورت زير خواهند بود:
H 0 : 1 2
H 1 : 1 2
بعنوان مثال ،فرض کنید بخواهیم میانگین ارتفاع نهالهای بم ز تامساون را (باا
فرض نرمال باودن دادههاا) باا يکاديگر مقايساه کنایم .بناابراين ،از مناوی
Analyzeبااار رزی گزيناااه Compare Meansز ساااپس
… Independent Samples T Testکلیک ماینماائیم .حاال متغیار
Heightرا زارد قسامت ) Test Variable(sز متغیار Genderرا زارد
بخش Grouping Variableنموده ز با زدن دکماه Define Groups
… ز اختصاص اعداد " 0بم" ز " 1تامسون" بترتیب بارای " "Group 1ز "2
"Groupز سپس کلیاک بار رزی دکماههاای Continueز ،OKايان
آزمون را انجام میدهیم
که نمونه خرزجیهای اين فرمان عبارتند از :
با توجه به اينکه در جدزل ،11-3مقدار آماره Fبرای آزمون برابری زاريانسهای
دز جامعه در سطح معنیداری برابر با 508/6بوده ز مقدار Sigمتناظر با آن
02/0است بعبارت ديگر ،لذا فرض صفر (فرض برابری زاريانسهای دز
جامعه) رد شده ز میبايست خط دزم نتیجه آزمون نابرابری زاريانسهای دز
جامعه را درنظر بگیريم.
حال با توجه به مقدار آماره آزمون ز مقدار Sigمتناظر چون پس فرض برابری
میانگینها نیز رد نمیشود.
تذکر :در صورتیکه فرض برابری زاريانسها رد نمیشد ،میبايست نتايج مربوط
به خط ازل را درنظر میگرفتیم.
فرمان … Paired Samples T Test
برای مقايسه میانگینهای مااهدات ززج شده (مااهداتی که از نمونههای مستقل
بدست نیامده اند) ،مانند نمرات يک آزمون درسی قبل ز بعد از يک آموزش
خاص ،از اين فرمان استفاده مینمائیم .اينگونه مااهدات به يکديگر زابسته بوده
ز مالک مقايسه آنها تفازتهای بین ززج مقادير مااهدات است.
بعنوان مثال ،فرض کنید بخواهیم رشد هفتگی نهالهای پرتقال (دادههای جدزل -3
)1را قبل ز بعد از مصرف کود حیوانی ،با يکديگر مقايسه ز اثر کود حیوانی
را بر رزی آنها بررسی کنیم يعنی فرض بیتأثیر بودن کود ( ) را آزمون
نمائیم ،کافی است از منوی Analyzeبر رزی گزينه Compare Means
ز سپس … Paired Samples T Testکلیک کنیم .حال در پنجره
… ،Paired Samples T Testمتغیرهای Pre-Growthز Now-
Growthرا زارد قسمت Paired Variablesنموده ز بر رزی دکمه
OKکلیک مینمائیم
خرزجیهای اين فرمان عبارتند از:
با توجه به مقدار Sigدر جدزل ،14-3چون در سطح معنی داری ،مقدار است
پس فرض صفر (بی تأثیر بودن مصرف کود ،) :رد می شود .بعبارت ديگر،
مصرف کود حیوانی ،در افزايش رشد هفتگی جامعه نهال پرتقال تأثیر داشته
است.
آنالیز زاريانس يکطرفه "”One Way ANOVA
اصول کلی آنالیز زاريانس ،بوسیله رزنالد فیار ،بنیانگذاری ز سپس جزئیات آن
توسط ساير آماردانان تکمیل گرديد .بطور کلی ،آنالیز زاريانس عبارتست از
انجام يک سری عملیات جبری که بهزسیله آن میتوان مقدار کل تغییرات يا
اختالفات موجود در يک آزمايش را به قسمتها يا اجزای مختلف تقسیم کرد.
بعضی از اين اجزا ،بخاطر عواملی است که محقق عمداً در آزمايش قرار داده
است تا اثر آنها را بر رزی صفات مورد مطالعه تعیین کند ز برخی ديگر ،زائیده
عوامل غیرقابل کنترل میباشند.
برای مقايسه میانگینهای مربوط به دز يا چند جامعه مستقل يعنی آزمون:
H 0 : 1 2 ... k
; i, j
H 1 : i j
از رزش آنالیز زاريانس يکطرفه ،استفاده مینمائیم.
بعنوان مثال ،اگر بخواهیم ،فرضیه يکسان بودن ززن محصول برداشت شده پس از
سمپاشی با انواع سمهای مورد استفاده را بررسی کنیم ،از منوی Analyzeبر
رزی گزينه Compare Meansز سپس One Way ANOVAکلیک
(Weightمتغیر زابسته) را زارد قسمت
مینمائیم .حال متغیر
Dependent Listز متغیر (The Kind of Poisonمتغیر مستقل) را
زارد بخش (Factorعامل) نموده ز بر رزی دکمه OKکلیک میکنیم
خرزجی اين فرمان بصورت جدزل زير خواهد بود.
با توجه به مقدار Sigدر جدزل ،15-3چون در سطح معنیداری ،مقدار است
پس فرض صفر ،رد نمیشود .بعبارت ديگر ،گرزه خونی ،در قد افراد نمونه ز
به تبع آن افراد جامعه مورد مطالعه تأثیری ندارد يعنی میانگینها در سطح
دارای اختالف معنیداری نمیباشند.
در صورتیکه میانگینها دارای اختالف معنیداری بودند يعنی فرض ،رد میشد،
از آزمونهای ( LSDآزمون کمترين اختالف معنیدار) ،بونفرزنی ،شفه،
توکی ،دانکن ز غیره (در سطح معنیداری ) ،برای فهمیدن اين موضوع که
کدامیک از میانگینها با يکديگر برابر نیستند ،استفاده میکنیم .که اينکار را
میتوان با انتخاب گزينه مورد نظر در بخش ( Post Hocشکل )24-3ز
فاردن کلید ،Continueانجام داد.
تذکر :از آنجايیکه خطای نوع دزم در آزمون دانکن از بقیه آزمونها کمتر است
پس پرتوانترين آزمون در میان ساير آزمونهای موجود میباشد .به همین
دلیل ،در اکثر موارد آماردانان از آن استفاده مینمايند.
تحلیل همبستگی ""Correlations
همبستگی بین دز متغیر ،شدت ز جهت رابطه خطی میان آنها را ناان می دهد.
مقدار اين کمیت ،چگونگی برازش معادله ای خطی يا غیرخطی که ارتباط بین
متغیرها را توجیه می کند ،بیان می نمايد (اگر معادله ثابتی بین متغیرها برقرار
باشد ،همبستگی کامل خواهد بود) .ضريب همبستگی ( )rهمواره بین " "-1ز
" "1خواهد بود .بعبارت ديگر:
از آنجايی که رسم نمودار پراکنش به تنهايی نمی تواند نوع رابطه بین دز متغیر را
تعیین کند ،معیاری عددی برای محاسبه قدرت ز جهت رابطه خطی بین آنها،
مورد نیاز است .معیار عددی اين پیوند ،زمانیکه رابطه بین دز متغیر خطی فرض
شود ،ضريب همبستگی نمونهای يا ضريب همبستگی پیرسون نام دارد که از
رابطه 3-3محاسبه میشود.
