Transcript Namskeid 2013 transistorar TF3AU

Námskeið ÍRA - Transistorar
• Ágúst Ú. Sigurðsson, TF3AU
Hvað er transistor ? -1
• Íhlutur sem getur magnað straum.
• Oftast gerður úr Kísilkrystal (silicon)
• Stöku sinnum úr Germanium
– Hefur þrjú skaut (þrjá víra):
• Basi (2)
• Emitter (1)
• Kollektor (3)
Hvað er transistor ? - 2
• Tvær díóður ?
– BE myndar eina díóðu og BC mynd aðra
• Tvær megingerðir, PNP og NPN
• Aðal straumrásin er milli E og C
– Straumur í B-E díóðunni stýrir því hversu
mikill straumur getur verið milli E og C
• Basinn er stýriskaut fyrir aðalstraumrásina
Hvað er transistor ? – 3
Ýmsar gerðir af transistorum
Notkun
• Magnarar fyrir merki frá 0 Hz og lengst upp
í GHz sviðið
• Frá míkróvöttum í kílóvött
• Stýrðir rofar, rökrásir – reikniverk, minni
• Spennustillar
• Ótalmargt annað
Hljóðmagnarastig
•
Hátíðnimagnarastig
Basinn er stýriskautið, en ...
•
Tölur um transistora
•
•
•
•
•
Hámarks straumþol, spennuþol, aflþol
Straummögnunarstuðull, hfe
Tíðnisvið (efri tíðnimörk)
Fjölmargt annað, oft í formi línurita
Margar talnanna gilda einungis við tiltekin
skilyrði og breytast t.d. með hitastigi
Dæmi um tölur fyrir 2N2222A
2N2222A - nánar
•
Svo eru til PNP transistorar
•
•
•
•
Sjaldgæfari og minna úrval
Sömu skaut, E, B og C
Straumstefnan er umsnúin
Plús spennur verða mínus og öfugt
Breyta milli NPN og PNP
•
•
•
•
•
Snúa við pólun á fæðispennu
Snúa við skautuðum þéttum (electrolytic)
Snúa við díóðum
Setja PNP transistora í stað NPN og öfugt
Æfing: Umpóla prófsendi IRA
Prófsendir IRA
•
Flokkar mögnunarstiga
• Flokkar: A, B og C. Reyndar líka til D ...
• Flokkur A magnar bæði + og – sveiflu
– Bjagar lang minnst, en hefur versta nýtni
• Flokkur B magnar aðeins hálfa sveifluna
– Bjögun kemur ekki að sök í sendimögnurum
• Flokkur C skilar aðeins þriðjungi af sveiflu
– OK í CW sendum, ekki SSB/AM besta nýtnin
A-B-C
•
Class A
Class A, B or C ?
Prófdæmi 1
• Finnið rangt merktu díóðuna í viðtækinu
– Hvaða hlutverki gegnir hún
• Hvaða transistor er slagvaki (BFO)
• Rýmdardíóða er notuð til að gefa beina FM mótun
á sendi. Hún hlýtur að vera:
–
–
–
–
Með rýmd sem er háð tíðni en ekki spennu
Með fasta rýmd
Í sveifluvaka sendisins
Í C-flokks útgangsstigi
Viðtækið
Prófdæmi 2
• Rásin sýnir skynjara fyrir...?
– FM, AM, SSB, AGC ?
Prófdæmi -3
• Amatör smíðar viðtækið, en það virkar ekki
Allir íhlutir eru í lagi og fetinn Q3 er rétt
tengdur, en hann fær aðeins u.þ.b. 0,7 Volta
spennu. 180 Ohma viðnámið hitnar talsvert.
• Hvaða mistök er líklegt að hann hafi gert?
Prófdæmi 4
• Hvað gerir rásin ?
That’s all folks
•