Transcript Forum_7 november 2013_Guido Langouche_Keynote

Internationale en interculturele
competenties in het curriculum
Guido Langouche
Forum Flanders Knowledge Area, Brussel, 7 november 2013
overzicht
• internationale en interculturele competenties
wat, waarom en hoe ?
• internationalisering van het curriculum
wanneer kwaliteitsvol ?
• mobiliteit
streefdoelen en vormen
• internationalisation@home
belang en vormen
• conclusies
Internationale en
interculturele
competenties
wat ?
waarom ?
hoe ?
“internationale en interculturele competenties”
wat ?
geheel van competenties die
het mogelijk maken goed te
functioneren in een
internationale context en vlot en
respectvol om te gaan met
mensen met een andere
culturele achtergrond
“internationale en interculturele competenties”
meer concreet
• internationale expertise
•
•
•
kennis en vaardigheden over beroepsuitoefening in een internationale
context en inzicht in verschillen met nationale context
taalvaardigheid in vreemde talen
interculturele competenties
kennis over culturen en van de invloed hiervan op gedrag en gewoonten
culturele empathie: aannemen van open en respectvolle houding
tegenover standpunten en gedrag van mensen met een andere cultuur
internationaal bewustzijn
inzicht in globaliseringprocessen en de gevolgen voor de samenleving en
de beroepsuitoefening
“internationale en interculturele competenties”
waarom in de opleiding ?
omwille van meerwaarde op intellectueel, educatief,
sociaal, economisch en cultureel vlak, zoals
•
•
•
•
•
•
•
nieuwe inzichten in het vakgebied
leert omgaan met nieuwe werkvormen
leidt tot curriculumvernieuwing
betere inzetbaarheid op internationale arbeidsmarkt
sociale integratie
persoonlijke ontplooiing
…
“internationale en interculturele competenties”
door internationalisering van het curriculum
• fysieke mobiliteit naar buitenland
o
o
o
o
opleidingsonderdeel
stage
onderzoekswerk
extracurriculaire mobiliteit
(bijv. zomerschool)
• internationalisation@home
complementair en even belangrijk
Internationalisering
leidt internationalisering van het
curriculum tot internationale &
interculturele competenties ?
“kwaliteitsvolle” internationalisering
leidt internationalisering tot behalen van
“internationale en interculturele competenties” ?
Tegenvoorbeelden:
• internationalisering van docenten
wat als gastdocent net hetzelfde doceert als de locale
docent ?
• internationalisering van het studentenkorps
wat als de studenten niet integreren ?
• fysieke mobiliteit
leidt studieverblijf in Barcelona noodzakelijk tot het
verwerven van andere inzichten en culturele empathie ?
“internationale en interculturele competenties”
kan men meten of deze verworven zijn ?
• niet meetbaar ?
echte test gebeurt pas in het latere beroepsleven
• wel meetbaar ?
sommige competenties verifieerbaar
meestal beperkt men zich tot na te gaan of er voldoende
internationaliserings-elementen in het curriculum zijn
waarvan kan verwacht worden dat die leiden tot het
verwerven van internationale en interculturele
competenties
“kwaliteitsvolle” internationalisering
NVAO kwaliteitslabel voor internationalisering
indien de opleiding kan aantonen dat de grootst mogelijke
garanties aanwezig zijn dat de individuele student
internationale en interculturele competenties verwerft
geen vaste formules – opleidingsspecifiek !
NVAO project (2011)
21 deelnemende programma’s
(18 NL, 3 VL)
10 kwaliteitscertificaten uitgereikt
nu lopend Europees project CeQuInt
NVAO kwaliteitslabel internationalisering
enkele ervaringen
sommige programma’s denken “per definitie” internationaal
te zijn (zoals Engelstalige programma’s met “international” in
titel)
niet automatisch positieve beoordeling !