) X )(Yi Y
n
2
) (Y Y
i
i 1
n
i
(X
X) .
i 1
n
2
i
(X
) Cov ( X , Y
S X .SY
rXY
i 1
در صورتیکه رابطه متغیرها در نمودار پراکنش به شکل منحنی ديده شود ،ضريب
همبستگی پیرسون معیار مناسبی نخواهد بود .از طرف ديگر ،ضريب همبستگی
پیرسون ،زمانی معتبر است که دادهها کمی باشد .ضريب همبستگی ديگری که
میتوان برای دادههای کمی محاسبه نمود ،ضريب همبستگی تاز-کندال است.
اين ضريب همبستگی ،اندازه ای است ناپارامتری از شدت پیوند متغیرها ز
به کمک رابطه
) sign(S S ) . sign( R R
n
j
i
j
)n(n 1
2
i
i j
rtau
محاسبه می گردد که در آن () signنماد تابع عالمت )Si-Sj( ،اختالف
رتبه iامین ز jامین مقدار متغیر Yز ( )Ri-Rjاختالف رتبه iامین ز j
امین مقدار متغیر Xمیباشند.
حال اگر دادهها از نوع فاصلهای باشند ،از ضريب همبستگی ديگری بنام
ضريب همبستگی اسپیرمن که براساس رتبه دادهها ز با همان نمادهای
rtauتعريف شده است ،استفاده مینمائیم .اين ضريب همبستگی از رابطه
زير قابل محاسبه است .
n 1
n 1
)(Si
)
2
2
)n(n2 1
12
( Ri
n
i 1
rsp
برای محاسبه ضرايب همبستگی در نرمافزار آماری ، SPSS 13.0از منوی
Analyzeبر رزی گزينه Correlateز سپس … Bivariateکلیک
مینمائیم
بهعنوان مثال ،اگر بخواهیم ضريب همبستگی پیرسون میان متغیرهای مقدار سم
مصرفی ز ززن محصول برداشت شده (دادههای جدزل )1-3را محاسبه نمائیم
(با توجه به پراکندگی نقاط بصورت خط راست در نمودار پراکنش (نمودار -3
،))2با زارد نمودن متغیرهای ( Weightمتغیر زابسته) ز Amount of
( Poisonمتغیر مستقل) در جعبه Variablesاز پنجره Bivariate
Correlationsز سپس انتخاب گزينه Pearsonاز قسمت
،Correlation Coefficientsبر رزی دکمه OKکلیک مینمائیم .
تحلیل رگرسیونی ": ”Regression
تحلیل رگرسیونی ،يکی از پرمصرفترين رزشهای آماری است که برای تجزيه
ز تحلیل دادهها مورد استفاده قرار میگیرد ،زيرا رزابط میان متغیرهای پیوسته را
بطور ساده ز بامفهوم ،بیان مینمايد.
1اگر برخی از متغیرهای مستقل از نوع کیفی باشند ،نیاز به تحلیل آنالیز
کوزاريانس دارد ز با اين مباحث نمیتوان آنها را تحلیل کرد.
بطور کلی؛ رگرسیون ،مجموعهای از رزشها ز تکنیکهاست که برای کمک به
درک رابطه بین گرزهی از متغیرها ،مورد استفاده قرار میگیرد .در بسیاری از
موارد ،يک معادله خط راست میتواند برای ناان دادن زابستگی يک متغیر به
ديگری مورد استفاده قرار گیرد.
در حالت کلی ،معادله يک مدل رگرسیونی خطی عبارت است از
Y 0 1 X 1 ... k X k
که در آن ،مقدار ثابت رگرسیونی؛ ،متغیر مساتقل iام ز ،ضاريب رگرسایونی
برای متغیر مستقل iام میباشند.
در اين بخش ناان میدهیم که چگونه میتوان معادله چنین خطی را با استفاده از
نرمافزار آماری SPSSبدست آزرد.
میتوانیم يک مدل رگرسیونی که
ناان دهنده رابطهای خطی میان
آنها میباشد ،برازش دهیم که به
کمک نرم افزار آماری SPSS
،اين کار را میتوان براحتی انجام
داد .پس از منوی Analyze
گزينه
رزی
بر
Regressionز سپس
… Linearکلیک مینمائیم:
با اجرای اين فرمان جعبه گفتگوی زير باز میشاود .حاال متغیار زابساته را زارد
قساااامت Dependentز متغیرهااااای مسااااتقل را زارد بخااااش
)Independent(sمینمائیم.
در اين پنجره ز در بخش Methodرزشهای مختلفی برای زرزد ز يا خرزج
متغیرها از مدل رگرسیونی زجود دارد که بترتیب عبارتند از:
.1
.2
.3
.4
.5
رزش ( Enterزرزد)
رزش ( Stepwiseگام به گام)
رزش ( Removeخرزج)
رزش ( Backwardپسرز)
رزش ( Forwardپیارز)
فصل چهارم
آشنايي با
نرمافزار اقتصادسنجي EViews
اين نرمافزار ،نرمافزاری قابل برنامهنويسی ز دارای منوهايی برای انجام تحلیلهای
آماری از پیش تعريفشده (نظیر :تحلیل مدلهای رگرسیونی ،تحلیل رزندها،
تحلیل مدلهای ARCHز GARCHز )...بوده ز به گونهای طراحی شده
است که میتواند بدزن هیچ زاسطهای لیست گستردهای از فرمت دادهها (شامل:
فرمت دادههای Text ،ASCII ،Excelز غیره) را بنويسد يا بخواند.
مديريت دادهها :
ايجاد پرزندهکاری
ازلیان گام در هنگام بکارگیری نرمافزار ،EViewsايجاد يک پرزندهکااری
(مکانی است که Objectها در آن نگهداری میشوند) با پسوند " "*.wf1ز
بارگذاری مجدد آن در استفادههای بعدی است .هار پرزنادهکااری ،شاامل دز
Objectپیشفرض است "C" :که يک بردار از ضرايب است ز ""Resid
که نااندهنده باقیماندههای رگرسیونی میباشد.
بدينمنظور ،از منوی Fileبار رزی گزيناه Newز ساپس " "Workfile
کلیک کرده از پس از اختصاص يک نام به آن ،دکمه OKرا میفااريم.
درصورتی که به Workfileنامی اختصاص داده ناود ،بهصورت پیشفرض نام
““Un-titledدرنظر گرفته میشود که در اينصورت ،ديگر امکان ذخیره آن
زجود نخواهد داشت.
