Transcript Usprawnianie dzieci przed zab kardiochirurgicznym

USPRAWNIANIE DZIECI PRZED
ZABIEGIEM
KARDIOCHIRURGICZNYM
mgr Elżbieta Laskowska
Klinika Rehabilitacji Dziecięcej
UDSK w Białymstoku

Rehabilitacja dzieci po zabiegach
kardiochirurgicznych jest działaniem
kompleksowym, uwzględniającym równolegle
rehabilitację leczniczą, pedagogiczną, zawodową
i społeczną
STAŁE ELEMENTY REHABILITACJI
KARDIOLOGICZNEJ:
-
-
ocena stanu klinicznego chorego,
optymalizacja leczenia farmakologicznego,
rehabilitacja psychospołeczna,
modyfikacja stylu życia,
edukacja pacjentów i ich rodzin,
monitorowanie efektów kompleksowej
rehabilitacji kardiologicznej.
KOMPLEKSOWA REHABILITACJA
KARDIOLOGICZNA TO PROCES, KTÓRY NALEŻY:
wdrążać bezzwłocznie,
 kontynuować w sposób ciągły,
 prowadzić wieloetapowo,
 dostosować do indywidualnych potrzeb chorego w
zależności od jego stanu klinicznego,
 prowadzić w sposób akceptowany przez pacjenta i
jego otoczenie.

CELE REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ W
OKRESIE PRZEDOPERACYJNYM:





edukacja i psychoedukacja pacjenta;
zapobieganie niekorzystnym skutkom
hipokinezy;
zmniejszenie ryzyka powikłań zakrzepowozatorowych oraz ze strony układu oddechowego;
nauka ćwiczeń stosowanych po zabiegu
operacyjnym;
zwiększenie ruchomości klatki piersiowej.
METODY KINEZYTERAPII W OKRESIE
PRZEDOPERACYJNYM
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Nauka ćwiczeń oddechowych wszystkimi torami
(przeponowym, dolnożebrowym,
górnożebrowym).
Nauka ćwiczeń efektywnego kaszlu.
Nauka ćwiczeń nasilonego wdechu i wydechu.
Nauka ćwiczeń przeciwzakrzepowych.
Wykonywanie ćwiczeń ogólnousprawniających.
Pozycje drenażowe.
Metoda Vojty.
Metoda NDT Bobath.
Nauka ćwiczeń
oddechowych
CELE ĆWICZEŃ ODDECHOWYCH
Utrzymanie prawidłowej wentylacji płuc.
 Zwiększenie ruchomości klatki piersiowej i
przepony.
 Zwiększenie siły mięśni oddechowych.
 Pobudzenie do efektywnego kaszlu.

TECHNIKA PRAWIDŁOWEGO ODDYCHANIA
Polega na mniejszym angażowaniu do pracy
głównych mięśni oddechowych (mięśni
żebrowych), a większym udziale przepony.
 Podczas wydechu rozszerzają się jedynie dolne
partie płuc, cześć górna klatki piersiowej nie
pracuje, brzuch wypychany jest na zewnątrz.
 Powietrze nabierane jest nosem w tempie na raz,
dwa, a wypuszczane ustami trzy, cztery, pięć.

Pozycja wyjściowa:
Leżenie tyłem. Nogi ugięte,
stopy oparte na podłodze.
Jedna dłoń leży na klatce
piersiowej, druga dłoń na
brzuchu
Ruch:
Wdech nosem – dłoń na
brzuchu unosi się a
następnie wydech ustami –
brzuch opada, a dłoń na
klatce leży nieruchomo
Oddziaływanie:
Wzmacnianie mięśni
oddechowych
Pozycja wyjściowa:
Leżenie tyłem. Nogi ugięte,
stopy oparte na podłodze.
Jedna dłoń leży na klatce
piersiowej, druga dłoń na
brzuchu
Ruch:
Wdech nosem – dłoń na
brzuchu unosi się a
następnie wydech ustami –
dłoń na brzuchu uciska
brzuch, wspomagając
wydech
Oddziaływanie:
Wzmacnianie mięśni
oddechowych
Pacjent uczony jest oddychania
torem górno- i dolnożebrowym ze
wspomaganiem ruchami kończyn
górnych oraz sprzyja to oswojeniu się
z ruchem pomimo rany mostka a
także zachęca do większej
aktywności.
Stan przed i po
zabiegach
kardiochirurgicznych
Choroby
układu
oddechowego
Wskazania
Podczas
wszystkich
ćwiczeń
leczniczych
do ćwiczeń
oddechowych
P/wskazania
do ćwiczeń
oddechowych
Ostry okres
chorób
narządu
oddechowego
i krążenia
Nauka ćwiczeń
efektywnego kaszlu
1. Chorzy zazwyczaj oddychają płytko, aby
uniknąć męczącego kaszlu – powoduje to
niedostateczną wentylację płuc.
2. Chory powinien wykonywać głęboki wdech
nosem, a następnie wydłużony wydech z
kilkoma głębokimi odruchami kaszlowym.
3. Celem jest mechaniczne przesuwanie
wydzieliny w kierunku większych oskrzeli,
tchawicy i górnych dróg oddechowych.
METODYKA EFEKTYWNEGO KASZLU


