Transcript Küresel Rekabetin Merkezindeki Afrika Konferansı

AYDIN ÜNİVERSİTESİ
Afrika Uygulama ve Araştırma Merkezi
(AFRİKAM)
Küresel Rekabetin Merkezindeki
Afrika
Ufuk TEPEBAŞ
25 Aralık 2014
Sunum Özeti
•
•
•
•
Afrika Hakkında Genel Bilgiler
Afrika’nın Tarihi ve Günümüze Etkileri
21. Yüzyılda Çok Boyutlu Afrika Rekabeti
Türk Dış Politikası’nda Afrika
Afrika Siyasi Haritası
Afrika Hakkında
- İnsan ırkının görüldüğü ilk bölge
- En kozmopolit kıta: etnik, dilsel ve kültürel çeşitlilik
- BM Genel Kurulu’nda 54 üye ülke ve 1 milyarı aşan
nüfusu
- En genç nüfus: 0-14 yaş grubunun oranı %43,8
- Bölünmüşlük ve coğrafi eşitsizlik
- İç savaşlar ve yayılma etkisi: İnsan kaybı ve mülteci
sayısı
- Ölümcül hastalıklar (HIV/AIDS, Sıtma ve Verem)
- Sömürge olmayan iki ülke: Etiyopya ve Liberya
- Demokrasi: Botsvana ve Mauritius
Afrika’nın Tarihi
• Bilim ve teknolojide önemli gelişmeler
(Astronomi, astroloji, matematik, ziraat,
denizcilik, tıp, mimari ve mühendislik)
• Resimli eski Mısır yazılarının, Afrikalılar
tarafından M.Ö. 3000 yılında bulunması
• Kuşit Uygarlığına ait olan el yazıları
• 859 yılında El Kureviyyin Üniversitesi, 975
yılında El Ezher Üniversitesi, 12. yüzyılda
Timbuktu Üniversitesi
Afrika’nın Tarihi
•
•
•
•
•
•
Atlantik Köle Ticareti ve Sömürgecilik
“The Royal African Company” 1672
Köle ticareti nedeniyle 15 milyon insan kaybı
Köle ticareti: insanlığın kendi ırkına ihaneti
Keşif süreci ve misyonerlik faaliyetleri
“Beyaz adam geldiğinde bizim toprağımız,
onların incili vardı. Bize gözlerimizi kapatıp dua
etmeyi öğrettiler. Gözlerimizi açtığımızda
onların toprağı, bizim incilimiz vardı” Jomo
KENYATTA
Afrika’nın Tarihi
• Kimberley bölgesindeki değerli mücevherlerin
keşfi (1867)
• Süveyş Kanalı’nın açılması ile Afrika’ya ulaşımın
kolaylaşması (1869)
• Afrika’nın “mücadele alanı” haline gelmesi
• Berlin Konferansı (1884–1885): sömürgecilik
politikalarının genel çerçevesinin çizilmesi ve
belli bir sistem üzerine oturtulması
Sömürgeciliğin Etkileri
-
Etnik, dinsel ve sınıfsal farklılıklar;
İç savaşlar ve devletler arası sorunlar;
Komşu ülkeler arasındaki sınır sorunları;
Devletler arasında eşit olmayan topraklar ve
doğal kaynaklar;
- Kötü yönetim (demokrasi, bireysel özgürlükler
ve insan haklarının sürekli arka plana itilmesi);
- Yoksulluk ve az gelişmişlik;
- 2. Dünya Savaşı’ndan bugüne 150 dolayında iç
savaş (20 milyon ölü ve 67 milyon mülteci)
Kalkınma Süreci
• BM ve IMF’nin gözünden Afrika
• The Economist (2000) “Umutsuz Kıta”
(2011) “Afrika Yükseliyor” (2013) “Umutlu Bir
Kıta”
Afrika’nın Potansiyeli
• Petrol ve Doğalgaz
• Maden Rezervleri: Platin %89, Elmas %60,
Kobalt %53, Altın %28, Uranyum %15
• Hidroelektrik, güneş, rüzgâr ve jeotermal gibi
yenilenebilir enerji üretimi bakımından
muazzam bir potansiyel
• Tarıma elverişli topraklar ve dünyadaki gıda
güvenliği için Afrika’nın önemi
• Gelişmekte olan dinamik bir pazar
Ekonomik Dönüşüm Süreci
• Yatırımların seyri: Sahra altı Afrika’ya 2000
yılına kadar toplamda 33,5 milyar dolar
yabancı yatırım yapılırken, 2012 yılına tutar
246 milyar dolara ulaşmıştır.
• “30 yıl önceki Çin, 20 yıl önceki Hindistan”
• Kalkınma Yardımları ve Afrika diasporası
• 2028: Afrika Ekonomik Topluluğu
• Yasadışı finansal transferler, yolsuzluk, vergi
kaçakçılığı ve rüşvetin yaygınlığı (1980 – 2009
dönemindeki kayıp 1,4 trilyon dolar)
Afrika’daki Rekabetin Görünümü
• Geleneksel Güçler (AB, ABD ve Japonya)
• Yükselen güçler (Çin, Hindistan, Brezilya, Kore
Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti)
• Kurumsallaşan İlişkiler: Çin – Afrika İşbirliği
Forumu (FOCAC), Afrika – Hindistan Zirvesi,
Kore – Afrika Ortaklık Forumu, Türkiye – Afrika
Ortaklık Zirvesi, AB – Afrika Zirvesi, ABD –
Afrika Liderler Zirvesi, Tokyo Uluslararası Afrika
Kalkınma Konferansı (TICAD)
Türkiye’nin Afrika Politikası
• 1998 “Afrika’ya Açılım Eylem Planı”
• 2003 “Afrika ile Ekonomik ve Ticari
İlişkilerin Güçlendirilmesi Stratejisi”
• 2005 “Afrika Yılı”
• 2008 “1. İşbirliği Zirvesi”
• 2014 “2. Ortaklık Zirvesi”
Türkiye – Afrika İlişkileri
• Ekonomik ve Ticari İlişkiler
Dönem
İhracat
İthalat
Hacim
Denge
2003
2.128.558.625
3.338.423.713
5.466.982.338
-1.209.865.088
Kuzey Afrika
1.574.315.810
2.518.660.413
4.092.976.223
-944.344.603
554.242.815
819.763.300
1.374.006.115
-265.520.485
Sahra altı Afrika
2013
14.158.642.320 9.229.689.874
23.388.332.194 4.928.952.446
Kuzey Afrika
10.046.787.061 5.737.514.215
15.784.301.276
4.309.272.846
7.604.030.918
619.679.600
Sahra altı Afrika 4.111.855.259
3.492.175.659
Türkiye – Afrika İlişkileri
• Ana kalemler: inşaat, tüketim ürünleri, tarım,
enerji ve madencilik
• Yatırım İlişkileri: Kuzey’de Mısır, Fas ve Tunus
Sahra altı’nda Etiyopya, Güney Afrika
Cumhuriyeti ve Sudan
• Ulaştırmanın etkileri
• Kültürel İlişkiler: STK’lar,
medya
ve
üniversiteler
• Sürdürülebilirlik ve ulusal aktörler arasında
ortaklık