پس از انتخاب گزينه Workfileاز منوی ،Fileپنجره Workfile Range
(دزره تناازب) ظااهر مایشاود کاه در کاادر Workfile Frequency
) بايستی نوع دادهها را جهت تعیین دزره تنازب مااهدات ،ماخص نمود .
گزينههای موجود در اين کادر بترتیب عبارتند از:
"Annual .1ساالنه“
" Semi-annual .2نیمسال“
"Quarterly .3فصلی“
"Monthly .4ماهانه“
" Weekly and Daily .5هفتگی ز رززانه“
"Undated .6بدزن تاريخ (مقطعی)“
در ادامه ،پس از تعیین دزره تنازب دادهها ،میبايست دامناه آنهاا را در دز کاادر
رزبرزی هم با عنوانهای " ("Start dateزمان شرزع) ز ""End date
(زمان پايان) ،با دادن ماخصات ازلین ز آخرين داده تعیین نمود.
پس از اتمام اين مرحله ز کلیک بر رزی ،OKپنجره پرزندهکاری ظاهر میشود.
در اين مرحله ،در پرزندهکاری تنها دز جزء زجود دارد :بردار ضرايب جزء
ثابت که با " "Cنمايان شده ز جزء باقیمانده که با " "RESIDماخص
میگردد.
دراين مرحله میتوان با انتخاب Save asاز منو Fileز اختصاص يک اسم باه
پرزنده کاری موردنظر ،آن را ذخیره کرد .بعد از ايجاد پرزناده کااری ،مرحلاه
ايجاد سریزمانی "( "Seriesکاه ياک ناوع Objectاسات) مایباشاد.
سريهايزماني موردنظر را به دو روش ميتوان ايجاد نمود:
-1به کمک دستور Dataبدنبال آن تايپ نام سری هایزمانی موردنظر (با فاصله
پاتسرهم) در پنجره فرمان.
-2کلیک بر رزی گزينه New objectاز منوی Objectsز انتخاب فرمان
،Seriesسپس تعیین سریهایزمانی موردنظر (بصورت انفرادی).
در هر دز صورت محیط يا کاربرگی شبیه به صفحهگسترده ايجاد میشود که در
آن میتوان مااهدات را زارد نمود (در باالی پنجره ايجاد شده ،فرامین مختلفی
(براساس Objectايجادشده) ظاهر میشود که میتوان عملیات ديگری نیز
انجام داد ز در نهايت پرزندهکاری همراه با ساير Objectهای ايجاد شده در
آن را ذخیره کرد).
بنابراين بايد اقدام به ايجاد Objectموردنظر مینماائیم .بارای ايان منظاور ،باا
انتخااب گزيناه …New Objectاز مناوی Objectsجادزلی مااابه
مرحله ايجاد پرزندهکاری ،ظاهر مایشاود کاه در آن باياد ناوع Objectرا
انتخاب نموده ز پس از آن دکمه OKرا کلیک کرد
انتخاب هر Objectبیش از يک ( Viewنما ز مااهده) دارد .به عنوان مثال،
يک سریزمانی دارای نماهايی از قبیل :نمای صفحهگسترده يا کاربرگ (که
دادهها را نمايش میدهد) ،نمای نمودار خطی ،نمای نمودار میلهای ،نمای نمودار
بافتنگار ،نماهای آماری ز يا به شکل نمای نمودار همبستگی میباشد که
درصورت لززم میتوان يک Objectرا از حالت يک نما به نمای ديگر (که
موردنظر است) ،تبديل کرد.
الزم به ذکر است که ،درصورت عدمنامگذاری ،Objectاگر Objectديگری
از همان نوع ايجاد شود جايگزين Objectقبلی خواهد شد .بهعباارت ديگار،
Objectقبلی حذف شده ز با ذخیرهسازی پرزندهکاری ،تمامی Objectهای
جديد ،در درزن آن ذخیره خواهند شد.
معرفی برخی از منوهای اصلی :
.1
.2
.3
.4
منوی Objects
منوی View
منوی (Procsپردازش ")"Processing
منوی Quick
منوي : Objects
در شرزع کار با نرمافزار اقتصادسنجی ،EViewsبرخی از گزينههای ايان مناو
غیرفعال میباشند که بعد از ايجاد پرزندهکااری فعاال شاده ز مهمتارين آنهاا
بترتیب عبارتند از:
:New Objects .1ايجاد يک (Objectنظیر :سریزمانی ،سیستم معادالت
ز غیره).
:Fetch from DB .2بازيابی يا فراخوانی يک سریزمانی يا Objectاز
بانک اطالعاتی (که با فرمان Storeذخیره شدهاند) در پرزندهکاری جديد.
:Ubdate from DB .3بهرزز کردن Objectها از بانک اطالعاتی.
:Ubdate from DB.4بهرزز کردن Objectها از بانک اطالعاتی.
:Store to DB.5ذخیره ساریزماانی ياا Objectبعناوان دادههاای باناک
اطالعاتی.
:Copy object.6کپی Objectهای موردنظر.
:Name.7نامگذاری يا تغییر نام Objectها در پرزندهکاری ايجاد شده.
:Delete.8حذف Objectها از پرزندهکاری.
:Freeze output.9ايجاد يک نسخه مجدد (تثبیت شکل ازلیاه) از خرزجای
موردمااهده در پنجره ايجاد شده ز قرار دادن در پرزندهکاری.
:Print.10چاپ Objectهای موردنظر.
منوي :View
در اين منو گزينههای مختلفی زجود دارد که با توجه به ناوع کاار ،گزيناههاای
متفازتی در آن فعال میشوند که در ذيل به آنها اشاره شده است:
(1در حالت فعال بودن پرزندهکاری:
:Open Selectedباز کردن Objectهای انتخابشده ز ناان دادن آنها در
يک يا چند پنجره برای هر يک از Objectها.
:Print Selectedچاپ Objectهای انتخابشده.
:Deselect Allقسمت انتخابشده را به حالت ازلیه (بیرنگ) در میآزرد که
میتوان انتخاب ديگری انجام داد.
:Showنمايش Objectانتخابشده.
) :Select All (except C–RESIDانتخاب کلیه Objectهای موجود در
پرزنده کاری (سریزمانی ،گارزه ،معادلاه ز غیاره ،بجاز جماالت باقیماناده
" "Residز جزء ثابت معادله رگرسیون ".)"c
:Select by filterانتخاب Objectهای موجود در پرزندهکاری با بکارگیری
فیلترها (صافیها).
:Select seriesانتخاب سریهای زمانی.
:Select Non seriesانتخاب کلیه Objectها بجز سریهایزمانی.
:Select Graphsانتخاب Objectهای نموداری.
:Select Tablesانتخاب Objectهای به شکل جدازل.
:Systems - models-Select Equationsانتخاب
معادالت ،سیستم ز مدلها.
:Select Matrices-Vectorsانتخاب ماتريسها ز بردارهای
موجود.