programma’s moeten verifieerbaar aantonen wanneer en hoe
het behalen van individuele internationale en interculturele
competenties werd getest
NVAO kwaliteitslabel internationalisering
enkele ervaringen
nagestreefde internationale en interculturele leerdoelen
beste beoordeling
indien heldere en expliciete formulering van de
nagestreefde internationale en interculturele leerdoelen
en indien deze leerdoelen betrekking hebben op
onderwerp-gerelateerde aspecten van de opleiding
EN sociale/communicatieve vaardigheden en houdingen
NVAO kwaliteitslabel internationalisering
enkele ervaringen
verworven internationale en interculturele competenties
alle bekroonde programma’s eisen internationale
component in eindwerk
slechts weinig programma’s gaan expliciet in op het
evalueren van deze competenties in de examens
best beoordeelde programma’s hebben docenten die
interculturele interactie stimuleren en maatregelen nemen
zodat alle studenten hieraan participeren
NVAO kwaliteitslabel internationalisering
enkele ervaringen
Internationaliserings-elementen in curriculum
• beste resultaten werden behaald door joint programma's
met ingebouwde mobiliteit
• daarnaast ook uitstekende beoordelingen voor
internationalisation@home met
“international classroom” met goed evenwicht tussen
internationale en locale studenten
“international teams” met kleine groepen voor groepswerk
die intercultureel zijn samengesteld
mobiliteit
streefdoelen EU en VL
soorten mobiliteit
mobiliteit
Europees streefdoel
EU2020 benchmark
[2009 Leuven Declaration
Bologna ministers]
20 %
van de afgestudeerden
hebben buitenlandervaring
(3 maand of 15 ECTS)
mobiliteit
Vlaams streefdoel
VL2020 benchmark
[2013 “Brains on the move”]
33 % van de afgestudeerden
hebben buitenlandervaring
(10 ECTS in buitenland)
(er komen incentives in het
financieringsysteem van het HO !)
soorten mobiliteit
• opleidingsonderdelen in het buitenland
Erasmus, joint programmes, …
• stage/werkplekleren in het buitenland
Erasmus, VLIR-UOS, bedrijven, …
• onderzoek in het buitenland
in kader van thesis
• extra-curriculaire activiteiten in het buitenland
zomercursussen, …
Validatie als mobiliteit enkel mogelijk als hieraan ECTS
gekoppeld worden
joint programmes
Akkoord sluiten met buitenlandse opleiding met
gelijkaardige programma’s, eventueel met complementaire
opleidingsonderdelen, en studenten (en docenten)
uitwisselen
• dit is een van de meest efficiënte manieren om
internationale en interculturele competenties te verwerven
zowel in kader van fysische mobiliteit als van
internationalisation@home
• joint programma kan leiden tot gezamenlijk diploma
mobility window
naast het invoeren van joint programma’s
is het introduceren van mobility windows in studieprogramma’s
een uitstekende manier om fysische mobiliteit te bevorderen
• in het programma opleidingsonderdelen definiëren die
uitermate geschikt zijn om in het buitenland gevolgd te worden
• eventueel hele curriculum opbouwen met als bouwstenen
mobility windows
• liefst ook gepaard met akkoorden met partners
voorbeeld van een major van 30 ECTS
als mobility window
Universiteit Gent
3e bachelor Chemie
Major Europees Traject
Vakken voor 30 ECTS, inclusief een bachelorproject, te
kiezen uit de opleidingsprogramma’s van een andere
Europese instelling voor hoger onderwijs
(het bachelorproject wordt in het buitenland uitgevoerd)
voorbeeld van vak van 3 ECTS
als mobility window
Universiteit Leuven
Master natuurkunde
“Nuclear solid state physics” 3 ECTS
is taught within the framework of a 10-day long European
school (the site of which alters year by year).
Wordt georganiseerd als Erasmus Intensive Programme
(met EU financiële steun) met partners uit de universiteiten
van Aarhus, Boedapest, Bonn, Göttingen, Groningen,
Lissabon, Lyon, Madrid, Oxford, Uppsala.
voorbeeld van mobiliteit voor onderzoek
thesis in het buitenland
internationalisation@home
belang
vormen
belang van internationalisation@home
niet als alternatief voor fysieke mobiliteit (met oog op
Vlaamse validering)
maar complementair en inhoudelijk even belangrijk
ook de niet-mobiele studenten moeten internationale en
interculturele competenties verwerven !
vormen van internationalisation@home
• opleidingsonderdelen in samenwerking met buitenlandse
•
•
•
•
•
•
•
partners
opleidingsonderdelen met internationale elementen
internationale projecten als opdracht bij een
opleidingsonderdeel
buitenlandse gastdocenten met eigen inhoud
internationaliseren van curriculum
international classroom met internationale studenten
intensieve integratie met studenten die behoren tot
culturele minderheden
enz …
conclusies
• internationalisering van het curriculum is noodzakelijk
omwille van de inhoudelijke meerwaarde voor de student
op intellectueel, educatief, sociaal, economisch en
cultureel vlak
• het is belangrijk niet alleen een internationaliseringskader
te scheppen maar er ook over te waken dat de individuele
student de nagestreefde competenties verwerft
• er is geen unieke succesformule tot internationalisering
omwille van de eigenheid van elke opleiding
• joint programmes, mobility windows, international
classroom blijken heel efficiënte formules tot
internationalisering