Kaszel najczęściej wykonywany jest w
tzw. „pozycji woźnicy” - jest to siad z
pochyleniem tułowia ku przodowi,
umożliwiający rozluźnienie mięśni.
Miejsce stabilizacji jest zależne od
rodzaju zabiegu i dostępu operacyjnego.
METODYKA EFEKTYWNEGO KASZLU
Zaleca się kilkakrotnie w ciągu dnia w
kilku seriach, stosując do trzech
powtórzeń w każdej.
 Wykonujemy serię 3-4 bezpośrednio po
sobie następujących kaszlnięć w trakcie
wydechu.
 Należy zawsze pamiętać, aby kaszlący
pacjent miał przy sobie ligninę lub
chusteczki, w które będzie mógł
odkrztuszać odrywającą się wydzielinę.

SPOSOBY STABILIZACJI RANY
POOPERACYJNEJ
1.
2.
3.
Pacjent podczas kaszlu powinien stabilizować
przyszłą ranę, przytrzymując jej brzegi rękoma,
ręcznikiem i jednocześnie starając się zbliżać je
do siebie bez nadmiernego dociskania dłoni do
powierzchni skóry.
Ułożenie dłoni pod pachami , jeśli rana będzie
przebiegała w linii pośrodkowej mostka.
Stosowanie pasa stabilizującego, zwłaszcza u
osób z silnym , uporczywym kaszlem oraz
nadwagą.
Pozycja woźnicy
stosowana w trakcie
efektywnego kaszlu
Aparat do
oporowanego
wdechu
Voldyne
Nauka ćwiczeń
nasilonego wdechu i
wydechu
 Ćwiczenia
z oporowaniem faz oddechowych,
czy to wdechu czy wydechu są możliwe np.
dzięki odpowiedniej pozycji ułożeniowej,
środowiska wodnego, rąk terapeuty, przyborów
(woreczki z piaskiem), zmniejszenia drogi
wydechowej (wydech przez słomkę).
 W leżeniu tyłem utrudniony jest wdech, a w
staniu wydech
Pozycja wyjściowa:
Leżenie tyłem. Nogi ugięte,
stopy oparte na podłodze.
Ręce w pozycji „skrzydełek”
leżą na podłodze. Na brzuchu
leży woreczek z piaskiem.
Ruch:
Wdech nosem z
uwypukleniem obciążonego
woreczkiem brzucha, wydech
ustami –brzuch z woreczkiem
opada.
Oddziaływanie:
Wzmacnianie mięśni
oddechowych.
Pozycja wyjściowa:
Klęk przodem do stołu.
Na stole stoi naczynie
z wodą. W wodzie
zanurzona słomka.
Ruch:
Wdmuchiwanie
powietrza do wody
przez słomkę.
Oddziaływanie:
Wzmacnianie mięśni
oddechowych.
NAUKA ĆWICZEŃ
PRZECIWZAKRZEPOWYCH
U
chorych leczonych chirurgicznie,
po zabiegu pojawia się znaczący
problem dotyczących żył, a
mianowicie do powstania zakrzepu w
żyłach głębokich, głównie kończyn
dolnych.
 Do
spowolnienia przepływu może dojść w
wyniku długotrwałego leżenia w łóżku i
unieruchomienia.
 Aby zapobiec temu powikłaniu zaleca się
czynne, energiczne ruchy w drobnych stawach
kończyn górnych i dolnych, a tym samym pracę
małych grup mięśniowych, która powoduje
ucisk na żyły i przepchnięcie krwi w stronę
serca.
 Aby
profilaktyka była skuteczna, chory
powinien wykonywać około tysiąca
różnych ruchów kończynami dolnymi
dziennie, a więc w przeliczeniu na
godzinę około szesnastu rytmicznych
zgięć podeszwowych i grzbietowych oraz
krążeń głównie stóp.
 Ćwiczenia
przeciwzakrzepowe są bardzo
proste i nie wymagają dużej sprawności
chorego oraz nie obciążają nadmiernie
jego organizmu.
Wykonywanie ćwiczeń
ogólnousprawniających
CELE ĆWICZEŃ
OGÓLNOUSPRAWNIAJĄCYCH
 utrzymanie
i wzmocnienie siły mięśni
klatki i brzucha,
 zachowanie pełnego zakresu ruchu w
stawach i pełnej długości mięśni,
 poprawienie krążenia,
 utrzymanie dobrej czynności układu
oddechowego i nerwowego z akcentem na
profilaktykę i korekcję wad postawy,
U
dzieci powyżej 3 do 18 roku życia
przeprowadzane mogą być ćwiczenia w
grupach, bądź indywidualnie.
 Pacjenci ćwiczą w pozycjach stojącej, siedzącej
i leżącej.
 Chorzy po operacji przecięciu mostka powinni
ograniczać ruch odwodzenia kończyn górnych
do poziomu (na wysokość barków), a także
odwodzenia horyzontalnego, aby zapobiec
ewentualnemu rozejściu się mostka.
 Jeżeli
u chorego w wywiadzie dodatkowo
zostanie stwierdzona wada postawy ciała
to są wprowadzane elementy korekcji lub
kompensacji.
 Wady postawy nie tylko sprawiają ból,
cierpienie, lecz także obniżają ogólną
sprawność fizyczną.
ĆWICZENIA BIERNE I CZYNNO-BIERNE
Stosowane są u dzieci w wieku do 3 lat w celu
utrzymania stanu fizycznego na tym samym
poziomie.
 Gimnastyka obejmuje wszystkie stawy kończyn
górnych i dolnych.
 Ruchy odbywają się we wszystkich płaszczyznach
i w pełnym ich zakresie.
 Działania te są równoważne z ćwiczeniami
ogólnousprawniających i przeciwzakrzepowych.