:Name Displayتغیییر شکل ظاهری نوشتن Objectها به
دز صورت :با حرزف بزرگ " "Uppercaseز با حرزف
کوچک "."Lowercase
در حالت فعال بودن سریزمانی :
:Spread sheetنمايش مقادير دادههای ساریزماانی باهشاکل صافحهگساترده در هماان
پرزندهکاری.
:Line Graphنمايش نمودار خطی سریهایزمانی انتخابشده.
:Bar Graphنمايش سریهایزمانی به صورت نمودار میلهای (ستونی).
:Histogram and statsمحاسبه آمارههای توصیفی شامل :میانگین ،انحرافمعیار ،چولگی،
کایدگی ،مقادير حداقل ز حداکثر سریزمانی انتخاب شده ،بهمراه نمايش نمودار بافاتنگاار
آن (جهت بررسی نرمال بودن).
:Correlogramمحاسبه مقادير خودهمبستگی ز خودهمبستگی جزئی (جهت بررسای ماناايی
(ايستايی) سریهایزمانی).
:Unit Root Testانجام آزمون رياه زاحد براساس آزمونهای ديکی ا فولر
(تعمیميافته) ز فلیپس -پرزن ،جهت بررسی مانايی سریهایزمانی.
عالزه بر گزيناههاای بااال ،گزيناههاای ديگاری نظیار ( Labelبرچساب) ز
(Conversion Optionsتغییر پیشفرض انتخابها) ز غیره نیاز زجاود
دارد.
در حالت فعال بودن نمودار :
:Graphs نمايش شکل ابتدايی نمودار سریزمانی.
: Label اختصاص يا تغییر برچسب يا نام به نمودار.
در حالت فعال بودن گرزه :
:Spread sheet نمايش سریهایزمانی به حالت صفحهگسترده.
:Graphs نمايش شکل ابتدايی نمودارهای سریزمانی.
:Multiple Graphs نمايش نمودارهای سریهایزمانی (بهصورت مجزا)
در پنجرههای ماابه.
:Descriptive statistics محاسبه آمارههای توصیفی برای
سریهایزمانی.
:Correlations نمايش ماتريس همبستگی سریهایزمانی.
:Covariances نمايش ماتريس کوزاريانس سریهایزمانی.
:Correlogram(1) نمايش نمودار همبستگی ازلین سریزمانی.
:Correlation(2) Cross نمايش همبستگی متقاطع ازلین دز سریزمانی.
:Cointegration Test انجام آزمون همانباشتگی (يکپارچگی) يوهانسن.
:Grange Causality انجام آزمون علیت گرنجر برای دز سریزمانی.
در حالت فعال بودن معادله :
:Representations نمايش مجدد معادله برازششده.
:Estimation output نمايش نتايج ز خرزجایهاای حاصال از بارازش
رگرسیون.
:Actual, fitted ,Residual نمااايش مقااادير زاقعاای ،باارازششااده ز
باقیماندهها در صفحهگسترده ،همراه با نمايش نمودار مقادير باقیماندهها.
:Coefficient tests انجام آزماونهاای ضارايب از قبیال :آزماون زالاد
(محدزديت رزی ضرايب) ،آزمون افززدن متغیر(های) جديد ز آزمون حاذف
متغیر(های) زائد.
:Residuad tests انجام آزمونهای جمالت باقیمانادههاا جهات بررسای
ناهمسانی ،خودهمبستگی ،زجود رگرسیون کاذب (باتوجه به مانايی ز ناماناايی
جمالت باقیماندهها) ز غیره.
:Stability Tests بررسی تغییرات ساختاری ز شکل تبعی صحیح .بهعبارت
ديگر ،تصريح معادالت با بکارگیری آزمون شکستگی چاز ز آزمون ريسات-
رمزی زغیره.
در حالت فعال بودن مدل :
:Model View Edit زيرايش مدل مااهدهشده.
:Endogenous sheet نمايش لیست متغیرهای درزنزا بههمراه مقادير
آنها بهشکل صفحهگسترده.
:Endogenous Graph نمايش نمودار مقادير متغیرهای درزنزای مدل.
در حالت فعال بودن سیستم معادالت :
:System view / Edit زيرايش سیستم معادله مورد بررسی.
:Estimation Output نمايش نتايج خرزجی حاصل از تخمین معادالت
سیستم.
:Residuad Covariance Matrix نمااايش ماااتريس زاريااانس-
کوزاريانس جمالت باقیماندههای معادالت سیستم.
:Residuad Graphs نمايش نموداری باقیماندههای معادالت سیستم.
:Coefficient Covariance Matrix نمايش ماتريس زاريانس-
کوزاريانس ضرايب تخمینی معادالت سیستم.
:Endogenous variables مااهده مقادير متغیرهای درزنزای معادالت
سیستم بهشکل صفحهگسترده.
:Endogenous Graphs نمايش نموداری مقادير متغیرهای درزنزای
معادالت سیستم.
:Wald Coefficient Tests انجام آزمونهای محدزديت بر رزی ضرايب
زالد.
در حالت فعال بودن يک اتورگرسیو برداری (: )VAR
:Representations انتخاب يکی از حالتهای مختلف ديدن .VAR
:Estimation output انتخاب يکی از حالتهاای مختلاف ديادن نتاايج
تخمین.
:Residual Covariance Matrix نمايش ماتريس کوزاريانس جهاش
.VAR
:Residuad Graphs نمايش نموداری جهش .VAR
:Impulse -Var Decomposition نمايش توابع عکسالعمل يا آنالیز
زاريانس .VAR
:Endogenous Sheet نمايش مقادير متغیرهای درزنزای مدل VAR
بهشکل صفحهگسترده.
:Endogenous Graph نمايش نموداری مقادير متغیرهای درزنزا.
:Cointegration Test انجام آزمون همانباشتگی جولیوس ا يوهانسن
(جهت بررسی زجود رزندهای بلندمدت ز کوتاهمدت).
منوی (Procsپردازش ": )"Processing
اين منو نیز همانند منوهای باال بسته به نوع Objectموجاود در پرزنادهکااری،
دارای گزينههای مختلفی میباشد که بترتیب عبارتند از:
در حالت فعال بودن پرزندهکاری :
:Sample کنترل ز بررسی دامنه مااهدات.
:Change Workfile Range توسعه محدزده دامنه مااهدات ز ايجاد
امکان اضافهکردن ز يا پیشبینی مااهدات در خارج از دامنه در خانهها
(سلولها)ی خالی پرزندهکاری.
( Generate series فرمان :)GENRايجاد سریهایزمانی جديد از
سریهایزمانی موجود به کمک توابع ،فرمولها ز معادالت.
:Sort series مرتب کردن سریهایزمانی (بصورت صعودی يا نززلی).
:Import data فراخاااوانی ز زارد کاااردن مقاااادير متغیااار از سااااير
صفحهگستردهها نظیر Lotus ،Excell :ز يا ديگر قالبهاا ،شاکلهاا ز ياا
دادههای موجود در بانک اطالعاتی (که با دستور Storeذخیره شدهاند).
:Export Data عکس فرمان قبل را انجام میدهد.
در حالت فعال بودن سریزمانی :
:Generate by Equation ايجاد سریزمانی جديد با بکاارگیری ياک
معادله يا تابع .مثالً در تخمینهای توابع کاب -داگالس نیاز به سریهایزماانی
در شکل لگاريتمی داريم .بنابراين بايستی با بکاارگیری تاابع لگااريتم بارای
هريک از سری های زمانی (بصورت ) )Lx=LOG(xآنها را ايجاد نماود (باا
بکارگیری تابع فوق ،يک سریزمانی به نام Lxايجاد میشود کاه مقاادير آن
لگاريتم مقادير متغیر xمیباشد) .
:Seasonal Adjustment تعديل فصلی يک سریزمانی.
:Exponential smooting انجاااام هموارساااازی نماااايی بااار رزی
سریهایزمانی ،جهت حذف نوسانات غیرضرزری از آنها.
:Holdrich-prescott رزشی جهت هموارسازی نمايی.
در حالت فعال بودن معادله رگرسيوني :
:Specify /Estimate تعیین ز تخمین يک معادله جديد.
:Forecast پیشبینی از طريق معادله تخمین زده شده.
در حالت فعال بودن گروه :
:Equation تعیین يک معادله برای تخمین ،با استفاده از دادههای موجود در گرزه.
:Vector Autoregressive تعیین يک VARبرای تخمین ،با استفاده از
دادههای موجود در گرزه.
در حالت فعال بودن اتورگرسيو برداري (: )VAR
:Estimate تخمین ضرايب .VAR
:Make Residuals ايجاد سریهایزمانی دربر دارنده جهشهای .VAR
:Make Model ساختن يک مدل از يک .VAR
:Make Endogenous Group ساختن يک گرزه از رزی متغیرهای
درزنزا در يک .VAR
در حالت فعال بودن نمودار:
:Add Text اختصاص متن ز نوشته به نمودار
:Add shape افززدن سايه به نمودارهای ايجاد شده (که میتوان برای دزره
بخصوصی از نمونه مذکور مثالً برای سالهايی که در آنها رزيداد مهمی اتفااق
افتاده است ،بکار برد).
:Remove Item تغییر مکان گزينهها.
:Zoom تغییر اندازه نمودار (کوچک يا بزرگکردن نمودار).
در حالت فعال بودن معادله سيستم :
:Estimate تخمین ضرايب سیستم.
:Make Residuals ساخت ساریزماانی از رزی مقاادير باقیمانادههاای
معادالت سیستم.
:Make Model ساخت يک مدل از رزی معادالت يک سیستم.
:Make Endogenous Group ساااخت يااک گاارزه از متغیرهااای
درزنزای سیستم.
در حالت فعال بودن مدل :
:Solve حل نمودن مدل انتخابی برای مااهدات زاقع در دزره جاری.
:Merge objector file ادغام يا اضافهکردن معادالت اضاافی باه مادل از
يک Objectيا پرزنده.
:Make Endogenous group ساخت يک گرزه از فهرست متغیرهای
درزنزای موجود در مدل.
در حالت فعال بودن بردار ضرايب و ماتريس :
:Edit +/_ انجام زيرايش رزی بردار.
:Label +/_ اختصاص برچسب يا ماخصه به بردار.
:Title زيرايش عنوان اصلی بردار.
منوي : Quick
اين منو ،امکان دسترسی سريع باه برخای از امکانااتی کاه باه میازان زيااد در
EViewsمورد استفاده قرار میگیرند را فراهم میآزرد .گزينههای ايان مناو
بترتیب عبارتند از:
:Sample تعیین دامنه مااهدات.
:Generate Series ايجاد سریهایزمانی جديد از سریهایزمانی موجود
با بکارگیری توابع ز فرمولها.
:Graph نمايش نموداری سریهایزمانی.
:Empty Group (Edit series) ايجاد يک کاربرگ صافحهگساترده
خالی بهمنظور زرزد دادهها (برای ايجاد يک سریزمانی جديد).
:Series Statistics محاسبه آمارههای توصیفی برای سریهایزمانی.
:Estimate Equation تعیین يک معادله بارای تخماین ز انتخااب رزش
برآزرد ز در نهايت برازش آن.
:Estimate VAR تخمین ضرايب يک مدل .VAR
پنجره : Series
با دابل کلیک بر رزی نام هر يک از سریهایزمانی موجاود در پرزناده کااری،
پنجرهای بصورت شکل زيرظاهر خواهد شد که مااهدات سریزمانی در شاکل
صفحهگسترده را ناان میدهد.
برخی از گزينههای اين پنجره بترتیب عبارتند از:
گزينه : View
گزينه :Procs
گزينه :Object
گزينه :Printچاپ صفحه جاری.
گزينه :Nameنامگذاری ز يا تغییر نام يک سریزمانی.
گزينه :Freezeصفحهگسترده جاری را در جدزل ديگری قرار میدهد.
گزينه :Edit t +/ -امکان زيرايش در صفحه فعال را فراهم میسازد.
گزينه :Smpl +/-بازبینی دامنه نمونه مااهدات بههمراه مقادير مااهدات.
گزينه :Label +/-امکان اختصاص برچسب يا راهنما را فراهم میسازد.
-10گزينه :Titleامکان تغییر عنوان صفحه گسترده را فراهم میکند.
-11گزينه :Sampleامکان تغییر در دامنه ماااهدات ( Workfileهماراه باا
مااهده مقادير سریزمانی) را فراهم میسازد.
-12گزينه :Genrامکان تغییر سریهایزمانی (با استفاده از فرمولها) را فاراهم
میسازد .
پنجره : Groups
زيرگزينههای اين پنجره ماابه پنجره Seriesاست با اين تفازت که با کلیاک
بر رزی Store؛ کل گرزه ،در يک بانک اطالعاتی ذخیره میگردد .همچناین
با فاردن دکمه Edit+/-میتوان عالزه بر تغییر مااهدات ساریهاایزماانی
موجود در گرزه ،سریزمانی ديگری را نیز به گرزه اضافه کارده ز ماااهدات
مربوط به آن سریزمانی را هم زارد نمود .بدينصورت کاه ،در بااالی ساتون
سمت راست آخرين سریزماانی ،ناام ساریزماانی ماوردنظر ز در زيار آن،
مااهدات مربوط به آن را زارد نمائیم .
نامگذاری Objectها :
الف -نظیر محیط نرمافزار آماری ،SPSSبرای نامگذاری Objectها نبايد از
کلمات بیش از هات کاراکتر (حرف) استفاده شود.