INNE FORMY AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ
PRZED ZABIEGIEM KARDIOCHIRURGICZNYM
Kilkakrotnie
Ruchoma powtarzane w
bieżnia
ciągu dnia
spacery
Trening na
cykloergometrze
(rower
sprawnościowy)
Trening
wytrzymałościowy
Pozycje drenażowe
POJĘCIE DRENAŻU UŁOŻENIOWEGO
 przyjęcie
przez chorego takiej pozycji,
która ułatwi odpływ wydzieliny z drzewa
oskrzelowego pod wpływem siły ciężkości.
CELE:





ułatwienie odpływu wydzieliny z dróg
oddechowych i odksztuszania,
rozluźnienie napiętych mięśni
oddechowych,
właściwa wentylacja płuc,
ułatwienie dotarcia leków,
osuszenie oskrzeli,
Usprawnianie według
metody Vojty
METODA VOJTY
 Należy
do metod kinezyterapeutycznych
sposobów leczenia, które skutecznie
wspiera lekarza, terapeutę i rodziców w
walce o zdrowie dziecka.
 Opiera się na znajomości prawidłowych i
nieprawidłowych wzorców ruchowych.
METODA VOJTY
 Początkowo
była ona stosowana u dzieci z
chorobami mięśni i zaburzeniami
koordynacji.
 Obecnie stosuje się ją w leczeniu
neurologicznych zaburzeń ruchowych
takich jak np.: mpdz, wady postawy,
zaburzenia motoryki oddychania i zespół
Downa.
METODA VOJTY
 Dzieci,
bowiem, urodzone z wadami serca
są bardzo często obarczone trisomią 21
pary chromosomów, a co za tym idzie
także niepełną sprawnością ośrodkowego
układu nerwowego.
METODYKA
METODY
VOJTY
Początkowo wykonywane są na oddziale zarówno
przed i po zabiegu.
 Stymulację można prowadzić w domu, jeśli
wcześniej nauczy się rodziców jak wykonywać
poszczególne ćwiczenia.
 Prowadzone są na cienkim materacu przykrytym
dermą.
 Dziecko powinno być wypoczęte, wyspane,
najedzone i zupełnie rozebrane.

METODYKA METODY VOJTY
 Stymulacja
może być przeprowadzana
podczas zabiegów pielęgnacyjnych
(przebieranie, kąpiel).
 Optymalnie ćwiczenia powinny być
przeprowadzone cztery razy dziennie.
 Ćwiczenia nie przeprowadza się w
przypadku gorączki, obecności stanów
zapalnych, napadu padaczki itp..
Usprawnianie według
metody NDT - Bobath
METODA NDT
-
-
należy do neurofizjologicznych technik
usprawniania;
jest stosowana przed- i pooperacyjnie,
podobnie jak metoda Vojty, głównie u
dzieci i niemowląt z dysfunkcjami
ośrodkowego układu nerwowego, które
zostały zakwalifikowane do korekcji wady
serca;
METODA NDT
- najbardziej charakterystyczne dla tej metody
jest stosowanie dużej liczby odruchów,
specyficznej formy ułatwiania ruchów oraz
prawidłowego następstwa rozwojowego
prowadzonych ćwiczeń;
METODA NDT
- hamowanie patologicznych odruchów i
prawidłowy rozkład napięcia mięśniowego
osiąga się przez odpowiednie ułożenie
dziecka w przestrzeni i odpowiednie
ułożenie punktów kluczowych (głowa,
szyja);
METODYKA NDT
 Terapeuta
ćwiczy całe dziecko.
 Dzięki temu dostarcza odpowiednich
doznań czuciowych i ruchowych, a dziecko
jest dynamicznie aktywizowane.
 Rodzaj i tempo ćwiczeń dobiera się
indywidualnie do każdego pacjenta.
CEL METODY
 Zajęcia
prowadzi się najczęściej
indywidualnie, ich celem jest zawsze
przygotowanie dziecka do uczestniczenia
w normalnym życiu rodzinnym i
społecznym.
Odpowiednio przeszkoleni
rodzice i opiekunowie, którzy
zrozumieją problemy i trudności
występujące u ich dziecka
kontynuują ćwiczenia po
zabiegu, a później w warunkach
domowych.
Dziękuję za uwagę