ب -از اسامی زير که نااندهنده فرمان يا عمل خاصی در اين نرمافزار میباشند
نبايد برای نامگذاری استفاده شود .در صورت استفاده از نامهای غیرمجاز
مذکور ،فرمانی مبنیبر عدمپذيرش يا غیرقانونیبودن کاربرد آن ،از سوی
نرمافزار صادر میشود:
ABS, ACOS, AR, ASIN, C, CON, CONORM, COEF,
COS, DNORM, ELSE, ENDIF, EXP, LOG
LOGIT, LPT1,D, RND, SAR, SIN, SMA, SQR, THEN
,LPT2, MA, NA, NRND, PDI, RESID,…..
نوشتن نام با حرزف کوچک يا،SPSS همانند محیط نرمافزار آماری- ج
.فرقی نداشته ز به يک شکل درنظر گرفته میشوندEViews بزرگ برای
ذخیرهسازی دادهها بعنوان بانکاطالعاتی
تذکر :فرمان ذخیرهسازی بصورت بانک اطالعاتی را همچنین میتوان باا انتخااب
فرمان Store to DBاز گزينه Exportدر منوی ،Fileاجرا کرد.
سریهایزمانی که به کمک دساتور (Storeبعناوان باناک اطالعااتی ذخیاره
شدهاند) را با بکارگیری گزينه …Fetch from DBاز منوی ،Objects
در پرزندهکاری بازيابی نمود .
باا کلیاک بار رزی گزيناه … Frequency Conversion- Datesاز
منوی Optionsمیتوان رزشهای مختلف تبديل سریهایزمانی باا تناازب
بزرگتر به سریهایزمانی با تنازب کوچکتر را انتخاب کرد .
با اجرای اين فرمان پنجرهای ظاهر میشود که در آن رزشهای تبديل زجود دارد
که بترتیب عبارتند از :
:Average Observation اسااتفاده از متوسااط يااا میااانگین مااااهدات
سریزمانی با تنازب بزرگتر.
:Sum Observation استفاده از مجموع مااهدات سریزمانی باا تناازب
بزرگتر.
:First Observation استفاده از ازلین ماااهده ساریزماانی باا تناازب
بزرگتر.
:Last Observation استفاده از آخرين مااهده ساریزماانی باا تناازب
بزرگتر.
:Maximum Observation بکااارگیری مقاادار حااداکثر مااااهدات
سریزمانی.
:Minimum Observation بکااارگیری مقاادار حااداقل مااااهدات
سریزمانی.
:No Down Conversion Allowed دادههااای باادزن تاااريخ
( )Undatedنیز می توانند در پرزنده کاری موجود با دزره تنازب سریزمانی
(با تاريخ ز زمان) زارد شوند.
گسترش دوره تناوب دادهها :
در صورتی که بخواهیم يک سریزمانی جديد را به ابتدا ياا انتهاای ساریزماانی
موردنظر موجود اضافه نمايیم ،هنگامی که پنجره Workfileفعال است،
ايان عمال را مایتاوان باا کلیاک بار رزی گزيناه Change Workfile
…Rangeاز منوی Procsانجام داد.
با اين کار ،پنجرهای جهت تعیین دامنه جديد مااهدات ظاهر میشود :
مرتبسازي دادهها :
برای مرتبسازی سریهایزمانی ،گزينه … Sort Seriesاز منوی Procsرا
انتخاب کرده ز بر رزی آن کلیک میکنیم .در اينصورت پنجرهای باز میشاود
که درآن میتوان نوع مرتبسازی (صعودی يا نززلی) ز ساریزماانی کلیادی
(جهت مرتبسازی) را ماخص نمود
توابع ز عملگرهای موجود در :Eviews
: +براي عمل جمع يا اضافه كردن.
ـ :براي عمل تفريق يا كسر كردن.
* :براي عمليات ضرب.
: /براي عمليات تقسيم.
^ :براي عمل به توان رساندن.
:در رابطة X>gاگر اين رابطه درست باشد ارزش 1و
در غير اينصورت ،ارزش صفر ميگيرد.
:در رابطة x<yاگر اين رابطه درست باشد
ارزش 1و در غير اينصورت ،ارزش صفر
ميگيرد.
نابرابر باشند 1و Yو Xاگر › ‹X
در غير اينصورت ،ارزش صفر ميگيرد.
مساوي y
= :در رابطة x< =yاگر xكوچكتر يا
باشد ارزش 1و در غير اينصورت ،ارزش صفر
ميگيرد.
:Yدر رابطة><
= :در رابطة x>=yاگر xبزرگتر يا مساوي yباشد
ارزش 1و در غير اينصورت ،ارزش صفر ميگيرد.
:ANDدر رابطة X AND Yاگر Xو Yهر دو
درست باشند ارزش 1و در غير اينصورت،
ارزش صفر ميگيرد .
:ORدر رابطة X OR Yاگر يكي از x,yيا هر دوي
آنها درست باشند ارزش 1و در غير اينصورت،
ارزش صفر ميگيرد.
) :D(Xتفاضل مرتبه اول Xيعني را نشان ميدهد.
) :D(X,nتفاضل مرتبه nام Xرا نشان ميدهد.
): D(X,n,sتفاضـل معمـو ي مرتبـه nام X
را (CEILING : @ )Xكوچكترين عدد صـيييي كـه از
بههمـرا يـت تفاضـل يصـلي در و فـة sنشـان
Xكوچكتر نباشد را نشان ميدهد.
ميدهد .
) :LOG(Xگــاريتم يبيعــي ســريزمــاني Xبــه (:@FLOOR )Xبزرگتـرين عـدد صـيييي كـه از
بزرگترنباشد را نشان مي دهد.
عبارت ديگر LNxرا نشان ميدهد.
) :@COV(X,Yنشان دهنـد كوواريـانب بـين دو :احتمال اينكه آمارة خي دو با درجـه )@CHISQ(X,d
بزرگتر باشد را نشان ميدهد x.از dآزادي
سريزماني Xو .Y
X
) :EXP(Xنشان دهند تابع نمايي )eX(X
) :@DNORM(Xنشان دهند تابع چگا ي
نرمال استاندارد . x
( :ABS )Xارزش درمطلق سريزماني )|X|(X
را نشان ميدهد.
) :@CNORM(Xنشاندهند تابع توزيع نرمال
استاندارد تجمعي .X
) :SQR(Xنشاندهند ريشه دوم (جذر)
سريزماني .X
):@LOGIT(Xنشاندهند تابع وجيت است.
( :SIN)Xاين تابع سينوس سريزماني Xرا
محاسبه ميكند.
:RNDيت عدد تصاديي داراي توزيع يكنواخت
دردامنه 0تا 1برميگزيند.
( :COS )Xتابع كسينوس Xرا نشان ميدهد.
:NRNDيت عدد تصاديي داراي توزيع نرمال با
ميانگين صفر و واريانب 1را برميگزيند.
) :@Sum(Xنشاندهند مجموع سريزماني .X
) :@COR(X,Yهمبستگي بين دو سريزماني Xو .Y
) :@MEAN(Xنشاندهند ميانگين سريزماني
.X
) :@CROSS(X,Yحاصلضرب متقايع بين
دوسريزماني Xو .Y
) :@VAR(Xنشاندهند واريانب سريزماني .X
) :C(iمقدار iامين ضريب بردار ضرايب مربوط به
آخرين رگرسيون برازششد .
) :@SUMSQ(Xنشاندهند مجموع مربعات
سريزماني .X
) : @TDIST (X,dاحتمال اينكه آمار tبا درجه
آزادي dاز Xبيشتر باشد را نشان ميدهد.
) : @ OBS (Xنشاندهند تعداد مشاهدات ايل
بول سريزماني .X
): @ FDIST (X,n,dاحتمال اينكه آمار Fبا درجه
آزادي nبراي صورت و درجه آزادي dبراي مخرج
كسر از Xبيشتر باشد را نشان ميدهد.
توابع ز آمارههای فعال پس از برازش معادالت
(آمارههای آخرين معادله برازششده ز موجود در حافظه)
:@R2آمارة R2معيار نيكويي برازش.
:@RBAR2آمارة R2تعديل شد براساس درجات آزادي.
:@Fآمار Fرگرسيون.
:@LOGLارزشتـــابع گـــاريتم درســـتنمايي
)likelihoodرا نشان ميدهد.
(Log-
:@SEخطاي معيار ( )Standard errorرگرسيون را نشـان
ميدهد.
:@SSRمجمــوع مربعــات جمــيت با يمانــد را نشــان
:@MEANDEPميانگين متغير وابسته را نشان ميدهد.
ميدهد.
:@REGOBSتعداد مشاهدات رگرسيون را نشان ميدهد.
:@DWآمار دوربين -واتسون را نشان ميدهد.
:@SDDEPانيرافمعيار متغير وابسته را نشان ميدهد.
:@NCOEFتعداد كل ضـرايب تخمـينزد شـد را نشـان ) :@RESIDCOVA(i,jكوواريــانب جمــيت با يمانــد را از
معاد ه iبا آنچه در معاد ه jاست نشان ميدهد.
ميدهد.
توابع ايجادکننده سریزمانی
) :@TRFND(dمتغير روندي را كه نرمال شد تـا در دورة d
) :@MOVAV(X,nميانگين متيرك nدور اي Xرا كه صفر باشد و dدر آن يت تاريخ يا شمار مشاهد است نشان
درآن nيت عدد صييح است نشان ميدهد.
ميدهد.
) :@SEAS(dمتغير موهومي يصلي را نشان مي دهد كه برابـر
) :@MOVSUM(X,nمجموع متيـرك nدورهاي Xرا با يت اسـت زمانيكـه يصـل يـا مـا برابـر بـا dباشـد ايـن
كه درآن nيت عدد صييح است نشان ميدهد.
متغيرمقدار يت و در غير اينصورت ،مقدار صفر ميگيرد.
تعیین دامنه نمونه ز کاربرد عبارات شرطی:
با کلیک بر رزی گزينه Sampleاز منوی ،Quickپنجرهای که شامل دز
کادر است ظاهر میشود
تحلیل دادهها:
سریهایزمانی ،را معموالً بصورت گسسته ياا پیوساته بررسای مایکنناد .اگار
مااهدات بطور پیوسته برحسب زمان درنظر گرفته شوند (مانند سریزمانی کاه
اغلب در جريانهای الکتريکی پیش میآيد) ،سریزمانی حاصال را پیوساته ز
اگر بطور منظم در فاصله های مسازی ثبت شاوند (مانناد میازان صاادرات در
سالهای 1350تا ،)1376سریزمانیحاصل را گسسته گويند.
تحلیل رگرسیونی :
اگاار هاادف از تحلیاال دادههااا ،باارازش معادلااه رگرساایونی رزناادها باشااد ،از
منوی Quickبر رزی گزيناه Estimate Equationکلیاک کارده ز
سپس فهرست متغیرهای رگرسیونی (بترتیب :متغیر زابسته ،جزء ثابت ز
متغیرهای مستقل را با قرار دادن فاصله در باین آنهاا) ز ياا معادلاه رگرسایونی
موردنظر (با درنظر گارفتن عباارات ") ،"C(1),…,C(nبارای پارامترهاای
تخمیناای ز عالماات " *" ،باارای ناااان دادن عماال ضاارب) را زارد بخااش
Equation Specificationمینمائیم .
در اين پنجره ز در قسمت ،Methodانواع رزشهای بارآزرد پارامترهاا نظیار:
رزش حداقل مربعات "( "LSبرای رگرسیون معمولی) ،رزش حداقل مربعات
دزمرحله ای "( "TSLSبرای معادالت سیستم) ،رزش دزدزيای نظیار :لوجیات،
پرزبیت ز ( ...برای رگرسیونهای دارای متغیر زابسته کیفی ياا موهاومی) ز
غیره ،زجود دارد که پس از انتخاب رزش ماوردنظر ،دامناه ماااهدات را زارد
بخش Sampleنموده ز بر رزی دکمه Okکلیک میکنیم
آزمون زرزد متغیرهای حذفشده:
اين آزمون ،امکان افززدن مجموعه ای از متغیرها باه معادلاه موجاود ز همچناین
بررسی اين مطلب که "آيا اين مجموعه سهم معنیداری در توضیح متغیر زابسته
دارد يا خیر؟" (بعبارت ديگر ،افزايش میزان R2در رگرسایون جدياد ز ياا
کاهش مقادير باقیمانده رگرسیون جدياد نسابت باه قبال از زرزد) را فاراهم
میسازد.
برای انجام اين آزمون ،از منوی Viewبر رزی گزينه Coefficient Testsز
سپس … Omitted Variables-Likelihood Ratioکلیک مینمائیم
با اين عمل ،پنجره Omitted-Redundant Variable Testايجاد
میشود که در آن نام متغیر يا متغیرهايی که میخواهیم تأثیر حذف آنها را
بررسی کنیم ،زارد مینمائیم
آزمون حذف متغیرهای زائد:
اين آزمون عکس آزمون قبل میباشد .جهت انجام اين آزمون بارای رگرسایونی
شامل چند متغیر کاه بارازش شاده اسات ،از مناوی Viewبار رزی گزيناه
Coefficient Testsز ساپس Omited Variables-Likelihood
… Ratioکلیک مینمائیم
تحلیل سریهایزمانی
عالزه بر رزش زرزد مساتقیم دادههاا ،نارمافازار ،EViewsامکاان Import
(بازيابی (زرزد) داده ها از محیط نارم افزارهاای ديگار باه پرزناده کااری) ز
(Exportارسال دادهها از پرزندهکاری به فايلهای متنی ،صفحهگستردههاا ز
بانکهای اطالعاتی) را نیز فراهم میکند.
بدين منظور ،در حالت فعالبودن پرزنده کاری ،از يکای از منوهاای Procsياا
Fileبر رزی گزينه (Importيا )Exportکلیک مینمائیم
شناسايی الگو:
برای تعیین مرتبههای pز qدر فرآيندهای اتورگرسیو "( "ARهمواره مانا
است) ز میانگین متحرک "( "MAهمیاه زارزنپذير میباشد) فرم کلی
الگوی باکس -جنکینز (که برای سریهای زمانی مانا مورد استفاده قرار
میگیرد) که در آن ، pباالترين مرتبه چندجملهای اتورگرسیو ( ) ز ، q
باالترين مرتبه در چندجملهای میانگین متحرک ( ) است؛ نمودارهای توابع
خودهمبستگی " "ACFز خودهمبستگی جزئی " "PACFسریزمانی که
درست تبديل ز تفاضلی شده است را رسم ز امتحان مینمائیم.
X t Z t 1Z t 1 ... q Z t q
MA(q) :
X t 1X t 1 ... p X t p Z t
AR( p) :
در ساختن يک الگو الزم است جمالت ARز MAتوأماً در الگو منظاور شاوند .ايان
موضوع به الگوی مرکب اتورگرسیو ز میانگین متحرک:
X t 1X t 1 ... p X t p Z t 1Z t 1 ... q Z t q
که در آن؛ ،فرآيند تصادفی محض (نوفه سفید) مانا با میانگین (که معموالً صفر فارض
k 0
میشود) ز تابع اتوکوزاريانس:
Cov( Z , Z )
0
k
0
(B) X (B)Z
است ،منتهی میشود که با استفاده از عملگر پسرز بصورت:
نوشته میشود.
ز
زمانیکه
(B) 1 B ... B
(B) 1 B ... B
فرآيند مرکب اتورگرسیو ز میانگین متحرک را که pجمله ARز qجملاه MAدارد
را با نماد اختصاری ز در صورت استفاده از رزش تفاضلگیری (جهت حذف رزند ز
مانا نمودن سریزمانی) ،با نماد (کاه در آن d ،معارف مرتباه تفاضالگیری اسات)،
نمايش میدهند.
2
z
t k
t
k
t
q
p
p
1
p
q
1
p
q
t
p
برای شناسايی يک الگوی ،ARIMAبايد دست کم مااهده داشته باشیم ز تعداد
ACFز PACFنمونه که بايد محاسبه شوند در حدزد است .شناخت الگوها
هنری است که نیاز به تجربه کافی دارد ز اين هنر ،بطوری که برخای ماؤلفین
ذکر کردهاند ،بسیار شبیه رزش يک محقق امور جناايی اسات .چراکاه اکثار
جنايتکاران برای اينکه شناخته ناوند معموالً تغییر قیافه میدهند کاه ايان امار
درمورد ACFز PACFنیز صادق است.
جدزل زيژگیهای نظری نمودارهای ACFز PACFدر سریهایزمانی مانا:
PACF
ACF
فرآيند
بعد از تأخير pطع ميشود.
بصورت نمايي يا موج سينوسي ميرا به سمت صفر
ميل ميكند.
)AR (p
بصورت نمايي يا موج سينوسي ميرا به سمت صفر
ميل ميكند.
بعد از تأخير pطع ميشود.
)MA (q
بعد از تأخير p-qبه سمت صفر ميل ميكند.
بعد از تأخير q-pبه سمت صفر ميل ميكند.
)ARMA(p,q
جهت رسم نمودارهای ACFز ،PACFاز مناوی Quickبار رزی گزيناه
Series Statisticsز سپس Correlogramکلیک مینمائیم .با اجرای
اين فرمان ،پنجره Series Nameظاهر میشود که در آن ساریزماانی
PGرا انتخاب ز بر رزی دکمه OKکلیک میکنیم .حال ،مقدار تأخیر ""K
( n ،تعداد مااهدات نمونه) را تعیین نموده ز دکمه OKرا میفااريم.
ذکر اين نکته ضرزری است که ،نرمافزار اقتصادسنجی ،EViewsمقدار مناساب
تأخیر " "Kز سطح معنایداری آزماون (جهات رسام بانادهای اطمیناان در
نمودارها) را بصورت پیشفرض تعیین میکند.
خرزجی اين فرمان عبارتست از:
در نمودار باال چون نموار ACFبصاورت ماوج سینوسای میارا اسات ،احتماا ًال
سریزمانی فوق فرآيند ARمیباشد که به دلیل تعداد کام دادههاا ،مرتباه آن
( ،)pبراحتی قابل تاخیص نیست.
پیشبینی مقادير آينده سریزمانی:
يکی از اهداف ساخت الگو برای سریهایزمانی اين است که بتوانیم مقادير آينده
را با توجه به اطالعات گذشته آن پیشبینی کنایم .در عمال ،معماوالً الگاوی
برازششده به دادهها معلوم نیست ،لذا ابتدا بايد الگوهای احتمالی مولد دادهها را
به رزشهای مختلف شناسايی نموده ز پاس از بررسای آنهاا توساط يکای از
رزشها ز آزمونهای نیکويی برازش (نظیر :آماره آزمون لیانگ -باکس " "ز
)...ز انتخاب بهترين الگو (الگويی که دارای کمترين پاارامتر باشاد) توساط
مالکهای مختلف آماری (نظیر :مالک (AICمالک اطالع آکائیک) ،مالک
(SBCمالک شوارتز) ز ،)...پارمترهای الگوی انتخابی (مناسب) را با رزش
های برآزرد استاندارد بدست آزريم.
حال فرض کنید ،الگو کامالً معلوم است ز مقادير ماخصی برای پارامترها داريام.
بنابراين برمبنای گذشته سریزمانی تا زماان مباداء ،) (tمایخاواهیم مقادار
سریزمانی در lزاحد زمان بعد (کاه lرا زماان تقادم پایشبینای گاوئیم) را
پیشبینی کنیم.
ˆ
X
پیشبینی lمرحله بعد را با ) X (lناان داده ز آنرا بصورت:
t
t
)Xˆ t (l ) E( X t l | X t , X t 1,...X 2, X 1
تعريف میکنیم.
در پنجره دز رزش پیشبینی زجود دارد که بترتیب عبارتند از:
:Dynamic -1با انتخاب اين گزينه ،پیشبینیها برای دزرههای بعاد از ازلاین
دزره دامنه جاری ،با استفاده از مقادير پیشبینیشده قبلی متغیرهاای باا زقفاه
انجام میشود.
:Static -2با انتخاب اين گزينه ،مقاديراصلی قبال از مقاادير پایشبینایشاده
استفاده میشوند (البته اين رزش تنها زمانی قابل استفاده است که دادههای اصلی
موجود باشند) درصورتی که معادله دارای خطای ARيا MAباشد ،هار دزی
اين رزشها مقادير اخالل (نوفه سفید " )"Ztرا پیشبینی خواهند کرد.
پس از انتخاب رزش پیشبینی ز انجام تنظیمات ماوردنظر ،بار رزی دکماه OK
کلیک میکنیم.
خرزجیهای اين فرمان عبارتند از:
پايان